wït
LIEVER VLAAMSE SCHRIJVERS
DAN SIMON VINKENOOG
TWEE JEUGDIGE HAARLEMMERS
REDIGEREN DE SCHOTER POST
NACHTELIJKE BOOTTOCHT VAN HAARLEM
NAAR DE KAAG EN TERUG
AMBITIES VAN JONGE EUROPEANEN
VOOR TIENERS
Schrijver Schierbeek en schilder
Chapon spraken over kunst
IE
JEUCDVERKIEZINCEN
WOENSDAG 8 MEI 1963
PRIJSWINNAAR ERIC STEIN
-
Bert Schierbeek
Jules Chapon
Pagina voor jongeren.
Redactie: Gerda Hanekroot,
Henny Schoute,
Dirk Nolles,
Lex Muller.
Redactie-adres: Grote Houtstraat 93,
Haarlem.
Als op 15 mei de verkiezingen voor de
Tweede Kamer worden gehouden zullen
tienduizenden Nederlandse scholieren ook
naar „hun" stembus gaan. Reflector,"
een maandblad voor scholieren van uitge
verij Keesing in Amsterdam, organiseert
dan verkiezingen voor de schooljeugd,
een initiatief van hoofdredacteur C. J.
Canters, leraar te Voorburg.
Alle jongens en meisjes, die drie jaar
onderwijs volgden aan het v.h.m.o. of bij
het hoger en middelbaar beroepsonder
wijs, kunnen meedoen. Ongeveer duizend
scholen in het land zijn aangeschreven.
De stembiljetten zullen grotendeels
overeenkomen met de „echte." De stem
gerechtigde jongelui krijgen ook gelegen
heid hun keus te motiveren. Zij kunnen
kiezen uit 17 politieke partijen.
De bedoeling van dit initiatief is de be
langstelling van de jeugd voor het func
tioneren van de democratie te vergroten
en de jongeren te confronteren met de
problematiek van het uitbrengen van de
stem als een verantwoorde politieke keu
ze.
Ook deze jeugdverkiezingen zijn ge
heim. Er wordt een strikte anonimiteit
betracht. Wel dient vermeld te worden
leeftijd, soort school en klasse. De klas
seleraar zal de door de leerling zelf
dichtgeplakte stembusbiljetten verzenden.
Na het bekendmaken van de uitslag zal
de „Reflectori'-redactie de biljetten ter
beschikking stellen voor wetenschappe
lijke verwerking.
ïn maart hielden de 5 alfa- en 5 bêta-
klassen van het Coornhertlyceum te
Haarlem in Bentveld een werkweek
onder leiding van de leraar Nederlands,
de heer Van Mourik. Het onderwerp be
handelde de groei van traditie naar mo
dern op allerlei gebieden. Voor ieder
onderdeel was een kenner uitgenodigd
om een lezing te geven. De fysica behan
delde dr. J. K. van den Briel. De klas
sieke litteratuur nam de heer Van Mou
rik zelf voor zijn rekening. De moderne
de heer Bert Schierbeek, die daarbij ter
illustratie uit eigen werk voorlas.
Sas Bunge, medewerker aan dit blad,
sprak over muziek. Ir. Brouwer, archi
tect, over de bouwkunst en de heer Ruyg-
rok over film. Tot slot vertelde de heer
D. Schwagermann over de schilderkunst
en brachten de leerlingen een bezoek aan
het atelier van de Haarlemse schilder
Jules Chapon. Het was de taak van de
leerlingen verslagen over het gehoorde te
schrijven, waaraan een wedstrijd was
verbonden, die als eerste prijs een boe-
kenbon van 15 gulden kon opleveren, als
tweede prijs een van 10 gulden, als derde
prijs een van 5 gulden.
Winnaar werd de 18-jarige bêta-leer-
ling Eric Stein, die als vermelding bij
zijn verslag kreeg: „uitstekend van opzet
en uitwerking".
We hebben ons in zijn verslag verdiept
en ons viel vooral op zijn interesse voor
de verschillende onderwerpen.
We hebben hem wat vragen gesteld in
de hoop dat hij iets zinnigs zou zeggen
over de moderne kunst.
Litteratuur was het eerste punt. In zijn
verslag noemde Eric Stein Simon Vin
kenoog en c.s. uitwassen. Waarom? „Ach,
die mensen denken dat ze zich schrijver
mogen noemen als ze het woordje „poep"
durven zeggen. Als het maar vies is, dan
is het geslaagd". Of hij de moderne lit
teratuur te zwart vindt? „Helemaal niet,
het is heus tegenwoordig allemaal zo leuk
nog niet. Maar bij de modernisten is
zwart nog niet genoeg. Nee, het moet nog
zwarter, steeds maar zwarter. Zij den
ken dat ze realisten zijn. Maar in hun
realisme verliezen ze de realiteit. Over
het algemeen heb ik veel meer bewon
dering voor de Vlaamse schrijvers Mar-
nix Gijsen is voor mij de top en Elsschot
mag er ook zijn".
Over moderne muziek houdt Eric Stein
zich liever op de vlakte, hij heeft er wei
nig van gehoord en interesseert zich meer
voor jazz. Van de muziek komen we van
zelf op het terrein van de schilderkunst.
„In het werk van Appel zie ik verwant
schap met de muziek van Miles Davis.
Beiden spreken van een grote eenzaam-
en verlatenheid. Non-figuratieve kunst
kan ik waarderen in zoverre de kleuren
en vlakverdeling me iets doen. Maar als
het Stedelijk Museum te Amsterdam aan
komt zetten met een schilderij waarop
niets anders staat, dan een gele streep in
de linkerbenedenhoek en een zelfde in
de rechterbovenhoek, dan voel ik me voor
de gek gehouden".
Van de moderne filmers staan vooral
Antonioni en Resnais in zijn belangstel
ling. Antonioni vooral in „La notte".
Resnais in „L'Année dernière a Marien-
bath". Die films hebben hem uitermate
geboeid, niet alleen vanwege de schit
terende fotografische beelden maar
tevens om het verhaal, dat toch niet zo
somber is dan men wel eens doet voorko
men. Over de moderne architectuur is
Stein niet zeer te spreken. Uit zijn ver
slag citeren we het volgende: „Persoon
lijk heb ik iets tegen de moderne bouw
kunde. Hoewel sommige gebouwen wel
fraai van vormgeving en proportie zijn
kan ik me toch niet losmaken van een
gevoel van beklemming als ik al die dode
steen- en betonkolossen zie, waarin
steeds meer mensen op elkaar worden
gepropt en waarin het steeds moeilijker
wordt persoonlijk te blijven. Voor mijn
gevoel accentueert het moderne flatge
bouw de massamens. Alle kamers en in
delingen van het huis zijn hetzelfde. Pro
beer je maar eens uit te leven in die
kleine praktische eenheidswoningen. Ik
vind het een verschrikking, bovendien
ziet alles er na een paar jaar zo ellendig
en troosteloos uit, dat ik niet kan begrij
pen hoe de mensen het erin uithouden".
Eric Stein geeft toe dat hij behept is met
wat hij noemt een betoncomplex.
Het komt wel meer voor, jeugdige
scribent(en) tussen 14 en 18 jaar vat(ten)
plotseling als in een nachtelijke droom
het plan op een krantje/literair blaadje
op te richten. Het eerste nummer rolt
inderdaad vlot van de (stencil-)pers,
dankzij het „nieuwtje" geeft de verkoop
geen reden tot klagen. Anders wordt het
met de tweede editie, moeizaam en na over-
Uit alle brieven die binnenkwamen
naar aanleiding van het artikeltje „Tee
nershows in Bloemendaal" blijkt dat jul
lie nog meer over de teenerconcerten,
de boottocht, maar vooral ook over Joop
Konings willen weten. Eerst de plezieri
ge commentaren van enkele lezersfes
sen):
JANE AARDEWIJN: U heeft mij en
mijn vele vriendinnen werkelijk verrast
met dat fijne stukje over Teenershows
in Bloemendaal.
TILLY WOLFGANG, cheffin over 150
meisjes van een groot confectieatelier in
de omgeving: allen op naar Bloemen
daal.
LIA ENGEMAN: fantastisch. Allemaal
erg fijn omdat er in Haarlem niets maar
dan ook niets aan vertier is.
ANUSCHKA VAN HEEM: een heel
fijn berichtje over de teenershows. Dit
moet de gehele pagina bezetten. Ik zou
meer willen weten over deze shows en
nog veel meer over Joop Konings.
HANS HUISMAN, namens de Twen
club Haarlem: We vinden het allen fijn
dat er weer een teenershow komt van
Joop Konings. Duimen dat het mooi
weer wordt. Als het regent kunnen ze
toch in plastic optreden.
VERA BOOTS, namens de meisjes
van Slavenburg's Bank: Hiep hiep hoe
ra voor Joop KoningsEindelijk komen
dan de teenershows waar we allen op
hebben gewacht.
Haarlems student A. B J. VAN WE
GEN in Delft: deze shows zijn uniek
voor Haarlem. Vele studiegenoten van
mij komen naar Bloemendaal.
Wachtmeester Ruud Boogaards na
mens de onder of icier en van de A.A.T.
in de Ripperdakazerne: kan Joop Ko
nings ook een avond voor ons geven in
het Openluchttheater? Enzovoorts, en
zovoorts.
En dan de laatste nieuwtjes over de
teenershows en de boottocht: Niet Car
lo, zoals ik in de laatste Zwart op Wit
schreef, maar Rob de Nijs en zijn Lords
komen op tweede pinksterdag naar het
Openluchttheater! De laatste show op 6
september zal spectaculair worden opge
dist. Daarover te zijner tijd nog meer.
DE BOOTTOCHT. Vierhonderd jongelui
van boven de achttien jaar hebben voor
de prijs van f 10,- toegang tot het luxe
motorschip „Holland" uit Amsterdam,
dat op vrijdag 5 juli om 8 uur 's avonds
in Haarlem de trossen losgooit voor.
een nachttocht. We behoeven dus niet te
duimen voor zon maar wél voor een wol
keloze hemel omdat het dan volle maan
is! Na een muzikale af scheidsshow door
de drie orkesten (The Diamond Five,
The Jumping Jewels en The Kings) voor
de achterblijvenden op de Turfmarkt
zet de boot koers naar De Kaag waar
hij voor anker gaat zodat daar in stille
wateren verder gefeest kan worden. Een
vakantiefeest, want iedereen wordt
verzocht zich in vakantiekleding gesto
ken in te schepen. Tegen de ochtend
vaart de boot terug naar Haarlem.
In de loop van mei of juni zullen er
affiches en advertenties verschijnen met
adressen voor de kaartverkoop. (Dit geldt
ook voor het Openluchttheater).
De organisatie en presentatie wordt
verzorgd, zoals jullie al weten, door Joop
Konings.
EN DAN NU DE MAN ACHTER DE
COULISSEN: JOOP KONINGS, Haar-
Redactiewijziging
Dirk Nolles, een van de medewerkers
van „Zwart op Wit", verlaat over enkele
dagen de redactie van Haarlems Dagblad.
Het zal dus de laatste keer zijn dat we
zijn naam tussen die van de overige re
dactieleden lezen.
lemmer, bijna 25 jaar en dus nog in
de Zwart op Wit leeftijdsgroep thuisho
rend. Joop verdeelt zijn tijd tussen het
Joop Konings
zakenleven en de showbusiness, die het
grootste deel in beslag neemt. „De show
business heeft me altijd aangetrokken",
zegt hij. „Eerst was het een hobby van
me. Mijn eerste show organiseerde ik
toen ik in dienst was. In 19581959. De
officier van de welzijnszorg in Amers
foort vroeg me of ik shows wilde ver
zorgen. Ik heb toen zelf een stuk ge
schreven, een cabaret en liedjes in el
kaar gezet voor de opvoering van „Cir
cus Hojel". Het werd zo'n succes dat
het de doorslag gaf ermee door te gaan.
Weer terug in Haarlem kreeg ik contact
met de vader van het protestants mili
tair tehuis. Voor het 80-jarig bestaan heb
ik een show in elkaar gedraaid, die vo
rig jaar mei werd opgevoerd. Daarna
heb ik nog verschillende avonden voor
militairen georganiseerd voor ik me ten
slotte op het teenagerpubliek ben gaan
richten".
Het Haarlems teenagerpubliek voor
wie de deuren van de zalen in Haar
lem nu hermetisch gesloten zijn. Steeds
bleek dat er tijdens teenageravonden
klappen vielen óf meubilair werd ver
hield óf teveel kabaal werd gemaakt en
ga zomaar door.
Joop Konings probeerde het echter bij
het Openluchttheater in Bloemendaal,
waar hij wel toestemming voor teener
shows kreeg. En dan moet deze zomer
blijken of het werkelijk nog kan: een
teenageravond zonder afbreek- of vecht
partijen. Joop Konings is optimistisch en
ook bij het Openluchttheater heeft'men
er vertrouwen in: „Wij vinden dit genre
voorstellingen leuk. In onze 15-jarige er
varing hebben we nog nooit moeilijkhe
den met de jeugd gehad. Nu moet het
ook goed gaan". Na de laatste (over
dekte) show in de Hildebrandtzaal (ten
bate voor de bejaarden) had Joop Ko
nings ermee willen stoppen. „Ik had m'n
taak volbracht. Ik stond er niet bij stil
dat er nog meer voor de teeners te doen
was. Ze hebben me gesmeekt nog meer
shows te organiseren". Het is een enor
me organisatie. De telefoon thuis staat
niet stil. Terwijl Joop overdag zijn za
kelijke bezigheden ook nog heeft neemt
zijn moeder de telefoontjes aan.
Fans: binnen veertien dagen waren het
er 150 die zich bij de voorzitster van
zijn fanclub' de Heemsteedse Maud de
Graaf, hadden aangemeld. En dan nog
de „stille" fans.
Tussen de fanmail die Joop me liet zien
zat een felgekleurde ansichtkaart uit
Rome: van Troy Donahue, de Engelse
filmster. „Leuk hè", zegt Joop Konings.
„Hij was mijn pleegbroer toen ik een
paar jaar geleden bij zijn ouders in En
geland woonde. Iedere keer als hij er
gens anders zit stuurt hij me een kaart
met „hartelijke groeten en veel succes".
Ik heb 'm geschreven over de teener
shows en hij vindt het fantastisch".
Voorlopig gaat Joop Konings tot en
met 6 september teenershows organise
ren. Er is veel werk aan de winkel
want „er tussendoor" treedt hij op als
zanger in Loosdrecht, De Kaag en ver
schillende plaatsen in Noord-Holland. Hij
maakt er tijd voor. „M'n hobby's heb
ik voor de shows moeten opgeven. Niet
zo vaak zeilen of zwemmen of naar de
bios. Lezen doe 'k nu 's nachts. Aan
fanmail beantwoorden kom 'k niet eens
toe. Ik bewaar wel de enveloppen met
adressen. Ook 'n hobby van me". Hij
is humorist. Dat hebben we allang ge
merkt. HS
vloedig veel zweetdruppeltjes bevatten
de schaarse pagina's nog een inhoud. De
optimistisch hoge vanwege de eerste
ling oplage raakt maar niet de deur
uit, het idee blijkt toch niet zulke vreug
devolle uren te creëren, het moet dan
ook plaatsmaken, hetzij voor een leegte,
hetzij voor een dan wat meer op de
voorgrond tredende hobby.
Legio van dergelijke gevallen bestaan
er, maar evengoed ook uitzonderingen die
eerder omschreven regel bevestigen. In
Haarlem vormt 14-jarige Timon Bos deze
uitzondering, met in zijn directe kielzog
16-jarige broer Bram. Timon eist echter
als initiatiefnemer in dit geval het leeu-
wedeel van de belangstelling op.
Al in de 4de klas van de lagere school
kregen klasgenootjes een met de vulpen
geschreven schriftvelletje vol korte ver
haaltjes en beknopte maar interessante
berichten voor de neus geschoven. Als
.titel was Timons keus gevallen op de
Vrije Krant, becommentarieerd als „zo
maar een naam", want het bestaan van
een landelijk dagblad met gelijkluidend
bijvoeglijk naamwoord in de naam ken
de hij (toen nog) niet.
Hetgeen nagenoeg ieder ouderlijk, per-;
soon verwachtte gebeurde echter niet:
in plaats van een dalende belangstelling
groeide het aantal gratis lezende abon
nees, waardoor Timon besloot op een iets
gewijzigde en lucratievere basis voort te
gaan. Voortaan kostte de Vrije Krant
5 cent. Het blaadje handhaafde zich ook
toen.
In 1960 is de Vrije Krant opgedoekt,
maar Timons ideaal laat hem ook dan
niet met rust, onophoudelijk dwingt zijn
geest hem tot schrijven. Zijn penne-
vruchten vinden na verloop van korte
tijd een plaatsje in het nieuwbakken
blaadje Schoterpost, zo geheten naar de
Schoterweg, terrein waaraan het ouder
lijk huis oprijst. Het krantje krijgt een
serieuzer karakter, onder meer uitge
drukt in gestencilde in plaats van met
vulpeninkt beschreven paginaatjes De
leiding mag zich in een uitbreiding ver
heugen, Timon blijft hoofdredacteur, zijn
iets oudere broer Bram neemt het ambt
van directeur op zich.
Op deze nieuwe leest geschoeid poogt
het tweetal de Schoterpost tot bloei te
brengen, waarbij uiteraard het accent op
het gedijen van het aantal abonnees ligt.
Zeer van pas komt een interview voor
de Avro-radio, er dagen nieuwe lezers
op en ook een correspondent uit Ter-
neuzen, weliswaar tot op heden nog on
bekend van uiterlijk doch uiterst con
stant van pen.
Weer grijpt er een verandering plaats
in het leventje van de Schoteroost. Dank
zij de medewerking van Joh. Enschedé
is het met stencillen gedaan, het tot 200
uitgegroeide lezersquantum krijgt voor
taan gedrukte pagina's voorgeschoteld.
Pagina's die niet alleen in Haarlem blij
ven, waar ze door het duo Bos persoon
lijk in de betreffende brievenbussen wor
den geworpen, maar eveneens in handen
van een 30-tal Groningers en enkele
Curagao-ers belanden.
Overigens gewagen Timon en Bram
met nadruk dat ze door het uitgeven van
de Schoterpost er beslist niet beter op
worden. Iets verdienen ze natuurlijk wel,
De jonge Europeanen verlangen vurig
naar een duurzame vrede, teneinde lang
genoeg in goede betrekkingen te kunnen
werken om een pensioen te verdienen.
En als zij een aardig meisje kunnen
vinden om hem op deze rustige reis door
het leven te vergezellen, des te beter.
Dit waren de ambities van alle jonge
mensen, met wie een redacteur van The
Associated Press op een rondreis door
verscheidene Europese landen heeft ge
sproken.
„Ik vroeg," vertelt hij, „aan Luigi Me-
da, onder-burgemeester van Milaan en
adviseur voor vraagstukken betreffende
de jeugd, wat jeugdige Italianen het
meest verlangen."
„Pace" (vrede) antwoordde hij onmid
dellijk. „Pace," zeggen de Italianen,
„Paix" zeggen de Fransen, vermoeid
van twee jaar strijd. „Frieden," zeggen
de Duitsers, die er niets voor voelen ten
oorlog te trekken om hun land te hereni
gen.
„De nationale vlag oefent geen aan
trekkingskracht meer uit op onze jonge
mannen," vervolgde Meda. „Jonge Ita
lianen plachten er trots op te zijn, hun
militaire dienst te doen, maar tegen
woordig beschouwen ze het als iets, dat
je nu eenmaal moet ondergaan."
Hij ziet ook geen koortsachtig streven
naar succes onder de jeugd. „Ze zijn er
tevreden mee, achter een bureau te zit
ten en te werken tot ze gepensioneerd
worden," zeide hij.
Maar hoe zullen de bloeiende indus
trieën van Noord-Italië dan in de toe
komst aan de nodige leiding gevende
persoonlijkheden komen? „O, er zullen
genoeg lui met talent komen," zeide hij.
„Ik zag in een trein een groep Bersa-
glieri, de elitesoldaten met de zwierige
veren op hun hoofddeksels en vroeg, hoe
ze het in dienst vonden.
„Niet slecht," zeiden ze, maar ze tel
den de dagen tot hun groot verlof.
„Ik ben aanwezig geweest op een sa
menkomst van jonge Denen, Zweden,
Duitsers en Engelsen, die met vakantie
te Cannes waren. Het waren jongens en
meisjes tussen de 17 en 23 jaar. Twee,
een Duitse en een Zweedse, waren, of
schoon nog studerende, getrouwd en had
den een baby.
Hun ambities waren goed onderwijs,
in aanmerking komen voor een goede be
trekking en hoog loon van het begin af.
Ik vroeg, hoe ze hoog loon konden ver
langen voor ze ervaring hadden. Zij be
toogden met vuur, dat een mens het geld
het meest nodig heeft als hij jong is.
„Want dan moeten we het meest uitge
ven om een gezin te stichten," zei een
Zweed, terwijl de anderen instemmend
knikten.
„Dat het later met de verhogingen
langzamer gaat hindert dat niet". Zij wa
ren echter bereid minder geld thuis te
brengen in ruil voor bestaanszekerheid
en een pensioen. „Dat wil zeggen, zo
lang niemand die bom laat vallen", zei
de Engelse jongen somber.
In een rapport van de wereldgezond
heidsorganisatie (W.H.O.) wordt gezegd:
„Studenten schijnen tegenwoordig in hun
houding meer teleurstelling in politieke
en godsdienstige idealen en minder jeug
dige zorgeloosheid ten toon te spreiden
maar meer doelbewust te streven naar
een goed betaalde betrekking in een wel
varende maatschappij. Nadat Engeland
buiten de gemeenschappelijke markt ge
sloten was, steeg het aantal aanvragen
om emigratie naar Canada en Australië
sterk, maar de kandidaten bezaten niet
de geest van hun voorvaderen, die het
imperium bouwden. Zij waren boven al
les uit op bestaanszekerheid".
een nummer kost 10 cent, advertenties
van 25 tot 150, doch deze winst verdwijnt
in een potje dat eenmaal opulent gevuld
nieuw materiaal kan waarmaken.
Tijdens het gehouden discours doet
Bram voornamelijk het woord. Hij zoekt
vaak naar passende antwoorden, moet er
zo nu en dan één schuldig blijven. Timon
praat minder, maakt de indruk van de
man achter de schermen, hij die waar-
(Timon (links) en Bram achter de
schrijfmachine.
schijnlijk de Schoterpost consolideert.
Bram daarentegen vult veel vrije tiid
met het uittikken van de kopij. Overi
gens hebben beiden één ding gemeen:
het stipuleren van de toekomst. Vlot.
zonder enige moeite repliceren zij op de
klassieke vraag wat ze later willen
worden: „Journalist". LM
MWIllWIHHIMMIl-
Tijdens de door het Coornhert
lyceum gehouden werkweek (zie bo
ven) gaven de heren Schierbeek en
Chapon de leerlingen gelegenheid tot
vragen. De heer Van Mourik noteerde
er enkele en stelde ze met antwoorden
tot onze beschikking.
Wat ts volgens u eigenlijk kunst?
Kunst is vormgeving op een zo
danige wijze als nooit voor en nooit
na de kunstenaar is gerealiseerd.
Wat dacht u dan van het geval Van
Meegeren?
Ik heb zijn Emmaüsgangers pas ge
zien, toen het al bekend was, dat ze
niet van Vermeer waren. Ik kan dus
moeilijk zeggen, of ik onmiddellijk
vastgesteld zou hebben, dat hier geen
sprake was van kunst, maar van na
bootsing. Ik moet toegeven, dat het
een moeilijk geval is met al die
experts, die er in gelopen zijn. Het
zou bepaald niet eerlijk van mij zijn,
mij niej;, had-Jcunnen overkomen,
als ik achteraf ging beweren, dat dat
Waarom zijn de moderne schrijvers
allemaal zo cynisch?
Dat komt, doordat de meeste schrij
vers beseffen, dat er iets aan de hand
is met een wereld, waarin je gedwon
gen wordt een tweejarige opleiding te
volgen in het efficient mogelijk doden
van je medemens.
Ik heb het een en ander van uw
werk gelezen. Wat mij opviel was, dat
u zo'n voorliefde heeft voor grote
woorden als kosmos en heelal". Kan
dat nu niet wat minder?
Je bedoelt waarschijnlijk, dat je het
gevoel gekregen hebt, dat ik meer zeg
dan ik verantwoorden kan. Dat vind
ik natuurlijk jammer, hoewel ik niet
weet of dat aan mijn werk ligt. Het
ligt misschien wel aan het feit dat ik
woorden moet gebruiken voor zaken,
waarvan we in den regel niet weten,
wat ze inhouden. Jij denkt misschien,
dat je weet wat je zegt, als je over
„ik" hebt. Mocht je het weten, dan
mag je het zeggen. Ik zou niet graag
in je schoenen staan! Woorden maken
iets duidelijk, begrijpelijk, maar ze
verbergen tegelijkertijd. Het zijn
eigenlijk onbewoonbaar verklaarde
woningen, maar we hebben geen
ander onderdak. Alle woorden zijn
moeilijk en als jij denkt, dat het ene
woord gemakkelijker is dan het an
dere, dan komt het alleen maar, om
dat je over die zogenaamde eenvou
dige woorden niet meer nadenkt!
Waarom is uw werk zo onwerkelijk,
zo onwezenlijk?
Dat is het m i. niet. Ik gebruik al
leen andere middelen en ik zeg mis
schien andere dingen dan waaraan jij
gewend bent. Hier heb ik er b.v. één
uit het werk, waar ik net over gespro
ken heb: „Alle generalen zijn gek!"
Dat is nogal duidelijk, lijkt me. Het
zou mij geen moeite kosten er nog
zo'n paar aan te halen.
Schrijft u voor een publiek of
schrijft u voor uzelf?
Ik schrijf voor mezelf, maar ik neem
aan, dat er op de wereld altijd wel een
paar mensen zijn, zoals ik, die mij
kunnen en willen begrijpen. Dat ik
uitgeef, wat ik schrijf, dat moet je
niet verwonderen. Daar is een heel
eenvoudige reden voort: ik moet óók
leven! Denk overigens niet, dat het
een rijke broodwinning is. Uit het
feit, dat ik toch met schrijven doorga,
mag je dus wel konkluderen, dat
schrijven voor mij de beloning in
zichzelf draagt, in die mate, dat het
opweegt tegen materiële tekorten, die
ik overigens zo klein mogelijk zou
willen zien. Jullie weten, dat ik een
van de mensen ben, die geijverd heeft
voor betere betaling van de schrij
vers. In de kranten hebben jullie wel
gelezen van het z.g.n. schrijvers
protest.
Gelooft u niet, dat regeringssteun uw
vrijheid als kunstenaar in gevaar
brengt?
Als je bedoelt, dat geldelijke steun
van de regering zou kunnen uitlopen
op een soort „Kulturkammer", dan
kan ik je vertellen, dat wij die steun
om die reden beslist niet vragen. Als
enige overheid die vrijheid in gevaar
zou brengen door het verplicht toe
treden tot wat voor instellingen met
bevoegdheden op artistiek gebied, dan
zet ik geen letter meer op papier of
ik duik onder en publiceer alleen nog
maar clandestien. We hebben in het
verleden daarin al enige oefening ge
had! Overigens verdenk ik de huidige
regering helemaal niet van Kultur-
kammerneigingen.
Voelt u zich universeel?
Ja, en iedereen, die dat niet vindt,
is het zelf niet.
Waarom schrijft iemand als Simon
Vinkenoog altijd over de zelfkant
van het leven?
a
Dat doet hij niet altijd, maar hij
voelt zich daar inderdaad wel erg toe
aangetrokken, dat moet ik toegeven.
En waarom? Omdat hij nu eenmaal
zo is. Als hij het niet deed, zou hij
zichzelf niet zijn, want ik ben over
tuigd van de echtheid van zijn erva
ringen.
Wat kan er nu nog na de kunst van
de experimentelen komen? Is dit soort
werk niet een einde, een top- of een
dieptepunt?'
Ik kan de toekomstige ontwikke
ling van de litteratuur niet voorspel
len. Ik kan alleen maar zeggen, wat
ik ervan hoop. Dat is dit: geen tuin
tjes met hekjes en boompjes, geen
zingende vogeltjes en geen ferme jon
gens, stoere knapen en wie gaat mee
naar de zee! Niet omdat ik in het
werkelijke leven bezwaar heb tegen
deze zaken, maar omdat ik van me
ning ben, dat er voor de kunstenaar
in deze wereld ander werk aan de
winkel is. Mocht je graag willen we
ten, wat voor werk dat is, dan kan ik
je alleen maar adviseren mijn boeken
te lezen. Ik wil je bij dezen beloven,
dat ik mijn uiterste best zal doen je
het zo onontkoombaar mogelijk dui
delijk te maken. Overigens ben ik
niet de enige, gelukkig, bij wie "jè
daarvoor terecht kunt.
Aan Chapon werden o.a. de vol
gende vragen gesteld, nadat hij ver
teld had waarom hij op een gegeven
moment de overtuiging kreeg, dat de
schilderwijze, zoals hij die bij Verwey
en Boot leerde, hem niet meer vol
deed.
Heeft uw vooropleiding een gun
stige invloed op uw tegenwoordige
manier van schilderen?
Ik heb er soms last van, soms ook
gemak. Maar 't is erg moeilijk te zeg
gen wanneer gemak en wanneer last.
Er zijn altijd raakpunten, maar ook
verschillen.
Zijn de schilderijen van iemand als
Appel niet verschrikkelijk duur als hij
er een maakt in niet meer dan twin
tig minuten tijd, zoals ik gezien heb
in de film van Vrijman.
Dat is een volkomen verkeerde
voorsteling van zaken. Wat je op de
film ziet, is wel hoe Appel werkt,
maar niet hoelang hij dat doet. Bo
vendien: er was een Chinees keizer,
die aan een kunstenaar een opdracht
gaf. Hij wachtte, wachtte een jaar en
toen riep hij de kunstenaar bij zich
en vroeg waar de tekening was. Die
zgi, dat hij er bijna mee klaar was,
vroeg om een stuk tekenpapier en
zette in een paar lijnen de gevraagde
tekening erop. En toen de keizer boos
vroeg, waarom hij zo lang gewacht
had, antwoordde de man: Ik heb mij
een jaar lang moeten voorbereiden
om dit te kunnen!
Vindt u het niet vernederend als de
gemeente schilderijen koopt van kun
stenaars en die dan maar wegstopt?
Ik geloof, dat wegstoppen niet
nodig is. Er zijn genoeg mogelijkheden
die aangekochte schilderijen te tonen.
Hoeveel openbare gebouwen zijn er
niet?
Vindt u het jammer als er schilde
rijen van u verkocht worden? Ze zijn
immers zo „persoonlijk?'?
Soms vind ik het jammer, soms
prettig, vooral als ik weet waar ze
komen te hangen en als ik hoor, dat
de mensen er plezier aan beleven
wanneer ze er naar kijken.
Vindt u subsidiëring van de kunst
een gevaar voor de onafhankelijkheid
van de kunstenaar?
Voor de werkelijke kunstenaar is
dat geen gevaar, want die verkoopt
zich vast en zeker niet.
Voelt u zich miskend?
Zie je dat aan me?
