Een volk nam voorgoed afscheid
van de moeder des vaderlands
Bewogen periode afgesloten
Militairen der drie legeronderdelen
escorteerden de witte rouwkoets
Een krans
48e JAARGANG NUMMER 31
-ZATERDAG 8 DECEMBER 1962
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 uur. Zat. 9-1 uur.
Telef. adm. 5437, chef bezorging tot 7 u. 7519.
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295.
DAGBLAD VOOR VELSEN-IJMUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING
Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 59 c., p. kwartaal 7,65,
franco per post 8,15. Losse nummers 12 ct.
Giro-rekening IJmuider Courant no. 129288.
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboomjm^lr^H^C^an^de^
De prinsessen Beatrix, Irene, Mar
griet en Marijke begeven zich naar
een der volgrijtuigen. Voor het
paleis Was de erewacht van het
Garderegiment Fuseliers „Prinses
Irene" opgesteld.
Op deze winterse zaterdag, de achtste december 1962,
heeft Nederland voorgoed afscheid genomen van een
vorstin, die ons volk meer dan vijftig jaren met liefde en
wijsheid heeft bestuurd. Langs de weg, die voerde van
het paleis Lange Voorhout in Den Haag tot de Nieuwe
Kerk in Delft, of gezeten bij radio of televisie, heeft ons
volk de plechtige uitvaart van een dierbare prinses ge
volgd. Een indrukwekkende gebeurtenis was het de
laatste tocht van Wilhelmina Helena Pauline Maria,
prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau,
hertogin van Mecklenburg, koningin der Nederlanden
van 1890 tot 1948. Ontroerd heeft ons volk de stoet op
zijn ruim twee uur lange tocht gadegeslagen. Maar
zeker is ook het verdriet om het einde van dit aards
bestaan van onze vroegere landsvrouwe getemperd door
de gedachte, dat zij zelf de dood niet als een einde zag,
maar als een begin. Treffend werd deze gedachte tot
uitdrukking gebracht door het lichtend wit van de be
grafenisstoet en de afwezigheid van rouwkleding bij de
burgers en van ceremonieel tenue bij de militaire een
heden in de stoet. Prinses Wilhelmina heeft op dezelfde
wijze afscheid genomen van deze wereld als in 1934
haar gemaal, prins Hendrik der Nederlanden.
Met de indrukwekkende uitvaart van vandaag is een opmerkelijke periode
in de historie van ons land afgesloten. Het was een zeer Nederlandse gebeurtenis,
want het was de wens van prinses Wilhelmina, dat haar uitvaart een zuiver
Nederlands karakter zou dragen. Zo verlangde zij, dat een zo groot mogelijk
aantal landgenoten de plechtigheid in de Nieuwe Kerk zou kunnen bijwonen.
Daarom kregen alle provincies en de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag
en Delft elk vijftig plaatsen toegewezen in het kerkgebouw, waar in het geheel
voor 2.700 genodigden ruimte was. Ook waren vele plaatsen beschikbaar voor
de verschillende groeperingen uit het verzet, waarvoor onze vroegere vorstin
in de zware jaren 1940-1945 zo'n grote bewondering had opgevat.
tevoren van Huis ten Bosch in het paleis
Lange Voorhout waren aangekomen.
Vertrek van het paleis
Ontroerend moment
Rouwstoet vertrekt
De indrukwekkende rouwstoet, die vanmorgen van Den Haag naar Delft trok,
werd geopend door vijf ruiters van de gemeentepolitie van 's-Gravenhage in
ceremonieel tenue, gevolgd door hoofdcommissaris Gualtherie van Weezei en
zijn adjudant. De stoet had een lengte van 2,5 kilometer en het duurde ruim
twintig minuten voor zij was gepasseerd.
Leden van het personeel van de
Koninklijke Houtvesterij plaatsen de
kist met het stoffelijk overschot in
de rouwkoets.
niniiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüniiiiiiiijiiiiiii
IJmuider Courant
Majestueuze uitvaart van Prinses Wilhelmina
Reeds in de vroegte was de route door
Den Haag, Rijswijk en Delft afgezet. Eén
van de punten, waarop zich de belangstel
ling van het publiek concentreerde, was
uiteraard het kleine, statige koninklijke pa
leis aan het Lange Voorhout, vanwaar de
twee en een halve kilometer lange witte
stoet vertrok. Bij het paleis stond een ere
wacht opgesteld van een in een eenvoudig
gevechtstenue gestoken compagnie van het
garderegiment fuseliers Prinses Irene met
vaandel, een vaandelwacht en de Johan
Willem Friso-kapel. Wèl was de wacht der
Koninklijke Marechaussee gekleed in
groottenue met kolbak.
Omstreeks kwart over negen arriveerden
aan het paleis koningin Juliana, evenals
haar dochters geheel in het wit gekleed,
en prins Bernhard, voorts de koningen van
Denemarken en Noorwegen, prins Louis j
Ferdinand van Pruisen en prinses Kira van
Pruisen, de vorst en vorstin Von Wied.
De erewacht presenteerde het geweer,
maar de kapel liet tijdens deze wacht de
instrumenten rusten. Evenmin werden er
roffels geslagen.
Reeds waren de kransen en bloemen,
die gedurende de eerste dagen bij de baar
in het palejs waren neergelfegd tijdens het
défilé van ontelbare Nederlanders, naar
de Nieuwe Kerk overgebracht. Bloemstuk
ken die later werden neergelegd, werden
geplaatst op een bloemenwagen, die achter
de witte koets bij het paleis was komen
voorrijden.
Nadat tien kamerheren, overeenkomstig
de voorschriften van het hof in grootgala
gekleed, zich achter de witte koets had
den opgesteld werd het stoffelijk overschot
van prinses Wilhelmina van het bordes
van het paleis uitgedragen. De erewacht
presenteerde het geweer en zacht klonken
de tonen van het Wilhelmus, gespeeld door
de Jan Willem Frisokapel, over het Voor
hout. Duizenden Nederlanders zagen ont
roerd toe, toen de baar in de witte koets
werd geplaatst: een kist van Japans eiken
hout, voorzien van een koperen naamplaat.
En daarop de woorden:
Wilhelmina, Helena, Pauline, Maria,
Prinses der Nederlanden, Prinses van
Oranje-Nassau, Hertogin
van Mecklenburg,
Koningin der Nederlanden van
23 november 1890-4 september 1948.
Geboren 31 augustus 1880.
Overleden 28 november 1962.
De bijzondere plaats welke het Neder
lands verzet heeft ingenomen in het hart
van prinses Wilhelmina werd geaccentu
eerd doordat aan de witte koets slechts één
enkele krans was bevestigd van witte
chrysanten en voorzien van een driekleurig
lint met gouden franje, waarop slechts de
woorden „Nederlands Verzet" voorkwa-
nen.
Toen de vier slippendragers zich vervol
gens terzijde van de koets hadden opge
steld. traden koningin Juliana en prins
Bernnard en de prinsessen Beatrix, Irene,
Margriet en Marijke naar buiten, gevolgd
door de /orstelijke gasten, die enige tijd'
Toen was het moment aangebroken,
waarop de stoet zich in beweging zette,
voorafgegaan door vijf ruiters van de
Haagse gemeentepolitie in ceremonieel te
nue, gevolgd door de hoofdcommissaris,
J. H. A. K. Gualtherie van Weezei en zijn
adjudant. En op dat ogenblik, toen de
stoet langzaam in beweging kwam voor de
tocht door de Haagse binnenstad langs
Rijswijk naar Delft, klonk het zwaar
dreunende geluid van het eerste minuut
schot. Op het Malieveld in Den Haag wer
den deze schoten afgevuurd door een uit
zes 25-ponders bestaande batterij van de
11e afdeling Veldartillerie. Ook op de vlieg
basis Ypenburg klonken minuutschoten
van een batterij van de 12e afdeling Veld
artillerie.
Ook op andere wijze werd de stilte ver
broken. Van alle torens luidden de klok
ken en, toen de stoet de residentie had
verlaten, volgden die van Rijswijk en daar
na die van Delft.
Toen de stoet in zijn volle lengte van
bijna twee en een halve kilometer in be
weging was gekomen, reed hij in het nor
male militaire marstempo van 120 passen
per minuut door de straten van Den Haag,
die aan beide zijden achter de afzettings
hekken waren 'afgezoomd door dichte ha
gen toeschouwers: het Lange Voorhout, de
Kneuterdijk, de plaats, de Vijverdam en
het Buitenhof, de Hofweg en het Spui, ver
volgens het Zieken en het Rijswijkseplein
en de Rijswijkseweg. Over de Haagweg
en de Hoornbrug vervolgde de stoet zijn
weg over de brede rijksweg 13, waar ook
zeer velen langs de kant eerbiedig een
laatste groet aan prinses Wilhelmina
brachten.
Van de rijksweg reed de stoet naar
Delft, naar de Grote Markt, naar de Nieu-
we Kerk, waar zovele Oranjes in het ver-
i leden een laatste rustplaats hebben gevon
den en waar prinses Wilhelmina zal rusten
naast haar echtgenoot, die haar hier ruim
acht en twintig jaren voorging.
1 Doodse stilte hing over het Marktplein
toen de stoet voor de Nieuwe Kerk aan
kwam. De erewacht, bestaande uit een
compagnie mariniers, waarbij ingedeeld
het vaandel, en de marinierskapel van
de Koninklijke Marine met de tamboers
en pijpers van het Korps Mariniers, al
len in groot tenue, presenteerde het ge
weer. Nadat de kist met het stoffelijk
overschot het voorportaal van de kerk
was binnengedragen, begaven de vor
stelijke gasten zich eveneens naar bin
nen, gevolgd door de overige gasten en
leden van de hofhouding, die uit het
tegenover de kerk liggende stadhuis
kwamen. Achter hen werden de kerk
deuren gesloten.
Miljoenen ogen hebben vandaag langs
de weg, aan de televisietoestellen en in.
de kerk te Delft de laatste gang van
prinses Wilhelmina aanschouwd, doch
ook miljoenen harten zullen gerouwd
hebben bij de gedachte, dat een groot
mens voorgoed is weggegaan uit het
Nederlandse leven.
Gedurende de afgelopen dagen is het
leven van prinses Wilhelmina een
bescheiden titel voor Nederlands groot
se vorstin in velerlei beschouwingen
herdacht en is licht geworpen op haar
ontelbare en onmeetbare verdiensten.
Doch toen zij haar laatste tocht maak
te over Nederlandse wegen, was aan
haar koets Slechts één enkele krans ge
hecht, de krans die de kroon symboli
seerde waarmee haar loopbaan als ko
ningin luisterrijk werd bekroond: de
kroon uit de oorlogsperiode, toen ko
ningin Wilhelmina de gelegenheid werd
geschonken haar grote gaven in uiterst
moeilijke omstandigheden volledig
dienstbaar te maken aan haar volk en
haar natie.
Deze ene krans, waarmee het voor
malige verzet en de ex-politieke gevan
genen haar eerden, symboliseerde te
gelijkertijd de dank van het hele volk
voor datgene, wat koningin Wilhelmina
in de oorlogsjaren heeft betekend en
verricht. Zelden zal een vorstin in
moeilijker situatie waarlijk vorstin heb
ben moeten zijn. Het was „de proef op
het Oranje-goud", dat zo zuiver en on
vervalst de kern van het Nederlandse
volksbestaan bleef uitmaken toen bar
baarse vervalsers er hun woedende
aanslagen op pleegden. Deze ene krans
op deze sombere, doch onvergetelijke
dag moge het laatste gebaar van de
overleden vorstin betekenen, waarmee
zij ons zwijgend doch onmiskenbaar op
het hart drukt, te handhaven wat zij
heeft gehandhaafd en haar nagedachte
nis te eren met een oprecht en onver
zettelijk nationaal voornemen tot het
zuiver onderscheiden en bewaren onzer
Nederlandse waarden.
Na de politie kwamen 24 man van de
Koninklijke Marechaussee. De algemene
troepencommandant, brigade-generaal L.
,E. Hinrichs, volgde daarachter.
Vervolgens kwam de Koninklijke Mili
taire Kapel met tamboerkorps, onder lei
ding van majoor R. van Yperen. De com
mandant van het voorste gedeelte van de
stoet, luitenant-kolonel ter zee T„. Jonk
man, volgde na de kapel.
Daarachter kwamen drie detachementen
militairen: 100 man van het 11de infante-
riebataljon Garderegiment Grenadiers, 100
man van de Koninklijke Marine en 100
man van de Koninklijke Luchtmacht.
De escortes in de stoet waren gekleed
in dagelijks tenue. Ogenschijnlijk leek het
of de Koninklijke Marechaussee het gala
uniform droeg, doch voor dit korps be
staat geen gala meer. Alleen de wacht
voor het paleis droeg de kolbak.
Na deze drie detachementen volgde een
commando van de rijkspolitie te paard.
Een rijknecht-majoor en twee rijknechts
te paard gingen vooraf aan de witte koets
met het stoffelijk overschot van prinses
Wilhelmina. De koets was bespannen met
acht paarden, die van de bok af werden
gereden. Naast elk paard liep een koet
sier. De chef van het Militaire Huis van
H.M. de Koningin, luitenant-generaal H.
Schaper, reed aan de rechterzijde van de
koets, kolonel-vlieger mr. R. J. E. M. van
Zinnicq Bergman liep aan de linkerzijde.
Aan elke zijde van de koets liepen voorts
twee slippendragers en vijf kamerheren.
De slippendragers waren schout bij nacht
H. A. W. Goossens, brigade-generaal titu
lair der grenadiers b.d. A. van Santen,
luitenant-kolonel B. D. K.N.I.L. W. Roms-
winckel en kapitein ter zee b.d. C. W. Th.
baron van Boetzelaer. Zij allen zijn oud-
adjudanten van koningin Wilhelmina. De
kamerheren waren jhr. mr. J. Th. M.
Smits van Oyen van Eckart, jhr. mr. E.
W. Roëll, reserve-luitenant-kolonel der hu
zaren b.d. W. A. van den Wall Bake,
H. A. A. baron Collot d'Escury, R. P. M.
baron van Voorst tot Voorst, jhr. mr. W.
W. Feith, J. H. E. baron van Nagell, prof.
dr. C. L. Patijn, jhr. mr. J. H. de Brauw
en jhr. S. G. van Weede.
De adjudant van de koningin, luitenant
kolonel G. N. Tack en de adjudant van
prins Bernhard, luitenant-kolonel C. C.
Geertsema, reden achter de koets. Daar
na volgde een witte bloemenwagen, die
met twee paarden bespannen was, met
twee lakeien aan elke zijde.
Twee aan twee liepen daarachter tien
dragers van het personeel van de Konink
lijke Houtvesterijen Het Loo: G. Veld
kamp, koninklijk jachtopziener, A. M.
Pols, C. Schrieck en R. Eefting, konink-
lijke jagers, C. Kramer, koninklijk opper-
boswachter, J. Spek en K. Bant, konink
lijke boswachters en G. Spek, eveneens
opperboswachter.
De koningin en prins Bernhard hadden
plaatsgenomen in een met twee paarden
bespannen rijtuig. Naast elk portier gin
gen twee lakeien. De koningin was vol
gens de wens van prinses Wilhelmina in
het wit gekleed. Prins Bernhard droeg het
gala-uniform van generaal der mariniers.
De vier prinsessen, Beatrix, Irene, Mar
griet en Marijke, zaten in het volgende
rijtuig. Zij waren eveneens in het wit ge
kleed. Ook bij dit rijtuig gingen twee la
keien naast elk portier.
Koning Frederik II van Denemarken en
koning Olaf van Noorwegen waren even
eens gezeten in een met twee paarden be
spannen rijtuig, met twee lakeien naast
elk portier.
Prinses Alice, gravin van Athlone, doch
ter van een zuster van wijlen koningin
Emma, een nicht dus van prinses Wilhel
mina, zat met prins Louis Ferdinand van
Pruisen en prinses Kira van Pruisen in
het daarna volgende rijtuig.
Prinses Kira van Pruisen was destijds
één van de bruidsmeisjes bij het huwelijk
van prinses Juliana en prins Bernhard.
In het volgende rijtuig zaten de vorst
en de vorstin van Wied. De vorst van
Wied is een achterkleinzoon van prinses
Marie der Nederlanden, dochter van prins
Frederik, broer van koning Willem III.
Tegen het einde van de vorige eeuw woon
de prinses Marie aan het Lange
Voorhout het paleisje dat later de
woonplaats zou zijn van koningin Emma
van waaruit prinses Wilhelmina van
daag begraven werd.
Het achterste gedeelte van de stoet werd
ingeleid door een commando van de rijks
politie te paard. Daarna volgde de kapel
van de Koninklijke Luchtmacht met tam
boerkorps onder leiding van kapitein H
F. van Diepenbeek. De luitenant-kolonel
van de Koninklijke Luchtmacht W. H. de
Geus, commandant van het achterste ge
deelte van de stoet, volgde daarachter. De
rouwstoet werd gesloten door drie deta
chementen van de drie onderdelen van
onze strijdmacht: 100 man van de Konink
lijke Luchtmacht, i00 man van de Konink
lijke Marine en een compagnie van 100
man van het 12de infanteriebataljon Gar
deregiment Jagers. Daarachter volgde een
detachement van 12 man van de Konink
lijke Marechaussee en vier ruiters van de
gemeentepolitie van 's Gravenhage in ce
remonieel tenue.
Voor weerbericht en ander nieuws, dat
normaal op pagina 1 wordt opgenomen,
zie pag. 11. Voor vervolg uitvaartplechtig
heid zie pagina 4.
