Russische filmversie
an „Oorlog en vrede"
DE PROGRAMMA'S
Mooi en...
...niet mooi meer...
Filmer Ingmar Bergman
directeur van de Kon.
Schouwburg te Stockholm
Paula Nieuwenhuis exposeert
tekeningen „In 't Goede Uur''
nabeschouwingen
Sterke filmavond over
rassendiscriminatie
Zaterdag geen optreden
voor AVRO-t.v. van
Johnny Holshuysen
De radio geeft woensdag
DINSDAG 15 JANUARI 1963
Aquarel van Paul Klee uit
Phillips Gallery gestolen
Nederlandse onder
scheiding voor
Amerikaanse journalist
Forum in Rotterdam over
de taalstrijd in België
T elevisieprogramma
Bob Buys
Concert in Halfweg door
Het Nederlands Kamerkoor
n r11'I'll I n nvi) i mnnw
De Zweedse filmtovenaar Ingmar Berg
man zal worden benoemd als de nieuwe
directeur van de Koninklijke Schouwburg
in Stockholm. Hij zal per 1 juli a.s. in
functie komen.
De benoeming zal officieel worden be
kendgemaakt op de kabinetszitting van a.s.
vrijdag. Bergman zal de huidige directeur,
dr. Karl Ragnar Gierow opvolgen.
De Zweedse filmberoemdheid, die op 14
juli 1918 werd geboren, heeft voor zijn
werk verschillende filmprijzen gekregen.
Tweemaal ontving hij een Oscar, n.l. voor
„De maagdenbron" en voor „Als in een
donkere spiegel".
„De taak van een schouwburgdirecteur
is te vergelijken met een jacket. Men
groeit er langzaam in en legt vervolgens
de naden uit," zei hij tijdens een perscon
ferentie. „Ik heb lang geaarzeld het aanbod
om directeur te worden te aanvaarden",
zei Bergman. „Ik heb een week nodig ge
had om een beslissing te nemen."
Bergman zei te hopen, dat zijn taak als
directeur van de Koninklijke Schouwburg
hem niet zal beletten films te maken. „Ik
hoop elke drie jaar althans enkele films
te kunnen maken," zei hij. Zijn contract
met de Koninklijke Schouwburg heeft een
looptijd van drie jaar. Hij vindt zijn nieuwe
werkkring buitengewoon opwindend. „Het
theater is door mijn voorganger briljant
geleid. Ik veronderstel dat u van mij een
verklaring over mijn plannen verwacht. Ik
heb geen enkele verklaring af te leggen.
Ik ben voornemens mijn best te doen en
rustig af te wachten wat er gebeurt."
Eindelijk bood de N.T.S. ons gister
avond weer eens een belangrijk program
ma, dat ons niet alleen 21/® uur geboeid
deed kijken en luisteren, maar ook een be
ter inzicht gaf in het voor Amerika zo be
schamende neger-vraagstuk.
In zijn in 1949 gereed gekomen film
„Pinky" (die ons frappeerde door zijn
prachtige fotografie) behandelde de be
roemde regisseur Elia Kazan op objectie
ve en genuanceerde wijze de ontstellende
moeilijkheden, die een „blanke" negerver
pleegster na haar terugkeer in haar ge
boorteplaats ergens in het Zuiden van de
Verenigde Staten, moest overwinnen
Zwart was niet altijd wit en wit was niet
altijd zwart in dit filmverhaal. Maar juist
daardoor werd het een felle aanklacht te
gen de rassendiscriminatie.
De gedachte, dat het einde van „Pinky
wat georceerd was (vergeten wij de
zoetige slot-scènes) werd weggevaagd
door de harde, met groot vakmanschap
gemaakte C.B.S.-filmreportages over de
wijze, waarop men in de staat Mississpi
het vijftiende artikel van de grondwet
saboteert; het artikel, dat elke Ameri
kaange staatsburger, ongeacht zijn ras of
huidskleur kiesrecht toekent. De offers
die vooral jonge, ontwikkelde negers zich
in dit recente filmverslag getroosten, om
toch hun kiesrecht te verkrijgen; de ge
varen, van broodroof tot moord, die zij
daarbij lopen; dat alles maakte het voor
ons geloofwaardig dat Pinky het heroïke
besluit nam, niet mee te gaan met haar
verloofde, maar te blijven en te werken
voor de verheffing en bevrijding van haar
medeslachtoffers, de Amerikaanse negers.
Overigens werd door dit onthullende te-
levisieverslag gelukkig ook weer duide
lijk, dat de regering Kennedy achter de
negers staat.
Damshuizer
Als gevolg van het conflict met de Ne
derlandse Toonkunstenaars Bond komt in
de AVRO-uitzending van zaterdag a.s. het
aan Gelderland gewijde programma in de
serie „Sterren en Streken" te vervallen.
Zoals bekend, was voor deze provincie
serie het orkest van Johnny Holshuysen
geëngageerd.
Wèl zal deze avond de Kapel van de
Koninklijke Luchtmacht, die ook in dit
streekprogramma zou optreden, op het
scherm komen tijdens een uitzending van
uit de Nijmeegse stadsschouwburg.
Aan dit concert wordt een aflevering
toegevoegd van het literaire spel „Hou je
aan je woord", dat in hetzelfde theater
zal opgenomen worden.
HILVERSUM I. 402 m. 746 kc/s. 7.00
VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA.
De Russen zijn bezig de epische roman
van Tolstoi „Oorlog en vrede" opnieuw te
verfilmen en zij doen dat op zulk een
superkolossale schaal, dat de film de ver
gelijking zal kunnen doorstaan met alles
wat ooit aan spektakelstukken uit Holly
wood is voortgekomen.
De film wordt zó lang vijf of zes uur
dat hij zal worden vertoond in drie ge
deelten, die op verschillende dagen zullen
worden gedraaid.
Er zullen ongeveer 25.000 figuranten
worden gebruikt, waaronder Russische mi
litairen, die deel zullen nemen aan de ver
filming van gevechten tussen de Russen
en het leger van Napoleon in 1812.
De kledingfabrieken in Moskou leveren
10.000 costuums voor de film. De gevechts
scènes zullen worden opgenomen in de
Transkarpatische bergen in het Westen
van de Oekraïne. Daar zullen volgens de
Russische producenten van de film op zeer
grote schaal de veldslagen van Austerlitz
en Schöngraben worden opgenomen. Er is
een speciale commissie van advies van
militaire geschiedkundigen ingesteld om
advies te geven over de gevechtsscènes.
Voorzitter van deze commissie is een Sov
jet-generaal, die wordt geassisteerd door
een generaal-majoor.
Met de opnamen voor de eerste scènes
is in de. herst van 1962 begonnen. Het is
de bedoeling, de film dit jaar te vertonen.
Voor de scènes, die het oude Moskou in
beeld brengen, hebben de regisseurs het
Kremlin, het Rode Plein en het Novo-De-
vitsjiklooster gekozen. De oude Russische
stad Soezdal, die de laatste anderhalve
eeuw grotendeels onaangetast is gebleven
door de moderne architectuur, zal ook
voor achtergrondopnamen worden ge
bruikt. De vrouwelijke hoofdrol, Natajsa,
zal worden gespeeld door de 20-jarige bal
lerina van het Kirov-ballet te Leningrad,
vermijdelijke, nog eenmaal zijn ge
liefde Sophia Frank wil ontmoeten.
Hij ontsnapt uit de gevangenis en
slaagt erin zijn meisje te bereiken. De
foto toont een scène uit deze opera
met v.l.n.r. Sophia Frank als Jennie
Parsons, Anton Eldering als dominee
en Wim Koopman als Brack Weaver.
Loedmilla Savelyeva, die, ofschoon een
nieuwelinge in de Russische filmindustrie,
reeds wordt begroet als een ontdekking.
Overeenkomstig de grootse proporties van
de film. zal zij 24 verschillende costuums
dragen. Haar tegenspeler in de rol van
Pierre is Sergei Bondartsjoek, een welbe
kend Russisch acteur-regisseur en drager
van de titel „Volkskunstenaar van de Sov
jet-Unie". Bondartsjoek zal in deze film
niet alleen als acteur, maar ook als re
gisseur optreden.
Sprekende over een der vroegere film
versies van Tolstoi's roman zeide Bond
artsjoek, dat de door King Vidor geregis
seerde Amerikaans-Italiaanse produktie
technisch op hoog peil stond, maar hij
voegde hieraan toe: „De Amerikanen zijn
niet in staat geweest de volle grandeur tot
haar recht te doen komen. De lotgevallen
van de helden en de strijd van de Russen
tegen het leger van Napoleon zijn getoond
niet als gezien door de ogen van Tolstoi,
maar door de ogen van buitenlandse film
producers. Wij kunnen zo'n film niet gebrui
ken. Wij zullen onze eigen film maken."
Een aquarel van de Zwitserse schilder
Paul Klee is uit de Phillips Gallëry in
Washington gestolen. Het is de derde dief
stal uit het museum in tien jaar tijds. De
waarde van de aquarel wordt geschat op
18.000 dollar.
Een lid van de redactie van het blad
„Fortune" is gisteren onderscheiding met
de Willem de Zwijger medaille voor jour
nalistiek. Charles J. Murphy, 58 jaar. die
uit Washington en Overzeese landen schrijft
over politieke, economische en militaire
zaken, heeft deze onderscheiding gekregen
voor zijn artikel in „Fortune" over „De
prins als zakenman", een studie van de
rol van Prins Bernhard als promotor van
zijn land.
De onderscheiding een gouden medail
le met de beeltenis van Wiilemd de Zwij
ger en 1000 dollar wordt gegeven door
Nederland als herdenkingshulde aan de 13
Amerikaanse journalisten die in 1949 in In
dia bij een vliegtuigramp nabij Bombay
om het leven kwamen.
Murphy nam de medaille in ontvangst
van Albert Balink, voorzitter van de Wil
lem de Zwijgercommissie en president van
het blad „Knickerbocker". Nederland was
op de plechtigheid vertegenwoordigd door
B. Slingenberg, de Nederlandse consul-ge
neraal in New York. Prins Bernhard en
minister Luns hebben Murphy beiden te
legrafisch gelukgewenst.
Murphy's vrouw is Jane Brevoort Wal
den, een afstammelinge van de eerste Ne
derlandse kolonisten in New York.
„De taalstrijd in België in 1963" is het
onderwerp van een forum-discussie die het
bestuur van dé Nederlands-Belgische Ver
eniging te Rotterdam op vrijdagavond 18
januari gaat houden in het museum Boy
mans-Van Beuningen. Het forum bestaat
uit drie Belgen: De heer L. Claes, secre
taris-generaal van de Economische Raad
voor Vlaanderen (Vlaams standpunt), de
heer M. Belogne, lid van de beheerraad
van „La Wallonië libre" (Waals stand
punt) en de heer P. Herremans, voorzit
ter van de beheerraad van „Centre de Re
cherches et d'Information Socio-politiques"
(Brussels standpunt). Het forum staat on
der leiding van mr. J. L. Heldring, ad
junct-hoofdredacteur van de Nieuwe Rot-
terdamsche Courant.
Op deze avond, die is bedoèld als een
voorlichtingsavond voor de leden van de
Nederlands-Belgische Vereniging, en voor
belangstellenden, zal na de forumdiscussie
gelegenheid bestaan vragen te stellen, die
door het forum beantwoord zullen worden.
„WERKGEVERS—WERKNEMERS"
VOOR DE KRO-TV
Het KRO-televisieprogramma van dins
dag 22 januari wordt cm half acht geopend
met de derde van een serie documentaire
programma's uit de wereld van werkge
ver en werknemer. Na uitzendingen over
de middenstand (oktober 1962) en de werk
geversorganisatie „Adelbert" (november
1962) zullen producer Willem Dirks en re
gisseur Piet Franse ditmaal enkele aspec
ten van de verhouding werkgeverwerk
nemer behandelen.
19.30 VPRO. 20.00-24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Socialistisch strijdlied. 7.23
Lichte ochtendklanken (gr.) (7.35 Van de
voorpagina, praatje). 8.00 Nieuws. 8.18
Lichte grammofoonmuziek. 9.00 Gymnas
tiek voor de vrouw. 9.10 Kookpraatje.9.15
Klassieke grammofoonmuziek. 9.35 Water
standen. 9.40 Schoolradio. VPRO: 10.00
Inzicht en uitzicht - Achter de schermen,
lezing. 10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20
Voor de vrouw. 11.00 Samen verschillen:
amusements-programma. 12.00 Voor het
platteland. 12.05 Lichte grammofoonmuziek
(12.30-12.33 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw). 13.00 Nieuws. 13.15 Orgelspel en
zangsolist. 13.45 Gesproken portret. 14.00
Jeugdconcert. 14.45 Volksliedjes en -dan
sen. 15.00 Reportage van het congres van
de Vrouwenbond van de Partij van de Ar
beid. 15.10 Voor de jeugd. 17.00 Amster
damse Politiekapel. 17.30 Tentoonstellings
agenda. 17.35 Licht instrumentaal trio.
17.50 Regeringsuitzending: Geven en ne
men. Tips voor weggebruikers. 18.00
Nieuws en commentaar. 18.20 Actualiteiten.
18.30 Tango-rumba-orkest en zangsolisten.
19.00 Voor de kinderen. 19.10 VARA-Varia
en lichte grammofoonmuziek. VPRO: 19.30
Voor de jeugd. VARA: 20.00 Nieuws. 20.05
Lichte orkestmuziek en zangsolisten. 20.40
Kaf en koren: wekelijkse notities. 20.50
Het puik van zoete kelen: opera-aria's
met commentaar. 21.35 Onbewoond....,
interview met Fred Kaps en grammofoon
muziek. 22.05 Moderne kamermuziek. 22,30
Nieuws. 22.40 Jazzmuziek. 23.15 Weerklank
muziek-revue. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 1007 kc/s. 7.00-
24.00 NCRV.
NCRV7.00 Nieuws en SOS-berichten.
7.10 Dagopening. 7.25 Klassieke grammo
foonmuziek. 7.45 Radiokrant. 8.00 Nieuws.
8.15 Lichte grammofoonmuziek. 8.45 Volks
liederen (gr.). 9.00 Voor de zieken. 9.35 Lich
te grammofoonmuziek. 9.40 Voor de vrouw,
10.10 Grammofoonmuziek. 10.15 Morgen
dienst. 10.45 Samenzang: geestelijke liede
ren. 11.15 De jeugd op eigen wieken, hoor
spel (2). 11.40 Lichte grammofoonmu
ziek. 12.10 Latijns-Amerikaans orkest. 12.30
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.33 Koorzang. 12.53 grammofoonmuziek,
eventueel actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15
Licht instrumentaal kwartet. 13.35 Moder
ne orkestmuziek (gr.). 14.50 Wie luistert
mee?, lessen in het muziekbeluisteren.
15.20 Moderne muziek voor clavecimbel
en slagwerk. 15.50 Bijbelvertelling voor de
jeugd. 16.00 Voor dc jeugd. 17.15 Jazzper-
spektief. 17.40 Beursberichteijl. 17.45 Licht
instrumentaal kwartet. 18.05 Lichte gram
mofoonmuziek. 18.15 Mannenzangvereni-
ging: klassieke muziek. 18.30 Het spek-
trum, lezingen. 18.45 Lichte grammofoon
muziek. 19.00 Nieuws en weerpraatje. 19.10
Mededelingen of grammofoonmuziek. 19.15
Leger des Heilskwartier. 19.30 Radiokrant.
19.50 Licht instrumentaal trio. 20.10 Om
roeporkest en solisten: klassieke muziek.
21.20 De eeuwige jeugd van Heidelberg,
radio-documentaire. 21.50 Klassieke gram
mofoonmuziek. 22.00 Kanttekeningen. 22.10
Geestelijke liederen. 22.30 Nieuws. 22.40
Avondoverdenking. 22.55 Lichte grammo
foonmuziek. 23.30 Nachtmuziek. 23.55-24.00
Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte muziek. 12.30
Weerbericht. 12.35 Latijns-Amerikaanse
muziek. 12.50 Beursberichten. 13.00 Nieuws.
13.15 Kamermuziek. 14.00 Nieuws. 14.03
Schoolradio. 15.00 Kinderkoren. 15.30 Sym
fonische muziek. 16.00 Nieuws. 16.09 En
gelse les. 16.24 Lichte muziek. 17.00
Nieuws. 17.15 Kamermuziek. 17.40 Moder
ne muziek. 18.00 Nieuws. 18.03 Orkest
muziek. 18.10 Lekenmoraal en filosofie.
18.30 Voor de soldaten. 18.50 Radiokro
niek. 19.00 Nieuws. 19.40 Latijns-Ameri
kaanse muziek. 20.00 Missie-klankbeeld.
20.15 Orkestconcert: klassieke en moder
ne muziek. 20.45 Chansons. 22.00 Nieuws.
22.15 Volkszang en -dansen. 22.35 De ze
ven kunsten. 23.00 Nieuws. 23.05 Klassieke
muziek. 23.55 Nieuws. 24.00-0.15 Voor de
zeelieden.
VOOR DINSDAG
VARA: 19.30 Spiegel der unsten. NTS
20.00 Journaal. VARA: 20.20 Achter het
nieuws. 20.35 Voor het laatst.liedjes
programma. 21.05 Uit, een spiegel der lich
te kunsten. 21.35 John J. Diggs, TV-film.
NTS: 22.25-22.30 Journaal.
VOOR WOENSDAG
NCRV: 17.00 Voor de kinderen. NTS:
1'. .35-17.45 De Verrekijker, jeugdjournaal.
NCRV19.30 Alles draait om moeder,
TV-feuileton. NTS: 20.00 Journaal en
weeroverzicht. NCRV: 20.20 Memo. 20.30
Zoek de zin op, intelligentiespel voor de
huiskamer. 21.00 Impressie v. Zuid-Ameri
ka. 21.40 Ginds in het dal. opera. 22.30
Dagsluiting. NTS: 22.40-22.45 Tournaal.
Mooi is de sneeuw als zij in miljoenen
broze vlinders omlaag aarzelt uit het
frauw van de onuitputtelijke winter-
emel boven de aloude Sint Bavo. Met
fijne penseelstreken zijn de contouren
getekend in de blanke vacht, die over de
daken van Haarlems binnenstad is uit
gespreid. Het glijden en zeulen in de
straten daar beneden, waar de auto's en
fietsers door de brij van ijzel en pekel
soppen, is ver weg. Zonder geluid dwar
relen de vlokken, als zij niet ergens
houvast kunnen vinden, de modder te
gemoet. Maar daarboven duurt de be
tovering voort. Slechts voor weinig
Haarlemmers is de Grote Kerk, zoals
zij zich uit deze gezichtshoek in haar
winterse opmaak presenteert, een ver
trouwd beeld.
Niet mooi meer is diezelfde sneeuw voor
hen, die in hun dagelijkse arbeid met
haar te maken krijgen. Zij zien haar
slechts als een euvel dat zo snel mo
gelijk van de straat moet verdwijnen.
Zwoegend door de felle sneeuwjacht
kunnen zij weinig schoonheid vinden in
de kleffe massa die hun treiterend in het
gezicht slaat. Tere schoonheid en hatde
plicht als eikaars tegenpolen heeft de
fotograaf in zijn lens gevangen. In beide
beelden heeft de sneeuw haar stempel
gedrukt. Mooi of niet mooi. Het is maar
hoe men het bekijkt.
Woensdagavond, biedt de NCRV-tv de
kijkers de gelegenheid voor de eerste
keer kennis te nemen van Kurt Weill's
korte opera „Down in the Valley". Het
libretto verhaalt de geschiedenis van
een ter dood veroordeelde jonge man,
gespeeld door door Wim Koopman, die,
alvorens izch te schikken in het on-
„In 't Goede Uur" is deze maand werk
te zien van Paula Nieuwenhuis-Thies. Zij
toont grotendeels tekeningen, verder en
kele aquarellen. Wij kunnen haar werk
expressionistisch noemen. Expressionisme
is een ruimer begrip dan zovele andere
richtingen, waarbij uitgegaan wordt van
een bepaald vormgeven. Er kan wel spra
ke zijn van een op hevige uitdrukkings
kracht doelende vormgeving bij het ex
pressionisme. Men denke aan de puntige
vormen van bijvoorbeeld de Duitse ex
pressionist Kirchner. „Formele bekom
mernis" behoeft de expressionist niet
vreemd te zijn. In het algemeen is de
expressionist uit op hevige gevoelsexpres
sie, die ook direct zichtbaar moet zijn.
Dat kan ook met minder formele bekom
mernis. Voorbeelden daarvan zijn onder
wekkend schilderij ten grondslag kan lig
gen. Dat Kokoschka een gezocht leraar is
kan begrepen worden door het door hem
geboden uitzicht.
Paula Nieuwenhuis-Thies heeft Kokosch-
ka's akademie te Salzburg bezocht. Dat
vernam ik na het bezichtigen van haar
tentoonstelling. Tijdens het bezichtigen is
het vermoeden van dit feit niet in me
opgekomen. Dat bewijst dat Paula Nieu
wenhuis genoeg eigens te zeggen heeft.
En dit expressionisme van figuren als
Kokoschka en Soutine blijkt de zekerhe
den van een traditie te hebben. Wie een
en ander gezien heeft aanvaardt het werk
van Paula Nieuwenhuis zonder moeite,
proeft het op kwaliteit gelijk men naar
richting realistisch werk beoordeelt. De
bevestiging van een expressionisme, waar
in het in direct contact met de natuur
ontstane werk van Paula Nieuwenhuis te
passen valt, maakte dat expressionistisch
genoemde schilders als een Fiedler zich
ook wel realist noemden. En zo mag het
woord realisme ook wel gebruikt worden
voor Paula Nieuwenhuis' portretten, fi
guurstudies en landschappen en stadsge
zichten. Even anders ligt dit echter met
een aantal composities, die mij uit het
hoofd getekend voorkomen. In dit werk
wordt opdringerder gedoeld op iets, is
sprake van enige dwangmatigheid. Daar
behoeft niets tegen te zijn, al komt dat
werk mij minder bevrijdend voor. Zelfs
tendenz-kunst heeft bewezen rechten te
hebben. Paula Nieuwenhuis leek mij in
dit werk meer op zoek naar haar indivi
duele bedoelingen, waarmee haar werk
zich onderscheiden kan van hetgeen door
anderen al gemaakt werd. Mogen mij dan
haar meer realistisch-expressionistische
tekeningen meer aanspreken, het andere
waardeer ik in ieder geval als pogen tot
bewustwording en verdere ontwikkeling.
Tekening van Paula Nieuwenhuis-Thies.
meer de bekende schilders Soutine en Ko
koschka. Naar mijn overtuiging zijn zij
de zuiverste expressionisten. Zij bieden
het ruimte uitzicht aan die'jonge kunste
naars, wie het door karakter moeilijk valt
zich te richten op een' meer rationele ver
werking van hun ontroeringen. Waarmee
niet gezegd wil zijn dat deze expressionis
ten beoogden te werken met uitschakeling
van de rede. Het is een kwestie van ac
centen op het vele, dat aan een indruk-
Het Nederlands Kamerkoor zal op
woensdag 16 januari een uitvoering geven
in de Gereformeerde Kerk te Half
weg. Het programma vermeldt wer
ken van Jacobus Obrecht, Orlando di Las
so, Max Reger, Mozart, Diepenbrock, Jo-
han Wagenaar, Alexander Voormolen, Fe
lix de Nobel e.a.
