Elfstedentocht misschien toch
nog op zeer korte termijn
,,'t Komt er alleen maar op aan
dat je Monte Carlo haalt..."
„Alles voor die liefde
Europese competitie
SPORT TIJDENS WEEKEINDE
Kwaliteit ven ijs
varieert sterk
Schaats-grasmat
Sombere geluiden
voor 341 equipes
Schaats'ialender
Met shock in bed
Lo Brunt pleitte
voor Feijenoord
Australische aanval
raakte vermoeid
Scholte tweede in
anker kader-strijd
jr* -
ZATERDAG 12 JANUARI 196 3
Wereldkampioen?
Jan Dassen
TOERTOCHTEN
HOCKEY
ZAALHANDBAL
IJSHOCKEY
WATERPOLO
Cricket
Grifioen schaatskampioen
van de Marechaussee
RALLY-RIJDERS IN KURHAUS BIJEEN
Weer verzoek van Mexico
Bas D'li venbode bokst
te^en Lennart Risberg
Nuttig
beer mijn toeschouwers te doen verge
ten dat zij naar stukjes hout kijken!"
Plotseling stopt de kleine grootmeester
zijn hartstochtelijk pleidooi. Even kijkt
hij me door zijn zwartgerande bril onder
zoekend aan, dan zegt hij verlegen
lachend: „Vergeef me, maar over het
schaken kan ik zo uren praten. Het spel
betekent alles voor me. Niet de score,
niet de beroemdheid. Daarom word ik
misschien nooit wereldkampioen."
Ik denk op dat moment aan de infor
matie, die de onvolprezen perschef van
dit 25ste Hoogovenschaaktoernooi, dat
heer B. J. Withuis, mij gaf: „In 1951
speelde Bronstein tegen kampioen Bot-
winnik een tweekamp met de wereldtitel
als inzet. Eindstand 12-12. Botwinmk
bleef wereldkampioen."
Vriendelijk, maar veel minder over
rompelend vertelt de bij alle schaak
meesters beminde Bronstein: ..Ik ben ge
boren in Belaj Cerkow, een plaats vlak
bij Kiew. Belaj Cerkow betekent witte
kerk. Op mijn vijfde jaar nam iemand
mij mee naar een kinderclub in Kiew,
waar ik toen al woonde en waar ze aan
schaken deden. Van mijn twaalfde jaar
af ben ik het serieus gaan spelen. Ik
bleek talent voor dit spel te hebben
Men gaf mij les en ik veroverde de Rus
sische meestertitel op 16-jarige leeftijd.
Toen kwam de oorlog. Daarin had nie
mand tijd voor schaaktoernooien."
„Na de oorlog kwamen mijn grote suc
cessen. In 1948 deed ik mee aan mijn
eerste internationale toernooi in Stock
holm. Ik veroverde de eerste plaats en
mocht me direct al internationaal groot
meester noemen. Dat is wel een uitzon
dering. Daarna werd schaken mijn leven
Of ik een prof ben? Ik weet het niet.
Voor een wedstrijd word ik niet betaald
Voor het schrijven over schaken, het spre
ken en het lesgeven in schaak ontvang ik
vanzelfsprekend honorarium. Ben ik dan
een prof? Voor mij staat vast, dat je
alleen de hoogste toppen in dit spel kunt
bereiken indien je leeft zoals ik het doe:
alles afgestemd op het schaakspel, alles
over hebbend voor die ene grote liefde."
Als ik na het gesprek met David Bron
stein de bewondering voor de innemende,
fijngevoelige, vriendelijke schaakmeester
uit tegen perschef Withuis, vertelt die
,Ik heb Bronstein één keer diep bedroefd
gezien. Dat was in 1956 tijdens het kan
didatentoernooi in Amsterdam, na zijn
partij tegen Petrosjan. Laatstgenoemde
liet al na enkele zetten zijn dame instaan,
waardoor Bronstein direct de partij in
zijn voordeel kon beslissen Hij werd zon
der moeite en heel snel dus een ount
rijker, maar verliet de zaal als een ge
slagen hond."
treden. De Europese gedachte is ook op
sport (voetbal)-gebied in opmars en het
lijkt ons alleen nog een kwestie van tijd
vooraleer die gedachte zal doorbreken en
worden getransformeerd in reële plannen.
Voor de schaatsliefhebbers volgen hier
nog even enkele toertochten (op de
schaats), die voor morgen zijn uitgestip
peld:
Boetshol (N.-H.): Dorpen- en piassen-
tocht over de Vinkeveense plassen (45 km).
Startplaatsen in Abcoude. Ouderkerk, Vin-
keveen en Waver. Vertrek om 10 uur.
tien lip: Ilperplassentocht. Start om 9
uur bij café Lelie.
Leiden: Molentocht over 30 km. Start
om 9 uur bij café Bellevue of café Zomer-
zorg.
Loosdrecht: Plassentocht over 25 km.
Voor hardrijwedstrijden verwijzen wij
naar de schaatskalenders van de laatste
dagen.
Zoals was te verwachten, heeft de Ko
ninklijke Nederlandse Hockeybond alle
wedstrijden, die voor morgen waren vast
gesteld, afgelast.
Voor de 'ploegen uit Haarlem en om
geving is het zaaihandbalprogramma voor
zondag uiterst bescheiden Voor de afde
lingscompetitie wordt in het geheel niet
gespeeld omdat de Badmintonhal in
Haarlem niet beschikbaar is en voor de
districtscompetitie komen allen de teams
van Full Speed (dames) eb Rapiditas
(heren) binnen de lijnen. Full Speed be
zoekt SEW dat het slechts geklasseerd
staat Rapiditas kruist de degens met
WVGV.
De return-ijshockeymatch Haarlem-Am
sterdam (vorige week door de plotselinge
dooi naar Amsterdam verplaatst), staat
zondagmiddag om 2 uur op de baan aan
de Kleverlaan in Haarlem op het pro
gramma. Tijdens de pauzes van dit duel
zullen de Nederlandse kampioenen i'sdan-
sen, broer en zus Wolf, alsmede de jeug
dige kunstrijdster Marie Joustra over het
ijs zwieren.
In het Sportfondsen bad in Haarlem kun
nen de bezoekers vanavond van de vol
gende waterpnlo-wedstriiden genieten:
HVGB-HPC (8 uur), Njord-HPC 2 (dames)
NVA-VZV (dames), Njord 2-VZV 2 en
DWR-Hillegom.
De kans is groot dat de Friese Elfste
den'ocht zeer binnenkort zal kunnen dóór
gaan. Het bestuur van de vereniging de
Friese Elfsteden heeft gisteravond, na j
uur vergaderen, besloten om opdracht te
geven de baan op de route v.-.n de Elf
stedentocht in gereedhe'd t,e brengen
Daartoe is ook de medewerking ingeroe
pen van de Friese bevolking. Het bestuur
heeft nog geen datum vastgesteld. Het wil
eerst een duidelijk inzicht hebben op de
betrouwbaarheid van het ijs op de route.
Een onderzoek zal vandaag reeds wor
den ingesteld en vanavond hoopt het be
stuur een eventuele datum te kunnen vast
stellen. Volgens thans beschikbare gege
vens varieert de kwaliteit van het ijs
sterk. De toestand is slecht tussen Wor-
kum en Bolsward, tussen Harlingen en
Franeker en in de gemeente Het Bildt.
Het bestuur heeft de gemeente Leeuwar
den verzocht de stadsgracht af te dam
men, teneinde het warme water van de
fabrieken te weren, en zodoende rond de
finish in Leeuwarden betrouwbaar ijs te
krijgen.
„De veiligheid gaat ons voor alles", al
dus de voorzitter van de vereniging de
Friese Elfsteden, de heer J. L. Hoog
land. „Wij willen weten hoe het ijs onder
de sneeuw is. Het zit er overigens wel in
dat de tocht zal doorgaan".
Door het bestuur van de vereniging „De
Friese Elfsteden" werd het volgende com
muniqué verstrekt: „Het bestuur van de
vereniging „De Friese Elfsteden" heeft
opdracht verleend de banen sneeuwvrij te
maken teneinde zich een oordeel te kunnen
vormen over de ijstoestand. Om dit te
kunnen bereiken doet het bestuur een drin
gend beroep op de Friese bevolking hier-
li daadwerkelijk medewerking te verlenen
opdat de mogelijkheid wordt geschapen
deze unieke tocht op korte termijn te kun
nen organiseren. Het bestuur verzoekt de
bevolking zich spontaan in verbinding te
stellen met de ijswegencentrales in het
Elfsteden traject'V
H. Grifioen uit Amsterdam is gisteren
in Eelde Nederlands schaatskampioen van
de Koninklijke Nederlandse Marechaussee
geworden. De uitslagen luiden:
500 meter: 1. D. J. Besseling (Nunspeet)
56,- sec.; 2. J. Kuiper (Groningen) 58,6; 3.
M. de Lange (Apeldoorn) 58.7.
1500 meter: 1. H. G. Grifioen (Amster
dam) 3.07,7; 2. M. D. te Velde (Nunspeet)
12.1; 3. M. de Lange 3.14,3.
5000 meter: 1. Te Velde 11.11,4; 2. Gri
fioen 11.29,8; 3. Bleeker (Arnhem) 11.39,2.
Eindklassement: 1. Grifioen 190 847; 2.
Besseling 192.527; 3. Te Velde 192.773.
Nee, geen nieuwe ijspiste maar een
grasmat waarop vroeger de Engelse
vereniging Blackpool normaliter voet
bal bedreef. Heden ten dage blijkt dit
vanwege de weersomstandigheden een
onmogelijke aangelegenheid te zijn ge
worden. Een (hobbelige) tamelijk dikke
ijslaag verbande de voetbalschoenen
naar een plaatsje in de kast. De schaat
sen konden echter wel te voorschijn
komen, hetgeen de aanvoerder van het
Engelse elftal Jimmy Armfield (links)
en Blackpool-keeper Tony Waiters dan
ook deden. Nu schaatsen zij op de be
vroren rug van een veld. waarop zij
enkele, weken geleden nog tegen een
bal aantrapten. Doch eens (maar wan
neer?) zal dit niet meer mogelijk zijn.
„Waarom mag dit. Een gemiddelde van
55 kilometer per uur over die wegen.
Het is voor mij onbegrijpelijk. Onder re
delijk goede weersomstandigheden is het
al vrijwel niet te halen. Laat staan nu,
nu de wegen glad en vaak bijna onbe
gaanbaar zijn". Dat waren de woorden,
waarmee Rob Gorris vrijdagmiddag in
het Kurhaus, tijdens de jaarlijkse KNAC-
bijeenkomst van deelnemers aan de Ral-
lye de Monte Carlo in Scheveningen, zijn
mening over de 32ste editie van de ster-
rit naar het zuiden gaf.
Rob Slotemaker, ook een rijder van
naam, stelde lakoniek vast: „Jan Bootz
is bij een verkenning in de omgeving van
Logis du Pin niet eens naar boven kun
nen komen. De sneeuw lag soms meer
dan een meter hoog". De meningen van
de andere coureurs, die de ruim 800 ki
lometer lange route van Chambery naar
Monte Carlo het gemeenschappelijke
traject dat alle rijders moeten afleggen
hebben afgelegd waren al niet anders.
Trouwens, niet alleen de rallye-rijders
vinden dat het baF en boos is, ook or
ganisator Jacques Taffe ziet in dat het
wel eens heel erg voor de deelnemers
kan worden. Vandaar dat hij heeft be
sloten in het laatste deel van de route
het voorgeschreven gemiddelde van 55
tot 50 kilometer per uur terug te bren
gen. „Prettig", luidde het commentaar
van de Nederlandse deelnemers. „Maar
veel zal het niet schelen. Als de weg
werkelijk goed onder de sneeuw ligt,
komt het er alleen maar op aan dat
je Monte Carlo haalt. Gemiddelden kan
je dan rustig vergeten.
Het ziet er heel somber uit voor de
:'41 eouioes die zullen uitkomen in de
32ste Rallye de Monte Carlo, die van za
terdag 19 tot en met vrijdag 25 januari
wordt gehouden. Mogelijk is de ene aan-
lcoproute de rijders vertrekken uit
acht startplaatsen (Lissabon, Parijs,
Frankfort, Glasgow, Monte Carlo, Stock
holm. Warschau en Athene) naar Cham-
Toegevoegd aan de schaatskalender van
de KNSB voor de komende dagen zijn de
volgende evenementen:
Zondag 13 januari: Angeron (Grond: ijsv-r.
Ijsvogels: national" lart ""ba an wedstrijden
voor heren over 500. 1500 en 5000 meter.
Dinsdag 15 januari: Giessonburg (Z-H):
nationale kortebaanwedstrijden voor man
nen.
Dinsdag 15 januari: Zuid-Beijerland:
kortebaankampioenschappen voor mannen
Mexico heeft vrijdag het Internationaal
Olympisch Comité er nogmaals op nttfri
gemaakt, dat het gaarne in aanmerking
komt voor de Olympische Spelen van 1968.
die dan in Mexico City zouden worden
gehouden.
Salvatore Mancino, de 45-jarige spoorweg
arbeider, die nadat hij maandag een be
drag van 184 miljoen lire (ongeveer
1 miljoen gulden) in de voetbalpool had
gewonnen ineens was verdwenen, is weer
teruggevonden. Vrienden van hem. die
een grootscheeps onderzoek instelden,
vonden hem terug in een huis, alwaar
hij m bed lag te bekomen van een shock.
Voordat hij afgelopen maandag plotseling
mot d" noorderzon was vertrokken, trac-
teo-de hij zijn collega's Hij had zelfs
v^n hen een auto beloofd Zijn
vrienden zorgden ervoor dat hij onmid-
doF 'k onder geleide naar Rome kon
vc-tre'-ken om zijn prijs in ontvangst te
nemen.
De Nederlandse halfzwaargewicht Bag
van Duivenbode bokst vrijdag 25 januari
in Gothenburg tegen de Zweed Lennart
Risberg Het gevecht is afgesloten op acht
ronden.
berry iets minder moeilijk dan een
andere. Echt gemakkelijk zullen de cou
reurs het echter ditmaal niet krijgen.
Niet alleen het weer hebben de rijders
tegen, ook de vaak onontbeerlijke steun
van de rallyeclub „Holland" zullen de
Nederlanders vaak moeten missen. Ston
den vorig jaar in Chamberry, Uriage,
Castellane en aan de finish ruim twintig
coaches, ditmaal zullen slechts zes ge
trouwen de tocht naar het zuiden ma
ken. De overigen lieten, afgeschrikt door
de barre omstandigheden, verstek gaan.
Slechts in Chamberry en in Pont Charles
Albert zullen de coaches van de rallye
club „Holland" nog enige steun aan de
elf Nederlandse equipes kunnen geven.
Geen prettige geluiden dus voor de dap
peren die sneeuw en ijs willen gaan trot
seren. En «indien er nog een van de Ne
derlanders met gematigd optimisme aan
de toekomst dacht, dan werd hij wel erg
op de proef gesteld, want het laatst be
schikbare weerbericht uit Zuid-Frankrijk
luidde: „Lage temperaturen en sneeuw
val in de hogere gebieden.
Lo Brunt
Behalve het Fegenoord-bestuur blijkt nu
ook de secretaris-penningmeester van de
KNVB. de heer Lo Brunt, zich met de
kwestie van de toegangskaarten voor de
Europa Cup-wedstrijd Stade de Reims
Feijenoord te hebben bemoeid. Gisteren
namelijk nam hg telefonisch contact op
met de Franse voetbalbond. Hij vroeg toen
om meer kaarten voor de Rotterdamse ver
eniging. Het antwoord van de Franse bond
luidde: „Wij beloven u ons best te doen
om 3.000 kaarten los te krijgen".
Die 3.000 kaarten houden in 1.000 goede
zitplaatsen en 2.000 minder goede (mo
gelijk zelfs ook staan-jplaatsen. De tegen
stander van Feijenoord, de Franse kam-
pioensploeg Reïrris, schijnt tevreden te zijn
met de 2.000 toegezegde kaarten. De be
langstelling voor deze wedstrijd is daar
dan ook matig. In Parijs daarentegen wil
len vele voetballiefhebbers deze match niet
graag missen.
Feller haast nog dan de strijd om de
Europese beker op het voetbalveld is het
gevecht om de kaarten die toegang ge
ven tot de stadions waar die strijd zich
afspeelt. Men herinnert zich de beslissings
wedstrijd van Feijenoord in Antwerpen
toen meer dan 25000 Rotterdammers de
tocht naar de Scheldestad maakten. Ve-
len onder hen hebben zich toen voorge
nomen om ten koste van veel geld en
moeite hun club ook in Parijs tegen Reims
te gaan aanmoedigen. Als een donderslag
bij heldere hemel kwam toen het bericht
dat er maar drieduizend kaarten beschik
baar zouden komen en men kan zich voor
stellen hoe de stemming onder de Rotter
damse supporters gisteren was toen uit
Parijs bericht kwam dat er niet meer dan
duizend toegangskaarten zouden kunnen
worden verdeeld.
Laten wij daar even bij stilstaan. Dui
zenden mensen zijn zo tuk op voetbal in
het algemeen en Feijenoord in het bijzon
der dat ze een afstand van bijna vijfhon
derd kilometer willen overbruggen om er
bij te zijn. Duizenden mensen lappen een
televisie-uitzending aan hun laars, omdat
zij vinden dat zij persoonlijk in het Pare
des Princes moeten zijn omdat dat zo'n
stimulans is voor hun club. Als het Ne
derlands elftal in Parijs speelde zou je
de kaarten nog niet aan de straatstenen
kwijt kunnen, maar nu de Europese be
ker in het geding is staat men te drin
gen. Internationaal bekervoetbal heeft
dat is zo langzamerhand wel heel dui
delijk interlandvoetbal naar het tweede
plan verdrongen.
Ook al staat er dan tegenwoordig ook
voor de landenploegen een beker op het
spel. Een wedstrijd als Nederland-Zwitser
land in Amsterdam was niet eens uitver
kocht, maar voor een match om de Euro
pese beker vliegen de kaarten weg. Nog
niet eens zo heel lang geleden volgden
meer dan duizend supporters Sparta naar
Londen voor een beslissingswedstrijd te
gen Glasgow Rangers om de Europese
beker, maar voor een internationale lan-
denwedstrijd buiten eigen land zelfs
niet tegen België in het nabije Antwerpen
is er geen interesse van enige beteke
nis.
Voetbal een kijkspoijt bij uitnemend
heid is in. ontwikkeling. Zelfs in een
land als Engeland, waar men altijd ook
figuurlijk op eën eiland bleef, komt men
steeds meer stemmen,tegen die een inter
nationale competitie willen tussen de
Europese topteam's. En dat in een land
waar men ondanks het steeds sterker op
komen van het buitenland (Zuid-Amerika),
jarenlang met oogkleppen bleef lopen om
dat men de droom niet verstoord wilde
zien dat alleen de voetballers in Groot-
Brittannië het voetbalspel spelen zoals het
echt gespeeld moet worden.
Zo'n enorme belangstelling voor een
wedstrijd van Feijenoord in Parijs geeft
dan ook te denken. Het is weer een vin
gerwijzing in de richting van een Euro
pese competitie. Het kan misschien nog
jaren durén, maar zij lijkt toch nu al on
afwendbaar. Even onafwendbaar als de
verandering van status van de voetballers
die erin zullen spelen. Want komt Neder
land in die Europese competitie uit, dan
zal dat onvermijdelijk tot gevolg hebben
dat wij ook hier te lande professionals
zullen kennen spelers die er een volledi
ge dagtaak van zullen moeten maken om
Engelse, Franse, Spaanse, Portugese be
roepsspelers evenals Hongaarse, Bulgaar
se en Roemeense staatsamateurs volledig
uitgerust wekelijks tegemoet te kunnen
schokt, waar ze bijna zeker van zijn
dat het iets onmogelijks is."
„Hoe heerlijk is dan hun reactie wan
neer ik hun bewijs dat het onmogelijke
toch mogelijk is. Dat is de charme van
het spel. Die charme zal ik in geen par
tij vergeten, de score vaak wel. Ik heb
diverse partijen verloren door gedurfde
zetten, door nieuwe varianten die me
geen uitkomst boden, maar wat geeft
dat, als ik zelf van mijn nieuwe creatie
heb genoten en als ik de toeschouwers
er aangenaam mee bezig heb gehouden.
Dat is toch het mooiste voor een acteur
om te weten dat zijn publiek van zijn
optreden heeft genoten. Eigenlijk is een
schaakspeler meer dan een acteur. Hij
is zijn eigen tekstschrijver, zijn eigen
oroducer, regisseur en rolvertolker."
„Mijns inziens kun je alleen indien je
steeds naar nieuwe wegen zoekt, met
hart en ziel schaakspeler zijn, alleen dan
kun je het spel levend houden. Ik ken
een pianist, die alleen Bach speelt. Dat
noem ik geen artiest. Ik ken schaakspe
lers die enkele openingen kennen en die
steeds toepassen. Dat zijn voor mij te
nuchtere en eenzijdige, te beperkte figu
ren. Zij doden het schaakspel voor zich
zelf en voor de toeschouwer. Zij kunnen
nooit schaakspelen voor zichzelf en voor
de toeschouwer. Zij kunnen nooit die alles
bevattende, intense liefde opbrengen, die
dit spel vraagt. Ik zie, als ik achter het
bord zit, geen stukken, ik zie symbolen,
ik denk aan de presentatie, ik peins
over mijn nummer, een show. Ik pro-
Na een daverende start van de Engel
se batslieden, die het ergste voor Austra
lia d""d 'vrc-en. he-stêlöen de Australiërs
zich pracht'g op de openingsdag van de
derde testrtïAtch tussen beide landen, die
in Sydney wordt gespeeld.
Engeland zag weliswaar David Shep-
pard voor slechts vier runs naar de kant
g?."n. maar Geoff Pullar en Ted Dexter
(32) voce'en snel 61 runs aan het totaal
toe, waarna Pullar en Cowdray de score
opvoerden tot 201 runs voor het verlies
van slechts drie wickets. Toen redde spin-
böwler Bobby Simpson Australië door
twee wickets te nemen voor slechts twee
runs, waardoor de rol van Cowdray en
Peter Parfitt was uitgespeeld. De links
handige Alan Davidson boekte met zijn
tweede worp eveneens succes, waardoor
Engeland plotseling in grote moeilijkheden
was gekomen, want de fraaie stand 201
Voor 3 was binnen een zeer kort tijdsbe
stek gewijzigd in 221 voor 7.
Doch door vermoeidheid van de Aus
tralische aanval kon Engeland terugko
men. Vooral door toedoen an Fred Tit-
mus en Fred Truman werd het aantal runs
gebracht op 256 voor 7. waarmee de eerste
dag werd afgesloten.
Het biljarttoernooi om het Europees
kampioenschap anker kader 47/2 is gis
teren in Huelva (Spanje) voortgezet. De
uitslagen van de derde ronde waren:
Wijnen (Nederland)
400
11
101
6,36
Galvez (Spanje)
325
11
133
29,54
Rudolph (Did.)
400
15
79
26,66
Guyot (Zwits 'rland)
336
15
95
"2,40
Scholte (Nederland)
453
7
164
37,14
Pinto (Portugal)
118
7
43
16,85
Vervest (België)
400
6
162
66.66
Aguilera (Spanje)
97
6
40
16,16
De uitslag van de laatste partij uif de
tweede ronde:
Galvez 400 16 149 25,—
Guyot 286 16 80 17,87
De stand luidt na de derde ronde als
volgt:
pnt. alg. gem.
1. Vervest 6 60,00
2. Schplte 6 42.86
3. Wijnen 4 37,13
4 Rudolph2 28,59
5 Guyot 2 26,89
6 Gaivez 2 22,95
7. Aguilera2 21,08
b. Pinto 0 17,58
„Wanneer ik achter een schaakbord
zit voel ik me in de eerste plaats artiest.
Een kunstenaar, die zijn werk zo goed
mogelijk tracht te verkopen. De tra
gedie van schaaktoernooien is, dat je
zoveel mogelijk winstpunten moet be
halen om voor een volgend toernooi te
worden uitgenodigd, ik zou liever zon
der die druk spelenmijn toeschouwers
het liefst een zo spectaculair mogelijk
spel tonen. Daarom, probeer ik steeds
een nieuwe zet te doen, uit het gareel
van tot op de draad geanalyseerde par
tijen te blijven, daarom neem ik vaak
risico's waar andere schaakmeesters
hun hoofd om schudden!"
In zijn ontwapenend enthousiasme
spreekt de Russische internationale
schaakgrootmeester David Bronstein (38
jaar) die woorden in een mixture van En
gels en Duits. „Ze hebben me wel eens
uitgelachen, omdat ik vijf tot tien minu
ten nadacht over een openings.et. Dat
lijkt absurd voor een schaakkenner, om
dat iedere speler al ver voor zijn par
tij begint precies weet welke opening hij
zal maken. Natuurlijk ken ik alle geijkte
openingen maar ik bereid me niet zo
voor op een partij. Pas wanneer ik ach
ter het bord zit, begint mijn schepping.
Reeds bij de eerste zet zoek ik naar iets
oorspronkelijks, naar iets wat mijn toe
schouwers verrast, intrigreert".
„Ik speel voor de toeschouwer. Be
grijp me goed, niet om de populaire jon
ger te worden maar om mijn show voor
hem zo aantrekkelijk mogelijk te maken.
Hij heeft daar recht op, hij heeft er een
reis voor gemaakt en entree voor betaald
om mij te zien spelen. Hij mag van mij
verlangen dat ik hem zo goed mogelijk
bedien. In Moskou ben ik eens naar een
recital van Yehudi Menuhin geweest.
Dagen tevoren sprak ik er al over. De
betreffende avond dofte ik me zo netjes
mogelijk op, ging door de sneeuw naar
hem toe, stond in de rij voor de
kassa, betaalde een hoge entreeprijs,
kortom had er alles voor over. Menuhin
speelde die avond met heel zijn hart en
kunnen. Onvergetelijk. Stel, dat hij er die
avond een routinekarwei van had ge
maakt. Hoe groot zou dan mijn teleur
stelling niet zijn geweest?"
„Aan dat optreden van Menuhin denk
ik als ik achter het schaakbord plaats
neem. Al zit er maar één bezoeker naar
mij te kijken, dan doe ik mijn best hem
een onvergetelijke avond te bezorgen. In
dien me dat lukt en die bezoeker is bij
voorbeeld een taxi-chauffeur, dan zal hij
alles voor me doen als ik in zijn taxi
plaats neem."
„Schaken is een stukje cultuur. Hoe
groot dat stuk is moeten anderen maar
bepalen. Hoe nuttig mijn stukje cultuur
is moeten anderen ook maar bepalen.
Dat het nuttig is, dat ik nuttig moet
zijn voor het publiek, staat voor mij vast.
Schaken is voor mij alles: mijn werk,
mijn hobby, mijn wetenschap, mijn kunst
en mijn sport. Lange uren werk ik aan
het analyseren van partijen, aan het
schrijven van krantenverslagen en boe
ken over partijen".
„Welke kunst heeft zoveel mogelijk
heden tot compositie als het schaakspel?
Nooit zijn er twee gelijke ideeën over
een schaakpartij. Welke sport vraagt zo
veel conditie, concentratie en zelfbeheer
sing? Hoe spannender het wordt, hoe ru
moeriger het publiek, hoe moeilijker het
is je niet te laten afleiden. Welke sport
kan zoals het schaakspel worden be
oefend via de radio of via een brief
wisseling? Welk spel is geestelijk zo ver
moeiend en tegelijk ook zo ontspannend
als schaken?"
„In welke sport is het zo, dat het pu
bliek met je meedenkt? Dat voel je als
je achter het bord zit. Hoe heerlijk Is
het dan die diepe denkers iets voor te
zetten waar ze nooit aan hebben ge
dacht, iets dat ze intrigeert, dat ze zelfs
