Er is in Spanje maar één toegelaten oppositie,
maar die zetelt dan ook in de regering zelf
Bescheiden vermindering van censuur
luidt wezenlijke liberalisatie in
alstublieft.
De Sint
boot
nieuw
m
Frankrijk rouwt over het
heengaan van René Coty
'n kadootje? I
„SUISSE"
WASAUTOMATEN
zegt „KOOP NIET VAN 'N PLAATJE"
Kabinet balanceert
tussen progressie
en repressie
fris vrolijk fantastisch
Brand in Rotterdam
De Gaulle maandag naar
de begrafenis van Coty
Progressie
Censuur wordt minder
Repressie
Katholieke moraal
Het „nooit11 van links-Europa
Humanist met een hoog ontwikkeld plichtsbesef
VRIJDAG 2 3 NOVEMBER 1962
DE MAN DIE ALLES WEET
LAAT U VOORLICHTEN DOOR EEN SPECIALIST
BOOTl
meubelen
De grootste speciaalzaak in meubelen
GIERSTRAAT 52 - 54 - 56 - HAARLEM - TELEFOON 12047
Proef die gouden gezondheid van
sappige sinaasappelen. Drink vól-
fruitige, frisse Fanta Orange I
ZAKAANSTEKER V.A. 10.-
Met volledige garantie
Luxe geschenkverpakking met
extra gastank v.a. 11.-
TAFELAANSTEKER 16.50
Met volledige garantie
Unieke sortering:
HERENZEGELRINGEN
EXCLUSIEVE DAMESRINGEN
HORLOGES - KLOKKEN
GOUD en ZILVER
Een schatkamer voor
exclusieve mode-artikelen
Das en pochette
9.90 18.90
Italiaanse en Franse
dassen in luxe
verpakking
Modieuze vesten
en pullovers uit
Brussel.
Jacq Fath dassen in
luxe etuis 19.75
Fantasie vesten in
effen en Schotse
ruiten
Modieuze
Herenkleding
_jaaaue
Uac
aap
Barteljorisstraat 5 - Haarlem
Breestraat 138 - Beverwijk
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
MADRID. Wat Franco's tegenstan
ders hardnekkig ontkennen, wordt door
Franco's aanhangers schoorvoetend toe
gegeven en door alle buitenlandse waar
nemers als vaststaand aangenomen:
Franco is bezig zijn regime te liberali
seren.
Het geschilpunt is voor Europa van
kapitaal belang. Als de Caudillo liberali
seert, komt vroeg of laat het moment
waarop Spanje zal voldoen aan de mini
mum-eisen voor toetreding tot de West-
europese gemeenschap. Daarbinnen zal
Spanje onherroepelijk meegezogen wor
den naar moderne economische, sociale
en politieke ontwikkeling.
Blijft Spanje buitengesloten, dan zul
len de nu gewekte verlangens naar een
beter leven van het Spaanse volk worden
gefrusteerd, dan zullen zij in botsing
komen met de starre structuur van een
onrechtvaardige machtsorde. Dan ris
keert men de worsteling tussen een
rechtse dictatuur en links-revolutionaire
bewegingen.
nomische condities zijn in hoge mate de
terminerend voor de politieke evolutie van
een land. En juist op economisch gebied
heeft het Franco-regime onloochenbaar een
koers ingeslagen, die tot sociale voor
uitgang en politieke liberalisering moet
leiden.
Die koers loochent de bewering dat er
in Spanje geen oppositie bestaat: na mijn
gesprekken met Spaanse ministers is mij
duidelijk geworden, dat er een toegelaten
oppositie bestaat en wel binnen de rege
ring zelf.
En er zijn Spanjaarden genoeg voor wie
Fidel Castro een zó aantrekkelijk man is,
dat zij hun beste vriend omschrijven met
de woorden: „Hij is mijn Castro". Franco's
tegenstanders hebben
am a ft|p concrete argumenten:
P U N Ir Het Proces tegen
UI nllÜL 54 socialisten die geen
revolutie maar een
meerpartijensysteem
wensten. Het alterna
tief ballingschap of
internering voor de
Münchengroep van
Spaanse Europeanen.
De ontslagen wegens
„politieke onbetrouw
baarheid" van mijn
werkers in Asturië
De dertig jaar gevangenisstraf voor een
paar jonge Catalaanse anarchisten. De
martelingen door de politie-kolonel Aymar
van progressieve en katholieke intellec
tuelen in San Sebastiaan.
EUROPA
De tegenstrijdigheid van de antwoorden
op de vraag of Spanje werkelijk libe
raliseert, wordt veroorzaakt door het blote
feit dat de Spaanse regering een gespleten
lichaam is geworden. En omdat het de
Caudillo niet aan slimheid ontbreekt, mag
men aannemen dat dit doelbewust ver
oorzaakte schirofrenie is. De scheids
lijn loopt tussen het sociaal-economische
beleidsterrein en dat van de handhaving
van de orde. Op het eerste hebben de
ministers van Economische Zaken, Finan
ciën, Ontwikkelingsplannen (Ullastres, Ru-
bio en Rodo) een bewegingsvrijheid die
slechts wordt beperkt door Spanje's eco
nomische mogelijkheden.
De 40-jarige katholieken mogen zeer con
servatieve christen-democraten zijn, maar
de negentiende eeuw is al een hele voor
uitgang op de zestiende, en met grote ij
ver en bekwaamheid streven zij naar een
moderne ontwikkeling van de Spaanse eco
nomie die zij geven het openhartig
toe op den duur tot een door hen ge
wenste politieke liberalisatie moet leiden.
tenlandse zaken, Cartiella, tot de moderne
jongeren in de regering en heeft de eer
ste stappen gezet op de weg naar poli
tieke liberalisering door beperking van
de censuur.
De Spaanse provinciale pers is vrijge
steld van de voorafgaande censuur, die de
landelijke bladen in Madrid en Barcelo
na nog wèl kennen, maar die naar de
minister mij verzekerde dit jaar ook
daar zal verdwijnen. Sommige rubrieken
zijn al vrij, stierengevechten bijvoorbeeld
wel, voetbalverslagen nog niet vanwege de
regionale chauvinismen.
De voorafgaande censuur wordt alleen
door het ministerie van Voorlichting uit
geoefend, de andere departementen heb
ben nog slechts het recht op rectificerend
antwoord na kritiek op hun beleid, die in
derdaad in de bladen begint te verschij
nen. Er bestaat geen publikatieplicht meer
van officiële maar ongesigneerde bijdra
gen. De censuur geldt niet langer feite
lijk nieuws, alleen opiniërende artikelen.
Er begint inderdaad een differentiatie in
de Spaanse pers te komen; men speelt
met de gedachte een soort „oppositie
pers" toe te laten. De vrijheid van pers
zou uiteindelijk slechts worden beperkt
door onaanraakbaarheid van de „twaalf
principes der Spaanse superlegaliteit".
De pers zal niet mogen pleiten voor de
klassestrijd of een meerpartijensysteem
of tégen de nationale en katholieke een
heid van Spanje. Zij mag de „faits et
gestes" van de Caudillo en zijn familie
niet critiseren.
Voor het handhaven van de door tota
litaire leiders zo geliefde „rust en orde",
die bij voorkeur die van een dodenhuisje
moet benaderen, steunt Franco op minder
geavanceerde denkers, op zijn „vice-ko-
ning" Munos Grgndes. die de Blauwe Di
visie aan het oostfront commandeerde, en
generaal Vega die minister van binnenland
se zaken is, alsmede op het militaire en
politie-apparaat met zijn arsenaal van ge
weren, knuppels en duimschroeven „ter
verdediging van het katholieke Spanje te
gen de bolsjewistische, samenzwering'
Dit dualisme, deze zorgvuldig bewaarde
balans tussen progressie en repressie, heeft
onlangs een veelbetekend accent gekregen
door de benoeming van een omstreden
figuur, Fraga Iribarne, tot minister van
Voorlichting. Minister Fraga mag een falan-
gistisch verleden hebben, maar behoort,
met de economen en de minister van bui-
Advertentie
DEMONSTRATIE
volautomatisch wassen, spoelen
en drogen.
Zaterdags de gehele dag;
donderdags van 25 uur.
MIELE. ENGLISH ELECTRIC,
AEG, WESTINGHOUSE,
CASTOR
Wij ruilen uw oude machine in.
KRUISSTRAAT 5
HAARLEM
TEL. 11008
Advertentie
Het wegvallen van de voorafgaande
censuur betekent zeker niet een persvrij
heid zoals wij die kennen: minister Fraga
wil weliswaar niet horen van zelfcensuur,
maar heeft de kranten wel opgeroepen tot
,zelf-controle." En als een krant de cri
teria overschrijdt, heeft het regime
machtsmiddelen te over om haar weer in
het gareel te dwingen.
De inkrimping van de censuur geldt ook
de litteratuur, het toneel, de televesie en
de film. Technische en wetenschappelijke
boeken zijn geheel vrij. Romans worden
tevoren getoetst op „morele waarden en
de belangen der gevestigde orde". Het to
neel is vrijer geworden: Met „Thee en
sympathie" is de homosexuatiliteit op de
Spaanse planken verschenen, werken van
de door de falangisten vermoorde republi
keinse dichter Garcia Lorca worden m
Madrid gespeeld. De controle op toneel,
televisie en film zal in de nabije toekomst
worden uitgeoefend door collegiale raden,
waar de staat geen zitting in zal hebben.
Tenslotte moet worden vastgesteld dat
misschien 90 percent van hetgeen de cen
suur schrapt, niet politieke overwegingen
geldt, maar de morele criteria van de ka
tholieke kerk in Spanje, die vrij wat be
nauwder zijn dan die van de kerk elders.
Als mén nog overweegt, dat Spanje nooit
volledige persvrijheid heeft gekend, ook
niet onder de republiek, dan kan men
slechts concluderen, dat zoals op zoveel
gebieden in Spanje de toestand nog hoogst
onbevredigend is, maar dat zij zich ver
betert.
De bescheiden liberalisering van de
censuur is vooral een duidelijke aan
wijzing, dat Franco de evolutie in Spanje
niet wil of vermoedelijk niet kan
beperken tot de sociaal-economische
vooruitgang die Ullastres c.s. nastreven
De taak van Munos Grandes, Vega en
het gewapende apparaat is niet langer
het bepalen van Spanje's politieke toe
komst, alleen nog het voorkomen van
revolutionaire schokken. De Caudillo is
realist genoeg om te beseffen, dat hij de
20ste eeuw niet kan tegenhouden: alles
wijst erop dat hij een geleidelijke aan
passing zoekt.
Advertentie
Deze verachtelijke maatregelen stijven
oprechte Europese democraten, vooral so
ciaal-democraten, in hun afwijzende hou
ding bij de ballotage van Spanje. Zij aan
vaarden wèl de aanwezigheid van de stag-
Nop staat bij alle Spaanse dorpen het
teken van de Ealange, de fascistische
pijlenbundel en het juk. En de kin
deren uit dit dorp weigerden zich zon
der betaling te laten fotograferen en
dreigden: „Wij verraden u aan de poli
tie.". Maar geleidelijk aan ziet het
Spaanse regime zich gedwongen tot
economische en politieke liberalisering.
sedert 1849
ORANGE
In Nederland gebotteld met toestemming van de rechthebbende
op de gedeponeerde handelsmerken .Fanta" en .Coca-Cola.
Een vrij felle brand is uitgebroken op
de vijfde etage van het groothandelsge
bouw in Rotterdam. De brand woedde bij
een groothandel in textiel, de firma W.
Koudstaal. Het magazijn, waarin voor een
vrij grote waarde van stoffen was op
geslagen, brandde vrijwel geheel uit. De
stoffen die niet verbrandden, leden wa
terschade. De kantoorruimte bleef groten
deels gespaard.
(Van onze correspondent)
PARIJS Het onverwachte verscheiden
van ex-president René Coty heeft Frank
rijk in rouw gedompeld en in Parijs grote
emoties verwekt. President De Gaulle zond
de chef van zijn militaire huis naar Le Ha
vre om de nabestaanden zijn deelneming
le betuigen. Het is geen gemeenplaats wan
neer wij zeggen dat Coty een warme plek
in de harten van alle Fransen had ver
overd. Hij was een humanist, diep door
drongen van de hoge waarden der Franse
cultuur en die daardoor zijn leven lang ge
vrijwaard kon blijven van ieder spoor van
politiek of ander formalisme.
Enkele maanden geleden zagen we de
ex-president bij het proces tegen ex-gene
raal Salan: een beminnelijke grijsaard, die
toen nog niets van zijn lichamelijke en
geestelijke krachten leek te hebben inge
boet. Ook in het getuigenis dat hij toen voor
de rechter aflegde was Coty dezelfde ge
bleven: een figuur met een hoog ontwik
keld plichtsbesef en een patriot van edel
gehalte. Persoonlijke kwaliteiten maakten
Coty in de vijf zware jaren dat hij aan het
hoofd stond van de Franse republiek een
figuur naar wie ieders eerbied soms
vermengd met enig medelijden uitging.
erende, brute Salazar-dictatuur in het
-JAVO-lan-d Portugal, het verbod van de
■ommunistische partij in het neo-democra-
tische Duitsland, het chloroformeren van
de Franse democratie door De Gaulle.
Maar waar zij zich ook stilzwijgend neer
leggen bij de necroseverschijnselen van de
democratie in Europa, zo gauw het over
Spanje gaat, worden zij dertig jaar jonger,
eklimmen alsnog de barricades waar zj]
i de burgeroorlog doorgaans niet weike-
•ik op gestaan hebben en roepen: ..Nooit
Spanje draagt het noodlot met zich mee,
net alleen een land te zijn, maar ook
-en politiek-emotioneel criterium te zijn
eworden in die dertiger jaren, waarin
-n generatie er de keus vond tussen
olitiek fatsoen en smeerlapperij.
En toch, hoever de sociaal-democraten
n-x uit hun programma's mogen ver-
,nnen, één marxistisch uitgangspunt kan
cstig worden verworpen: de sociaal-eco-
Advertentie
Voor de handel: B. D. LEEFSMA N.V.
Kerkstr. 25 - A'dam - Tel. 020-35047
Medelijden vooral toen Coty bij het ver
scheiden van zijn echtgenote alleen ach
terbleef in het stijve Elysée, waarboven de
politieke donderkoppen zich steeds zwaar
der begonnen samen te pakken. Hij ver
liet het Elysée in 1958 met zeldzame waar
digheid nadat hij, in de dramatische mei
dagen, de macht had moeten overdragen
aan generaal De Gaulle, die hij in een af-
scheidsboodschap aan het Franse volk de
illusterste aller Fransen had genoemd.
De politieke carrière van Coty leek hem
tot 1954, toen hij de socialist Vincent Auri-
ol opvolgde in het Elysée, nauwelijks voor
dit hoogste ambt in den lande te hebben
voorbestemd. Al spoedig zou echter blij
ken dat de onbekende ex-senator en out
sider Coty als president der republiek be
schikte over onvermoede kwaliteiten van
karakter en verstand, waardoor hij de om
standigheden van zijn debuut dan ook snel
vergeten deed. Hij gedroeg zich, evenmin
als zijn voorganger Auriol, zeker niet als
een marionet van de partijleiders en zijn
hoge taak van behoeder van de grondwet
vervulde Coty met een gewetensvolle
nauwgezetheid, die van moed en karakter
getuigde. Datzelfde karakter en die stijl en
die waardigheid bepaalden ook het af
scheid dat hij in 1958 van de Fransen nam
toen het lot van het vaderland aan de stér
kere handen van generaal De Gaulle moest
worden toevertrouwd.
(Van onze correspondent)
PARIJS Met nationale eer zal'maan-
dag de voormalige president der republiek
René Coty, die gisteren onverwacht gestor
ven is, in zijn woon- en geboorteplaats
worden begraven. Zijn opvolger, generaal
Charles de Gaulle, zal zijn voorganger de
laatste eer bewijzen.
Met de stijlvolle hoffelijkheid, die hem
kenmerkte, had Coty zondag nog een brief
je naar de burgemeester gestuurd, om zich
te verontschuldigen, dat hij voor de eerste
maal in zijn leven als stemgerechtigde zijn
stem niet kon uitbrengen.
Advertentie
al heel erg oud
koopt het liefst iets van goud.
En wat „SUISSE" hem daarin biedt
vindt U bij een ander niet
Dir. F. J. DRIESSEN
BARTELJORISSTRAAT 1 - HAARLEM
Telefoon 1313 5
Advertentie
v.a. 7.90
