Opmars UNO-leger in Katanga
is voorlopig gestaakt
Ambtenaren van centrale
regering naar Katanga
HET WEER
Psychopaten in opstand
in Gronings rijksasiel
Politie en leger moesten
assistentie verlenen
E. H. Larive voorgesteld
als K.L.M.-directeur
Explosie op „Togokust"
in IJmuider sluis
Rassenscheiding kost
Amerika meer dan het
ruimte-onderzoek
Twaalf politieke
gevangenen in
België vrij
UNO-actie heeft
aan honderden
het leven gekost
Afgetreden directeuren krijgen
een adviserende functie
Indonesische luchtmacht
patrouilleert in Borneo
éeë MORRIS "êefore you êuy!
48e JAARGANG NUMMER 53
MAANDAG 7 JANUARI 196
Tsjombe s kansen
Slachtoffers
Dreigende stemming
Militaire steun
In de krant van heden:
SUÈDE DAMES- EN HERENJASJES
Weer vorst
Het woord is aan
A dviseurs
E. H. Larive
Troepen van de Verenigde Naties in
Katanga hebben vorige week twee
blanke huurlingen van president
Tsjombe's gendarmerie gevangen ge
nomen. Het zijn een 21-jarige Belg
(links) en een statenloze Hongaar, die
vroeger in het Amerikaanse leger
heeft gediend.
DETROIT (Reuter) De Amerikaanse
vice-president Lyndon Johnson heeft zon
dag in een toespraak in de Wayne univer
siteit verklaard dat de rassenscheiding in
de Verenigde Staten economisch gespro
ken jaarlijks meer kost dan de gehele jaar
begroting voor het ruimte-onderzoek.
De door Lincoln afgekondigde gelijkstel
ling der rassen maakte de slaven vrij,
maar zolang wij de emancipatie niet tot
een feit hebben gemaakt, onthouden wij de
vrijheid aan de vrijen, aldus de vice-pre
sident.
BRUSSEL (ANP) —In België zijn de
ze week twaalf politieke gevangenen uit
de gevangenis ontslagen. Zij waren allen
veroordeeld wegens collaboratie in de be
zettingstijd. Het aantal politieke delinquen
ten, dat nog gevangenisstraf ondergaat,
is hiermede gedaald tot 22.
ELISABETHSTAD (Reuter) - UNO-
secretaris-generaal Thant heeft de Britse
UNO-gedelegeerde in New York de ver
zekering gegeven, dat de troepen van
de Verenigde Naties in Katanga zich
zullen beperken tot het consolideren van
hun posities en dat zij slechts naar Kol-
wezi de verblijfplaats van president
Tsjombe zullen oprukken, als zij daar
toe opdracht uit New York zouden krij
gen. Volgens in Noord-Rhodesië opge
vangen radioberichten zijn de vijande
lijkheden in Katanga gestaakt.
Dr. Ralph Bunchc, de speciale verte
genwoordiger voor Kongo van Oe Thant,
is zondag uit Leopoldstad in Elisabeth-
stad (Katanga) aangekomen om zich op
de hoogte te stellen van de situatie. Hij
verklaarde geen plannen te hebben voor
een onderhoud met president Tsjombe.
„Ik heb niets met hem te bespreken",
zei dr. Bunche.
Voor en na de aankomst van Bunche
brachten Amerikaanse transportvliegtui
gen nog meer voorraden militair mate
riaal voor de operatie in Katanga.
Ook kwamen technici en bestuursamb
tenaren van de centrale Kongolese re
gering in Elisabethstad aan. Er bevinden
zich thans ongeveer tweehonderd van hen
in de Katangese hoofdstad.
Tsjombe's voornaamste medewerker,
de minister van Binnenlandse Zaken Moe-
nongo, heeft zondag te Mokambo bij de
grens met Noord-Rhodesië tegenover ver
slaggevers verklaard, dat president Tsjom
be met wie bij in verbinding staat
naar Elisabethstad zal terugkeren om een
gewijzigde regering samen te stellen, in
dien hij waarborgen van Engeland en
Frankrijk zou ontvangen, „want de presi
dent vertrouwt deze twee landen".
Tsjombe bevindt zich nog steeds in
Kolwezi, waar hij blijft oproepen tot het
bedrijven van een politiek der verschroei
de aarde.
In welingelichte kringgen in Elisabeth
stad meent men echter, dat Tsjombe's on
derhandelingspositie snel achteruit gaat.
Men wijst er in dit verband op dat, in
dien Tsjombe deze politiek op Kolwezi zou
gaan toepassen, hij daarmede zijn laatste
basis, zelfs voor vredesbesprekingen, zou
vernietigen. Volgens deze kringen zou
Tsjombe hiermede tevens zijn laatste kan
sen op een politieke loopbaan in een ver
enigd Kongo verspelen.
De UNO heeft in Elisabethstad vlug
schriften laten verspreiden, waarin de be
volking gewaarschuwd wordt, dat iedereen
die de „verschroeide aarde" bedreiging
van president Tsjombe uitvoert, volgens
bepalingen van de Kongolese wetten zwaar
zou worden gestraft.
Tsjombe's medewerker Moenongo ver
klaarde, dat bijna 300 Kantangezen in de
strijd met UNO-militairen zijn gesneuveld.
Moenongo schatte het aantal Katangese
vluchtelingen dat zich thans in het ge
bied tussen Elisabethstad en de Noord-
Rhodesische grens bevindt, op 150.000. Hij
deed een beroep op hit Rode Kruis van
Noord-Rhodesië om meer levensmiddelen
ter beschikking van deze vluchtelingen te
stellen.
Gustave Dechamps, een zakenman die
van Elisabethstad naar Salisbury is ge
gaan, heeft daar verklaard, dat er in Eli
sabethstad tussen de 300 en 500 negers en
negerinnen om het leven zijn gekomen
toen de troepen van de Verenigde Naties
de negerwijken met mortieren beschoten.
Vooral de Ethiopische soldaten zouden
zich hebben misdragen. Zij hadden de
deuren van de huizen ingeslagen als deze
niet open waren.
Een grote politiemacht, gevangenbe
waarders, marechaussees en militairen
de laatsten gewapend met stenguns
hebben gisteravond met moeite een op
stand kunnen onderdrukken in het rijks
asiel voor psychopaten „Dr. S. Mesdag",
de voormalige strafgevangenis aan de
Verlengde Hereweg in Groningen. De
opstand brak even voor negen uur uit en
was pas tegen half twaalf bedwongen.
De opstandelingen, die hun bewakers
met stoelen, dekens, matrassen en vaat
werk bekogelden, staken om de verwar
ring nog groter te maken omstreeks
negen uur op de eerste verdieping van
de noordervleugel dekens en matrassen
in brand. Ook werden ruiten stukge
slagen. De brandweer wist het vuur in
korte tijd te bedwingen maar moest het,
gezien de moeilijke omstandigheden
binnen, van buitenaf doen. De schade is
aanzienlijk.
Het moet er heet zijn toegegaan in de
voormalige strafgevangenis. Iedereen heeft
echter de opdracht gekregen geen mede
delingen te verstrekken zodat het erg
moeilijk is zich een juist beeld te vormen
van wat zich heeft afgespeeld. Een
lid van de bewaking vertelde er getuige
van te zijn geweest dat adjunct-directeur
Nanninga door een aantal opstandelingen
werd beetgegrepen en bijna over een ba
lustrade werd geworpen. Volgens de offi
ciële mededelingen van de politie zou er
geen sprake zijn geweest van enig hand
gemeen. Toch werden tot circa elf uur
gisteravond versterkingen naar het hoog
ommuurde gebouw gezonden.
Zoals iedere avond verbleven ook gister
avond tachtig ter beschikking van de re
gering gestelden in de recreatiezaal op de
eerste verdieping van de noordervleugel.
Om kwart voor negen zet de kantinehou
der doorgaans de televisie en radio af en
gaan de mannen terug haar hun cellen.
Al om half negen voelde het bewakings
personeel gisteravond dat er iets broeide.
Er vormden zich groepjes en er werd
druk gefluisterd. Toen de zaal als gebrui
kelijk werd ontruimd weigerden enke
len te verdwijnen. Zij wilden eerst direc
teur-geneesheer J. A. van Belkum spre
ken (wat later op de avond gebeurde) om
dat ze niet zo lang opgesloten wilden zit
ten.
Dit bleek het sein te zijn voor een al-
gemene opstand. De bewakers, die met
De Verenigde Naties hebben het in Ka-
tanga verschijnende dagblad „l'Essor du
Katanga" gesloten. In kringen die in nau
we verbinding met de UNO staan, wordt
verklaard, dat het blad ter beschikking
zal worden gesteld van het ministerie van
voorlichting der centrale Kongolese re
gering, dat een afdeling Elisabethstad zal
oprichten.
De regering van de Rhodesische Fede
ratie heeft de UNO laten weten, dat zij
jagers langs de Rhodesische grens pa-
trouillevluchten zal laten maken, omdat
UNO-vliegtuigen het luchtruim van Rho-
desië hebben geschonden.
SALISBURY (AP) De vrouw van pre
sident Tsjombe is gisteravond met haar
twee kinderen uit Salisbury per vliegtuig
naar Rome vertrokken. Zij heeft vorige
week enkele dagen doorgebracht in een
ziekenhuis in Ndola in Noord-Rhodesië.
Naar verluidt zou mevrouw Tsjombe in de
loop van de morgen doorvliegen naar
Brussel. i
een deel van de gedetineerden al op de
gangen waren, werden bekogeld en moes
ten zich in allerijl terugtrekken achter de
hekken om de gaanderij van de eerste
en de tweede verdieping. Tegen half tien
bereikte de wachtcommandant op het
hoofdbureau van de gemeente-politie het
eerste telefoontje met een dringend ver
zoek om assistentie. Even later werd hij
gebeld door de brandweer die naar het
psychopatenasiel was uitgerukt.
De wachtcommandant van het garnizoens
bureau stuurde enkele militairen met sten
guns. Gehelmde marechaussee kwa
men even later in jeeps aanstormen, ook
zij verdwenen achter de hoge deur. Vele
leden van de rijkspolitie kwamen eveneens
assistentie verlenen. Toch kostte het nog
grote moeite de opstandelingen in hun cel
len te krijgen.
Dit alles ging vooral in het begin uiterst
behoedzaam. De opstandelingen gooiden
aan één stuk door en er ging het gerucht
dat ze over vuurwapens beschikten. La
ter bleek dit een loos gerucht te zijn ge
weest. Een van de gevangenbewaarders
ontsnapte nog juist aan een ernstige ver
wonding, toen een groot stuk glas rake
lings langs zijn hoofd suisde.
De opstand beperkte zich tot de eerste en
de tweede verdieping van de noordervleu
gel. Elders in het gebouw bleef het rustig.
Het gevangenisstelsel, dat in Groningen
wordt toegepast, is in de eerste plaats ge
richt op arbeid in gemeenschap. De vrije
tijdsbesteding neemt een heel belangrijke
plaats in en in de recreatiezaal is dan
ook van alles te doen. Ter voorbereiding
en uitvoering van het thans gevolgde be
handelingssysteem werd na de oorlog een
aantal deskundigen aan de voormalige
strafgevangenis verbonden.
Omdat Groningen speciaal was aangewe
zen voor het opnemen van psychisch ge
stoorde delinquenten kwamen er psychia
ters en een psycholoog. De psychiatrische
behandeling is gericht op individuele en op
groeppsychotherapie. De na-oorlogse ver
anderingen brachten met zich mee dat de
bewaker naast zijn bewakingstaak ook een
rol te spelen kreeg in de resocialisering
van de gedetineerden.
In het oorspronkelijk voor cellulaire op
sluiting bestemde gebouw is na 1945 een
aantal verbouwingen uitgevoerd om de be
handeling in combinatie cel en gemeen
schap mogelijk te maken. Elke verdieping
werd een min of meer zelfstandige een
heid. Hierdoor kon men selectie gaan toe
passen en groepen gelijkgerichte psycho
paten onderbrengen op dezelfde verdie
ping.
Weerrapporten 1, 2
Agenda van IJmond en Haarlem 2
Uit het binnenland 2
Beeldverhalen2, 9
Van Dag tot Dag3
Op de Praatstod 3
Buitenlands nieuws 3
Knipselkrant 4
Uit stad en omgeving5, 6, 8
In de Vishal en op zee6
Kunst 7
Horen en Zien7
Feuilleton 9
Topsy 10
Economisch nieuws11
Beurs 11
Scheepsberichten 11
Sport 12, 13
Luidsprekers10
Dit nummer bestaat uit
veertien pagina's
BflSTFUORISST^ HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BIJ KONINGSPLEIN) AMSTERDAM TEL. 223516
Verwachting tot morgenavond:
Opklaringen en slechts hier en
daar wat sneeuw. Matige tot
krachtige, later iets afnemende
wind tussen noordoost en oost.
In de komende nacht en mor
genochtend matige, op enkele
plaatsen mogelijk strenge vorst.
Midden overdag lichte tot ma
tige vorst.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
André de la Roche:
Men verwondert zich te veel over
dingen die men zelden ziet, en te wei
nig over de dingen die dagelijks voor
komen.
Telef. adm. 5437, chef oezorging tot 7 u. 7519.
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. I I JL Verschijnt dagelijks beh. zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 u. Zat. 9-11 u. II j "TT 1 ^^^1 ^^3^ I T Abonnement per week 62 cent, per kwartaal
8.—, franco per post 8.50. Losse
Telef. redactie 5389, na kantooruren 5080. nummers afgehaald aan ons bureau, 15 cent.
Haarlem: hoofdred. en alle afd. Telef. 15295. DAGBLAD VOOR VELSE N-IJ M UID EN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING Glro-rekenmg IJmuide, Courant no. 1292SS.
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Mr. H. C. van der Mije
(Van onze Haagse redacteur)
De raad van commissarissen van de
K.L.M. heeft zaterdagmiddag besloten
aan de op 24 januari te houden algemene
vergadering van aandeelhouders voor te
stellen de heer E. H. Larive, directeur
van Shell Tankers n.v., te benoemen tot
lid van de directie van de K.L.M. en het
door mr. L. H. Slotemaker, mr. J. van der
Wiel en de heer J. C. van der Kloot aan
geboden ontslag als lid der directie van
de K.L.M. per 31 maart te aanvaarden
onder betuiging van de bijzondere dank
voor de grote diensten, die elk hunner
gedurende vele jaren aan de K.L.M.
heeft bewezen.
Bij aanvaarding van deze voorstellen
door de algemene aandeelhoudersvergade
ring zal de directie van de K.L.M. per
1 april 1963 worden gevormd door ir. F.
Besangon, mr. L. de Block en E. H. La
rive. De president-commissaris van de
K.L.M., dr. ir. F. Q den Hollander, zal,
in afwachting van de benoeming van een
president-directeur, tijdelijk het voorzitter
schap vervullen van de directie-vergade
ringen. „De directie van de K.L.M. zal
zich, onder het voorzitterschap van dr. ir.
Den Hollander, onmiddellijk zetten aan de
verdere reorganisatie van het bedrijf, wel
ke reorganisatie door de huidige omstan
digheden geboden is en die de mogelijk
heid moet scheppen de toekomst van ons
nationale luchtvaartbedrijf te verzekeren",
zo wordt gezegd in een communiqué dat
de K.L.M. zaterdagavond uitgaf.
De vergadering heeft tot 's avonds ze
ven uur geduurd. De aftredende directeu
ren de heren Slotemaker, Van der Wiel en
Van der Kloot hebben zich op verzoek van
de raad van commissarissen bereid ver
klaard „hun kennis en ervaring, onder
scheidenlijk op de gebieden van lucht-
vaartpolitiek en samenwerking, van perso
neelsbeleid en van commerciële aangele
genheden, in een adviserende functie ter
beschikking van de K.L.M. te stellen", zo
wordt in het K.L.M.-communiqué nog ver
meld.
De heer E. H. Larive, die door de raad
van commissarissen wordt voorgesteld als
lid van de directie van de K.L.M., werd
23 september 1915 in oingaporte geboren.
Hij is thans directeur van Shell Tankers
n.v. Zijn opleiding kreeg hij, na het ly
ceum te hebben doorlopen, aan het Ko
ninklijk Instituut voor de Marine. Als lui
tenant ter zee III werd hij naar het toen
malige Nederlandsch-Indië uitgezonden. In
april 1940 keerde hij met de torpedoboot-
jager „Van Galen" naar Nederland terug
en nam aan boord van dit schip deel aan
de oorlogshandelingen in Rotterdam, waar
op 10 mei van dat jaar de „Van Galen"
na een luchtbombardement tot zinken werd
gebracht. In juli 1940 werd hij in krijgs
gevangenschap naar Duitsland gevoerd. In
1941 wist hij, na enkele mislukte pogingen
te ontvluchtten en Engeland te bereiken.
Daar werd hij commandant van de Ne
derlandse motortorpedoboten in het „Do
ver Command". Eind 1944 werd de heer
Larive in Londen hoofd van de Marine
voorlichtingsdienst, met welke functie hij
ook na zijn overplaatsing naar Neder-
in 1945 belast bleef.
In 1946 verliet de heer Larive de Ko
ninklijke Marine en hij trad in septem
ber van dat jaar in dienst van de Ko
ninklijke Shellgroep. Hij werd uitgezonden
naar Curacao, in dienst van de n.v. Cura-
gaosche Scheepvaart Maatschappij. In
1949 werd hij belast met de leiding van
de Nederlandse staf-afdeling van de An
glo-Saxon Eastern Ltd in Singapore. In
oktober 1951 ging hij opnieuw naar Cura-
gao waar hij werd benoemd tot adjunct
directeur van de n.v. Curagaosche Scheep
vaart Mij. In juni 1954 keerde de heer La
rive terug naar Nederland, waar hij in
december van dat jaar werd benoemd tot
directeur van Shell Tankers.
De heer Larive is onderscheiden met de
Militaire Willemsorde derde klasse, het
Bronzen Kruis (tweemaal), het Oorlogs-
herinneringskruis met drie gespen, en met
het Distinguished Service Cross and Bar.
Hij is ridder in de orde van Oranje Nas
sau met de zwaarden. Hij is de auteur
van het boek „Vannacht varen de Hollan
ders."
De heer Larive is gehuwd en heeft een
dochtertje van 5 en een zoontje van 3
jaar.
De heer D. Rodenburg zal voorlopig met
de waarneming der directie van Shell Tan
kers n.v. worden belast. De heer Roden
burg is adjunct-directeur van deze n.v.
DJAKARTA (AP) De Indonesische
luchtmacht heeft bekendgemaakt, dat zij
dag en nacht patrouilleert boven „ge
spannen" grensgebieden. Men neemt aan
dat de Indonesische grens met de Engel
se gebieden in Borneo wordt bedoeld.
Kolonel Roesmin Noorjadin, hoofd van
de afdeling operaties der Indonesische
luchtmacht, heeft verklaard, dat Indonesië
geen schendingen van zijn luchtruim zal
toestaan en dat het buitenlandse vliegtui
gen, die zich hieraan schuldig maken, zal
neerschieten.
In de nacht van zaterdag op zondag jongstleden heeft zich aan boord van het
Nederlandse vrachtschip „Togokust" (3.379 brt), terwijl het zich in de Noordersluis te
IJmuiden bevond, een explosie voorgedaan. Er zijn geen persoonlijke ongelukken
bjj gebeurd. De schade was niet van dien aard, dat de reis naar Bremen niet kon
worden voortgezet.
De heren Veen en Figge hadden de sluis-
wacht, toen de explosie zich voordeed;
naar achteraf bleek in de reserveketel van
de „Togokust".
Op dat moment bevond de heer Veen zich
midden op de sluis. Hij voelde meteen,
dat een zwaar voorwerp rakelings langs
zijn hoofd suisde. Het bleek de bescher-
mingskap te zijn, die enige meters verder
op in de sneeuw terecht kwam.
Als door een wonder is niemand gewond
geraakt, maar de heer Veen zei wel hevig
te zijn geschrokken. „Mijn eerste gedachte
was, dat er een bom gevallen was: oor
log...." Gelukkig is alles nogal meege
vallen. De schade aan boord van de „To
gokust" was in elk geval niet zodanig, dat
bezwaar moest worden gemaakt tegen
doorvaren. Het schip heeft dan ook de reis
naar Bremen voortgezet, met de bescher-
mingskap aan boord.
Na de vergadering werd voorts medege
deeld dat tot nu toe geen enkel definitief
besluit genomen is betreffende het perso
neelsbestand. Evenmin is zulks geschied
ten aanzien van bedrijfsaangelegenheden.
„Het McKinsey-rapport", zo werd gezegd,
„noemt geen mensen en geen cijfers. Het
heeft niets met het personeelsbestand te
maken. Wel wordt er in het rapport ge
sproken over zaken van functie-indeling
e.d.
De nieuwe directie zal moeten uitmaken
welke adviezen uit het rapport zij zal op
volgen en welke andere plannen zij voor
verwezenlijking in aanmerking zal laten
komen. Uiteraard zal de directie zeer be
slist rekening houden met de wensen die
in de raad van commissarissen leven.
De raad van commissarissen der
K.L.M. heeft de heer E. H. Larive tot
lid van de directie der K.L.M.
benoemd.