U STAAT
ER
GEKLEURD
OP
„JEUGD FOTOGRAFEERT"
Wekelijks toegevoegd aan alle edities van
faarlems Dagblad Oprechte Haarlemsche Courant
en IJ muider Courant
WAS APRILMOP
Herman Croesen
„LENSLOZE" CAMERA
Erbij
DE FOTOGRAFISCHE weervrofe-
ten op de Photokina voorspelden voor
de komende lente: veel zon en veel
kleur. Gedurende de lange zwart-wit-
te winter hebben de meeste fotogra
fische activiteiten in de amateursec
tor vrijwel stilgelegen: het was er
eenvoudig te koud voor. Maar nu het
voorjaar nadert met zijn rijke gam
ma van tulpengloed en bloesem
pracht, nu graven wij alle de camera
uit en laden haar met kleurenfilm,
het enige medium dat al die lente-
weelde recht doet wedervaren.
DE LAATSTE JAREN heeft de
kleurenfotografie overal ter wereld
een stormachtige opmars gemaakt.
In de V.S. bestaat reeds meer dan
zestig percent van de amateurproduk-
tie uit kleurendia's of colorprints en
ook in Europa wint de kleur met ras
se schreden terrein ten koste van de
zwart-wit-fotografie. Een ontwikke
ling die vooral in de hand gewerkt
werd door de introductie van billijker
klein beel'dcamera's, de beliehtings-
automatiek en door betere (en goed
kopere) kleurenfilms en -afdrukken.
Dit jaar, zo verwacht de handel, zal
het miljoenenleger der „kleurenama-
teurs" opnieuw een enorme uitbrei
ding ondergaan. Om de verwachte toe
vloed op te vangen, hebben de grote
fotografische industrieën hun afwerk-
centrales al moeten uitbreiden en zijn
ook in diverse landen filiaal-laborato
ria ingericht, waardoor de amateurs
hun dia's of prints soms reeds na
24 uur kant en klaar thuisbezorgd
kunnen krijgen: een prettig nieuwtje!
NAAST DE normale kleinbeeld-
kleurenfilms voor 36 of 20 dia's brengt
een Duitse fabriek nu een „weekend
patroon" voor slechts 15 opnamen
zijnde de doorsnee-produktie van de
gemiddelde amateur op zijn vrije za
terdag en zondag. Die weekendpa
troon heeft het voordeel dat de film
maar enkele dagen in de camera
blijft, waardoor de kwaliteit van de
kleuren niet terugloopt. Zit een om-
keerkleurenfilm langere tijd in de ca
mera (wat met normale 36-opnamen-
films vaak gebeurt) dan treden n.l.
chemische veranderingen op, die de
zuivere kleurenweergave beïnvloe
den en zelfs tot hinderlijke klemver
schuivingen aanleiding kunnen geven.
Het is dus zaak, een belichte kleuren
film zo snel mogelijk uit de camera
te halen en naar de ontwikkelcentra
le op te zenden, en daarvoor is de
nieuwe „weekendpatroon" letterlijk
en figuurlijk geknipt.
DE MENSEN van de afwikkelcen-
trales kunnen overigens sterke verha
len vertellen over de gruweldaden die
sommige amateurs hun colorfilms
aandoen. Bij Agfa had men onlangs
zulk een amateurfilm te ontwikkelen
gekregen, waarop de christelijke
feestdagen en vakantievreugden van
een geheel jaar inclusief twee op
eenvolgende kerstfeesten! vereeu
wigd waren. En dat bleek zelfs voor
de kleurenfilm teveel van het goede:
de dias bleken volmaakt onbruikbaar
te zijn.
Tien jaar geleden zaten wij midden in het
nozemprobleem. Niets was de teddyboys, de
blousons noirs of de Halbstarke te dol en
overal vierde de jeugdbaldadigheid hoogtij.
Om de „ongrijpbare jeugd" te binden, orga
niseerden jeugdbewegingen en regeringen
allerlei activiteiten en hobbyclubs, welke de
jongelui moesten leren hoe zij hun vrije tijd
nuttiger en aangenamer konden doorbrengen
dan met straatslijpen. Een der succesrijkste
acties in West-Duitsland was de campagne
„Jugend fotografiert", waarvan op deze pa
gina verslag gedaan wordt ter gelegenheid
van het tienjarig bestaan van deze actie.
HET IDEE WAS van dr. Fritz
Gruber, aan wiens brein trouwens ook
de Photokina ontsproten is. Een we
reldvakbeurs voor de fotohandel, zo
redeneerde Gruber, moest het ont
redderde West-Duitsland zijn „ge
zicht" als 's werelds eerste fotonatie
teruggeven. In 1953 begon hij met de
voorbereidingen. Hij kreeg volledige
steun van de machtige fotografische
industrieën in binnen- en buitenland.
Succes was dus al bij voorbaat ver
zekerd, maar Gruber wilde meer. Hij
zochtnog een aantal stunts en attrac
ties, die zijn eerste Photokina ook
voor het niet-geïnteresseerde publiek
aantrekkelijk moesten maken. En bij
het zoeken naar die attracties kwam
hij ook in contact met autoriteiten op
het gebied van de jeugdzorg, die hem
hun nood klaagden over de problema
tiek van de losgeslagen naoorlogse
jongeren. En plotseling, als in een
flits, zag Gruber wat hij wilde: een
landelijke fotocompetitie voor de
Duitse jeugd! Daarmee, hoopte
Gruber, zou men drie vliegen in één
klap slaan. Het wedstrijdelement zou
stellig appèlleren aan de gezonde eer
zucht van de jeugd, de creatieve vrije
tijdsbesteding der jongeren zou er
door gestimuleerd worden en de foto
industrie zou er ook zijde bij spinnen,
omdat „Jugend photographiert" 'n ge
heel nieuwe afnemersmarkt zou
scheppen: een consumentenleger van
miljoenen, die van de tieners en de
prille „twens".
EEN DUITS BLAD, dat blijk
baar de lente al in het hoofd had,
heeft in zijn Photokinaverslag het
bericht gelanceerd dat er een
nieuwe camera was uitgebracht,
die in plaats van een lens een radar-
antenne had. Het bericht in kwes
tie, geïllustreerd met foto's van het
apparaat, zag er zo vertrouwens-
wekkend uit dat een groot aantal
buitenlandse kranten waarbij
onder meer ook een Nederlands
ochtendblad —dit nieuwtje groot
opgemaakt overnamen. Er kwamen
verhalen over kathodebuizen, ge-
radar graf eerde foto's, beeldlijnen
en andere pikante bijzonderheden
over de lensloze camera. Maar in
de berichten stond ook als stand
nummer van de fabrikant het getal
1463 vermeld. Niet alleen kwam
die stand op de hele Photokina
niet voor, maar bovendien leek
1463 verdacht veel op 1-4-63, zijn
de 1 april Behalve de onwaar
schijnlijkheid van het fotograferen
via een antenne, had dat de ver
slaggevers in Keulen al moeten
alarmeren. Voor de lezer die zo
vaak het slachtoffer wordt van
1-aprilgrappen in de dagbladen,
moet het overigens een troost zijn
te weten, dat ook journalisten wel
eens in de val lopen, als die maar
listig genoeg wordt opgesteld. Uw
verslaggever het zij met gepaste
trots vermeld is er nog nèt niet
ingelopen. Een soort privéradar,
denkt hij, heeft hem op het nip
pertje gewaarschuwd
GEWAPEND met die argumenten
ging Gruber de boer op om zijn idee
te verkopen en met succes. Handel
en industrie verschaften de fondsen, de
jeugdorganisaties, kerken en scholen
zegden hun morele hulp toe en tenslot
te werd ook de regering bereidgevon-
den de actie te steunen. Onder auspi
ciën van de Arbeidsgemeenschap „Ju
gend photographiert", samengesteld uit
vertegenwoordigers van de bovenge
noemde instanties, ging de campagne
van start en reeds op de eerste Photo
kina in 1954 bleek hoe 't idee aan
geslagen had. Bijna tienduizend foto's
van jongens en meisjes, verdeeld in
drie leeftijdsgroepen, beliep de oogst
en de jury had ruim een week nodig
om uit dit goeddeels kwalitatief zeer
bevredigende werk de tweehonderd bes
te foto's te selecteren, die op de Pho
tokina „gehangen" zouden worden.
Verrassend was vooral de frisse, ori
ginele visie die uit -"eer vele inzendin
gen sprak, een bewijs dat de jeugd
ook in dit opzicht nieuwe wegen en uit
drukkingsmogelijkheden zoekt; een be
wijs tevens dat zij ons iets te zeg
gen heeft, al is dat „iets" dan ook
wellicht onder invloed van het huidige
cultuurpessimisme veelal negatief
getint, zoals een der juryleden getuig
de.
OP DE VOLGENDE Photokina's (in
1956, 1958, 1960) groeide „Jugend pho
tographiert" uit tot een der belangwek
kendste nevenevenementen van deze
wereldbeurs. Aanvankelijk werden de
bekroonde foto's in de verschillende
leeftijdgroepen gehonoreerd met pla
quettes, later kwamen er ook aanzien
lijke geldprijzen (van 1000 mark in de
groepen 1619 en 2025 tot 500 mark
in de groep tot vijftien jaar), welke
hoofdprijzen door de Bondsministers
van Onderwijs of van Jeugdzaken per
soonlijk aan de winnaars werden uit
gereikt. Zo is „jeugd fotografeert" ge
groeid tot een der belangrijkste mani
festaties van jong talent en vele prijs
winnaars uit vorige jaren hebben zich
inmiddels in de rij der veelbelovende
jonge vakfotografen geschaard. Belang
rijker echter is, dat vele duizenden
Duitse jongeren via „Jugend photogra
phiert" de weg naar een dankbare cre
atieve hobby gevonden hebben, die hun
in staat stelt zichzelf te beleven en
dat is in een tijd van geestdodend fa
briekswerk of zenuwslopende hersenar
beid een onschatbaar winstpunt.
Wat „Jugend photographiert" ditmaal
opgeleverd heeft, op de Photokina 1963,
die morgen haar laatste dag ingaat,
bewijzen de foto's, hierbij afgedrukt:
een willekeurig aantal platen, lukraak
gekozen uit de 267 tentoongestelde in
zendingen. Zij leveren, dachten wij, het
onweerlegbaar bewijs dat Fritz Gru-
ber's idee vrucht gedragen heeft en
wellicht ook buiten Duitsland navolging
verdient. In de Bondsrepubliek is de
fotografie in honderden scholen om
haar opvoedkundige waarde officieel
ingevoerd als facultatief leervak. Ook
in ons land (de IVO-school in Bloe-
mendaal, een middelbare school in
Veghel, een Amsterdamse ulo) wordt
incidenteel al iets in die richting ge
daan. Maar met actieve steun van de
overheid zou er veel meer bereikt kun
nen worden.
Ook in breder internationaal verband
wordt de jeugdfotografie gestimuleerd.
Op de Photokina 1963 hebben de Euro
pese gemeenschappen een film- en fo
towedstrijd onder het motto „Wij Euro
peanen" aangekondigd voor de jeugd
uit de zes EEG-landen, opdat deze „over
de taalgrenzen heen de weg naar meer
begrip voor elkaar moge vinden". De
deelnemers kunnen kiezen uit drie the
ma's: „Hoe wij leven", „Hoe wij wer
ken" en „Hoe wij ons vermaken". De
bekroonde foto's zullen in alle zes de
EEG-landen tentoongesteld worden.
Met de dynamische, bijna grafisch aandoende
foto „Kinderspel", links bovenaan deze pagina,
won de 19-jarige Uwe Ommer uit Bergisch
Gladbach in zijn leeftijdsgroep de „Duitse
Jeugdfotoprijs 1963": een geldsbedrag van
1000 mark.
