PANDA EN DE JACHT OP JANSEN
HENSEN
WAAROM WILLEM EN TIETJE, EN NOG TWAALF ECHTPAREN
MET HEN, BINNEN EEN JAAR TWEEMAAL MOESTEN HUWEN
wereldmerk
*BEST TOBACCOS
STRATOSCOOP BEKEEK MARS
TUSSEN HEMEL
EN AARDE
Ons vervolgverhaal
Balkon-
scene
Oorprothese voor
hardhorenden
DONDERDAG 9 MEI 1963
23
-
EEN OORSPRONKELIJKE ROMAN
DOOR KLAAS VAN DER GEEST
v;
Jongenssporthemdjes
6.50
Jongensspijkerbroeken
7.75
PAARLAARSTEEG i
HAARLEM
Artsen als proefkonijnen
in migraine-experiment
A J. Blok
Cl GA R E TTE S
AMERICA'S BEST TOBACCOS
FROM AMERICA'
POLAROID de ideale
ZONNEBRIL
van 14.00 tot 39.75.
Opticien Weber
16
I 29)
„We zullen wel een hele hoop
stomme dingen doen Laten we
maar gewoon doorgaan!"
„Goed! We gaan gewoon door!"
En op al de Zeven Zeeën gingen
mannen gewoon door. Mannen van de
koopvaardij, van de Marine, \fan de
Luchtvaartdiensten en nog zoveel an
deren. Er werden schepen in de grond
geboord, er werden vliegtuigen neerge
schoten en legers onder de voet gelo
pen, maar ze gingen gewoon door.
Goede kameraden bleven achter, in
platgebrande dorpen en steden, en
vertrapte maïs- en korenvelden en op
plaatsen in de oceaan, waar ze geen
enkel spoor nalieten; de anderen gin
gen gewoon door.
De marinebasis in Singapore gaf
een paar uitvarende MTB's opdracht
in de wateren aan de oostkust van
Malakka uit te kijken naar wrakstuk
ken en, zo mogelijk, vast te stellen
van welke boten die afkomstig wa
ren. Er werd ook nog opdracht ge
geven om uit te kijken naar over
levenden van een paar vermiste Ne
derlandse onderzeeboten. Een paar!
Behalve de 0-16 had ook de K-XVII
zich niet meer gemeld! Mijnvegers,
die een doorvaart naar de haven open
moesten houden, kregen dezelfde op
dracht. De enkele vliegtuigen die nog
in de lucht waren eveneens.
Het was een opdracht, die niet al
ie ernstig genomen werd. Dat kon
ok niet. De oceaan moest vol met
wrakstukken zijn en tussen die wrak
stukken doden, stervenden, gewonden.
Kwartiermeester De Vos en ma
troos eerste klas Verstuyt maakten
zich geen enkele illusie meer, dat ze
nog konden worden opgepikt, ook al
waren ze dicht onder de wal waar
misschien nog een enkele inheemse
visser zich met zijn prauw in zee
waagde.
Als ze gered wilden worden, moes
ten ze het zelf doen. Dat stond voor
hen allebei vast.
„En we doen het Ook dat
stond vast. Ze waren het er alleen
niet over eens, wat de beste manier
was. Kwartiermeester De Vos wilde
blijven zwemmen. Zolang ze nog een
arm en been konden verroeren wilde
hij blijven zwemmen. De eersteklas
ser meende, dat ze zich evengoed
konden laten drijven.
„Alles wat drijft, spoelt wel ergens
aan, Cor!"
„Ja, maar het ellendige is, dat je
niet weet wanneer, Jantje
Hij moest toegeven, dat er iets in
zat. Als hij de zekerheid of zelfs maar
de hoop'had* gehad, dat de volgende
dag een dicht betrokken lucht en re
genbuien bracht, zou hij waarschijn
lijk toegestemd hebben. Maar het
vooruitzicht op nog een dag van
brandende zonneschijn, van steeds
kwellender dorst, bracht hem er toe
de ander aan te sporen:
„Blijven zwemmen en zo hard
als je kunt misschien komen we
voor het aanbreken van de morgen
ergens aan land!" En dat kon de
eersteklasser niet geloven. Hij zag
slechts een lange, lange rp van dagen
met moordende zonneschijn voor zich
en zonder zich er een voorstelling van
te maken, hoe ze al die dagen door
moesten worstelen meende hij toch
dat er eenmaal een einde aan moest
komen.
„Ik hou vol, 'dat we er beter aan
doen ons te laten drijven Geen
van beiden dacht er echter ook maar
een ogenblik aan om zijn eigen zin
door te zetten. Het draaide er op uit,
dat ze beurtelings zwommen en zich
lieten drijven. Ze wilden in elk geval
bij elkaar blijven. Ze zwommen zelfs
dichter bij elkaar dan ze gedaan had
den. Elk van hen probeerde de een
zaamheid, de verlatenheid op de
oceaan te ontvluchten.
Toch had die eenzaamheid niets af
schrikwekkends meer. Zeker voor Cor
de Vos niet.
Er waren drie man geweest, toen ze
luitenant Van Waningh achterlieten;
drie man, voor wie hij als kwartier
meester verantwoordelijk was Twee
van hen had hij al niet aan wal kun
nen brengen Hij had dan ook geen
reden om erg voldaan over zich zelf
te zijn. En dat had hem lange tijd
gehinderd. Maar nu was hij zich diep
bewust geworden van het falen van
elk menselijk pogen; de onmogelijk
heid van menselijk verzet tegen 3
machten, die hem naar de voor hem
bedoelde bestemming voerden.
Iets in hem, dat hij niet eerder had 3
gekend en dat slechts enkelen van 3
Gods schepselen ooit in zich hebben
ontdekt, scheen een bestaan te leiden, n
dat onafhankelijk was van het li- s
chaam en de ziel van Cornelis de 3
Vos, kwartiermeester van de Konink-
lijke Nederlandse Marine. Iets, dat
hem in staat stelde de dorst, de pijn, 3
de vermoeidheid te verdragen en hem
vertrouwen schonk, zonder dat hij 3
nog een bepaalde hoop behoefde te jg
koesteren. Geen vertrouwen op lijfs- 3
behoud meer in de uitkomst, hoe die
ook mocht zijn. Daarom kon hij' niet
meer teleurgesteld worden, maar be-
zat hij een zekerheid, die door niets 3
geschokt werd. Deze zekerheid staal-
de zijn wil als het tenminste nog g
zijn wil kon worden genoemd! om g
tot het einde toe vol te houden en 3
daarbij elke mogelijkheid, hoe gering g
ook, te benutten. 3
Ongeveer dezelfde gedachten, die 3
korporaal-machinist Bos bezielden en a
ongeveer dezelfde woorden, die daar- g
bij in Chris opgekomen waren, kwa- g
men ook in Kwartiermeester De Vos g
op. „Onze Vader in de Hemel. Uw g
wil geschiede.Alleen hadden ze 3
voor hem niet die zelfde betekenis, g
Hij mocht dan een vent zijn ge- g
weest, die niet elke dag voor de hut g
van de vlootpredikant of aalmoeze- 3
nier rondhing en voornamelijk naar de g
zondagse kerkdienst ging omdat hij g
die beschouwde als een welkome af- 3
wisseling van de dagelijkse sleur, 3
maar er was hem toch heel wat van g
bij gebleven. a
„Ik zal u teerkost geven op Uw a
weg.Het was goed, die verze- g
kering te hebben gekregen. Het was 3
heel wat beter, bemoedigender dan te g
luisteren naar vliegtuigen, die konden g
komen of met zijn brandende, steken- g
de en tranende ogen rond te turen of 3
er geen patrouillerende MTB's voor- a
bij kwamen, die hem konden oppikken g
Hij had een hoop dingen verkeerd g
gedaan. En hij zou zich niet veront- g
schuldigen met de gedachte, dat elke g
sterveling natuurlijk tekort schoot.g
dat hij slechts een eenvoudige kwar- 3
tiermeester was, van wie nauwelijks 3
meer kon worden verwacht dan dat g
hij de dienstvoorschriften kende en g
zijn werk aan boord een beetje behoor- 3
lijk deed. Als hij ergens schuld had, g
was 'hij bereid die op zich te nemen, g
En zijn weg tot het einde te gaan. g
De lucht betrok, nog voor de maan 3
die avond opkwam. Het begon te rê- §j
genen. Ze lieten zich op hun rug drij- 3
ve, kwartiermeester De Vos en ma- g
troos Verstuyt. Ze vingen in hun wijd
opengesperde monden een paar drup- 3
pels van de vele miljarden, die er g
neerstriemden uit de lichtbewolkte g
lucht. Niet genoeg om het bijtende g
zout van hun gezwollen en gebarsten 3
lippen van hun dikke tong en hun g
verhemelte te spoelen. Maar meer g
werden hun niet gegund.
Na de regen kwam de wind, de
westmoesson, die de golven hoog op- g
jaagde. Ze kregen een klots zeewa- g
ter naar binnen, dat ze niet weer 3
konden uitspuwen, maar doorslikten, g
Het brandde in hun kelen, in hun g
maag en hun ingewanden. 3'
Ook dat hoorde er blijkbaar bij. g
Ook dat verdroegen ze dan. „God de 3
Almachtige. Die mij, kwartier- 3
meester De Vos in deze verlatenheid g
nabij is.Kun je nog meekomen, g
Jantje.Jantje Verstuyt gaf geen 3
antwoord meer. Cor de Vos zag het =g
wel.
„Hij houdt het vol.hij en ik.g
Ze zouden het volhouden. Misschien 3
niet tot ze ergens aanspoelden maar 3
tot ze kwamen op de plaats, die sinds g
de aanvang van de schepping moest 3
zijn voorbestemd als hun uiteindelijke 3
rustplaats. 3
De bui trok over. De bewolking 3
dreef uiteen en de wind luwde. De g
zee flauwde af tot er nog slechts een g
trage deining bleef, die hen wiegde 3
terwijl ze voortdreven met de stroom. 3
Het was vloed geweest, toen ze door g
de kracht van de ontplogging van de g
Zestien overboord geslingerd werden. 3
(Wordt vervolgd3
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De kleine John Ken
nedy jr. is nog veel
te jong om deel te
hebben aan de offi
ciële ontvangsten van
buitenlandse staats
hoofden en andere
prominenten in het
Witte Huis. Maar als
zijn vader een bezoe
ker hoog genoeg
vindt om hem op het
bordes te verwel
komen, volgt junior
van een balkon af
met grote aandacht
het ceremonieel. Hij
wil namelijk later
ook, „net als vader",
president van de
Verenigde Staten
worden
h
m
i
sx -v
f)t#,
}êmi
.it 8
Wi
OP VRIJDAG 28 MEI 1880 togen Willem Nijdam en Tietje Boersma met
hun talrijke familieleden naar het gemeentehuis van het Friese dorp Utingera-
deel, om een wettig huwelijk aan te gaan. Burgemeester E. Haitsma Muiier
verhond bruid en bruidegom in de echt. Gelukwensen werden in ontvangst
genomen en 's avonds was het bruiloft. Reeds 25 juli daaraanvolgend werd hun
een zoon geboren, die de naam van Ids kreeg en door de burgemeester als
wettig kind van Willem Nijdam en Tietje Boersma ingeschreven. Begin decem
ber van hetzelfde jaar kregen Willem en Tietje, en met hen een aantal andere
jonggehuwden, de schrik van hun leven. Zij ontvingen bericht dat hun huwelijk
ongeldig was en zij het trouwen nog eens over moesten doen. Bovendien moest
de zoon opnieuw worden aangegeven
HET WAS VRIJDAG 17 december
1880 toen Willem en Tietje opnieuw
naar het raadhuis gingen. Nu was er
geen grote belangstelling van familie
leden, maar toch was het druk. Een
tiental echtparen gingen de gang naar
hetzelfde raadhuis om het nog eens
over te doen. Alleen Willem en Tietje
hadden de vroege vrucht van hun on
geldig huwelijk bij zich het nu bui
tenechtelijke kind.
Opnieuw stond burgemeester E.
Haitsma Muiier gereed om de echtpa
ren want dat waren zij toch te
trouwen. Weer klonk het ja-woord en
weer werden de handtekeningen gezet
onder een wettige trouwacte! Weer
werd de kleine Ids ingeschreven, maar
niet als wettige zoop uit een wettig hu
welijk, maar als Jëett buitenechtelijk
kind, dat nu pas gewettigd werd en
dat, terwijl de originele acte van 28
mei 1880, in tweevoud opgemaakt, nu
nog als wettig document aanwezig is
in het gemeentehuis van Utingeradeel
en in het Rijksarchief te Leeuwarden.
Willem en Tietje en alle andere twee
maal getrouwden zijn weer naar huis
gegaan. Misschien is er weer bruiloft
gevierd, maar waarschijnlijk lijkt dit
niet. Zij hebben wellicht weinig begre
pen van deze vertoning en zij waren
niet de enigen, want wanneer men van-
daag-de-dag de acten bekijkt en de no
tulen van de gemeenteraad, wordt het
wel begrijpelijk waarom er voor de
tweede maal getrouwd moest worden,
maar blijft het een raadsel waarom de
eerste huwelijksacten daarna hiet zijn
vernietigd.
DE „GELUKKIGEN" waren allen
tussen 7 mei en 18 juni gehuwd. De
meeste der 13 paren zijn in Utingera
deel opnieuw getrouwd, behalve Sij-
bren de Groot, die het in Idaardera-
deel over ging doen en Pieter Vrijburg,
wie het in Opsterland veiliger leek. Al
leen Tjitze Haringsma en Jeltje Boon
stra gaven geen gevolg aan de oproep.
Zij hebben hun onwettig huwelijk voort
gezet, hetgeen tot allerlei complicaties
aanleiding had kunnen geven. Hoewel
wij nu weten dat hun huwelijk onwet
tig was, zullen eventuele erfgenamen
het wettige bewijs van hun huwelijk
kunnen leveren.
Mag het met deze onwettige huwelij
ken een rare zaak zijn, even vreemd
is het dat in Utingeradeel de overlede
nen in diezelfde periode van het jaar
1880 tweemaal dood zijn verklaard zo
dat er thans twee wettige overlijdens-
acten geproduceerd kunnen worden.
Want ook hier is dezelfde fout ge
maakt: de eerste acten zijn niet door
gehaald of vernietigd.
■*0-7<5
30. „Ik heb gedaan wat u me had opgedragen, me
neer," sprak de portier van hotel Slopwijk, „ze zijn
naar het stadhuis gegaan!" Hihihilachte graaf
Upke van Sught tot Brallen, de ander een geldstuk m
de hand drukkend, „ik hoop dat ze veel plezier zullen
hebben op die bruiloft! Toevallig, niet waar, dat ik juist
vanmorgen in de krant las dat een zekere Jan Jansen
ging huwen?" „Ik weet niet waar u over praat, me
neer," antwoordde de portier, „maar veel plezier heb
ben ze geloof ik niet gehad! Daar komen ze alweer!"
Het gelaat van de graaf versomberde. „Heb ik dan
nooit rust?" mompelde hij gemelijk en zonder groet
spoedde hij zich heen, luid met de vingers knakkend.
„Portier!" riep Pat O'Nozel, terwijl hij het portretje in
het medaillon toonde, „heeft deze persoon hier gelo
geerd, ja of nee?" „Eh ja," antwoordde de portier
verward, „dat is meneer Jansen. U bent toch net naar
zijn bruiloft geweest?" „Nee, dat was een andere me
neer Jansen!" riep Panda boos, „en dat weet u best,
portier! Vertel nu gauw waar ónze meneer Jansen is!"
De portier wierp een tersluikse blik :>p het geldstuk dat
Panda hem voorhield. „Nu schiet het me opeens te
binnen," sprak hij, „de meneer Jansen, die u bedoelt,
is een half uur geleden vertrokken. Hij moest de boot
naar Grijsland halen."
WIJ VROEGEN bij de tegenwoordige
ambtenaar van de burgerlijke stand in
Uteringeradeel om opheldering. Deze
ambtenaar de heer L. Pal, heeft in de
notulen van oude raadsvergaderingen
na veel zoeken en pluizen de oplossing
van deze raadselachtige zaak gevon
den. In 1874 werd de heer E. Haitsma
Muiier benoemd tot burgemeester en in
een raadsvergadering tevens benoemd
tot ambtenaar van de burgerlijke stand.
Op 17 april 1880 volgde zijn herbe
noeming tot burgemeester met ingang
van 18 april 1880. Er werd echter ver
zuimd, de burgemeester opnieuw tot
ambtenaar van de burgerlijke stand te
benoemen, maar deze ging rustig door
bruidsparen te trouwen, de geboorten
in te schrijver) en overlijdensacten te
registreren. Dit deed hij tot 19 augustus
1880, Daarna werden alle acten door
andere ambtenaren van de burgerlijke
stand geboekt.
In de raadsvergadering van 6 oktober
1880 verzocht de burgemeester om ont
slag als ambtenaar van de burgerlijke
stand, maar in deze zelfde vergade
ring werd mededeling gedaan van zijn
herbenoeming, ingaande 19 november
1880. Van 18 april - 19 november was
de heer Haitsma Muiier dus formeel
geen ambtenaar van de burgerlijke
stand geweest.
Hieruit valt af te leiden dat men om
streeks 19 augustus in de gaten kreeg
dat de burgemeester in de genoemde
periode onbevoegd geweest was om pa
ren in de echt te verbinden, overlij
densacten op te maken en baby's in te
schrijven.
LOGISCH WAS nu geweest, „onwet
tige" acten door te halen en opnieuw
te beginnen, maar dat werd niet ge
daan. De betreffende ingezetenen kre
gen mededeling van hun onwettige hu
welijken, geboorten en begrafenissen en
zo moesten deze gedupeerde lieden of
hun nabestaanden opnieuw verschijnen
voor hun burgemeester.
Bij wijziging van de gemeentewet in
1904 is bepaald, dat een ambtenaar van
de burgerlijke stand na z'n benoeming
ambtenaar blijft tot het moment dat
hij aan de benoembaarheid gestelde
eisen verliest. Na 1904 konden gevallen
zoals die anno 1880 in Utingeradeel, dus
niet meer voorkomen.
Wij vragen ons af of dit geval-Utin-
geradeel alleen staat in de geschie
denis van de burgerlijke stand in Ne
derland. In de vaklitteratuur worden er
geen voorbeelden van aangehaald en
wordt ook de zaak Utingeradeel niet
vermeld. Maar in elk geval is het een
unicum in ons land dat in één jaar
13 vrouwen binnen acht maanden, twee
maal met dezelfde man konden trou
wen!
Vleer
Advertentie
ruime sortering
in moderne tinten
en dessins.
Vanaf maat 29
blauw denim
Voor een goede keus
natuurlijk
Ongeveer 130 Britse artsen en velen van
hun vrouwen nemen als „proefkonijnen.'
deel aan een experiment om een nieuwe
behandelingswijze voor migraine op de
proef te stellen. De behandeling is geba
seerd op een nieuwe vorm van het ge
neesmiddel ergotamine, dat de kramp van
de hersenaderen, die waarschijnlijk de
hoofdpijn en misselijkheid veroorzaken,
verlicht. Het geneesmiddel dat al eerder
als injectie werd toegediend, kan nu
als zuigtabletten worden ingenomen die
door de binnenzijde van de mond worden
geabsorbeerd. Op deze wijze kan het de
aderen snel genoeg bereiken om een einde
aan de aanval te maken. (LPS).
Advertentie
ER BESTAAN ook nog
ballonnen. Die gedachte
heeft geleid tot een inte
ressant experiment ter
nadere verkenning van
Mars. Het is een paar
weken geleden onderno
men en het is, althans in
technisch opzicht, heel
mooi geslaagd.
Mars Cs avonds mo
menteel zichtbaar in het
zuidwesten) is bij die ge
legenheid bekeken door
een telescoop met een
lensopening van 90 centi
meter, die onder aan een
reusachtige ballon hing.
De ballon werd opgelaten
in Palestine, in de Ame
rikaanse staat Texas, en
steeg toen met telescoop
en al op tot een hoogte
van 24 kilometer. Het ge
heel heette Stratoscoop
Tijdens de meer dan
1100 kilometer lange
vlucht van deze onbeman
de ballon werd Mars vijf
keer bespied. Het richten
van de telescoop gebeur
de van de grond af, door
middel van radio-appara-
tuur in een mobiel.station.
De telescoop, die dus
zijn waarnemingen kon
doen op een niveau waar
hij 96 percent van de
dampkring onder zich
had gelaten, werd op een
radiografisch commando
losgemaakt van de ballon
en landde per parachute
in Tennessee.
De gegevens over de
waarnemingen waren in
tussen al, voor alle zeker
heid, tijdens de vlucht
langs radiografische weg
naar de aarde gekomen,
waar ze werden ontvan
gen en vastgelegd in het
rijdende station.
VOLGENS de Ameri
kaanse astronoom dr.
Martin Schwartzchild uit
Princeton, die de leiding
had van het hele experi
ment, leveren de resulta
ten ervan een goede be
vestiging op van het
beeld van Mars dat al be-
stond op grond van waar
nemingen van de aard
bodem af.
Maar een voorlopige
analyse van de verkregen
gegeven gebaseerd op
onderzoekingen in het
infrarode gebied van het
Mars-spectrum heeft
alvast dit extraatje opge
leverd, dat de Mars
atmosfeer hoogstwaar
schijnlijk water en kool-
dioxyde („koolzuurgas")
bevat.
Water dan in de vorm
van damp. Zo weinig ove
rigens, dat het, wanneer
het zou condenseren, op
zijn best ongeveer 15 ku
bieke kilometer water zou
opleveren en dat is heel
weinig voor een planeet
van de omvang van Mars
(6800 kilometer middel
lijn).
Toch houdt dokter
Schwartzchild rekening
met de mogelijkheid dat
dit weinige waterdamp in
staat is, omstandigheden
te scheppen waarin heel
primitieve vormen van
leven bestaanbaar zijn.
Er staan voor de toe
komst nog meer vluchten
met zo'n „Stratoscoop" op
het programma.
G. v. W.
Een Noorse gemeente-arbeider was al
18 jaar zo hardhorend dat hij zijn vrouw
en zijn dochter slechts kon verstaan als
zij hard schreeuwden. Willi Johansen voel
de zich .steeds meer geïsoleerd en werd
hoe langer hoe neerslachtiger.
Op 26 april werd hij in een ziekenhuis
in Oslo opgenomen voor een kleine oor-
operatie. Drie dagen later sprak hij ge
woon met zijn gezin. „Ik ben ontzettend
dankbaar maar wat een herrie. Ik- word
duizelig van het lawaai _in de stad." zei
hij. Professor Truls Leegard, die de opera
tie verrochtte zei dat het „alleen maar een
routinegeval" was.
Ongeveer een half jaar -geleden heeft
men een methode gevonden om Johansens
aandoening, otosclerosis, te genezen. Se
dertdien zijn verschillende patiënten gene
zen. De methode is om een deel van
de gehoorbeentjes te vervangen door een
plastic prothese. Het Noorse staatszieken-
huis in Oslo heeft meegedeeld dat de af
deling van prof. Leegaard propvol patiën
ten is en dat er wachtlijsten voor ander
half jaar zijn voor deze operatie.
Advertentie
Gr. Houtstraat 166 bIA Houtbrug
l
