Campagne duurt dit jaar
maar zeventig dagen
Explosie Zeister gashouder
veroorzaakt door corrosie
Suikerfabrikanten moeten het
met veel minder bieten doen
KOSTUUMS
DE MODE BIJ
IS VLOT en MODERN
Nieuwe fonteinen
in Amsterdam
Ketel in Beverwijk ook gevaarlijk
Kabels boven de Lek
Weer een Russische ambassadeur in
Den Haag?
OP WEG NAAR HET EVENWICHT
moeten omhoog
75.-
49
A rbeidsintensief
Naar evenwicht
Nieuwe fabriek
Geen paarden meer
I Oud en nieuw
Explosiegevaar
Grote risico's
*7{e&mca, pantalons
Gerechtshof beslist:
Nederlandse ambassade
in Algiers
Op de fiets de
wereld rond
VRIJDAG 9 NOVEMBER 1962
De suikerbietencampagne is weer in volle gang. Op twaalf plaatsen in Neder
land heerst een koortsachtige bedrijvigoheid. Daar staan de suikerfabrieken, die
in zeventig dagen de Nederlandse oogst van 3.100 miljoen kilo bieten zullen
verwerken tot witte suiker. Met grijpers worden de bieten uit de schepen ge
haald, netten vol bieten worden van de wagens getrokken. In één kolkende
stroom worden de bieten de fabrieken in gespoeld. Zij moeten tal van machines
passeren, en overal wordt het proces met argusogen bekeken. Ook door be
ambten, want op suiker komt accijns en omzetbelasting. Zeventig dagen zal dat
zo doorgaan en steeds weer zal men zich met spanning afvragen: „Het zal toch
niet gaan vriezen?" Vorst is de doodsteek voor de suikerbieten en naarmate het
einde van de campagne nadert wordt het gevaar groter.
De bietenoogst in Nederland is dit jaar
niet zo groot, vandaar de korte campagne.
De boeren hebben veel minder bieten uit
gezaaid dan in vorige jaren. Verleden jaar
was er een overschot, en dat hebben ze
aan hun portemonnee gemerkt. Want sui
ker voor de binnenlandse markt wordt
tegen regeringsprijs verkocht, maar dat
geldt niet voor exportsuiker, en doordat
er in de wereld te veel suiker wordt ge
produceerd, is de wereldmarktprijs twee
maal zo laag. Achteraf is er bepaald dat
de boeren de suiker, die ze tegen de
wereldmarktprijs in het buitenland hebben
moeten verkopen, nu terug mogen kopen
en dan tegen regeringsprijs in het binnen
land afzetten. Maar dat kan aan de uit
zaai niets meer veranderen.
Het is niet de enige oorzaak voor de
teruglopende bietenuitzaai. Het gewas is
zeer arbeidsintensief, hetgeen een steeds
belangrijker handicap wordt en bovendien
is bij slecht Weer het oogsten onaan
trekkelijk.
Dit jaar staat er een gunstige factor
tegenover, want het mooie oktoberweer
met de koude nachten heeft het suiker
gehalte gunstig beïnvloed. Maar dat is
toch maar een incidenteel geval, en daar
kan men dus in de toekomst niet op
rekenen.
Moet men er dus op rekenen, dat de
bietenoogst in Nederland steeds minder
zal worden? De teruggang van 652 miljoen
kilo suiker in 1960 via 540 miljoen in 1961
tot 434 miljoen kilo nu zou er op wijzen.
Maar toch is ongerustheid niet nodig,
want de suikerbiet kan nu eenmaal niet
worden gemist. Men kan in de landbouw
niet elk jaar hetzelfde gewas inzaaien.
Slechts tweemaal in acht jaar kunnen op
een perceel bieten worden verbouwd om
dat anders het' beruchte bietencysteaaltje
optreedt, maar daar staat tegenover, dat
Advertentie
Wanneer de suiker in zakken is ver
pakt is de prijs van dit produkt f 61,90.
Dat is dus het aandeel voor de land
bouw en de suikerfabriek. Maar dan
komen er nog eens 19,voor de ac
cijns en 6,80 voor de omzetbelasting
bij. Het aandeel van de handel en in
dustrie is 10,30 en zo betaalt de huis
vrouw 90,voor honderd kilo, dus
98 cent voor een kilopak.
(waarover mén spreekt)
BETERE HERENKONFEKTIE
EN HERENMODE
Zijlstr. 71 (t.ö. Twentsche Bank)
Haarlem
men bieten in deze gewassenafwisseling
niet kan missen. Bovendien zullen straks
de Flevopolders en de Markerwaard een
belangrijke opvoering van het areaal gaan
betekenen.
Waarschijnlijk zal dat ook de stichting
van een nieuwe suikerfabriek vergen. Voor
een particulier een onmogelijke opgave,
want een fabriek met een capaciteit van
1 miljoen kilo per dag vergt al een inves
tering van 10 miljoen gulden. De bestaande
fabrieken, die nu ook al nauw samenwer
ken en de bieten zelfs onder elkaar ver
delen, zullen dan ook wel voor de bouw
van zo'n nieuwe fabriek moeten zorgen.
Alles wijst dus op het bereiken van een
evenwichtstoestand. Er komt dit jaar
434 miljoen kilo suiker beschikbaar, ter
wijl de binnenlandse consumptie 490 mil
joen kilo is. Het overschot van vorig jaar
kan dat tekort dekken. Door de toeneming
van het areaal in de nieuwe polders zal
men waarschijnlijk een toestand bereiken,
waarin er ongeveer evenveel suiker wordt
geproduceerd als de behoefte in 't binnen
land is. En dat acht men een ideale toe
stand. Import van suiker is vrijwel niet
meer nodig, en dat heeft dan ook tot het
ontslag van 182 werknemers bij de Wester
Suikerraffinaderij geleid.
Bij een bezoek aan een moderne grote
suikerfabriek zoals die van Putters-
hoek, die officieel coöperatieve suiker
fabriek en raffinaderij G. A. „Putters-
hoek" heet en na die in Dinteroord de
grootste van Nederland is, wordt men
getroffen door de grote mate van auto
matisering, die er is bereikt.
De fabriek, aan de noordkant van de
Hoekse Waard aan de Oude Maas gelegen,
heeft een grote haven, waar dertig a veer
tig schepen tegelijk aan de kade kunnen
lossen. Men heeft schepen met een totaal
capaciteit van 25.000 ton vast ter beschik
king en daarnaast kan men nog veel sche-
p.en. via de beurs bestellen.
Slechts een vijfde gedeelte van de bieten
komt nog per as. Wagens met paarden er
voor ziet men vrijwel niet meer. Men had
vroeger bij slecht weer zes paarden nodig
om twee ton bieten, een hoeveelheid, die
precies in één grijper gaat, vooruit te
trekken.
Tijdens de campagne werken in de fa
briek duizend man, waaronder 175 Belgen,
buiten de campagne vindt men er de zes
honderd vaste arbeidskrachten. Die dui
zend man zorgen er momenteel voor, dat
er per dag zeveneneenkwart miljoen kilo
bieten worden verwerkt tot suiker.
Met een enorme waterstraal spuit men
de klei van de bieten af. en daarna worden
de bieten met waterkracht de fabriek in
gesleurd. Talrijke bewerkingen ondergaan
de bieten voor 16.32 percent van hun totale
gewicht als smetteloze witte suiker in de
i drie silo's voor losse suiker of verpakt
in het enorme pakhuis terechtkomt.
De bieten worden gewassen en dan
gesneden. Twee enorme ketels en êên
batterij van twaalf kleine ketels zórgen
voor het uitloogproces. Die batterij is
de oudere vorm. 't Is een van de vele
gelegenheden, waarbij men in de fa
briek de oude en nieuwe methode naast
elkaar ziet.
Men heeft dan ook twee ingangen voor
de bieten, één naar de oude en één naar de
nieuwe fabriek. Telkens wordt men ge
confronteerd met de grote ontwikkelingen
in deze bedrijfstak, die steeds opnieuw
grote investeringen vraagt.
De twee continu-diffusietorens, die voor
het uitlogen zorgen, hebben capaciteiten
van 2,8 miljoen en 3,7 miljoen kilo in
24 uur. Na het persen verkrijgt men het
„dunne sap", dat 15 percent suiker bevat
en door indikken veranderd wordt in het
„dikke sap" met 60 percent. Door centrifu
geren scheidt men dan de suiker van de
melasse.
Een deel van de suiker wordt verpakt,
maar acht uur lang, in de nachtdienst
wordt de suiker over een band door een
140 meter lange gang naar de silo's ge
transporteerd. Men zorgt er voor, dat de
suiker steeds in trillende toestand verkeert
om schokken te vermijden. Want suiker
levert explosiegevaar op. en overal ziet
men dan ook mannen zitten, die controle
uitoefenen.
Juist zoals men overal wel een ambte
naar ziet opduiken, die de belangen van
het rijk behartigt en controleert of er geen
suiker verdwijnt voor er accijns op be
taald is.
Uit tal van streken komen de bieten
naar Puttershoek, zoals ze ook naar de
andere fabrieken gaan: uit Limburg, de
Noordoostpolder, de Wieringermeer, Anna
Paulowna, Texel, de Beemster en de
Purmer.
Twee oktober is de campagne begonnen,
even voor de helft van december hoopt
men klaar te zijn. Men begrijpt, dat bij
een zo korte tijdsduur elke storing ge
vaarlijk is en daarom wordt elke campagne
op. de suikerfabrieken in Nederland dan
ook met de grootste zorg voorbereid.
Voor alle vitale onderdelen zet men
reservedelen klaar De verzekeringspor
tefeuille van deze bedrijven is zeer uitge
breid. Men herinnert zich nog goed de
paar dagen vorst, die in 1956 plotseling
intraden. Voor miljoenen schade is er toen
aangericht.
Elke dag luistert men nu op de Neder
landse „suikerfabrieken gespannen naar de
weerberichten, inspecteert men zorgvuldig
alle machines. De campagnekoorts is er
niet alleen op de boerderijen. Zij is juist
speciaal op de fabrieken te vinden. En men
hoeft er maar binnen te stappen om die
koortsachtige stemming onmiddellijk aan
te voelen.
De suikerfabriek Puttershoek is onlangs
in het nieuws gekomen doordat men daar
bakstenen wil maken van de klei. die van
de suikerbieten afkomt. De eerste proeven
op dit gebied zijn goed gelukt. Men ver
kreeg bakstenen met een mooie roodgele
kleur. De moeilijkheid blijft of men tot een
commercieel verantwoorde produktic zal
kunnen komen. De mogelijkheid wordt
wel overwogen, ook nog andere klei aan
te trekken en een speciale steenfabriek op
te richten.
Gebleken is in elk geval dat de klei, die
uit de zogenaamde sterfput komt, uit
stekend geschikt is voor verwerking tot
bakstenen. In die sterfput ligt al klei van
vijftig jaar geleden, maar de belangrijke
factor blijkt het voorkomen van kalk in de
klei te zijn. Dit water is weer afkomstig van
het spoelwater waarmee de bieten uit de
wagens worden gespoten.
Bij de suikerfabriek in Sas van Gent
heeft men een andere bestemming voor de
bietenklei: men gebruikt het voor ver
betering van gronden even over de Bel
gische grens. Daarvoor krijgt men een
Koortsachtige bedrijvigheid heerst er
op de suikerfabrieken tijdens de cam
pagne. De foto geeft een beeld van de
fabriek in Puttershoek in vol bedrijf.
Met een waterstraal spuit men de bie
ten van de wagens. De klei wordt
daarbij weggespoten. Ze belandt in een
sterfput. Hoeveel „tarra" er aan een
biet zit hangt van het weer af: hoe
natter, hoe meer klei. De boeren wor
den betaald naar het suikergehalte
van de biet.
Belgische uitkering en een uitkering in het
kader van de werkverschaffing.
Een bijprodukt van bietsuiker is ook de
schuimaarde. Deze wordt verkregen na het
filtreren van het ruwe sap, waaraan
kalkmelk is toegevoegd. Schuimaarde is
goed bruikbaar als mest.
Belangrijk als afvalprodukt is natuur
lijk ook de pulp, een gewild veevoer, dat
als koek overblijft als het sap er uit ge
perst is.
Binnen niet al te lange tijd zal Amster
dam twee fonteinen rijker zijn. Eén daar
van, waarmee thans reeds proeven wor
den genomen en die in het voorjaar defi
nitief in werking zal worden gesteld, is
aangelegd langs een van Amsterdams'
drukke verkeerswegen, namelijk in het
Tweede Weteringplantsoen tussen de
rr^uur langs de speeltuin en de Wetering
schans.
De tweede fontein wordt aangelegd in
het plantsoentje op het Leidse Plein voor
het American-hotel. Hier zal een door mej
G. Rueter ontworpen beeldhouwwerkje in
het fonteinbekken worden aangebracht
voorstellende een paar vissen, van waar
uit enkele spuiters het water in horizon
tale richting verspreiden. Daarnaast zul
len ook enkele verticale spuiters in het
bassin Worden aangebracht.
'n Modieus model In warme langharige wol. De kraag
heeft 'n tricot inleg. Let op de grappige steekzak met
horizontale klep. Extra accent: lage rugpas.
NYLON JACKETS
Heerlijk warme, vertikaal doorgestikte nylon. Aan
twee kanten te dragen. De tussenstof Is van ge
watteerde nylon, dus toch licht in gewicht.
Slankvallend model van elastisch slub-cord. Kies
uit diverse modieuze multicolours.
75
De dienst voor het stoomwezen in Den
Haag is sinds kort bezig met een onder
zoek naar de toestand van hogedruk-
gashouders in ons land. Van de ongeveer
tweehonderd ketels, die voor onderzoek
in aanmerking komen, is tot dusver een
vijftiende deel geïnspecteerd. Tot dusver
heeft men in vier gevallen een soortge
lijk corrosieverschijnsel vastgesteld als
dat, dat in augustus in Zeist oorzaak was
van de ontploffing van een gashouder.
Deze toestand bestaat in Voorschoten,
Noordwijk, Vlaardingen en Beverwijk.
Aan de exploitanten in deze plaatsen is
geadviseerd, de betrokken ketels onder
lagere druk te brengen of ze helemaal
niet meer te gebruiken.
In een aantal andere gevallen heeft men
opdracht gegeven ketels die nog niet on-
S;
derzocht zijn op lagere druk te brengen
omdat men vermoedt dat zij ook aan het
gesignaleerde euvel zullen blijken te lijden.
De dienst voor het stoomwezen is met
het onderzoek begonnen naar aanleiding
van het ongeluk in Zeist, waarbij een em
ployé van het gasbedrijf om het leven
kwam. Medewerking wordt verleend door
het gasinstituut in Den Haag, een instel
ling van de Vereniging van Exploitanten
van Gasbedrijven, en door het T.N.O.
De oorzaak van het ongeluk in Zeist is
gebleken te zijn een chemische aantasting
van de wanden van de gashouder door het
gas. Deze spanningscorrosie was een tot
nu toe onbekend verschijnsel. Onderzocht
wordt nu, welke component van het gas
hiervoor verantwoordelijk is. Enerzijds
denkt men aan condensatie van waterdamp
in zogenaamd nat gas, anderzijds acht men
het mogelijk dat blauwzuur de oorzaak is.
Alleen bij gas onder hoge druk doet zich
dit proces voor. Houders met. gas onder
lage druk, die al tientallen jaren in ge
bruik zijn, vertonen niet de minste corro
sie. De gashouder in Zeist, die pas zes jaar
oud was, bleek scheuren van zes mm
breedte te hebben.
Er is een urgentielijst opgemaakt van
alle gashouders waaronder ook begre
pen zijn tanks voor vloeibaar propaan en
butaan die mogelijk op dezelfde wijze
zijn aangetast. Deze lijst is men nu aan het
afwerken. Het onderzoek zal nog een aantal
maanden duren.
In Algerij is een Nederlandse ambassade
ingesteld. De heer F. A. Hoefer, consul-
generaal in Algiers, is als tijdelijk zaak
gelastigde belast met de leiding van de
nieuwe diplomatieke post te Algiers.
Advertentie
betering der diplomatieke vêrhoudingen,
is dan ook niet bekend. Als opvolger van
Ponomarenko wordt nu genoemd S. P.
Kirsanów, die destijds reeds ambassa
deur in Nederland was en die opgevolgd
werd door Ponomarenko.
Op 17 november zal de 25-jarige heer C.
P. Nieuwenhuizen in Den Haag terugke
ren na een fietstocht van bijna anderhalf
jaar door een groot deel van de wereld.
Met een vriend vertrok hij 23 juli 1961 via
België, Frankrijk, Italië, Turkije en Per-
zië naac Pakistan, waar de vriend de
tocht wegens ziekte moest afbreken. Al
leen zette de heer Nieuwenhuizen zijn reis
voort door India, Ceylon, Australië en Tas-
manië. Daar bezocht hij een broer in Ho-
bart. Tenslotte fietste hij nog door Zuid-
Midden- en Noord-Amerika. Met de
Queen Elizabeth" komt de ondernemen
de jongeman 13 november in Cherbourg
aan. Vandaar fietst hij dan nog de laat
ste paar honderd kilometer naar Den
Haag.
Advertentie
(Van onze Haagse redacteur)
Er doen in Den Haag geruchten de
ronde dat de Sovjet-Unie binnenkort een
nieuwe ambassadeur zal benoemen, waar
door een einde komt aan de situatie, die
7 oktober 1961 ontstond door het zoge
noemde Goloeb-incident.
Goloeb, een Russische chemicus, vroeg
asiel in Nederland. Zijn echtgenote wil
de niet in Nederland blijven en bij haar
vertrek van Schiphol kwam het tot een
vechtpartij tussen de marechaussee en
enige leden van de Russische ambassa
de. De Russische ambassadeur Ponoma
renko nam aan dit handgemeen deel.
Toen Goloeb enige maanden geleden
naar Rusland terug wenste te gaan werd
hem daarbij van Nederlandse zijde niets
in de weg gelegd.
Vrij algemeen was toen de verwach
ting dat van Russische zijde enig welwil
lend gebaar jegens Nederland zou zijn
gemaakt, bijvoorbeeld in een begenadi
ging van Reydon en De Jager, de twee
Nederlanders, die in Rusland tot langdu
rige gevangenisstraf veroordeeld zijn op
beschuldiging van spionage.
Dit is echter niet gebeurd. Welke aan
leiding er thans zou bestaan voor ver-
De Elektriciteitsmaatschappij Zuid-Hol
land zal de hoogspanningskabels boven de
Lek nabij Nieuw-Lekkerland op een hoog
te van 62 meter moeten brengen, opdat het
vervoer van kranen over de lek door een
constructiewerkplaats te Nieuw-Lekker
land geen hinder ondervindt.
Dit heeft het Haagse gerechtshof beslist
in het proces, dat de constructiewerkplaats
en een scheepssloperij tegen de elektrici
teitsmaatschappij aanhangig hadden ge
maakt.
Deze maatschappij had vergunning van
de minister van Verkeer cn Waterstaat de
hoogspanningskabels op een hoogte van
34,70 meter aan te brengen. Maar in de
vergunning stond ook dat het scheepvaart
verkeer niet belemmerd mocht worden.
De elektriciteitsmaatschappij zal de
overspanning niet direct omhoog behoe
ven te brengen, omdat anders het gevaar
zou bestaan dat Gouda en omstreken deze
winter niet van voldoende elektrische
stroom zou kunnen worden voorzien. Het
jc bovendien waarschijnlijk, dat cassatie
zal worden aangetekend tegen de beslis
sing van het gerêchtshof.
