Portret van Liszt in 3 etappes
Tïi&ca
discoucs
Men heeft niet veel aan hem, Els
I: KIJK OP DE FEITEN
BER 1962
PAGINA VIER
ljsv.T.
Liszt op piano
en plaat
Bert Japm
Abbé
Dandy
HET IS NATUURLIJK ondoenlijk om
op schrift te bewijzen dat Liszt als com
ponist (soms) de kracht bezat, nodig om
dit historische, anekdotische stadium te
overleven. Vermoedelijk geven een der
tig-, veertigtal pianowerken hem de mees
te kans op het betrekkelijk soort eeuwig
heid dat wij het genie te bieden hebben.
Die moet men dan in prima uitvoeringen
beluisteren zie nevenstaand lijstje
en, mits onbevooroordeeld, kan men dan
wellicht de ervaring hebben dat Liszt
wel dood is, maar geen kadaver. Een ver
haal als dit kan daarbij geen andere
functie hebben dan de commentaar bij
een televisie-documentaire: toelichting,
verklaring van iets dat al „gezien" is.
Alvorens het dossier te openen, dienen
wij de bloedzuigers te verwijderen. Fan
tasieloze lieden, die liever hun beurs ge
vuld dan de waarheid vervuld zagen,
hebben gemeend Liszt „interessant" te
moeten maken met hun films en trilogie-
en genre Rhapsodie der Hartstochten. In
werkelijkheid is niets vreemder dan
Liszt's levensverhaal zoals het ooit echt
gebeurd moet zijn. Wie anno 1962 geze
ten in een Deens maatmeubeltje met een
cola bij de hand en Dave Brubeck op de
achtergrond de biografie van Liszt leest,
behoeft zich niet te beklagen. De wereld
waarin Liszt leefde is evenzeer verzon
ken als Atlantis maar ze is met de
onze verbonden door spoorlijnen, tele- piano bij Carl („Schule der Gelaüfig-
graafdraden en dat lelijke doosje van keit") Czerny, en compositie bij Salieri.
cloisonné dat nog ergens op zolder moet Trok, 12 jaar oud, met zijn vader naar
staan. Dat maakt haar aandoenlijk. Parijs waar hij compositieles kreeg van
Antoine Reicha pianospelen behoefde
EERST ZIJN PASPOORT. Geboren op niemand hem nu meer te leren. Tussen
22 oktober 1811 te Raiding, een Hongaars twee ,haa^ies deze Reicha was een
dorpje op vijftig kilometer afstand van m?n aan(^acht waard is. Hij werd
Wenen. Zijn vader was Adam Liszt, een Scoren in 1770 te Praag, in hetzelfde
muziek-amateur van meer dan gewone 'aar als Beethoven met wie hij later per-
aanleg; van beroep rentmeester van de 590rH1-1 bevriend raakte, evenals met
adelijke familie Esterhazy. (Opmerke- Haydn. In 1809 werd hij benoemd aan
lijke relatie met een verder verleden: het conservatorium te Parijs. Hij telde
slot Esterhaz was in 1790 verlaten door 2,n zl!nleerlingen: Liszt, Berlioz,
Joseph Haydn die daar sinds 1760 als Gounod en Cesar Franck. Een krachtbron
kapelmeester van de toenmalige slotheer van oog gehalte,
gewerkt had).De moeder heette Anna
Lager, zij kwam uit Neder-Oostenrijk. U. P. bARIJSE SALONS werd „le
Haar schim is verder kleurloos. Op 9- Petlt Lltz a' spoedig op handen gedra-
jarige leeftijd gaf hij zijn eerste concer- fen' vooral door de dames. Op den duur
ten voor publiek. Hij trok de aandacht kwam bij bier in contact met de groot
van de Hongaarse adel hetgeen ge- ste geesten van zijn tijd: Chopin, Berlioz,
heel volgens plan was kreeg een sti- elne' Musset. Hij leerde er de letter-
pendium van 600 Oostenrijkse guldens ge- bevende Gravin d Agoult kennen die zijn
durende 6 jaar en studeerde twee jaar aerste vrouw werd. Maar vóórdien had
den twee contacten plaatsgevonden die
voor Liszt een ingrijpende betekenis had
den. Hij hoorde Paganini spelen, de Ita
liaanse virtuoos, de duivelskunstenaar en
oplichter, Cagliostro met een viool. Liszt
was verbijsterd, hij zag zijn opgave: de
ze sensatie van alleskunner tot de zijne
te maken en uit te spelen. „Ik werk vier
of vijf uur per dag op mijn vingeroefe
ningen: tertsen, sexten, octaven, tremo
lo's, repeterende tonen, cadenzen. Als ik
niet krankzinnig word zul je in mij een
artist vinden". (Brief aan een vriend).
De andere ontmoeting: Caroline de Saint-
Cricq. Zij was 17 jaar oud, een leerlinge
van Liszt, maar helaas de dochter van
een minister Zij lazen samen gedichten.
Toen de vader het merkte bedankte hij
Liszt voor de lessen en deelde hem mee
dat zijn dochter binnenkort met de graaf
d' Artigaux zou trouwen. Liszt vergat
het nooit.
IN EEN GEZELSCHAP van kunstenaars en andere kunstminnenden,
waar de allernieuwste klap meer dan een daalder waard is, vroeg iemand
mij laatst voor wiens muziek ik als pianist een bijzondere voorkeur had.
Blozend antwoordde ik: „Liszt.„Liszt?! maar dan hoor je er niet bij!"
Inderdaad, melaatsheid was erger geweest, maar Boulez beter. Toch sta
ik met mijn sympathie voor de muzikale abbé, vermomd als Mefisto, be
paald niet alleen. Er zijn grote pianisten van naam, de Rus Richter, de
Hongaar Vèsèry, de Engelsman Katin die zijn werken verdedigen met een
elan en een prefectie die de goedkeuring van de meester weggedragen
zouden hebben. Bij eèn deel van het publiek juist dat deel dat meent
bij-de-tijd te zijn is zijn naam nog te sterk geassocieerd met overgroot
moeders pianola. In de zwartgepolitoerde doodkist kon men de muziek
door middel van geponste rollen mechanisch tot klinken brengen. De lief
hebber kon ondertussen diep in de toetsen grijpen, het bovenlichaam op
de maat der muziek laten deinen, de handen op hoogtepunten extatisch
in de lucht laten zweven, en zich groot voelen.
.»y.
fir- A<
Wonderkind (oud 11 jaar).
De beide Pianoconcerten (no. 1 in Es
en no. 2 in A) bestaan in talloze uitvoe
ringen op grammofoonplaten. Het meest
aanbevolen: Sviatoslav Richter met het
London Symphony Orchestra o.l.v.
Kyril Kondrashin, op Philips A 00676 L.
Andere keus: Julius Katchen (Decca) en
Tamas Vasary (D.G.G.).
V an de Hongaarse Liszt-speler Tamas
Vasary brengt D.G.G. ook nog twee
recitalplaten uit. De ene bevat de So
nate in b, de Don Juan Fantasie en de
2e Polonaise (19258 LPM) en de an
dere o.m. de Rigoletto-Paraphrase. La
Campanella en de Hongaarse Rhapso-
dieën no. 6 en 15 (19105 LPEM).
De 2e Mefisto-Wals vindt men ge
speeld door Andor Földes op D.G.G.
19099 LPEM („Klavierabend A. Föl
des").
De zes Paganini-Etudes (met de
Rhapsodie Espagnole en „Feux Fol-
lets") door Ruth Selnczynska op D.G.G.
19123 LPEM.
De Dante-Sonate en de zes „Conso
lations" door Peter Katin op Decca
LXT 5557.
Een belangwekkende staalkaart uit
de laatste periode geeft Alfred Brendel
op Vox PL 11030, met o.m. „Unstern",
„Czardas Macabre", en „La Lugubre
Gondola".
„MEN HEEFT NIET VEEL aan van dokter Hans Gruhl, die een heel
hem. Els. Men moet hem eerst veel te boek lang krampachtige pogingen doet
drinken geven en dan een nacht wach- om leuk te zijn. Zoals in dat citaatje
ten. U zult het zelf wel het beste weten", hierboven, dat stukje dialoog tussen
Dit wonderlijke proza is van Gustaaf iemands secretaresse en zijn jaloerse
Pepers. Wel: men heeft er niet veel aan, „vaste betrekking", dat door de betwiste
j Guus! Misschien moet men u eerst veel man wordt ingeleid met de uitnodiging
te drinken geven en dan een nacht (aan twee volwassen vrouwen!): „Geeft
wachten? U zult zelf wel niet beter ge- elkaar een mooie hand en zegt aange-
weten hebben, en de n.v. Standaard naam!" Zo leest men het althans in uw
Boekhandel ook niet, anders hadden ze vertaling, Guus! Een door en door be
daar uw vertaling van Hans Gruhls labberde vertaling, waarvan men een
„Nimm Platz und Stirh" nooit gebruikt deel desnoods nog wel op rekening wil
voor hun Standaard-Pocket „Neem plaats schuiven van uw kennelijk Zuidneder-
en sterf". Er blijft op deze manier im- landse afkomst. Maar dat neemt niet
mers zo weinig over van al die grapjes weg, dat u toch zou dienen te weten,
Guus, dat wij Nederlanders elkaar niet
in één adem bij de voornaam noemen en
toog, ze flatteerde hem wel en vormde met "u" aanspreken, en dat we ook niet
een pikant contrast met zijn adelaarsneus, °p z'n Duits! aan iemand vragen
haardosalb'aUWe °gen en zi^n golvende of hij zijn vader „graag heeft"! En voor
Hif legde zich steeds meer toe op serieu- hd p™' U n0£ meT misdaadverhalen
ze composities, geen flonkerwerk voor Duits vertaalt, Guus; denk er
eigen gebruik, maar (in de geest van even aan dat de Duitse Kriminalpolizei
de prinses) oratoria van religieuze strek- bij ons geen kriminele politie is (de
kmg „De legende van de de Hl. Elisabeth", hemel z,'; ,,„c rro„„^-r,n uit
„Christus", de „Graner Mis". In de geest hemd ZIJ 0nS KenadlS!)> maar recherche!
van Berlioz had hij reeds programmamu
ziek, het grote orkestrale fresco met li- ARME DUITSE DOKTER Hans Gruhl
terair voorwendsel, gecomponeerd: niet om z0 vertaald te worden..? Och, zo erg
minder dan twaalf ..Symfonische Gedich- veeI bijzonders heeft hij van het origineel,
ten" en een Faust-Symfonie. d?t in de filmwereld speelt, nu ook weer
niet gemaakt. Aanvankelijk lijkt hij een
ZIJN PRODUKTIVITEIT grensde aan handig complotteur: alvorens zijn speurder
het ongelofelijke. Deze man die overal ge- be^ motief voor een bepaalde moord kan
vierd was als pianist en dirigent, die het vaststellen, moet hij eerst weten wie de
leven veelzijdig wist te versieren heeft moordenaar nu eigenlijk op het oog heeft
een oeuvre nagelaten, waarin ieder genre, Sehad de regisseur, of de geslachtof-
op opera en kamermuziek na, met meer- ferde producer, die toevallig op het regis-
dere, soms tientallen werken vertegen- seursstoeltje zat. Dat is een motief waar-
woordigd is. Een aanzienlijk gedeelte daar- mèe~ men iets zou kunnen doen, iets origi-
van bestaat uit transcripties van ander- nee^s> maar Gruhl buit het niet uit. Na
mans muziek voor piano. De idee dat men de moord gebeurt er een hele tijd niets:
„alles", hele symfoniën en opera-fragmen- wil zeggen: er gebeurt van alles dat
ten op een piano kan spelen, is verou- niets met de zaak te maken heeft gegrap
derd. Grammofoon en radio hebben het °Yer ®n met jaloerse vrouwen, bijvoorbeeld
mogelijk gemaakt het orkest in huis te j,zle, boven). Als het verhaal zich tot op
halen zonder de dikwijls bizarre verteke- ?e bf jaa.bet boek beeft voortgeseleept,
ning die het piano-uittreksel geeft. In de beeft eindelijk de tweede moord plaats, en
„Fantaisies Dramatiques" ging Liszt ech- wordt be.t dan wel duidelijk op wie al
ter veel verder dan een notengetrouwe gemunt is geweest. Dan is de vaart er
overzetting. Hier bediende hij zich van an- Y!eer ult en dat duurt tot aan de oplossing
dermans vondsten (bijvoorbeeld thema's die voor er) n'et a' te onnozele lezer al
uit Mozart's „Don Giovanni" of het kwar- s de belft van het boek te voorzien is
tet uit „Rigoletto" van Verdi) als materiaal santlmente?l slot bekroont
voor eigen verwerking. Het resultaat is h geneel. Kort en goed: stof voor een
dan een behekste goochelarij met de acht- m® kunst en vliegwerk,
entachtig toetsen, inclusief parelende casca- f®S e?l Binkepraat
des en geharnaste octavengalops. In de helden, is uitgedijd tot de om-
roodgloeiende climaxen is het te zien of Van een roman-
ze met meesterhand gespeeld worden: de
kast van het instrument begint dan zelf
mee te vibreren.
NEE, DAN MAAR LIEVER die ver-
ZIJN LAATSTE LEVENSJAREN verlie- talingen van Agatha Christie en Nicholas
pen naar verhouding rustiger. Hij schreef h „p f f',„I ï1 Accoladereeks
nog wat kleine pianostukken die minder lnnpr g^5fc, vale paard en Be-
spectaculair zijn dan de vroegere, maar tpf ppn wpi ®ia VVt a 'ste' a's ,tl_
vol belangwekkende vondsten in harmonie L e® „wg Pakkende vernederlandsing
en klankkleur. In 1886 vijf-en-zeventie w? T-, Worm °f Death, het eerste een
Weimar, Boedapest of waar hij maar ge- jaar oud, maakte hij een tournee naar 2L ?Ver?®uing van The Pale Horse.
vraagd werd om als dirigent of pianist Engeland. Hij werd er ontvangen door Ko- gT en ,hebben we in deze rubriek
op te treden. ningin victoria. Met de acteur Henry Ir- fL®®nS Esproken toen we enige tijd ge
ving bezocht hij een voorstelling van XaZTvinr™® w" E?C
IN 1865 HAD HIJ de lagere priesterwij- „Faust" in het Lyceum Theatre en kreeg na ppn Worm, of Death
lingen ontvangen Hij was nu acolyth, lec- afloop een diner aangeboden in de exclu- ap classic, van een schrijver die
tor, ostiarius en exorcist. De mis mocht sieve Beefsteak-Club „een plaats van we toen niets^d V hadden
IN 1961 WAS HET hondèrdvjjftig jaar geleden dat Franz Liszt geboren werd
(op 22 oktober 1811). Voor de stichting Jeugd en Muziek en voor de omroep
vereniging NCRV hield ik toen een aantal lezingen met muzikale (in easu pia
nistische) illustratie over Liszt. Ik raakte geboeid door de figuur van de be
gaafde pianist, componist en dirigent die het leven van zjjn tijd op een zo
uitzonderlijke manier vertegenwoordigt. Liszt was een „integrale" persoonlijk
heid, hetgeen betekent dat er tussen zjjn aard, zijn omstandigheden en zijn
werk een duidelijke verhouding bestaat. Die verhouding vindt haar oorsprong
in zjjn stijl als mens en als kunstenaar. Een analyse daarvan zal men in het
tweede artikel kunnen vinden. Voor een goed begrip moeten echter eerst een
aantal feiten genoemd worden die de omtrekken van het portret aangeven dat
straks psychologisch en musicografisch zal worden ingevuld. Wie omtrent Liszt
meer wil weten, verwijs ik naar de door mij geraadpleegde werken van:
Sacheverell Sitwell. Een uitvoerig gedocumenteerde studie die steunt op
bewondering voor Liszt, kennis van zaken en schrijverschap. (Cassel and Co.,
Londen, 2de druk 1955).
Claude Rostand. Waarin de voornaamste gebeurtenissen van jaar tot jaar
gevolgd worden. Bevat ook enkele brieven van Liszt en een groot aantal illu
straties die de sfeer van de tijd aanduiden. (Editions du Seuil, serie „Solfèges",
Parijs 1960).
Walter Beckett. Geeft in kort bestek een markant beeld en een critische
waardering en is ook interessant door de berichten van tijdgenoten over Liszts
pianospel. (In Nederlandse vertaling als pocket verschenen bjj Ad. Donker,
Rotterdam).
dingen ontvangen Hij was nu acolyth, lec- afloop een diner aangeboden in de exclu- jp *1™™®!® cIassic, van een schrijver die
tor, ostiarius en exorcist. De mis mocht sieve Beefsteak-Club „een plaats van „rp tnör, J j nï. .T hadden
hij niet opdragen, hij kon gaan en staan uitzonderlijke tradities waarop, zoals te The Pale Horse
waar hij wou. In later jaren werd hij hopen is, de Meester al even passend werd ai™tZi rirPOSlï" ®n. ^r"
benoemd tot ere-kanunnik van Albano. Om onthaald als wat het meer materiële be- ongeloofwaardig van basis-mtrigi
intrige
w„"?°uZfk®I/Ik® k0Si®d °P breng„e.?' ver treft" (Londens krantenberichtTchSïe we hebbel?gelezen.^!? neem?
kocht hij zijn „Mefisto-Wals no. 2" aan
een uitgever. Sindsdien droeg hij altijd de
Marie d'Agoult
Sas Bunae niet ^g\dat zelfs een wat zwakker produkt
6 van Christie die over het algemeen
de elementen detectie, psychologie en span-
rdnft op zo'n gelukkige wijze weet te ver-
m binden nog altijd heel wat lezenwaar-
S diger is dan een gewrocht als dat van
jj= Hans Gruhl. Zo is het ook met Het vale
paard, waarin kwasi magische behandelin-
gen van een paar zonderlinge oude dame-
tjes een even intrigerend bestanddeel
vormen als de moord op een priester
die zojuist van een stervende een gruwelijk
DRIE platen Uit het repertoire van voca- I gfbeim beeft vernomen: een boeiende
ie werken met orkest. Op Oiseau-Lyre vindt j= sfeer en een meeslepende verteltrant
men Purcell's „Dido and Aeneas" In een stijl- houden de lezer vanaf de eerste blarUnrip
volle uitvoering, Decca brengt een reprise m hun ban en het is nas tpuen het Jw
van Fauré s Requiem voor sopraan, bariton, jat j: a g s
koor en orkest, terwijl Philips de francofiele lezer de neiging krijgt, een WOOrd
platenbezitters verheugt met een opname van van protest te laten horen, omdat hij zich
Debussy's „Trois Ballades de Villon", Ravel's toch wel enigszins bij de neus eenomen
Shéherazade' „Don-Quichotte Dulcinée", 1 voelt genomen
alsmede „Les Illuminations'' van Benjamin
Na 1840 begint de tijd van de grote con-
Britten
PURCELL'S ENIGE OPERA in de DOOR CHRISTIE EN BLAKE aan zijn
grote traditie van Goethe en Schiller ei9enlijke zin des woord (hij schreef de grote Franse liederencomponist fonds te verbinden, heeft Sijthoff een goe-
aan zijn hof te doen herleven: Weimar 1 een vrÜ groot aantal toneelmuzieken spreekt. de greep gedaan. Zo'n goede greep is on-
moest weer een cultureel centrum wor- voor zogenaamde „masques") is „Di- getwijfeld ook Martin Mons, een van de
certreizen. Met deze periode, die in fei- den en wie was meer aangewezen om S do and Aeneas", gecomponeerd in 1689 DE DRIE MOOISTE liederencycli j= zeer weinige Nederlandse detective-auteurs
te slechts tot 1848 duurde, wordt Liszt als impresario, artistiek directeur en 1 "oor de meisJes-kostschool van Josiah met orkest uit het Franse repertoire, van f°rrnaat en naast Van Gulik, wiens
wel eens wat te gemakkelijk vereenzel- ceremoniemeester op te treden dan Liszt Priest te Chelsea. De huidige uitvoe- zinrijk gecombineerd met Britten's cy- verdiensten overigens weer op heel ander
vigd Zeker, het succes stroomde hem toe die ziJn relaties had in alle kringen waar rin9en van dit meesterwerk zijn geba- clus „Les Illuminations" op tekst van mYeau gezien moeten worden wel de
op een bijna onvoorstelbare manier. In macht, geest en geld de toon aangaven' seerd °P een achttiende-eeuwse editie Rimbaud, vindt men bijeen op een re- onder ben d'e het zoeken of gezocht
het vervelende Europa van de Heilige I dle niet geheel betrouwbaar is. De mu- cente Philipsplaat (A 00469 L). Qua ver- i hebben in het procédé van de klassieke
Alliantie bracht een figuur als Liszt le- ,ALS DIRIGENT van de Hofkapel ont- sicoloog Thurston Dart, tevens bekend tolking het hoogtepunt is trouwens dit puzzelschool. Er zijn van deze even vrucht
ven in de brouwerij en hij genoot van Plooide Liszt een even onstuimige activi- als een voortreffelijk clavecinist en di- werk van Britten, een van de eerste die bar® als vaardige auteur zon achtentwintig
zijn rol. De val van Napoleon had een jeit als voorbeen aan de piano. Hij voer- E ri9ent van oude muziek, heeft op grond men hier na de oorlog van hem hoorde, insPecteur"Perquinavonturen in de Acco-
vacuum achtergelaten. Liszt was de man voo.r bet eerst de toen nog nieuwe mu- Yan nt^uw9ezette bronnenstudie de par- toenmaals met Peter Pears als solist. ladereeks verschenen, en het laatste, De
die als symbool van het machtsbewust- uit' in het biizonder werk van Ber- tituur herzien, daarbij rekening hou- Hier worden deze liederen die de sur- nerveuze moordenaar, is weer zo'n verhaal
- lioz en van Wagner. Hij gaf de première dend met historische conventies inzake realistische sfeer van de tekst zo voor- volgens goed oud recept is gecompo-
van „Tannhaüser" in 1850. Zijn leven lang ritmiek en ornamentiek. Hij vervult treffelijke verklanken, gezongen door de êr neerd en met vaart wordt verteld. Het
a hh.ucuiimci, IC overwinnen koesterde een diepe bewondering voor E zelf de continuo-partij aan het clave- sopraan Janine Micheau. Zij treft pre- E gegeven een moord in het theatermilieu,
en iedereen aan zijn wil te onderwerpen ^agI?er' leende hem geld dat hij zei- EE cimbel in èen nieuwe opname op het cies de juiste toon voor de agressieve, I 1le dedader ,tot no§ twee undere moor-
Hij verbond een uitgesproken gevoel ®rug0n ng en recommandeerde ™erk „L Oiseau-Lyre" (OL 50216) onder geheimzinnige lyriek die toch de gren- den drDft 7" ls nlet bijzonder origineel en
Carolyne Sayn-Wittgenstein
zijn kon fungeren. Als pianist, als man
van de wereld, als vrouwenveroveraar,
wist hij aUe hindernissen te overwinnen
!n aan zijn
1 een uitgesproken gevoel C11 ™ummanaeerae (ol cuziu; unuvr
voor show met even uitgesproken geniale ®m vnenden hetgeen Wagner niet leiding van Anthony Lewis, met mede- zen van de muzikale smaak nooit over- motlvermg mag misschien zelfs enigs
gaven Het wordt betwijfeld of Liszt z?.zeldenmet Icwaadsprekerij vergoedde. werking van de St. Anthony Singers, schrijdt. De suggestieve begeleiding i zins zwak worden genoemd, maar Martin
zelf zigeunerbloed in de aderen had Maar r-?n dochte.r Cosima werd, na een huwe- het English Chamber Orchestra en een door het Orchestre Lamoureux uit Pa- Mons brengt zulke levendig getekende ty-
dat de Romanis" dat ongebonden volk J met Llszt's leerling Von Bülow, de 9root aantal solisten, waarvan ge- rijs onder Paul Sacher maakt de uit- ben, ten tonele en laat ze zo'n levendige
van zwervers kaartlezers ketellanners vrouw van Wagner. Hun verhouding da- - noemd moeten worden Dido (Janet Ba- voering dubbel overtuigend. dla!o°g spreken (helaas zo'n exceptie bij
en muzikanten die in H?ngariie hnn knf teerde van hetzelfde iaar waarin de schep- 1 ker) haar hofdame Belinda (Patricia Nederlandse schrijvers) dat de lezer al on-
lonies in de buurt van de dorpen en ste- P®r Van het "Mu'slkdrama" naar München Clark) en Aeneas (Raimund Herincx). DEZELFDE ZANGERES zingt de so- E middellijk door het probleem gegrepen
den hebben indruk op hem gemaakt heb- geroePel1 werd door Ludwig II, de hertog Dtdo and Aeneas is, ondanks, of mis- lo-partij in de drie-delige „Shéhéraza- I )vordt., ®n er door geboeid blijft. Na-
ben staat wél vast V£ul Beieren' om zÜn grootse plannen te schien juist door, de betrekkelijke sober- de" van Ravel. Men mist enigszins het tuurhjk vmdt inspecteur Perquin door
\7PT*\X7#^7É»nl li Irorr Moot» nonlr>ï/4ïv-,r» Jl 04 rf 11/» V» rl r> orvti rl rt n Inm <1 n/v, i 11 .1t V PPTlVnildlPP Tn 99r tTrtAr/^onlaf/» nl SM itJ.
OOK LISZT WAS EEN ZWERVER,
piano is voor mij wat het stepoenpaard vvlJWlu uvcl vvagner, oie ik ,u,,u UKS LVJu» yiansnjiz weer- oevmat zien nier dan ook wel aan de Ü1Y""V*"*,"1 „va" mons, aie aoor
is voor de Arabier" En met dat paard ?6 Gloneuze genoemd heb. In feite zal er staan hebben. Het dankt dit vooral aan tegenpool van Britten-Rimbaud. De bij- T® bo®k been eerlijk: spel heeft ge-
rok hij van Kopenhagen nTar Rome van tUSfn °"s,,n'et„s kunn®n veranderen. Het I de pregnante, hoogst persoonlijke melo- zonder rijke, aan alle kanten vibreren- Speeld met de lezer'
Londen naar Moskou Hii hLon^n grote geluk dat hem te langen leste ten I dlek' de Prachtige behandeling van de de orkestpartij wordt echter prachtig
eigen "eiskoets een soort c nm ^e'gevallen, zal scke,rpe kant'es in I Enpe!se \aal fin het recitatief, en een gespeeld door het Lamoureux-orkest, I
bifna zo groot 'als eoSeSe n En karakter zoveel mogehlk verzachten". zekere droefgeestige monumentaliteit ditmaal onder leiding van Jean Four- iv/r a pttm „n«c
h ieinikXin i ,7 I waaraan toch de intiemere nuances niet net. 4 MARTIN MONS is een Nederlands au-
se soms want in zfin ?atere iarPn WEIMAR, een kleine Duitse provin- ontbreken. Van de uitvoering op deze De „Trois Ballades de Francois Vil- 1 teUr' dl® m het ana'ytische genre, met ere
trad hii nooft meer op teeen betaling Clesiad-Was het hem op den duur te eng Plaat Qaat, ondanks een licht gebrek Ion" hoort men hier in een door De- genoemd mag worden in gezelschap van een
en gaf net eeld n?et handenvol w?e aan f" 3 he™atte zVn zwervend leven. Hij aan dramatiek, een grote bekoring uit. bussy zelf gemaakte orkestzetting. Niet- Christie en een Sayers. En omdat dat mag
i nanaenvol weg aan kwam veel te Rome, waar de prinses temin trekt de oorspronkeliikezettinn 1 ^voor wle eigenlijk?) wijzen we hier tot
e nv o or 1 i ef d a d ïge doel e i ndenH i i ^vva s 6te WOOnde'. tusshen dikke gordijnen, palmen DE DECCA-OPNAME van Faurê's met pianobegeleiding in haar subtiele I al°t.b.ehalve op de Accolade-uitgaven van
?ntpm?pnt nm f?n?p?pn tp nirl;p eïl veeTtlen bustes van Liszt. De rook was Requiem (LXT 5158) is, naar ik meen, eenvoud mij persoonlijk meer aan Ca- Chrlsbe en Mons. ong op een nieuwe Pris-
w nem®n met er om te snijden: zij rookte de ene sigaar E een reprise van een opname die alweer mille Maurane is de soüst een nobel E ,ma-editie van een twaalftal korte verha-
het pianistische succes dat hem als een na de andere. Hier schreef zij jaar-in-jaar- een jaar of vijf, zes oud is. Er zijn en- zanger in de traditie van Panüéra met len va" Dorothy Sayers: Lord Peter schaakt
in' ziin een vrouw. Ze zijn bijeengelezen uit de
bundels Lord Peter views the body, Hang-
iday en In the teeth of the evi-
e - uiiyc,, j/wfHi/. c/oic m ae oe- drie ervan figureert Lord Pe-
ap kp„k p„k „a a a overleed zij. Als Liszt haar bezocht moest nest Ansermet met het Orchestre de la kende drie Don Quichotte-liederen van a Wlmsey a!s speurder, en in vijf an-
a de P1"11?®*3 geen hij eerst anti-chambreren, om de buiten- E Suisse Romande, Suzanne Danco en Gé- Ravel geeft hij niet het volle pond aan dere_, de onvergelijkelijke Montague Egg
"7 S®keid'ng van haar ef" Ifoht uit zijn kleren te krijgen. Zijn hou- E rard Souzay als solisten en een Zwit- hooghartige weemoed Hetgeen niet I kande,sreiziger in fijnen en gedestilleefd!
a!?n^t?in Hif i o a l fi° U° tegenover haar was ambivalent. Wat serS gemengd koor (Union Chorale de wegneemt dat zijn voordracht kwalitei- °P- Z1}n tochten voor menig vreemd
nvpi??h?ppa MphÜ T r a° Zl]n godsdienstige zelf betreft dat van la Tour de Peilz) nog steeds geschikt ten heeft, terwijl wederom het Parii- mystene wordt geplaatst, en altijd wel
overschreed. Mede op haar aandringen jongsaf ontwikkeld geweest was stond om een indruk te krijgen van de sere- se orkest onder Fournet een an ede bi? i Passend citaat bij de hand heeft uit
gaf Liszt zijn bestaan van reizende kla- hij onder haar invloed. Na verloop van devotie die uit deze dodenmis van drage levert °°ede U}' I "Het Handboek voor de Handelsreiziger",
vierleeuw er aan, en vestigde zich te tijd begon het bloed weer te kruipen waar Pittige kost van ouderwets kaliber!
Weimar. De keurvorst aldaar wenste de het niet gaan kon, en brak hij uit naar mmmum
