FOTOKOPIE
KANTOOR
sDALCOPY
Agent schiet
dronken man
in de buik
Adenauer brengt slechts een nieuwe
coalitie, geen politieke opklaring
Raketten naar
Suriname voor
windonderzoek
HET WEER
Veel Kamerleden oneens met
minister V. Marijnen
Juristen hekelen Spanje's
Weer mist over
Nederland
totalitaire bewind
Italiaanse consul
in Katanga zoek
Massaal „ja" voor
Hassans grondwet
Roomboter wordt
4 ct. duurder
Druppel op gloeiende plaat"
Verlangen verlost te worden van odium
staatsgevaarlijke revolutionairen te zijn,
dreef socialisten tot coalitie-gesprek
Alleen de kerk kan zonder gevaar een
geluid van protest laten horen
Demonstratie: dinsdag 11 december,
doorlopend van 10-22 uur, Café-
Restaurant Brinkmann.
stó'MORRIS "ieforeyou êuy!
Het woord is aan
In de krant van heden
TERDAG 8 DECEMBER 1962
FALCON TWEEDJASSEN
Stijging van
temperatuur
Angst voor socialisten
Opportunisch tafereel
Socialistische concessies
Lof voor de kerk
Spaanse reactie
Injectie voor president
"WWW.
worden door de Europese commissie? Het
antwoord is: aangezien de regering na
ampel beraad heeft besloten geen toesla
gen toe te kennen waarbij beleidsover
wegingen, mede verband houdend met de
E.E.G., in deze bepalend zijn teweest,
heeft de minister ook geen overleg met
de Europese commissie gépleegd.
Vrijwel algemeen is de vaste commis
sie voor Landbouw en Visserij uit de
Tweede Kamer van mening dat een fei
telijke leniging van de acute financiële
nood op vele gemengde bedrijven in
1961-1962 bepaald niet bereikt kan wor
den door de beschikbaarstelling van
voorschotten van duizend gulden. Van
verschillende kanten werd zelfs gespro
ken van „een druppel op een gloeiende
plaat". De commissie deelt dit mee in
haar voorlopig verslag over het wets
ontwerp tot wijziging van de landbouw
begroting 1962, waarin voor bet ver
lenen van deze voorschotten een bedrag
van 25 miljoen wordt aangevraagd.
Tegelijk met het voorlopig verslag is de
memorie van antwoord van minister Ma-
rijnen verschenen. Op de hierboven weer
gegeven kritiek antwoordt de minister,
dat de voorschotten bedoeld zijn als een
voorziening in een acute noodsituatie en
dat hij als zodanig een bedrag van dui
zend gulden redelijk acht. Het bedrag is
niet bedoeld als een compensatie voor het
behalen van een lager inkomen dan in het
voorafgaande jaar verkregen kon worden.
Ernstig bezwaar heeft het bij de com
missie ontmoet dat de hulpverlening zal
geschieden door middel van voorschotten
in plaats van toeslagen. Zeer vele leden
betreurden het dat de minister bij de aan
kondiging van het ontwikkelings- en sa
neringsfonds (waarvoor, zoals bekend, de
regering vijftig miljoen gulden beschik
baar wil stellen, de nu aangevraagde 25
miljoen voor voorschotten inbegrepen) zich
bij voorbaat zo uitdrukkelijk en in het
openbaar heeft geplaatst op het stand
punt dat elke toeslagregeling uitgesloten
moet worden geacht.
De minister antwoordt zeer bepaald van
mening te blijven dat het verlenen van
voorschotten de enige wijze is waarop
snel, zonder gevaar voor repercussies in
het internationale vlak en tevens met een
aanzet voor structurele verbetering, op
langere termijn hulp kan worden geboden.
Het verlenen van toeslagen heeft hij in dit
licht bezien niet verantwoord geacht.
Een van de redenen waarom de minis
ter geen toeslagen wil geven is, naar hij
in zijn memorie van toelichting heeft mee
gedeeld, dat hij elke schijn van strijdig
heid met E.E.G.-verplichtingen wil ver
mijden. Voor „vele andere leden" is dit
aanleiding om op te merken dat het ver
lenen van renteloze voorschotten het ge
ven van een rechtstreeks rentesubsidie
aan de betrokken bedrijven inhoudt.
Waaruit put de minister de zekerheid, dat
dit wel in overeenstemming is met de
E.E.G.-verplichtingen?
Heeft de minister zich er van tevoren
van vergewist dat zijn opvattingen gedeeld
ELISABETHSTAD (Katanga) In Eli-
sabethstad wordt de Italiaanse consul Gui-
do Natali, die door de Katangese regering
was aangezegd het land te verlaten,vermist.
De consul werd uitgewezen nadat hij in een
pamflet de Italiaanse steun aan de Ver.
Naties in Kongo had verdedigd.
De V.N.-vertegenwoordiger in Elisabeth-
stad noemde deze poging tot represaille
een nieuwe aanwijzing, dat bij Katanga elk
verlangen ontbreekt om met' de centrale
regering tot een verzoening te komen.
(Reuter)
De minister vreest dat toeslagen als een
boemerang zouden werken in die zin, dat
andere lid-staten bij het ontstaan van
moeilijkheden ook tot dergelijke maatre
gelen zouden willen overgaan, hetgeen de
Nederlandse export geredelijk nadeel zou
kunnen berokkenen.
Omdat een maatregel een uitzondering
dient te blijven heeft de minister gemeend
de voorschotverlening tot het zandgebied
te moeten beperken.
De minister zegt ook dat het op de jaren
1958, 1959 en 1960 betrekking hebbende in
komenscriterium niet geldt voor het be
drijf maar voor de ondernemer. Dat be
tekent dat ook jonge ondernemers, die in
de jaren na 1960 een bedrijf zijn begon
nen, voor een voorschot in aanmerking
kunnen komen. Hij meent dat door de bin
ding van de voorschotregeling met het
fonds inderdaad de bedoelde aanzet tot
structurele verbetering tot stand zal kun
nen komen.
HET ENIG VOLMAAKTE KANTOOR-
KOPIEERSYSTEEM TER WERELD
Een politie-agent te Amsterdam heeft
vannacht een met een mes zwaaiende
dronken havenarbeider in de enderbuik ge
schoten. Het slachtoffer is in ernstige toe
stand opgenomen in een ziekenhuis.
De havenarbeider ging gisteravond met
zijn vrouw en éénjarig kind op visite bij
zijn schoonmoeder op de laagte Kadijk.
Hij rekende erop dat er een borrel zou
worden geschonken en toen dat niet het
geval was ging hij alleen naar een café.
Ver na middernacht kwam de man dron
ken op het adres om vrouw en kind te
halen. Er ontstond ruzie en de man pakte
het kind uit bed om er mee de straat
op te gaan. De moeder, overstuur omdat
de baby slechts onderkleertjes droeg, ren
de echter voor hem uit naar buiten en
riep om hulp. Op dat moment passeerden
twee agenten.
De man stond met de baby bovenaan
de trap. Hij bleek niet te kalmeren. Ten
slotte greep hij een keukenmes, waarmee
■hij zijn vrouw bedreigde en zich langs de
agenten een weg wilde banen.
Toen het mes langs de buik van een
van de agenten schampte trok deze snel
zijn pistool en schoot de man in zijn on
derbuik. Deze is in ernstige toestand naar
het Weesperpleinziekenhuis vervoerd. Hij
is vanmorgen vroeg geopereerd.
BARTEUORISSTR HAARLEM TEL 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL 223596
H o r a t i u s
Een wijze God hult de toekomst in
diepe duisternis en lacht als de mens
zich angstiger maakt dan nodig is.
Agenda van IJ mond en Haarlem 2
Weerrapporten 2, 11
Beeldverhalen2, 12
Uit het binnenland2, 4, 6, 13
Op de Praatstoel3
Taal-laria 3
Buitenlands nieuws3, 4, 6, 13
Op en om het Binnenhof 4
Kerkdiensten 5
Uit stad en omgeving5, 6, 7
In de Vishal en op zee 6
Puzzel
Topsy 3
Kunst 9
Horen en Zien 9
Feuilleton 12
Erbij13, 14, 15, 16, 17
Economisch nieuws 15
Beurs 15
Effecten en Geldmarkt 15
Scheepsberichten 15
Sport -f9
Luidsprekers 5
Dit nummer bestaat uit
twintig pagina's
waarin opgenomen „Erbif
ZA
f
Terwijl de hoefslagen van de schim
mel van Sint Nicolaas in de verte
wegsterven, hopen zich op de mark
ten in Nederland de kerstbomen op.
Een kijkje op de bekende markt aan
„Het" Singel in Amsterdam.
RABAT (Reuter) Koning Hassans
ontwerp-grondwet, die gisteren het Marok
kaanse volk in een referendum ter goed
keuring is voorgelegd, zal met grote meer
derheid van stemmen aanvaard worden.
Vrijdagavond bleek al, dat bijna 95 per
cent van de geldige stemmen zich voor
het ontwerp uitspraken.
Als het ontwerp wet wordt, zal de al
eeuwen be^taahde autocratie binnen de ko
mende tien maanden gewijzigd worden in
een op democratische leèsi geschoeide con
stitutionele monarchie met een gekozen
parlement.
De grote opkomst van de kiezers wordt
gezien als een nederlaag voor de linkse
oppositie, die op een boycot had aange
drongen. 1
Nederland wil met raketten en elektro
nische middelen op de grond gegevens
verzamelen uit de luchtlagen 100 tot 130
kilometer boven Suriname. Dit heeft de
hoofddirecteur van het K.N.M.I., ir. C. J.
Warners, medegedeeld.
De Nederlandse commissie voor geofysica
en ruimteonderzoek heeft de plannen ter
bestudering van de windstructuur in stu
die, waarbij geleerden van de rijksuniver
siteit te Utrecht, het nationale lucht- en
ruimtevaartlaboratorium en het K.N.M.I.
betrokken zijn. Gestreefd wordt naar
samenwerking met de NASA, de Ameri
kaanse dienst voor lucht- en ruimtevaart.
De raketten zouden worden gebruikt
voor het uitstoten van natriumwolken
waarvan de vormveranderingen zullen
worden gefotografeerd. Met de elektroni
sche apparatuur op de grond wil men
metingen in de ionosfeer verrichten. De
op deze wijze verkregen gegevens zullen
vervolgens met elkaar in verband worden
gebracht voor de conclusies.
Verwachting tot morgenavond:
Meer bewolking met later in het
noorden van het land kans op
enige regen. Matige, aan de kust
tijdelijk krachtige of harde zuid
westelijke wind. In de komende
nacht in het binnenland tempe
raturen om het vriespunt. Mor
gen overdag iets hogere tempe
raturen dan vandaag.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
De groothandelsprijs van verse boter is
gestegen van 3,42 tot 3,58 per kilogram.
Dit zal volgende week een verhoging van
de winkelprijs met vier cent per pakje
tengevolge hebben. De voor dit seizoen
normale produktiedaling en het feit, dat
de handel de export gaande wil houden,
hebben tot deze prijsverhoging geleid.
(Van onze correspondent)
BONN. Gisteren werden voor het eerst resultaten geboekt bij de coalitie
besprekingen tussen bondskanselier Adenauer en zijn gesprekspartners van de
liberale Freie Demokratische Partei. Na een gesprek van enige uren werd mee
gedeeld, dat op principiële punten overeenstemming werd bereikt. Maandag
wordt verder onderhandeld. Gedurende het weekeinde zal een subcommissie
doorgaan met het effenen van het terrein.
De dag van gisteren bracht een beslis
sende wending in de politieke rondedans,
die de laatste weken in Bonn te zien is
en waaraan alle drie de parlementaire
partijen, ook de socialisten, deelnemen.
Vaststaat nu, dat Adenauer in de herfst
van 1963 als kanselier aftreedt, dat Er-
hard gaat deelnemen aan de coalitiebe
sprekingen (hetgeen natuurlijk betekent
dat hij in principe de opvolger van Ade
nauer zal zijn), en dat een coalitie C.D.U.-
S.P.D. niet mogelijk bleek nadat de so
cialisten hadden geweigerd mee te werken
aan een wijziging van de kieswet in een
meerderheidsstelsel.
De politieke lucht in Bonn, dagenlang
vertroebeld door wolken van geruchten, is
daarmee gezuiverd. Dat kan men niet zeg
gen van het politieke leven, want dat
vertoont weer de vertrouwde, weinig hoop
gevende trekken van voorheen. Een coali
tieregering van C.D.U.-F.D.P. is immers
bekend. Men weet dat het hangen en wur
gen zal blijven, en dat de zo hoognodige
gezondheidskuur aan Bonn voorbij zal
gaan. Oorzaak hiervan, niemand ontveinst
zich dat, is de 86-jarige kanselier Konrad
Adenauer.
coalitie tot stand kwam. Overweging bij
hem was vooral, dat de socialisten door
in de regering te gaan, eindelijk af zou
den kunnen komen van het odium staats
gevaarlijke revolutionairen te zijn.
Dat een dergelijke opvatting nog steeds
bestaat, bleek wel uit de reactie van vele
kleine aandelenbezitters, die hun effecten
op de beurs wierpen toen er alleen maar
sprake van was, dat de S.P.D. aan het
nieuwe kabinet zou gaan deelnemen.
Wehner rekende echter, wellicht begrij
pelijk voor een man, groot geworden in
de stalinistische traditie, te weinig met zijn
partijgenoten. In het bestuur kon hij zijn
coalitiepolitiek nog doorzetten, in de frac
tie was de oppositie tegen deelneming aan
de regering-Adenauer overweldigend.
Dat was minder onbegrijpelijk dan men
in Nederland, waar iedereen ervaring heeft
met rooms-rode coalities, wellicht denkt.
In Duitsland zijn de socialisten door Ade
nauer en de zijnen 15 jaar lang afgeschil
derd als duivels, die het op de ondergang
van de Bondsrepubliek voorzien hebben,
een propaganda die bij vele Duitse kiezers
aansloeg. Van hun kant noemden de so
cialisten Adenauer een tweede „führer"
een propaganda die alleen aansloeg bij dat
deel van het Duitse volk, dat geen nazi-
boter op het hoofd had, een minderheid
dus.
De tegenstelling tussen C.D.U. en S.P.D.
ging daarom diep en spitste zich toe in
de vijandschap tussen Adenauer en Weh
ner. Dat deze twee politici begin deze week
aan één tafel zaten en over een coalitie
confereerden, was voor velen dan ook het
summum van wederzijds opportunisme,
en de socialistische fractie drukte die op
vatting uit door alleen te willen stemmen
voor een uiterst vage resolutie, die de mo
gelijkheid nog altijd openliet niét met Ade
nauer in zee te gaan.
Zoals te verwachten was sloot Adenauer
toen van zijn kant de deur en liet Wehner
met zijn vrienden Ollenhauer, Erler en
Brandt buiten het kabinet staan, een ont
wikkeling die ronduit een nederlaag voor
Wehner genoemd moet worden. Dat neemt
overigens niet weg, dat bijna alle waar
nemers in Bonn vinden, dat Wehners op
portunistische coalitiepolitiek voor de
S.P.D. het meest heilzaam zou zijn. Na
drie jaar mee regeren, eerst onder Ade
nauer en daarna wellicht onder de zwak
ke Erhard, zou de S.P.D. de verkiezingen
van 1965 zeker met meer vertrouwen te
gemoet hebben kunnen zien dan ooit te
voren.
Zijn wens om nog een jaar het roer in
handen te houden, heeft de afgelopen da
gen alle besprekingen vertroebeld en is
steeds de sleutel geweest tot alle gebeur
tenissen. Als Adenauer zich had terugge
trokken in deze crisis, was de weg open
geweest voor de vorming van een nieuw
kabinet, samengesteld door een nieuwe
kanselier op basis van een nieuwe coalitie
overeenkomst. Of die coalitie door een
C.D.U.-F.D.P.-combinatie of een C.D.U.-
S.P.D.-team zou zijn gevormd is niet te
zeggen, maar in elk geval had een vleugje
frisse wind door het benauwde Bonn ge
waaid.
Het meest bekaaid zijn de socialisten er
af gekomen. In geheime besprekingen had
hun grote man achter de schermen, vice-
voorzitter Herbert Wehner, vorige week
met de christendemocraat Lücke zaken ge
daan. Zwart op wit had men een coalitie
overeenkomst tussen S.P.D. en C.D.U. ont
worpen, waarbij Wehner niet karig was ge
weest met concessies.
Zo zei hij, dat geen wijzigingen noodza
kelijk zouden zijn in de buitenlandse en
defensiepolitiek. Evenmin stelde Wehner
de eis, dat er iets aan de economische en
sociale politiek zou moeten worden veran
derd. Zelfs kondigde de socialistische par
tijpoliticus, die vroeger een prominente
communist was, aan dat hij geen bezwaar
had tegen de voortzetting van het kanse
lierschap van Adenauer. De C.D.U. moet
maar zien wanneer zij een aflossing van
de wacht nodig vindt, zo luidde zijn stand
punt. Ten aanzien van de invoering van
het meerderheidskiesstelsel dacht Wehner,
dat zijn partij daarbij wel met de C.D.U.
wilde samenwerken.
Met deze serie concessies liet Wehner
wel heel duidelijk blijken, dat hij er veel
prijs op stelde, dat er een S.P.D.-C.D.U.-
Dankzij een knappe manoeuvre van de
pilot van een Caravelle-lijnvliegtuig van
de SAS, die ondanks mist op Schiphol wist
te landen, is koning Olaf van Noorwegen
gisteren in Nederland gearriveerd.
De gravin van Athlone was minder ge
lukkig. Toen haar vliegtuig moest landen
was de mist zo dik, dat de piloot naar
Engeland terugvloog. De gravin is daarna
met de nachtboot naar Hoek van Holland
gegaan.
Gistermiddag trok de mist vanuit het
zuiden weer over Nederland. In Rotter
dam kwam het scheepvaartverkeer weer
stil te liggen. De treinen VlissingenRot
terdam kregen vertraging. Zeeuwse veer
diensten werden stilgelegd. Later werd het
mistgordijn in Zeeland weer dunner.
GENèVE (Reuter/AP) De Internatio
nale Commissie van Juristen een on
afhankelijke organisatie van rechters, ad
vocaten en hoogleraren in de rechtswe
tenschappen uit 90 landen heeft een
rapport gepubliceerd getiteld „Spanje en de
rechtsorde", waarin zij het totalitaire be
wind in Spanje hekelt en de hoop uit
spreekt, dat de Spaanse regering de waar
digheid en rechten van het individu on
omwonden zal erkennnen.
Volgens de commissie kan in Spanje
nauwelijks een vorm van oppositie wor
den aangetroffen die niet door gerechtelij
ke sancties wordt bedreigd. In het rap
port wordt voorts gesteld, dat in Spanje
van de staat in feite dient ter bescher-
van de staat in feite dient, ter bescher
ming van het regime.
De commissie merkt op, dat het heden
daagse Spanje nog rust op de grondsla
gen die ten tijde van de burgeroorlog tot
stand waren gekomen. Zij uit ernstige be
zwaren tegen de militaire rechtbanken,
„die een van de pijlers van het regime
vormen", de beperking van de persoonlijke
vrijheid en politieke rechten van het Spaan
se volk, de beperking van godsdienstvrij
heid en de lage levensstandaard in Span
je.
De commissie acht echter wel „enige
grond voor hoop" aanwezig dat er ver
betering in de toestand komt, omdat er
de laatste tijd aanwijzingen zijn geweest
dat de bevoegdheden van de militaire
rechtbanken minder groot worden en voor
al omdat de Spaanse regering de toezeg
ging heeft gedaan, dat waarnemers van de
commissie een proces in Madrid mogen
bijwonen.
Het verslag schrijft, dat het met de ver
klaringen van de Spaanse overheid waar
uit enige mate van persvrijheid zou kun
nen worden geconcludeerd, alleen maar bij
woorden blijft, zolang de regering, „zo
als zij nog steeds doet", hoofdredacteuren
kan ontslaan en benoemen en het nieuws
volkomen onder controle houdt.
De commissie is van mening, dat de
rooms-katholieke kerk het enige orgaan in
het moderne Spanje is, dat zich tegen ge
neraal Franco kan verzetten zonder wet
telijke sancties te riskeren.
Zij spreekt woorden van lof over de be
langrijke rol van de bisschoppen en de la
gere geestelijkheid terzake van het leve
ren van kritiek op de impopulaire sociale
politiek en de verdediging van stakende
arbeiders. Het recht van de kerk om deze
rol te spelen, wordt erkend in het Spaanse
concordaat met het Vaticaan en wordt
door de regering strikt geëerbiedigd, al
dus het rapport.
Hoewel de commissie felle kritiek uit
oefent op het ontbreken van de fundamen
tele vrijheden, is de kritiek toch 'onver
gelijkelijk veel milder van toon dan de
woedende uitval, die de commissie zich
twee weken geleden permitteerde ten aan
zien van de dictatuur van Fidel Castro.
Volgens het rapport heeft generaal Fran
co na het einde van de tweede wereld
oorlog geprobeerd het autoritaire karak
ter van zijn regime te verzachten door
de invoering van wetten met een demo
cratisch en liberaal uiterlijk, zoals bijvoor
beeld het handvest van het Spaanse volk.
Maar de vrijheden die krachtens deze
wetten verleend worden, zijn onmiddellijk
ongedaan gemaakt door nieuwe wetten en
de administratieve praktijk, aldus het
rapport.
MADRID (Reuter) De Spaanse mini
ster van Voorlichting heeft het rapport van
de juristen „vol vergissingen en ana
chronismen" genoemd. Over de opmerking
in het rapport, dat de macht in handen
van generaal Franco is geconcentreerd,
zei minister Fraga, dat instellingen als
het parlement en de Raad van State een
beperking van deze macht inhouden. Hij
ontkende, dat voor een benoeming in de re
gering het lidmaatschap van de Falange
wordt geëist.
President Abdoellah Sallal van Je
men trekt een lelijk gezicht terwijl
zijn lijfarts hem een injectie met anti-
griepserum toedient. Sallal had een
zware kou opgelopen en moest een
dag thuis blijven in de Jemenitische
hoofdstad Sanaa. (Telefoto).
