De oppositie tegen het Franco-regime omvat het
gehele Spaanse volk, maar zij betekent mets
Alleen de katholieke kerk kan
een evolutie inleiden
Hl©
EUROPA
tiidflifk
më
ft
Speelde Adenauers Geheime Dienst
Der Spiegel gegevens in handen?
l(fi.9ontuïüa
Adenauers aandeel in de actie blijkt
aanzienlijk: Wat doen de liberalen?
Nieuwe arrestatie
in Spiegel-zaak
India maakt zich
op voor guerilla
UNO wenst Oman vrij van
buitenlandse troepen
Oppositie wordt overschat
Salon-opposanten
Alle hoop op de kerk
Opus Dei
Eerste moderne staking
hamdbJwemnl
I
I
DONDERDAG 2 9 NOVEMBER 1962
15
«IPi
Deze aanbieding geldt alleen
in Zuid-Holland en Noord-Holland
beneden het Noordzeekanaal,
(wel in Amsterdam-Noord).
mmém
Adenauer ingelicht
Wat deed Strauss
Strauss en Marx
Leger wordt verdubbeld
Anti-Britse resolutie in
politieke commissie
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
MADRID. ,Hoe sterk is de oppo
sitie tegen Franco? Zij omvat het hele
Spaanse volk ,maar zij betekent niets".
Deze Spaanse definitie, absoluut en
paradoxaal, gaf een jonge Catalaanse
schrijver mij.
Het hele Spaanse volk is tegen Franco:
het scheelt inderdaad niet veel. De mo
narchisten wensen dat hij meer haast
maakt met opkrassen. De separatisten in
Catalönië en Baskenland hebben het
nooit op Madrileense gezaghebbers be
grepen. Voor de ondergepriviligeerde
klassen, die links voelen en denken,
communisten, anarchisten en radicale
socialisten, is hij de aartsreactionair. De
arme, landloze boeren weten wie er tus
sen hen en een menswaardig bestaan
staat. De intellectuelen generen zich
voor hun muilkorven. De falangisten
verwijten hem, dat hij slechts lippen
dienst bewijst aan hun maatschappelijke
ideeën en in feite feen conservatieve,
autoritaire paternalist is. De traditiona
listen jammeren dat hij door het toelaten
van economische nieuwlichterij en het
aansluiting zoeken bij Europa de Spaan
se ziel verslingert.
De oppositie betekent niets: ook dat
scheelt niet veel. Tussen oppositioneel
voelen en handelen ligt een stap die niet
alleen moed maar ook beleid vraagt. De
Spaanse oppositie is zo versplinterd, dat
Franco haar met een minimum aan ge
weld binnen de perken kan houden.
Om de monarchisten zoet te houden
heeft hij van Spanje een koninkrijk zonder
koning gemaakt. Voor de boeren en arbei
ders heeft hij met een nieuw sociaal-
economisch beleid de deur naar een betere
toekomst op een kier
a li» gezet. Die kier is net
VUAnf 51 groot genoeg om hen
ill lllL te verleiden indivi
duele lotsverbetering
na te streven inplaats
van gezamenlijk de
deur uit zijn heng
sels te lichten. Er is
voldoende censuur
om het contact tussen
intellectuelen en hét
volk onmogélijk te
maken. De falangis
ten worden gelijmd
door dat alles niet
ontmoedigd wordt en toch tegen het regime
gaat complotteren, die krijgt1 tenslotte te
maken met de geheime politie, de Guardia
Civil en de vele mogelijkheden tot opber
ging, variërend van dertig jaar kerkerstraf
tot internering in een comfortabel hotel op
de Canarische eilanden, al naar gelang de
linksheid der overtuigingen of de respec
tabelheid der kom-af.
De buitenwacht heeft van de kracht der
Spaanse oppositie mèestal een overdre
ven voorstelling en onderschat het meng
sel van Galicische slimheid en machts
middelen .waarmee de Caudillo haar
frustreert. Linkse intellectuelen in Parijs
geven hoog op van het „Front der Volks
bevrijding", dat clandestiene pamfletten
verspreidt en van de nog wat linksere
organisaties die hier en daar een plas
tic-bom laten ontploffen. Maar met een
tonige regelmaat rolt de geheime politie
de organisaties van het „Frente" op en
het ontmoedigendste daarvan is, dat
steeds weer blijkt hoe minuscuul die zijn.
Europa juichte toen „bekende Spaanse
democraten van links en rechts" vroegen
om democratische condities te stellen voor
I
met baantjes. Wie
'Spanjes associatie met. de E.E.G.. Maar
het vergat gemakshalve te zien, wie zij
waren en wat zij vertegenwoordigden. De
„liberaal" Dionosio Ridruejo was eens de
dichter van de Falange en oostfrontstrij
der in de Blauwe Divisie.
Gil Robles was de aartsconservatief die
Franco's dolksteek aan de republiek heeft
mogelijk gemaakt. Robles die in Madrid
een politieke salon van een man of zes
tig presideerde, heeft inmiddels zelfmoord
gepleegd door ballingschap te verkiezen
boven internering. Hij heeft zich daar
mee geschaard in het comfortabel levend
gezelschap der welgestelde ballingen
waarvan Salvador de Madariaga de meest
illustere is.
Zij zijn het allemaal met elkaar oneens,
en hebben slechts de ijver gemeen, om
na de dood van Franco de leiding van
Spanje over te nemen. Plus de onmisken
bare handicap dat. zij Casals en Picas
so niet te na gesproken in Spanje als
vergeten zijn.
Het gekibbel der ballingen de versplin-
terdhe\i van de binnenlandse oppositie,
hun frustratie omdat Franco er eerder in
slaagt hen zoet te houden dan hen boos
te maken, dit alles maakt het nodig een
werkelijke oppositie van betekenis elders
te zoeken.
De communistisch partij met haar 5000
leden is goed georganiseerd, maar heeft
zo'n heilig respect voor de geheime poli
tie. dat zij zich tevreden stelt met clan
destien voortbestaan en handhaven van
haar verbindingsnet. Haar politiek beleid
niet op gericht Franco omver te werpen,
maar om in het tijdperk na Franco langs
democratische weg via een volksfront een
voet tussen de deur te krijgen.
De sleutel voor de Spaanse evolutie
ligt daarom voorlopig in de katholieke
kerk. Het mag waar zijn, dat zi.i terecht
een van de steunpilaren van het regime
wordt genoemd, maar het is in het auto
ritaire Spanje niet anders dan in de com
munistische landen (met wie, het meer
gemeen heeft, dan het vromelijk aan- t
neemt): de evolutie moet van binnenuit
komen. Zoals Poolse, Hongaarse en Rus
sische communisten met het moeizaam
proces der destalinisatie zijn begonnen,
zo zullen het Spaanse katholieken moe
ten zijn die het katholieke Spanje een
fatsoenlijker aanschijn geven.
De taak van de kerk in Spanje ligt ook
op het praktische, sociale terrein en
priesters beginnen zich openlijk uit te
spreken tegen de onmenswaardige con
dities waaronder een deel van het
Spaanse volk leeft.
king: voor het eerst werd er door geen
van beide zijden geweld gebruikt. Voor
het eerst heeft het regime van dit land
waar stakingen verboden zijn, zich ge
dwongen gezien om vrijwel direct
met stakers te onderhandelen en aan hun
eisen tegemoet te komen. En althans een
deel van de kerk heeft ingezien, dat zijn
apostolaat ook op het praktische, sociale
terrein ligt.
Een oud gezegde wil, dat het hele Spaan
se volk achter de clerus aanholt, de ene
helft met een kaars, de andere met een
stok. Tot die tweede helft behoren zeker
de Spaanse arbeiders. Maar zij zullen
HOAC's actie niet licht vergeten.
De kerk, voor wie het apostolaat uitein
delijk belangrijker is dan het regime van
Franco, heeft nog een ander ijzer in het
vuur: Opus Dei. In tegenstelling tot HOAC,
dat op de grens van openlijke oppositie
opereert, stelt de geheime lekenorganisa
tie Opus Dei zich tot taak binnen het ka
der van het regime te werken. Commu
nisten zouden het infiltratie noemen.
lofte tot gehoorzaamheid, armoede en kuis
heid afleggen, zijn veel conservatiever dan
de jonge HOAC-priesters en menen, dat
men niet door sociale actie-zonder-meer
zielen mag werven. Zij zijn meer christen
dan democraat, maar hebben er uiteinde
lijk geen bezwaar tegen die twee eigen
schappen te combineren wanneer dat mo
gelijk blijkt. Blinde volgelingen van Fran
co zijn zij zeker niet.
Het, mag waar zijn, dat het grootste deel
van de Spaanse clerus nog braafjes ach
ter Franco aansukkelt en de gelovigen op
wekt te berusten in de stand van zaken.
Maar het is niet meer het belangrijkste
deel.
En wat het door regeringsdruk benarde
HOAC hoop geeft, is ook het gehoorzame
Opus Dei duidelijk: er is een nieuwe paus
gekomen. Johannes XXIII heeft andere
ideeën over de taak van de kerk op aar
de dan degene die lange tijd in het katho
lieke Spanje opgeld hebben gedaan.
Advertentie
Uil
l n i mmWM
:V, -
11 3
JU §m
HALVE PRUS
Het is onloochenbaar dat het Spaanse
.katholicisme die weg begint op te gaan,
dat het zulks kan doen omdat de kerk in
het concordaat een zekere bescherming
tegen dé machtsmiddelen van het regi
me heeft en dat Franco er ongerust en
verbitterd over is. Die verbittering be
reikte haar hoogtepunt toen dit jaar de
mijnwerkers in Asturië in staking gingen
en toen bleek dat die stakingen waren ge-
instigeerd door HOAC, de „Arbeiders
broederschappen voor Katholieke Actie."
In HOAC zetelen jonge priesters, die de
arbeidei-s aanbevelen om voor hun rech
ten op te komen. En toen het regime die
priesters zocht aan te pakken, weigerde
de Spaanse primaat, Enrique kardinaal
Pla y Deniel, hen in het openbaar af te
vallen. De 84-jarige kerkprins, geen voor
uitstrevende man, voelt uit welke hoek
de wind gaat waaien. Franco moet heb
ben gezegd: „Na alles wat ik voor de
kerk gedaan heb, verlaten de ratten het
zinkende schip."
HOAC heeft met de stakingen in As
turië een overwinning behaald die in
meer dan één opzicht van wezenlijk be
lang was. Het was een moderne sta-
Opus Dei heeft het overheidsapparaat in
derdaad diepgaand gepenetreerd (drie mi
nisters in de financieel-economische bé-
leidssfeer). De leden er van, die de ge-
Advertentie
HEREN
,DE MODERNE MAN DRAAGT ZE"
,.H«*fitEMVGR; HOUTSTRAAT 52
AMSTERDAM ■- DEN HAAG
Advertentie
BIZONDERE DIERENKALENDERS 1963
De traditionele steunpilaren van Fran
co's regime waren kerk en leger. Het
leger (met zijn Duitse helmen) is dat
nog, maar de kerk maakt zich op een
eigen weg te zoeken.
(Van onze correspondent)
BONN. Zit achter de hele Spiegel-
affaire Adenauers geheime dienst? Dat Is
de vraag die sinds enige dagen het centrum
vcrmt van alle bespiegelingen in Bonn.
Opgekomen is deze vraag al enige tijd ge
leden, toen de liberaal Döring in de Bonds
dag vroeg, of niet de rivaliteit tussen de
geheime dienst Van Adenauer en de contra
spionage van Strauss de eigenlijke achter
grond van de Spiegel-zaak vormde. Döring
kreeg op zijn vraag nog geen antwoord
Wel deden sindsdien geruchten de ron
de, dat Adenauers geheime dienstchef. de
voormalige Hitler-generaal Gehlen, met
opzet Der Spiegel materiaal in handen had
gespeeld, waarmee dit blad de defensie
politiek van Gehlens vijand: minister
Strauss kon aanvallen. De contacten van
de geheime dienst, die regelrecht onder
Adenauers staatssecretaris Globke staat,
met Der Spiegel, zouden lopen via kolonel
Wicht, de enige officier die in verband met
de Spiegel-actie werd gearresteerd.
De regering liet eind vorige week een
bericht tegenspreken dat bovengenoemde
relatie Gehlen-Spiegel door een man van
de geheime dienst was toegegeven. Op
merkelijk was echter, dat het regerings-
dementie niet de inhoud van het bericht
tegensprak, maar alleen de bewering dat
een vertegenwoordiger van Gehlens dienst
een verklaring zou hebben afgegeven.
Bij dit alles is het voorts opvallend, dat
Adenauers altijd zo trouwe Globke uit
Bonn is verdwenen. Hij kuurt ergens, om
dat zijn gezondheid slecht zou zijn. Ge
ruchten willen echter, dat Globke tegen
stander zou zijn geweest van dè actie tegen
Der Spiegel, omdat daarmee mensen van
zijn geheime dienst blootgesteld zouden
worden.
Hoe het ook zij, steeds duidelijker wordt
dat het aandeel Van kanselier Adenauer in
de Spiegel-affaire groter is dan aanvanke
lijk werd beweerd. In lijm echte tegenstel
ling tot allerlei regeringsverklaringen van
de laatste weken, zou Adenauer al op
16 oktober op de hoogte zijn gebracht van
de op handen zijnde actie tegen het week
blad, die de 26ste plaatsvond. Informant
van de bondskanselier wasminister
Strauss. Dat beweerde deze in elk geval
zelf op de laatste bijeenkomst voor de
Beierse landdagverkiezing van afgelopen
zondag.
Eens te meer blijkt daaruit welk een
centrale rol minister Strauss, die nog drie
weken geleden beweerde met de hele Spie-
gel-affaire niets te doen te hebben, bij
de actie heeft, gespeeld. De volgende feiten,
eens allemaal hardnekkig ontkend door
Strauss' persofficieren, staan nu vast:
Op 16 oktober kwam de minister terug
van een week vakantie. Officieel hoorde hij
pas toen, dat het Openbaar Ministerie in
Karlsruhe een expertise aan Defensie had
gevraagd over het Spiegel-artikel „Fallex-
62", ondanks het feit dat hij op 12 oktober
voor een dag in Bonn was. De 16de ging
Strauss naar Adenauer en lichtte hem uit
voerig over een en ander in, vooral over
de politieke consequenties van een anti-
Spiegel-actie.
Op 19 oktober was de expertise klaar,
samengesteld door twee defensie-ambte
naren. Eén van hen was een zekere Marx,
trouwe schildknaap van Strauss, die bij de
laatste verkiezingen voor de Bondsdag ver
geefs een poging deed tot afgevaardigde
gekozen te worden, bij welke poging
Strauss hem drastisch hielp. De expertise
werd ten dele of helemaal door minister
Strauss gelezen en daarna door staats
secretaris Hopf naar Karlsruhe gebracht.
De 24ste oktober besprak Strauss de
actie tegen Der Spiegel diepgaand met
Hopf en de staatssecretaris van Justitie,
Walter Strauss. Bij deze gelegenheid droeg
de minister zijn naamgenoot op de liberale
minister van Justitie Stammberger niet in
te lichten, zogenaamd omdat Adenauer dat
zo zou willen.
Op de 26ste ging Strauss 's avonds na
een ontvangst in Godesberg niet naar huis,
maar naar zijn ministerie om de eerste
berichten over de inval in de Spiegel-
redacties tè horen. Een speciale vertrouwe
ling van de minister bevond zich bij de
Bonner politiemannen die de inval uit
voerden, en deze hield Strauss op de hoog
te. Midden in de nacht nam Strauss de
Advertentie
LICHT-ZACHT-WARM - SOEPEL
KARLSRUHE (Reuter) Een kolonel
van het Westduitse leger is gearresteerd
onder verdenking van verraad in verband
met de publikatie van defensiegeheimen in
het weekblad „De Spiegel". Zijn naam
werd niet bekend gemaakt. Hij was werk
zaam op het ministerie van Defensie.
Drie weken geleden werd kolonel Wicht,
verbonden aan de Westduitse geheime
dienst, op gelijke gronden gearresteerd.
telefoon om zijn militaire attaché in Ma
drid opdracht te geven Spiegel-redacteur
Ahlers in Malaga te laten arresteren.
Dit alles bewijst niet alleen dat
Strauss, als Spiegel-vijand nummer één,
achter de actie zat, maar wellicht ook,
dat Strauss met goedkeuring van Ade
nauer optrad en de liberale coalitiege
noten buiten de zaak hield, omdat deze
denkelijk minder enthousiast zouden zijn
over een actie, die kennelijk ten doel
had Der Spiegel tot zwijgen te brengen.
Zou blijken dat Adenauer en Strauss
samen hebben gezworen tegen de
liberalen, dan kunnen deze laatsten niet
anders doen dan hun eis tot aftreden van
Strauss uitbreiden met een eis tot Ade
nauers verdwijnen.
NEW DELHI (Reuter) India wil zjjn
aantal soldaten verdubbelen en militie
eenheden vormen tot een sterkte van twee
miljoen strijdbare mannen, zelfs wanneer
de Chinezen terugtrekken en er geen oor
log meer wordt gevoerd. Stammen in het
grensgebied zullen worden opgeleid in
guerilla-tactiek. De bewapeningsindustrie
wordt uitgebreid. India beschikt nu over
iets meer dan een half miljoen soldaten.
Het Indische Lagerhuis heeft een nieuwe
defensiewet eenstemmig goedgekeurd,
waarbij aan de regering grote bevoegd
heden met het oog op de huidige toestand
worden verleend. De planpen zouden zijn
opgesteld met hulp van de Engelse en
Amerikaanse missies die in India ver
toeven.
NEW YORK (Reuter) De politieke
commissie ad hoc van de UNO-Assemblee
heeft een ontwerp-resolutie aangenomen
waarin aan de Assemblee wordt voorge
steld het terugtrekken van „vreemde
strijdkrachten" uit Oman te eisen.
De resolutie was door elf Arabische en
zeven andere landen ingediend. Zij werd
met 41 tegen 18 stemmen (ondermeer
Groot-Brittannië, de Verenigde Staten,
Denemarken, Zweden, Noorwegen, Fin
land, Ierland, Italië, Nederland) en 36 ont
houdingen aangenomen. De landen van het
Russische blok stemden voor In de reso
lutie wordt verzocht het „recht van de be
volking van Oman op zelfbeschikking en
onafhankelijkheid" te erkennen.
De Arabische indieners voerden aan dat
Groot-Brittannië het streven naar zelfbe
schikking in Oman dwarsboomt door het
legeren van troepen in dit gebied, met
goedkeuring van de sultan van IVjuscat en
Oman. Groot-Brittannië heeft in 1957 troe
pen gestuurd om de sultan te helpen bij
het onderdrukken van een opstand, maar
ontkent dat er strijdvaardige troepen in
Oman verblijven Ook is Groot-Brittannië
het niet eens met de Arabische mening dat
Oman een aparte eenheid is 'met recht op
zelfbeschikking.
