Miljoenen stroomden
binnen voor
OPEN HET DORP
„Nederland is gek geworden"
Ruim een half miljoen gulden in
het postdistrict Haarlem
Wakker
I
r
Nederland reageerde spontaan op het
monsterprogramma van de A.Y.R.O.
HET DORP KOMT ER! Mies Bouwman, nog uren voor
de boeg in haar ongeëvenaarde televisie- en radiomarathon,
heeft gewonnen: de miljoenen guldens zijn binnengestroomd
in een tempo, dat de stoutste verwachtingen heeft over
troffen. Heel Nederland is sinds gisteravond in de ban van
een stunt, die zijn weerga in de wereld niet heeft. Heel
Nederland liet zich gisteravond om 9 uur door Mies Bouw
man de straat opsturen, om persoonlijke gaven voor het
dorp in een luciferdoosje naar de kruidenier te brengen.
Vannacht om kwart over vijf was de inhoud van de doosjes
EEN IETWAT NERVEUZE Mies Bouwman zat gisteravond tot half 9 achter het
bureautje op het enorme podium van de Oosthal van het Amsterdamse R.A.I.-
gebouw met tegenover haar de 3000 zitplaatsen op de onafzienbare tribune, waarvan
er nauwelijks een honderd waren bezet. Verspreid over de R.A.I.-hallen honderden
technici, telefonistes, boekhouders en andere medewerkers, van wie de meesten met
gemengde gevoelens tegen de aangekondigde marathon aankeken. Maar dit beeld
wijzigde zich in enkele uren nadat de stor mloop op de kruideniers in tal van steden
zelfs tot verkeersopstoppingen had geleid. De R.A.I. is geworden tot een gonzende
bijenkorf, waar de 110 telefoons onafgebroken rinkelen, de 60 telmachines ratelen,
de ordonnansen per fiets door de uitgestrekte hallen voortsnellen.
geteld: het onvoorstelbare bedrag van 5.512.821,27. Dit
bedrag, meer dan voldoende om onmiddellijk met de bouw
van het dorp te beginnen, is nog maar een deel van de
stroom gelds, die de onvermoeibare Mies Bouwman ook
op dit ogenblik nog bij elkaar praat. Miljoenen kwamen
daarnaast nog binnen aan andere spontane giften en zij
komen nog steeds tot wij vanavond om halt acht zullen
weten hoeveel van de 25 miljoen bouwkosten van het
dorp bij deze start van de nog maanden durende actie
zullen zijn geofferd. Mies Bouwman danst haar miljoenen
dans tot het einde.
AL SPOEDIG BLEEK dat de reacties
van het Nederlandse publiek op de luci
ferdoosjes-actie overweldigend groot was.
In de RAI kwam een telegram binnen uit
Zandvoort waarin gemeld werd dat er
daar een zomerse drukte op straat heers
te. Ook in Den Haag, Amsterdam begaven
velen zich naar hun kruidenier om een bij
drage te storten. In de omgeving van het
RAI-gebouw vormden zich bij de levens-
middelenbedrijven lange rijen van wach
tenden die hun gift kwijt wilden. Maar
niet alle kruideniers in Nederland waren
ingeschakeld en het gebeurde een paar
keer in Amsterdam dat de wachtende me
nigte voor een gesloten zaak uit woede
een winkelruit indrukten. De nacht ging
in met een succes, dat zelfs de grootste
optimist niet had kunnen vermoeden: een
gemiddeld inkomen van 1. niiljoen per
uur. Enige resultaten van de „Lucifer
doosjes-actie": Amsterdam 693.396.-,
Rotterdam 542.000.-, Den Haag 693.786.
Alle records van welke inzameling dan
ook zijn gebroken. Zelfs in kleine gemeen
ten werd ondanks de dure St. Nicolaastijd
geofferd als nooit tevoren: bijvoorbeeld
Laren 23.400.- en Halfweg 9.000.-.
TEGEN MIDDERNACHT had Mies
Bouwman haar zelfverzekerdheid terugge
vonden. Miljoenen Nederlanders hebben
haar vanmorgen op het televisiescherm
Detail van de maquette van Klapwijk
dorpzoals het straks nabij Arnhem
zal verrijzen: een comfortabel flatge
bouw, waarvan de gebroeders Das uit
Haarlem, een voorlopig ontwerp maakten.
Het tellen van de lucifers-giftennam
uren in beslag.
men het gehele dorp binnen vijf jaar
gereed te hebben.
OM ZEVEN UUR vanmorgen was er
7.159.000 binnen! Dr. A. Klapwijk, de
geestelijke vader van het in Arnhem ge
projecteerde dorp voor lichamelijk gehan
dicapten, zei ons geen woorden te kunnen
vinden voor hetgeen Mies Bouwman tot
dusver heeft gepresteerd. Hij vertroetelt
haar met alle zorgen die hij aan haar
kwijt kan doorlopend is hij in haar na
bijheid om haar met sinaasappelsap en
trossen druiven fit te houden.
EN DAN HEBBEN we nog niets gezegd
over het zenuwstelsel van deze actie, waar
Mies Bouwman het hart van is. Dat ze
nuwstelsel heeft men niet op het scherm
kunnen zien want dat is de centrale post
in de glazen zaal van het RAI-gebouw,
waar meer dan 100 geroutineerde telefonis
tes de stroom van meldingen verwerken.
Meldingen van geldbedragen, die op de
postkantoren zi.in gestort, maar ook tallo
ze aanbiedingen in natura die men een
voudig niet meer kon boeken en waarvan
een schriftelijke opgave is gevraagd.
AVRO's staffunctionaris J. Verbrugge zit
midden in dit centrum en tot wanhoop
gedreven telefonistes vragen hem doorlo
pend om raad. „Ik heb hier een caféhou
der die alle consumpties met een dubbel
tje heeft verhoogd en die op het t.v.-
scherm zijn collega's wil opwekken zijn
voorbeeld te volgen voor het goede doel".
„Mijnheer, ik krijg alsmaar telefoontjes
van mensen die per sé Mies Bouwman
willen spreken". „Hier is een dame uit
België die vraagt hoe ze kan meedoen".
Telefoontjes in een zo overstelpende hoe
veelheid, dat zelfs de P.T.T. ons geen
schatting over het aantal kon geven.
ALS EEN SPIN in een web regelt de
heer Verbrugge de technische zijde van de
geldinzameling. Theoretisch klopt ljfit als
'een bus. Twintig telefoonlijnen'zijh spe
ciaal gereserveerd voor de verbindingen
met de hoofdpostkantoren in het gehele
land, 220 in getal, waar de gelden van in
totaal 2200 postkantoren worden geteld.
Een batterij rekenmachines ratelt onafge
broken aan steeds weer nieuwe totaaltel
lingen. Langs drie wanden van de glazen
zaal zitten 85 andere telefonistes. Zij no
teren de bedragen die telefonisch worden
toegezegd. Boven de 100.- moeten de
ze meldingen worden geverifieerd en
daarvoor zijn weer 5 andere telefoonpos
ten aangewezen.
den te gebruiken, die in een onafgebroken
stroom uit de keukens van het RAI-res-
taurant komen. Een RAI vol meisjes met
gevlekte make-up en mannen met stoppel
baarden zij zullen vanavond als een blok
in bed vallen. Maar geen minuut vóór
Mies Bouwman.
Telefonistes namen de hele nacht de
opgaven der gelden aan.
(Van een onzer verslaggevers)
OM ZEVEN MINUTEN VOOR HALF
TWEE vannacht maakt Mies Bouman be
kend, dat men in staat was te beginnen
met de bouw van het dorp voor minder
validen in de omgeving van Arnhem. Op
dat moment was in de nieuwe RAI in Am
sterdam, waar de radio en televisiedienst
van de AVRO reed enige uren bezig was
met haar monsterprogramma, een bedrag
van ruim drie miljoen gulden binnenge
stroomd. Drie miljoen van de 25 miljoen
die m totaal nodig zijn om het woon- en
werkcentrum voor lichamelijk gehandicap
te mensen, dat men geprojecteerd heeft
aan de Heijenoordseweg in Arnhem, te
verwezenlijken.
Dit resultaat kwam, nadat Mies Bouman
die 23 uur land gastvrouw is in het
RAI-gebouw om half negen televisie
kijkers en radioluisteraars had opgewekt
hun bijdrage voor dit dorp in een lucifers
doosje te stoppen en in te leveren bij een
van die talloze levensmiddelenbedrijven,
die zich bereid hadden verklaard mede te
werken aan deze landelijke actie, die
indien zij slaagt heel Nederland een
dag en een nacht lang aan het televisie-
of radiotoestel zal kluisteren.
Hoe dit allemaal in zijn werk ging ver
telde AVRO's programmaleider Teun van
Gelder tijdens een persconferentie aan de
vooravond van deze t.v. marathon.
Dankzij de belangeloze medewerking van
levensmiddelenbedrijven en de P.T.T. wer
den de bijdragen van de Nederlandse
luisteraars en kijkers door de levensmid
delenwinkels geïnd en door wagens van de
P.T.T. naar de districtskantoren vervoerd,
waar het geld werd geteld en de resulta
ten van deze telling naar het R.A.I.-ge
bouw werden doorgebeld. Om dit alles mo
gelijk te maken en om de Nederlanders in
staat te stellen ook nog na sluiting van
de levensmiddelenwinkels hun bijdragen
telefonisch door te geven, waren in de Gla
zen Zaal van het R.A.I.-gebouw ruim hon
derd telefoons opgesteld, die werden be
diend door evenzovele vrijwilligers en vrij
willigsters. Onder hen bevonden zich de
Haarlemse dames Dinie de Graaf en W.
Dingerdis, die natuurlijk het district Haar
lem voor hun rekening hadden' genomen.
De spaarbank van de stad Amsterdam had
zelfs zestig sorteer- en telmachines in de
R.A.I. opgesteld, bediend door werknemers
van deze bank en de P.T.T. Beide groepen
hadden later op de avond handen vol werk
om de geldsommen te tellen die de goed
geefse Amsterdammers bijeen hadden ge
bracht.
Het geld stroomde binnen. En dit resul
taat stemde tot tevredenheid. Want wie
het pleidooi van de geneesheer-directeur
van de Johanna Stichting in Arnhem, de
heer A. Klapwijk, op de persconferentie
had beluisterd, begreep, dat het eenvoudig
bittere noodzaak was dat dit dorp voor ge
handicapten er zou komen. Deze arts hield
een pleidooi voor deze mensen „Laten we
alles op alles zetten om voor hen het le
ven te verbeteren en het zo draaglijk mo
gelijk te maken". En het leek wel of luis
terend en kijkend Nederland deze woorden
even fris en energiek teruggevonden als op
het momeat, waarop zij zich gister
avond of vannacht ter ruste begaven. Geen
rust echter voor Mies Bouwman, die zich
op de been weet te houden door haar en
thousiasme en op haar veel te hoge hak
ken als een wervelwind over het podium
raast en alle raadgevingen, om af en toe
eens even te gaan zitten of te liggen, in de
wind slaat. De marathon heeft haar te
pakken en wat AVO's Siebe van der Zee
en Ger Lugtenburg ook proberen, zij
moet en zal de stroom mensen, die naai
de RAI trekt persoonlijk ontvangen.
Professor if. L. H. de Langen, voorzit
ter van het bestuur van de stichting „Het
Dorp", vertelde kort na middernacht al
dat binnenkort een architect zal worden
aangewezen die het voorlopige project zal
uitwerken. Bovendien verwacht het stich
tingsbestuur, dat het ministerie op korte
termijn het benodigde bouwvolume zal ver
lenen. Professor De Langen schatte, dat
met de bouw medio 1963 begonnen zal kun
nen worden. Het ligt in de bedoeling, het
dorp in fases op te bouwen, steeds een
aantal eenheden voor woonruimte, recrea
tie en arbeid tegelijk. Op deze wijze hoopt
Het enthousiasme van Mies Bouwman
werkt zo aanstekelijk, dat het leger vrij
willigers in het RAI-gebouw er niet over
denkt om zich door anderen te laten aflos
sen. De door Amsterdamse bedrijven ge
leende telefonistes in de glazen zaal heb
ben sinds gisteravond meer telefoontjes be
antwoord dan gewoonlijk in een hele
maand, maar zij weten van geen ophou
den. De regisseurs, de cameralieden, de
belichtingstechnici, de verslaggevers, de
musici, de kelners, allen vechten tegen
hun vermoeidheid en willen zich niet de
mindere tonen van „Mies". De honderd
veldbedden, die de Koninklijke Landmacht
beschikbaar heeft gesteld, zijn vrijwel niet
gebruikt.
EN ZELFS de artiesten, die aanvanke
lijk hadden laten afweten, kwamen door
het enthousiasme van Mies Bouwman op
hun besluit terug. Zo hebben „de grote
drie", Kan-Hermans-Sonneveld, toch een
plaats in de marathon gekregen. Voor
half 8 vanavond zal er niet worden gerust
in de RAI. Het leger medewerkers in het
voetspoor van de inspirerende persoonlijk
heid van Mies Bouwman, zet door. Velen
gunnen zich zelfs geen tijd om de maalti.i-
uinrnnnn-mrr-
Klet een wonderlijke snelheid kreeg de „Open het dorp -koorts gisteravond
ook Haarlem en omgeving te pajftken. Nauweljjks had opper-sleutelbewaarster
Mies Bouwman de door haar geleide actie toegelicht of honderden mensen repten
zich naar de kruidenierszaken alsof daar een grote prijs op hen lag te wachten.
Plotseling was het in de anders verlaten straten een drukte van jewelste. Voor
sommige winkels vormden zich lange rijen mannen, vrouwen en kinderen, alle
maal met een lucifersdoosje in de hand gevuld met kleine en grote giften ten bate
van het te stichten dorp. In verbluffend korte tijd vulden de door de winkeliers
klaar gezette dozen en vaten zich met die spontane gaven.
„Het is in één woord enorm. Wie had dit ooit kunnen denken. Van alle kanten
stroomden de mensen toe. Nog nooit hebben we zoiets meegemaakt zo zei de
chef van een groot levensmiddelenbedrijf in Haarlem-Noord. „De eerste golf
kregen we omstreeks kwart voor negen te verwerken en tegen half tien kwam
de tweede stormloop. Dat waren zeker de mensen die nipt naar de radio hadden
geluisterd of naar de televisie hadden gekeken, maar aangestoken waren door
de vele mensen op straat en de rijen voor de winkels".
Ook bij de kleine kruideniers in de binnenstad en in de buitenwijken liepen de
mensen de drempel plat om hun steentje te komen bijdragen.
Tegen tien uur kregen de mannen en vrouwen op de postkantoren hun portie
van deze unieke manifestatie van offerzin te verwerken. Er scheen geen eind te
komen aan de lawine van lucifersdoosjes die allemaal stuk voor stuk geopend
sn geleegd moesten worden, waarna de inhoud ervan gesorteerd en geteld moest
worden. Tal van doosjes waren zorgvuldig met plakband verzegeld of als Sinter
klaassurprises ingepakt.
„De drukte was eenvoudig overstelpend. Dit hadden we in de verste verte niet
verwacht. We dachten op het hoofdpostkantoor om half twaalf klaar te zijn,
maar het tellen heeft tot drie uur 's nachts geduurd", vertelde de heer Koelewijn,
adjunct-directeur van het postdistrict Haarlem ons.
Het resultaat van de geldstortingen per lucifersdoosje in het gehele Haarlemse
postdistrict, dat zich uitstrekt van Sassenheim tot en met Texel, bedraagt totaal
542.014,85. Het aandeel van de stad Haarlem daarin is 28.207,42. De omliggende
gemeenten en dorpen (Heemstede, Bloemendaal, Aerdenhout, Santpoort, Vogelen
zang en Bennebroek) offerden totaal 177.399,04 in de pot van de „Open het
dorp"-actie. De Vishal - IJmuiden bracht 10 mille bij elkaar en bedrijven in de
IJmond hebben hulp toegezegd.
had gehoord en evenals de vertegenwoor
digers van de pers had gekeken naar de
maquette die de gebroeders Das uit Aer
denhout reeds naar een voorlopig schets-
plan van dit dorp hadden vervaardigd. En
het moet gezegd worden; de AVRO had
het de milde gevers zo makkelijk mogelijk
gemaakt. Tussen de programma-onderde
len door ontving Mies Bouman een lange
stoet van mensen uit het bedrijfsleven,
studenten, carnavalsvierders en zelfs een
Sinterklaas, die hetzij in natura, hetzij in
baar geld hun goedgeefsheid tot uitdruk
king brachten. Verschillende afdelingen van
de Lions Club in Nederland zegden een
bedrag van 140.000 gulden toe, een licha
melijk gehandicapt meisje in haar bruids
dagen schonk een bedrag van honderd gul
den, dat zij voor haar bruidsjurk had be
stemd; zo ging het door gedurende de ge
hele nacht en toen om half drie mevrouw
en meneer Van Swol voor het scherm ver
schenen was er reeds een bedrag van ruim
vijf miljoen gulden bijeengebracht.
Voor het grootste deel kwamen de bij
dragen spontaan en de grootste zorg van
Mies Bouwman en regisseur Theo Orde
man die 23 uur in zijn regiewagen op
post blijft was dan ook de mensen wak
ker te houden. Daarvoor hadden zij de
medewerking ingeroepen van een groot
aantal bekende Nederlandse figuren; Si
mon Carmiggelt, Toon Hermans, Wim Son-
neveld, Corry Brokken, Mieke Telkamp,
Johnny Kraaikamp, Rijk de Gooyer. Wim
Kan, het Nationale Ballet, het orkest De
Zaaiers en nog vele, vele anderen, die
soms lang moesten wachten voordat zij hun
taak voor microfoon en camera moesten
vervullen. Zoveel mensen kwamen naar he
R.A.I.-gebouw om hun gaven aan te bie
den.
Maar zij, die deze marathon op hun te
levisiescherm hebben gevolgd, hadden
vaak geen idee van de geweldige techni
sche voorzieningen die nodig waren om
deze avond te realiseren. Door het gehele
R.A.I.-gebouw stonden televisietoestellen
opgesteld, camera's waren geplaatst op
een heftruck, uit de wagens van de tele-
visiedienst liepen kabeldikke snoeren naar
alle delen van het gebouw, televisie en ra
dioreporters zwierven door het. land en
midden in dit web zat regisseur Theo Or
deman, die voor zijn monitors het ene
beeld na het andere overschakelde en aan
wijzingen doorgaf aan zijn cameralieden.
Hi.j bleef wakker en met, hem vele Ne
derlanders, die de gehele nacht door aan
hun televisietoestellen bleven zitten of nog
snel even naar Amsterdam kwamen; de
brandweer uit Baarn, door alarm ge
wekt en een meneer die zomaar 22.000
gulden kwam aanbieden. In he!t R.A.I.-
gebouw was men bij het vorderen van
de nacht reeds aan deze verrassingen
gewend. Mies Bouwman, die aan het be
gin van de avond nog snel even haar
tekst doornam, hoefde nu niet meer naar
woorden te zoeken. En dokter Klapwijk,
voorzitter van de „Ontwikkelingscommis
sie Stichting „Het Dorp" antwoordde
slechts „fantastisch, fantastisch", toen
men vroeg of de avond naar zijn zin
verliep.
Om drie uur 's nachts vertelde Mies
Bouwman dat men nog uren en uren kon
doorgaan en merkte in de perskamer van
het R.A.I.-gebouw een collega op naar aan
leiding van de binnengekomen giften „Ne
derland is gek geworden". Inderdaad, Ne
derland was gek geworden.
Allerwegen in Nederland stroomde gister
avond de levensmiddelenwinkels vol met,
milde gevers, die sfxmtaan hun huis
uitrenden om hun geld te deponeren
voor de bouw van Het Dorp.
