Ook Andorra voelde de harde hand van
De Gaulle, de „Prins der Valleien"
Crisis tussen „koning" en „mijter" is echter voorbij
en Andorra kan zijn toeristen weer lichter maken
Slecht nieuws voor Krishna Menon
Vijf loslopers in het
Kerbert-asiel
Havenberichten
DE MUIS DIE BRULDE 2
Parfum bij de liter
Grondwet achter slot
WINTERSPORT
In het slop
Uit het slop
VRIJDAG 26 OKTOBER 1962
sch«nen- WÊÈ^ •s.&V
Reis- en Passagebureau
Flinke prijs voor bonen
Door deze poort een blik op het oude
Andorra, bergdomein van herders en
smokkelaars, dat nu door het toerisme
ontsloten is.
moet hebben, betekende dat een ramp.
Zodat de zevenduizend Andorrezen hun on
derlinge twisten en hun feodale tradities
vergaten en de prinselijke vertegenwoor
digers krachtig te verstaan gaven dat zij
hun geschil maar bij te leggen hadden.
Die onderlinge twisten zijn er vrij wat:
er zijn pro-Franse en pro-Spaanse Andor
rezen en de twee voornaamste plaatsen,
Andorra la Vella en Escaldes kunnen el
kaar niet luchten of zien en bespotten el-
kaar naar Catalaanse traditie over de hu
welijkstrouw hunner echtgenoten en hun
bekwaamheden als gezinsvormers. Maar
een twintigste-eeuws gevoel vereent hen:
de gezamenlijke lust om toeristen van hun
geld te ontdoen.
Het compromis is ten slotte moeizaam
tot stand gekomen: er zou een onderzoek
worden ingesteld naar de eerlijkheid van
Volendam in de Pyreneeën: terwille van
het toerisme heeft Andorra niet alleen
belastingvrije winkels en middeleeuwse
gebruiken maar ock folkloristische dan
sen in kostuums die tevoorschijn komen,
wanneer de buurlanden Frankrijk en
Spanje vakantie hebben.
Zo'n topconferentie zou het uitstekend
doen in de Assemblea Magna, het parle
ment van Andorra, een groot oud boeren
huis met een vergaderzaal ter grootte van
een flinke biljartkamer, een kapel, en een
keuken, waar tot in 1932 voor de eerzame
afgevaardigden de soep werd gekookt
voordat zij zich ir. het slaapzaaltje te
ruste legden. Tot in 1932 had Andorra na
melijk nauwelijks wegen en helemaal geen
hotels. In dat parlement berust ook de
grondwet van Andorra de „Manuel Di
gest" achter een deur met zes sloten.
Die kan slechts geopend worden wanneer
de zes burgemeesters van Andorra ook de
frauduleus gekozenen, allen aanwezig
zijn.
Om de Andorrezen er aan te herinneren
dat er toch dingen zijn die niét mogen,
staat er in het „Huis der Valleien", zoals
het parlement heet, ook de „Garrota", een
ijzeren klem waarmee men terdoodveroor-
deelden naar verkiezing langzaam of snel
de adem af kan knijpen, maar die is al
meer dan honderd jaar niet gebruikt.
Er is in Andorra, waar de eerste mi
nister, Julian Reig, nog steeds „Syndic"
heet, in de laatste jaren wel wat veran
derd. Nog steeds wordt er uitstekende ta
bak verbouwd, nog steeds hoeden de her
ders op de bergweiden in de nauwe val-
leien hun schapen, koeien en paardenkud-
den. Maar het smokkelen, traditioneel An
dorra's grootste bron van inkomsten, is
vrijwel opgehouden. De Andorrezen heb
ben ontdekt dat het veel comfortabeler is, in
het buitenland rechtvrije artikelen te ko
pen en die in Andorrese winkels met re
delijke winst aan toeristen te verkopen.
Het smokkelen geschiedt dan door de
toeristen zelf: niet alleen Spanjaarden,
maar ook Fransen kopen in Escaldes en
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
ANDORRA LA VELLA, oktober. Gelijk een adelaar strijkt men van een
bergpas van 2.400 meter hoogte neer op het prinsdom van 560 vierkante kilo
meter, dat als een zwaluwnest in de ruige Pyreneeën hangt. Het heeft geen
invoerrechten, geen belasting, geen eigen muntsoort, geen trein, geen vliegveld
en geen leger. Maar het prinsdom der „Valleien van Andorra" is al sinds 1278
onafhankelijk, zij het niet soeverein. De onafhankelijkheid, die het van Karei de
Grote kreeg (en het noemt zich vandaag nog „de enige dochter van Charle
magne heeft het al die tijd genoten onder de dubbelheerschappij van twee
prinsen: de Spaanse bisschop van Urgel en de koning van Frankrijk. Waar het
koningschap van Frankrijk al sinds vier jaar door Charles de Gaulle wordt uit
geoefend, telt Karei de Grote II onder zijn titels ook die van prins van Andorra.
Het geringe respect
dat de Franse souve- JL.
rein koestert voor
kleine naties vraag
het Rainier III van V Iif*"' i
Monaco, vraag het t- Jr 'm
minister Luns - C
heeft ook Andorra -y;
niet onberoerd ge- 'MIim «i
laten. Het hergstaatje •jti&jSjESB&i&KtKtSR. L
heeft zojuist een J&,
crisis doorgemaakt, ifjMr
die het niet op zfjn
grondvesten deed 5. S,
schudden, daarvoor
zijn de Pyreneeën te 'AX JËf
solide geconstrueerd, W* JS&g^jKL- 4
maar die toch op
sommige muren de M
slagzin „De vrijheid
of de dood" deed ver-
De officiële reden
was het ruwe ingrij
pen van De Gaulle's
persoonlijke verte
genwoordiger, zijn
feodale titel luidt
„Véguer", in de An-
dorraanse verkie-
zings-praktijken.
Maar het is wei op
vallend dat Andorra,
net als Monaco, be
lastingvrijheid geniet
en er een commer
ciële radio-omroep op
nahoudt. Het zijn er
zelfs twee: radio-
Andorra en Andorra-
radio. Hun nieuws
berichtgeving ont
snapt aan de ijzeren
greep van De Gaulles
minister van Voor
lichting.
Wat deed De Gaul-
De oude tijd: het parlement van Andorra
in de kostuums die nu nog worden ge
dragen. Deze foto werd gemaakt in 1902,
er waren geen wegen en geen hotels. Als
de „algemene raad" vergaderde sliepen
en aten de leden in het „Huis der
Valleien".
de verkiezingen. Bij gebleken fraude zou
den er nieuwe verkiezingen komen. Dat
onderzoek heeft plaats gehad: vier van de
zes Andorraanse burgemeesters bleken
frauduleus te zijn verkozen, hetgeen ieder
een verbaasde, behalve de Andorrezen. In
afwachting van nieuwe verkiezingen mo
gen zij voorlopig nog zetelen. Na de nieu
we verkiezingen zullen zij daar twijfelt
geen Andorrees aan op dezelfde ma
nier opnieuw worden gekozen. Men brengt
bergbewoners niet zo makkelijk van hun
tradities af. De vraag is alleen of prins
Charles De Gaulle wederom zijn vertegen
woordiger zal laten ingrijpen.
Het conflict en de crisis in Monaco
heeft Andorra toch een beetje benauwd
gemaakt. Men denkt er weer over een
topconferentie der kleinsten (Monaco,
Liechtenstein, San Marino) ter vorming
van een belangengemeenschap der „brul
lende muizen".
„Rn Luxemburg?" vroeg ik zijn zegs
man. „Dat zou ons domineren," zei hij.
„En Nederland," probeerde ik. „Neder
land," zei hij, „Nederland is een grote
mogendheid." Ik kan u verzekeren dat
dit een heerlijk gevoel was.
la Vella Franse parfum bij de liter. En
inmiddels bouwt men als razenden ho
tels: ik telde er elf in aanbouw. Andor
ra's zomerseizoen duurt maar drie maan
den, maar het kan een ideaal winter
sportoord worden, met een seizoen van
zes maanden. Men ontwerpt zelfs plannen
voor een tunnel en een overdekte weg
die 's winters de verbinding met Frank
rijk moet openhouderi.
Zo is Andorra, dertig jaar geleden een
ruig oord van herders en smokkelaars,
met adembenemende snelheid bezig een
mengsel van Honkong en Volendam te
worden, met neon en middeleeuwse ge
bruiken. Nog zijn het voornamelijk Span
jaarden, die per bus een weekend
excursie naar het „buitenland" ma
ken, naar een land waar dingen verkrijg
baar en goedkoop zijn, dat in totaal maar
acht politie-agenten heeft en dat trots is
op zijn geringheid. Een hele opluchting
als men komt uit het Spanje, waar Don
Francisco Franco „Caudillo bij de gratie
Gods" heet te zijn.
Zo kan Andorra bij de gratie van
De Gaulle een rijk land worden. Het
is in ieder geval een vóbifzichtig lahcf:
strenge wetten verhinderen datgene wat
Monaco's val heeft veroorzaakt: de be
lastingvrije vestiging van buitenlandse for-
ma's.
Advertentie
FILMAVOND op 2 november in Hotel ROYAL. Ken-
nemerlaan, IJmuiden. Aanvang 20.00 uur.
In samenwerking met HOTELPLAN - Zwitsers ver
keersbureau en Sportmagazijn GRETHA DE BRUIJN
Toegangsbewijzen GRATIS verkrijgbaar bij
N.V. VEREENIGDE SCHEEPSAGENTUREN
Kanaalstr. 71, tel. 4941, IJmuiden - Marktpl., tel. 5644, IJmuiden
Voor asielbeheerder Dijk van het Ker-
bert-asiel aan de Heerenduinweg te IJmui-
den-Oost zijn het ook maar vreemde da
gen, nu loslopende honden en katten door
de politie worden gevangen en naar het
asiel worden gebracht. Daar zitten de los
lopers nu allemaal apart, in quarantaine
gesteld. Wachten tot ze door de dieren
arts zijn onderzocht, wachten tot hun baas
of bazin weer eens komt opdagen, wach
ten tot er zich een nieuwe baas aan
meldt.
In het Kerbert-asiel zitten nu drie hon
den en twee katten, die de politieagenten
van Velsen van de straat hebben gehaald
als uitvloeisel van de maatregelen van
hogerhand. Met hondsdolheid valt niet te
spotten.
Een fraaie wolfsherder zit ook in het
asiel. Dit dier heeft echter een vrouw in
IJmuiden gebeten. De hond is daarop door
de politie gehaald en weggebracht naar
het asiel. De vrouw diende zich op bevel
van de politie naar de dokter te begeven,
hetgeen is geschied.
In het asiel zit verder een kat, die door
een hond is gebeten. De politie zet nu het
zoeken naar de hond die dit op zijn ge
weten heeft intensief voort. Maar vaak is
het als het zoeken naar een naald in een
hooiberg.
In de afgelopen dagen zijn echter vijf
honden afgehaald door de eigenaren. De
dieren waren over het algemeen van huis
weggelopen en in de buurt door de po
litie gevangen. Nadat de dierenarts, dr. J.
Jongkind uit Santpoort de dieren had in
geënt konden de beesten worden meegeno
men.
In het Kerbert-asiel worden beslist geen
honden, die losliepen en gevangen zijn
door particulieren, opgenomen. Dit is ver
boden. Wie een hond wil laten opnemen
in het asiel, dient zich tot de politie te
wenden.
Tot de gevangen honden, behoren behal
ve de wolfsherder, ook een bouvier en een
geel hondje. Wie zijn de eigenaren?
Het hoofd van de veeartsenijkundige
dienst in het district Noord-Holland heeft
er op gewezen, dat ook katten ernstig ge
vaar voor verspreiding van c.q. besmet
ting met hondsdolheid kunnen opleveren.
In verband hiermede wordt de burgerij
dringend aangeraden deze dieren zoveel
mogelijk binnen te houden.
De restanten van de bonen waren in deze
week bij de Beverwijkse groenteveiling
Kennemerland flink aan de prijs. Vooral
voor kasbonen werd een beste prijs be
taald, namelijk ruim twee gulden per kilo.
Pronkbonen van de koude grond brachten
het tot een gulden per kilo. Het in grote
hoeveelheden aangevoerde produkt andij
vie noteerde een prijs van tussen de tien
en 23 cent per kilo. Duur was de spinazie,
die het tot 0,63 per kilo bracht. Minder
vlot verhan '-ld werd de sla, waarvan de
prijs varieerde tussen de 4 en 12 cent per
krop. De aanvoer, van bospeen wordt min
der. Er werd tot 1 0,32 per bos betaald.
Voor de waspeen lag de prijs rond de 0,24
per bos. Bij een ruim aanbod van prei
werd tot 0,28 per kilo betaald. De bloem
kool komt niet veel hoger dan 0,45 per
stuk. Er is nog steeds een ruim aanbod
van tomaten, waarvan een groot deel voor
de export bestemd is. Hiervoor werd tot
0,62 per kilo betaald.
Gisteren waren de noteringen: andijvie
12—.2, spinazie 2862, prei 1228, bospeen
1432, waspeen 1123. selderie-knollen
1126. spruiten 3475, witlof 45100,
bloemkool 18—48, sla 412, komkommer
11—28, snijbonen (kas) 240, sperziebonen
78195, pronkbonen 34102, rode kool
1216, groene kool 918.
OUDERAVOND MOERBERG-
KLEUTERSHOOL.
Vele ouders van de kleuters van de
Moerbergkleuterschool in IJmuiden waren
aanwezig in de school om daar naar een
interessante lezing te luisteren. Tijdens de
ouderavond sprak de directeur van de
Kennemer Streekschool voor kleuterleid
sters, de heer Jansen, over de betekenis
van de kleuterschool in de huidige maat
schappij. De spreker wees er hierbij op,
dat een kleuterschool in deze drukke tijd
voor het kind van groot belang is. Het kan
zich hier immers in alle rust ontplooien.
Dat kan niet op straat, er is nauwelijks
speelruimte. De ouders kozen na de lezing
een nieuwe oudercommissie, bestaande uit
de dames Vos (secr.), Blanken (gewoon lid),
v. d. Sluis (gewoon lid) en de heren Olden
burg (voorz.) en Krab (penningmeester).
OPVOLGER W. ALBERDA IN
BEVERWIJKS RAAD BENOEMD
Als gevolg van het bedanken van de
heer W. Alberda als raadslid voor de Partij
van de Arbeid in de raad van Beverwijk,
heeft de voorzitter van het hoofdstem
bureau een opvolger aangewezen. Als op
volger van de heer Alberda. die ook wet
houder is geweest, is benoemd de heer
D. J. Joustra te Beverwijk. Hij heeft zijn
benoeming aanvaard. De raad zal in de
eerstvolgende vergadering beslissen over
de toelating
Advertentie
India's minister van Defensie, Krishna
Menon, heeft reden om bezorgd te
kijken. Hier confereert hij met de
commandant van de luchtmacht, maar
schalk A. M. Engineer. In de grens-
oorlog tegen China lijdt India de ene
nederlaag na de andere. De Indische
pers is een felle campagne begonnen
tegen minister Menon. Hem wordt ver
weten de opbouw van India's strijd
krachten lang niet krachtig genoeg
ter hand te hebben genomen en het
land met geruststellende verklaringen
in slaap te hebben gesust. Alom wordt
aangedrongen op het aftreden van de
minister, die zijn positie vooral dankt
aan het vertrouwen dat premier
Nehroe in hem stelde. Nehroe heeft
zijn volk inmiddels opgeroepen tot een
verbeten strijd tegen de Chinese
agressoren. „India is op ruwe wijze
wakker geschud uit de kunstmatige
sfeer die het zelf had geschapen," zei
Nehroe, wiens krijgszuchtige taal vele
aanhangers van deze „vredesapostel"
onaangenaam heeft verrast.
N. DE GROOT NU OOK ADJUNCT
DIRECTEUR HOOGOVENS.
De heer N. de Groot, adjunct-directeur
„Administratie" van Breedband n.v. is, in
verband met het feit dat de heer R. Mar
tens medio mei 1963 wegens het bereiken
van de pensioengerechtigde leeftijd de
dienst zal gaan verlaten, met ingang van
1 november a.s. tevens benoemd tot
adjunct-directeur „Administratie" van de
Koninklijke Nederlandsche Hoogovens en
Staalfabrieken n.v. Per 1 februari 1963 zal
de heer De Groot de functie van adjunct-
directeur „Deelnemingen" gaan bekleden.
In de daardoor ontstane vacature van
adjunct-directeur „Administratie" zal wor
den voorzien door de benoeming van de
heer Th. M. van Erp, thans bedrijfsdirec
teur Administratieve diensten en planning
van de K.L.M. De heer Van Erp zal met
ingang van 1 februari 1963 de functie van
adjunct-directeur „Administratie" van
Hoogovens en Breedband van de heer De
Groot overnemen.
VrUdag kwamen in IJmuiden aan: Jotunfjell
van Baton Rouge; August Leonhardt, Wabana,
erts IJmuiden: Esso Emden. Bremen; Gouwe-
stroom, Delfzijl: Velsk, Archangel: Hamina,
Tugual, met props voor Papierfabriek; Alge,
Swansea; Ubbergen, Klaipeda; Diana, Bremen:
Lelykerk, Hamburg. Frey, Londen: Ardeas,
Hamburg: Hans Bulow, Antwerpen, bijlegger
IJmuiden; Pres. Pierre Angot, Rotterdam.
Zaterdag kwam in IJmuiden aan: Merku-
rius van Archangel.
VrUdag vertrokken uit IJmuiden: Regge-
borg naar Landskrona, met kunstmest van IJ
muiden; Castor, Struer, met ruw ijzer van IJ
muiden; Bulleroe, Antwerpen; Suderelbe,
Schwarzenhutten. bijlegger IJmuiden: Kulmer-
land, Bremerhafen; Ali, Bohus, met zout van
IJmuiden; Hoegh Aigrette, Perz. Golf; Thea
Danielsen, Klaipeda, ledig Zaandam: Olna Firth
Londen; Wilpo, Delfzijl, ledig Zaandam; Plato,
Kalundsborg: Oldekerk. Kaapstad.
Zaterdag vertrokken uit IJmuiden: Esso Em
den naar Hamburg: Rema, Londen; Frans
Boehmer, Rotterdam: Labotas, Kopenhagen-
Ibadan Palm, Londen; Renee. Wells next to Sea
met kunstmest van IJmuiden.
(Indien achter de scheepsnaam en de haven
van herkomst of bestemming geen nadere aan
duiding volgt, betekent dit dat het schip van of
naar Amsterdam ls gegaan).
le's „Véguer" in de Andorraanse burge-
meestersverkïezingen? Hij zette de burge
meester van Andorra's tweede stad, Escal
des, af, zonder de „Véguer" van Andorra's
andere prins te consulteren, de bisschop
van Urgel, die hier „de mijter" heet. En
waarom deed hij deed? Omdat de burge
meester van Escaldes, Jacques Casals,
frauduleus verkozen was. Dat verbaasde
de Andorrezen: tot hun vele tradities be
hoort namelijk een redelijke mate van
knoeierij bij de verkiezingen. Dat is altijd
geweest.
De crisis was nochtans geboren: de
Spaanse „Véguer", in zijn Spaanse trots
gekwetst, zette iedere communicatie met
zijn Franse ambtgenoot stop. Die commu
nicatie was altijd al moeizaam want
uitsluitend schriftelijk gegaan, zodat
Andorra er bijna een halve eeuw voor
nodig had om zijn oorlogsverklaring aan
Duitsland in de eerste wereldoorlog onge
daan te maken. Maar nu zagen, spraken
en schreven de prinselijke vertegenwoor
digers elkaar helemaal niet meer. En de
Spaanse „Véguer" ging in opdracht van
„de mijter" een stap verder: hij weiger
de documenten te ondertekenen. Hij teken
de geen paspoorten meer; Andorrezen
konden niet meer naar Spanje. Met de
winter in zicht, dreigden de Andorrezen
aan de Franse kant door de sneeuw en
aan de Spaanse kant door de grenspolitie
van de Caudillo geblokkerd te raken.
Voor een landje dat het van toerisme
en de verkoop van belastingvrije artikelen
MARKTPLEIN
