I Muiterij op het Vrouwenschip
TANTE PATENT
PANDA EN DE BEWOGEN BEWEGER
SN NIGERIA IS
VROUWENARBEID
GEEN PROBLEEM
Zwarte schonen werken
met ijver en toewijding
door Henrick Binder
Om vervolgverhaal
*r t A
t' 51?- Vv
DONDERDAG 21 FEBRUARI 1963
WïLfri n" -C-i v.
- 5 -! ,,>wj. i
I' y
.<"y
V,r#^ V?'i. ••-■-: V 1 v
•v
„De bemanning gaat er ook aan.
Die willen ons naar de hel van Port
Jackson varen. Als het niet doorgaat,
ga ik al eerder van boord. De strijd
is onvermijdelijk. We moeten hande
len, toesteken, ze allen koud maken.
Behalve Holborn en de vijf mannen
die voor ons zijn. Daar hoort ook
Newman bij, de derde stuurman. Met
hem brengen we het schip naar La
Plata. Hij beweert dat hij het kan."
Jane King stond op: „Ik geef jullie
een goede raad: houdt op met kibbe
len. Dat maakt de meisjes onzeker."
Wat was de stemming in het be-
nedendek veranderd, sinds Gill's ogen
niet meer wakend over de fluister-
hoek gingen!
Wat hielp het Nicol, dat hij met
Holborn over Gill's lijsten gebogen
zat! De meester, die met deze lijsten
gewerkt had, was er niet meer. De
vierde en de vijfde afdeling waren
nog vast aaneengesloten. Ze hadden
de messendans niet vergeten! Het
was wel even een tegenslag geweest,
dat ze op het laatste ogenblik de mes
sen niet hadden kunnen krijgen. Maar
voor honderdachtentwintig meisjes
waren Edith Sharow en Sarah Sabo-
lah toch nog altijd de toekomstige
heerseressen van de „Lady Julian".
En die schuit was voor hen geen
salvenschip meer. dat hen naar een
plaats zou brengen, waarover ze in
Londen al zoveel gehoord hadden! De
dag dat de messen er waren, zou ze
ker komen! Vóór Rio of na Rio
daarover waren de meningen ver
deeld. Maar hoewel de beide aan
voersters dikwijls onenigheid hadden,
boven die beiden troonde als een god
de luitenant, dat wisten de vierde en
de vijfde afdeling! Maar alleen de
vijfde kende zijn werkelijke naam.
Elk van de achtenzestig meisjes be
waarde dat geheim angstvallig. Nie
mand had het ooit gewaagd, er ook
maar één woord over te zeggen. Ze
kenden Billy's lot
Het was Sharow, die met haar
strenge tucht alles in goede banen
hield. Ze had uit de keuken een ander
mes gestolen. Het oude had Billy
Gent met haar leven betaald. Met
dat nieuwe mes maakte Edith Sha
row iedere nacht weer haar rond
gangen, van bed naar bed, terrori
seerde de meisjes, fluisterde hun al
tijd weer hetzelfde in het oor: zwij
gen, wachten, gehoorzamen.
Ogenschijnlijk was er niets bijzon
ders te zien. Zelfs de fluisterhoek
fluisterde niet meer. Hun doel was
bereikt. De helft van het benedendek
gehoorzaamde nu het mes. Meer wil
de Sharow niet, evenmin als Sabolah.
Meer zou gevaarlijk worden.
Zonder Mary zouden Nicol, Holborn
en Lil hulpeloos geweest zijn. Mary
lette goed op, of er 's nachts weer
een nieuwe bij kwam. Ze had wel
niet Gill's hersens, maar wel zijn
scherpe ogen. Die zagen zonder dat
het opviel, alles. Mary wist dat er
van de honderdvijf meisjes van de
tweede en derde afdeling tweeënveer
tig, namelijk de hele derde afdeling,
naar Edith Sharow zouden overlopen,
als het zover zou zijn. Gill had hen
de verbeterlijken genoemd, maar Hol
born noemde hen de besluitelozen.
Vier weken waren nu voorbijgegaan
sinds Gill's dood. En het leek een
eeuwigheid.
Eindeloze, lege dagen, in de broeie
rige hitte van een onbarmhartige zon,
lagen achter de „Julian".
Het schip was door de grote wind
stilte heen en zeilde nu in een zuid
oostpassaat voor de wind.
Nu werd er ook weer meer gela
chen. Maar dat, wat velen in het be
nedendek van de koelere wind ge
hoopt hadden, kwam niet. Het ver
lammende, drukkende gevoel, dat
sinds Billy's verdwijnen en Gill's
dood op de „Julian" drukte, bleef.
Vooral door Susan werden ze steeds
weer aan dat verschrikkelijke gebeu
ren herinnerd. Zij verzonk meer en
meer in zichzelf. Maar zo stil en be
deesd als ze was als niemand haar
hinderde, zo verschrikkelijk kon ze
tekeer gaan als ze, zoals Lil eenmaal
geprobeerd had, opgesloten werd. Ze
wandelde altijd het hele schip rond.
's Nachts stond ze soms plotseling
voor een of ander bed en vroeg: „Heb
jij luitenant Smasbury ook gezien?"
Maar daar was men nu wel aan
gewend. Toen ze het voor het eerst
vroeg, een dag na Gill's dood, bracht
iemand van de bemanning, die
medelijden had, haar naar de luite
nant. George, die pas in zijn kooi lag,
sprong op, toen ze bij hem binnen ge
bracht werd. Maar op hetzelfde ogen
blik dat ze George zag, barstte ze
weer in dat schelle, doordringende
schaterlachen uit. Ze liet zich terug
brengen naar het ziekenzaaltje, zon
der tegen te stribbelen, maar gedu
rende de hele weg erheen bleef ze
schaterlachen. Alleen de gitaar na
men ze 's nachts bij haar weg. Het
was voorgekomen, dat ze onver
wachts midden in de nacht begon te
zingen. Dat was nog veel erger dan
wanneer ze 's nachts in haar lange
witte hemd over het schip zwierf en
ergens een meisje wekte met de
vraag, of ze luitenant Smasbury ge
zien had.
Het bezoek van Susan in George's
hut had een heel bijzondere uitwer
king op hem. Hij wist, dat het alleen
maar een soort stuip was, die Susan
overviel, maar toch kon hij het denk
beeld niet loslaten, dat ze bij hem
gekomen was om hem uit te lachen
Het was, alsof dat lachen betekend
had: dat is er nu van George Nun-
ham geworden, een zuiplap, een dag
dief, een volkomen waardeloos, nutte
loos mens.
Die dag liet hij zijn verwilderde
baard weer knippen. Hij borstelde
zijn uniform en kwam de volgende
dagen als eerste op het appèl.
Wanneer was het geweest, dat hi.i
het eerste appèl met die meisjes ge
houden had? Het leek hem al vele
jaren geleden. En het waren nauwe
lijks honderd dagen! Nunham kon
niet geloven, dat hij het zelf was: een
frisse, moedige, van allerlei plannen
en doelen vervulde George Nunham,
de man, die binnen drie dagen twee
maal de Londenaren bij de neus
nam eenmaal toen hij nog net zijn
hoofd van de strop redde en de twee
de maal toen hij als luitenant Smas
bury op de „Lady Julian" verscheen.
Nunham zei tijdens het appèl niets,
maar tot grote verbazing van Nicol
en Lil liep hij tweemaal zwijgend
langs de lange rijen meisjes. Het was
alsof hij zich ieder gezicht opnieuw
wilde inprenten. En het merkwaar
digste bij dit appèl was, dat de meis
jes op hetzelfde ogenblik weer het
oude respect voor hem voelden. De
meesten hadden het vreemde gevoel,
dat de luitenant van een lange reis
was teruggekeerd, zo nieuw en ver
rassend kwam hij hun voor.
Dat was acht dagen na Gill's dood
geweest/Vanaf die dag dronk hij niet
meer, hij verscheen iedere morgen
stipt op tijd op het appèl en besprak
met Nicol de werkindeling, zodat Ni
col weer vertrouwen in hem begon
te stellen.
Kapitein Aitken was buitengewoon
tevreden, toen hij de verandering bij
de luitenant merkte. Die hele week
had hij hem weer in bescherming
genomen, want zo gauw liet hij niet
iemand vallen, over wie hij een vaste
mening had. Hij kende immers Smas-
bury's kwaal: melancholie op zee,
desertie in de haven. Om die reden
had hij hem dan ook ongemoeid ge
laten, en zich niet met hem bezig
gehouden.
George liet het niet bij zijn simpele jg
aanwezigheid op het appèl; hij maak- =j
te bovendien nog met Nicol de con- g|
tröleronde benedendeks mee.
Toen dat voor de eerste keer ge-
beurde, kon Nicol zijn ogen niet ge- g
loven: de vierde en vijfde afdeling g
stonden van hun banken op, zodra g
George het ruim binnenkwam. Na- s
tuurlijk stonden toen ook alle ande- j=
ren op. Tot nog toe was dat alleen g=
maar gebeurd, als Nicol de komst
van de kapitein aankondigde. Het be- g
viel Nicol uitstekend; hij had niet g
eens de kleine tijdsruimte opgemerkt, g
die lag tussen het opstaan van de
vierde en vijfde afdeling en dat van g
de andere meisjes. g
De vechtpartij tussen Sarah Sabo-
lah en Jane King werd nog veel op- g
windender en pijnlijker, en had veel s
grotere gevolgen dan bedoeld was. ij
(Wordt vervolgdJ jj|
Een oorspronkelijk stripverhaal
door Annie M. G. Schmidt
en Fiep Westendorp
Toen het nieuwtje er af was, gaven
steeds meer heren der schepping de brui
aan het werk. Ze verdwenen en doken on
der. Daarom besloot men, in hun plaats
vrouwen en meisjes aan te stellen. Toen
was de vrede in Oemoeahia hersteld. De
Twee Nigeriaanse schonen aan de pers.
De linkse bedient het apparaat dat de
sinaasappelen halveert, de rechtse
drukt de beide helften op twee rotors
die er de „jus d'orangeuitpersen.
mannen verheugden zich over hun herwon
nen vrijheid en de vrouwen over haar her
kregen recht. Arbeidsmoeilijkheden beho
ren sedertdien vrijwel tot het verleden.
Er zijn nog een paar mannelijke krach
ten, bij voorbeeld in het laboratorium,
maar het merendeel der werkkrachten be
hoort tot het schone geslacht. Zij werken
graag en hard.
HOEZEER de Nigeriaanse vrouw gesteld
is op en vecht voor haar recht op arbeid,
bleek duidelijk, toen na de oorlog hier en
daar in het land installaties werden ge
bouwd, die palmpitten Nigeria brengt
veel oliëpai'mnoten voort rhachi'ftaal
moesten kraken. Een stormpje van veront
waardiging streek over het land. Overal
protesteerden de vrouwen tegen die nieu
wigheid, die haar van haar recht be
roofde om de pitten met de hand te kra
ken.
TOEN IK het sjnaasappelsap-fabriekje
bezocht, trof mij direct een zonderling ver
schijnsel. De vróuwen hier zijn zeer don
ker van huid, maar het bleek dat zij alle
maal rose handen hadden. Is dat het ge
volg van een huidziekte of van de inwer
king van het sap? Mijn begeleider schud
de lachend het hoofd. Geen van beide, zei
hij. Weet u, die donkere arbeidsters zijn
dol op mooie handen. Ze hebben graag een
gladde, glanzende huid. Het sinaasappel
sap zou op de duur stellig de huid aantas
ten. Ik besloot, een beschuttende crème
„barrier cream" noemen we dat in Enge
land te kopen. In den beginne waren
de vrouwen niet erg op dat middeltje ge
steld. Het toeval kwam mij echter te hulp.
Ik kreeg per abuis êen pot rose crème
gestuurd en voor die kleur vielen mijn ar
beidsters als een stuk ijzer in een meer.
Toen liet ik uitsluitend rose crème aan
rukken en nu zijn al die donkere nufjes
tijdens het werk trots op haar rose han
den en na het werk op haar mooie huid
Zo sloeg ik twee vliegen in één klap: een
hygiënische behandeling van het produkt
en geen huidaandoeningen.
IN OEMOEAHIA worden dagelijks tien
duizenden sinaasappels verwerkt. Goed
deels machinaal. Alles wat de boeren, uit
de wijde omtrek aanbrengen, wordt ge
perst. Duur zijn de appels niet: acht a
tien stuks voor een Hollandse stuiver
Waarom ze zo goedkoop zijn? Omdat de
boeren niet duur werken en voorts, omdat
De boerensinaasappeienworden
gesorteerd.
de Nigeriaanse sinaasappel, ook al is hij
rijp, groen blijft en daarom vrijwel onge
schikt is voor de Europese markt. Het
sap is wel gevraagd, want dat heeft met
de kleur van de schil niets te rrtaken.
Het suikergehalte der vruchten is tame
lijk hoog. Door in Nigeria te persen, be
spaart men heel wat transportkosten. Hier
door is het bedrijf lonend, ook al werkt
men alleen in het sinaasappelseizoen. De
vrouwenarbeid draagt er tevens toe bij om
goede bedrijfsuitkomsten te krijgen.
Het is jammer dat men nog geen betere
kwaliteit sinaasappels heeft. Aan soortver
betering is men nog nauwelijks toe. Van
overheidszijde wordt wel iets gedaan in die
richting, maar veel is er nog niet bereikt.
Nu werkt men slechts een paar maanden
in het jaar, maar ondanks alles is de
produktie van gepasteuriseerd en hoog-ge-
concentreerd sinaasappelsap lonend.
VERGELEKEN bij andere landen pro
duceert Nigeria betrekkelijk weinig, maar
de ontplooiing van het agrarisch bedrijf
is ook verre van gemakkelijk. Dit komt
voor een belangrijk deel, omdat slechts
Afrikanen in Nigeria grond mogen kopen.
Een niet-Afrikaan kan geen grondeigenaar
worden. En grond in huur of pacht is als
regel pas na veel vijven en zessen te
krijgen. De kleine boer wordt door die
grondpolitiek beschermd en dat is een
goed ding. Maar anderzijds zijn hier grote
sinaasappeltuinen, zoals bij voorbeeld in
Californië, maar zelden te vinden.
Er is sléchts één middel om de produktie
te vergroten: de bevolking ervan overtui
gen, dat het aanplanten van de vruchten
nuttig is. Praten en nog eens praten, al
maar weer proberen te overreden.en
dat is de taak der autoriteiten en bedrijfs
leiders in Nigeria.
dachte, die een snerpende kreet slaakte en de zaal uit
stormde, voordat iemand hem tegen kon houden. Toen
zag de rechter wat er gaande was en hij besefte dat
hij deze keer wél een bijzonder levendig geval te be
handelen kreeg. „Wat is dat?! Van wie is dat ding?"
riep hij onthutst, „schakel het uitlOrde in de zaal!"
En het geklop van zijn hamer voegde zich bij het ge
zaag van het roersel.
40. Nabij het park bevond zich een rechtszaal, waar
zich een zitting op de gebruikelijke eentonige wijze
65. „O, dolletjes. gilde juffrouw Tuttema. „Niets
is heerlijker dan gewichtsloos door de ruimte te
snellen. En dat nog wel in een theepot." „Ik wou
dat we er waren," zei neef Boordevol, terwijl hij
om en om buitelde in het vreemde ruimte-vaartuig.
„Ik geloof nooit dat we heelhuids aankomen; vol
gens mij is een theepot een hoogst onwetenschap
pelijk vervoermiddel." „Kom. kom," zei tante Pa
tent. „Hij is opgestegen dus ik zie geen enkele re
den waarom hij ook niet weer zou dalen."
Op de aarde had men intussen in het Ruimtevaart-
kundig Laboratorium vreemde verschijnselen waar
genomen buiten de atmosfeer. Op de radarscher
men werd duidelijk een theepot waargenomen. De
radio verspreidde onrustbarende berichten en in al
le kranten stond: „Bewoners van Vreemde Planeet
onderweg naar de Aarde. Vliegende Schotels ver
vangen door Vliegende Theepot!" Het werd de men
sen bang te moede. Men kroop zoveel mogelijk on
der de tafel op advies van de bescherming burger
bevolking en iedereen wachtte gelaten zijn lot af.
voortsleepte. „Bah, wat een sleur," peinsde de rech
ter. „Al die routinezaakjes vervelen me gruwelijk.
Nooit krijg ik meer eens een levendig gevalletje te be
handelen." Hij wierp een verstolen blik op de kruis
woordpuzzel die onder zijn dossier lag en daardoor
merkte hij niet dat iets ongewoons de rechtszaal was
binnengekomen. Hij werd pas opgeschrikt door de ver-
ANDERS dan in de meeste andere
landen van Afrika is in Nigeria de vrouw
al eeuwen economisch zelfstandig. Zij
verzette het meeste werk en had recht
op de opbrengst van haar arbeid. De
mannen visten, trokken ten strijde of
gingen op jacht. De vrouwen bleven
thuis en werkten. Zij wilden niet ten
laste zijn van de mannen. Getrouwde zo
wel als ongetrouwde vrouwen voorzagen
in haar eigen onderhoud. De laatste
jaren, nu tal van nieuwe bedrijfstakken
in Nigeria zijn ontloken, kwam de werk
lust van de vrouw als geroepen. De vrou
wen zelf zijn blij, een uitweg voor haar
energie te vinden. De autoriteiten ver
heugen zich evenzeer, wijl er goede
vrouwelijke arbeidskrachten te vinden
zijn.
In rieten „vergieten" worden de vruch- ten gewassen alvorens zij op de band
naar de persmachines gaan.
IK HAD een beetje sceptisch geluisterd,
toen ik hoorde vertellen over de vlijt der
donkere schonen van Nigeria, maar in
Oemoeahia zag ik, dat mijn zegslieden niet
hadden overdreven. Daar is namelijk een
fabriekje, waar sap uit sinaasappels wordt
bereid. Aanvankelijk namen de blanke on
dernemers ten plattelande alleen mannelij
ke arbeidskrachten aan, zeer tot ongenoe
gen van het schone geslacht, dat zich in
zijn recht-op-arbeid tekort gedaan voelde.
