Geestdrift in
VS na onrust
over storing
Prof. De Quay misschien
kabinetsf ormate ur
HET WEER
Steekpartij in
Haarlems café
V
Indonesië schat voorlopig
miljard nodig te hebben
14.90
FMVM
Kennedy spreekt MOEILIJKE DALING ZELF
met astronaut
Koningin begon vandaag met
het consulteren van advi
seurs en fractieleiders
Niemand gekozen met
voorkeurstemmen
Twee KPM-ers terug in Djakarta
Octaangetal van
benzine verhoogd
UNO ziet toe op
zelfbeschikking
De prins opende een
nieuw kantoor van
Veilig Verkeer
tó'MORRIS ieforeifou êuif!
4 3e JAARGANG NUMMER 162
ÜZ DAGBLAD VOOR VELSEN-IJ MUIDEN, SANTPOORT, DRIEHUIS, BEVERWIJK EN OMGEVING ZÏZZ.
Het woord is aan
IJzig kalm
Onbestendig
Druk programma
Leroy Gordon Cooper
Cooper op het scherm
Man ernstig gewond in
ziekenhuis opgenomen
■V* I
Voor herstel produktieapparaat
Periodieke bezoeken
aan West-Irian
In de krant van heden:
FALCON CAMELJASSEN
TRENCO
dames blouses en
beren weekenders
v.a.
Sportief! Elegant!
HAZENBERG's
WEEKEND - TRAKTATIE
Telef. adm. 5437, chef öezorging tot 7 u. 7519.
Kantoor: Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. I I mm m Ja Verschijnt dagelijks beh, zon- en feestdagen.
Geopend van 9-12.30 en 2-5 u. Zat. 9-11 u. 11 Y 1 T 1 CSk Tv l IJ T Wf] W 1 Abonnement per week 62 cent, per kwartaal
V R IJ D A G 17 MEI 196
8.—, franc» per post f 8.50. Losse
Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Redactiechef te IJmuiden: J. Kosak Uitgave: Grafische Bedrijven Damiate N.V., Grote Houtstraat 93, Haarlem Directie: P. W. Peereboom en Vlr. H^GvanderMqe
President Kennedv pakte onmid
dellijk de telefoon toen hij via de
televisie het gelukkige slot had
gezien van de feilloze daling van
astronaut Cooper in de Grote
Oceaan, zes kilometer van het
vliegdekschip Kearsarge, dat was
aangewezen om Cooper op te
pikken. Kennedv maakte meteen
een afspraak om de astronaut op
het Witte Huis te ontvangen.
Feilloze landing van Cooper
Cooper voelde zich wat duizelig
toen hij blozend van opwinding
aan boord van het vliegdekschip
Kearsarge uit zijn ruimteecabine
stapte.
J oubert
In de geest voltrekt zich een onop
houdelijke rondgang van onbewuste
redeneringen.
CAPE CANAVERAL. (Reuter, AFP
en AP) „Majoor, dit was een grootse
vlucht, Ik hoop u maandag op het Witte
Huis te zien". Deze woorden sprak
president Kennedv, die onmiddellijk het
vliegdekschip Kearsage opbelde toen hij
had vernomen, dat Gordon Cooper daar
veilig en wel aan boord was gekomen.
Amerika had even de adem ingehouden
toen het tegen het einde van Coopers
ruimtereis vernam, dat de astronaut
vanwege een technische storing de terug
keer naar de aarde met de handhesturing
moest volbrengen. Maar Cooper bleek na
zijn vlucht van 34 uur nog zó f't en onver
stoorbaar kalm te zijn, dat hij zijn taak
met een bewonderenswaardige precisie
uitvoerde: hij kwam vlak bij het vliegdek
schip in de Stille Oceaan neer.
Toen de goede afloop bekend werd. ging
er een golf van enthousiasme door de
Verenigde Staten.
Cooper was met zijn 19de omwenteling
bezig toen er een rood lampje ging bran
den als teken dat de terugkeer naar de
aarde was begonnen: een verkeerde scha
keling had het automatisch systeem in de
war gebracht. Dit betekende, dat Cooper
op handbesturing moest overgaan. En toen
later een tweede moeilijkheid met het
automatische systeem optrad, besloot men
geen risico te nemen en gaf men de as
tronaut opdracht zijn cabine eigenhandig
naar de aarde te sturen.
Cooper antwoordde laconiek: ..Begre
pen, geen moeilijkheden". Terwijl de be
zorgde technici op Cape Canaveral zich
het hoofd braken over de opgetreden ge-
Vanmorgen is de koningin in Huis ten
Bosch begonnen met het inwinnen van
adviezen over de kabinetsformatie. Als
eerste maakte de voorzitter van de
Eerste Kamer, mr. J. A. Jonkman, zijn
opwachting. Na hem ontving de ko
ningin de voorzitter van de Tweede
Kamer, mr. F. J. F. M. van Thiel. Om
streeks het middaguuj- kwam de vice-
voorzitter van de Raad van State, prof.
dr. L. J. M. Beel, ten paleize. Vrijdag
middag zou de koningin een begin
maken met de fractieleiders uit de
Tweede Kamer bij toerbeurt bij zich te
ontbieden. Deze consultaties zullen
zaterdag waarschijnlijk voortduren.
Dat de benoeming van een K.V.P.-for
mateur of -informateur het meest voor de
liahd liggend wordt geacht, werd duide
lijk na de vergaderingen die de grootste
vijf fracties gisteren in het Tweede-Ka
mergebouw hebben gehouden. Tijdens de
ze vergaderingen werden de fractievoor
zitters benoemd.
Zoals werd verwacht blijft dr. W. P. L.
M. de Kort voorzitter van de K.V.P.-frac-
tie. De V.V.D.-fractie, die slechts betrek
kelijk weinig vergadertijd nodig had,
wees mr. E. H. Toxopeus aan, de fractie
van de C.H.U. mr. H. K. J. Beernink. De
A.R.-fractie zal worden geleid door de
heer H. van Eijsden, bijgestaan door mr.
B. W. Biesheuvel als tweede voorzitter.
„Men moet ons als een soort presidium
zien," zei de heer Biesheuvel na afloop
van de vergadering.
De P.v.d.A.-fractie wijst pas een nieu
we voorzitter aan als de Kamer in de
nieuwe samenstelling bijeenkomt. Waar
schijnlijk zal prof. dr. A. Vondeling wor
den herbenoemd. Van de P.v.d.A. verga
derden gisteren de fracties van de beide
Kamers gezamenlijk.
Voorzover bekend is geworden nemen
de meeste fracties vooralsnog een afwach
tende houding aan. De formateur zal in
de vorm van een program de kaarten op
Verwachting tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met
tijdelijk enige regen. Matige,
later nu en dan krachtige wind
tussen zuidwest en west. Vrij
koud.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
tafel moeten leggen. Wellicht speelt hij
daarbij nauw samen met de verwante
A.R.P. en C.H.U. Uit het overleg met de
V.V.D. en de P.v.d.A. zou dan moeten
blijken, welke niet-confessionele partner
zich het meest tot verwezenlijking van dit
program voelt aangetrokken zonder dat
daarbij van confessionele zijde teveel
concessies moeten worden gedaan.
In de kring van de Partij van de Ar
beid beseft men dat een partij, die vijf
zetels heeft verloren, niet bij voorbaat
met eisen kan komen. De P.v.d.A. is in
principe wel bereid mee te regeren, maar
zal haar beslissing geheel laten afhangen
van bet program, dat haar wordt voorge
legd. In socialistische kringen viel te be
luisteren dat de punten uit het P.v.d.A.
program feitelijk ook in het program
van de K.V.P. zijn te vinden. Doorslagge
vend is echter welke voorrang de K.V.P.
wil geven aan de vele in haar program
genoemde punten. Hiervan hangt de be
slissing aan P.v.d.A.-zijde in hoge mate
af.
Een kabinet op zo breed mogelijke ba
sis. dus samengesteld uit vertegenwoordi
gers van de vijf grote partijen, acht men
van socialistische zijde weinig reëel. Men
wijst in dit verband vooral op het punt
van de commerciële televisie, dat P.v.d.A.
en V.V.D. verdeeld houdt. Overigens zal
het tv-vraagstuk ongetwijfeld ook een rol
spelen, als de samenwerking blijft be
perkt tot de drie confessionele partijen en
de V.V.D.
En niet alleen dat punt, maar ook strijd
punten als het woningbouwbeleid (verhou
ding tussen woningbouw en andere bouw
en tussen wonmgwetbouw en vrije wonin
gen) en het opheffen van de inkomens
grens bij de kinderbijslagverzekering.
Van P.v.d.A.-zijde wordt voorts voor
keur uitgesproken voor een kabinetsfor
mateur, die voortkomt uit het parlement,
in dit geval dus dr. De Kort. Andere frac
ties zullen echter gaarne opnieuw in zee
gaan met prof. De Quay. De voorkeur
voor de huidige premier is daar duidelijk.
De vraag is, of prof. De Quay bereid is.
een actieve rol bij de kabinetsformatie en
eventueel ook in het nieuw te vormen ka
binet te spelen.
De voorkeur van de K.V.P. gaat uit
naar een zo breed mogelijk kabinet. Zij
zou de regeringsploeg niet willen beper
ken tot de drie confessionele partijen.
Men moet echter in dit vroege stadium
nog uiterst voorzichtig zijn met het trek
ken van conclusies.
De K.V.P. heeft reeds nagegaan, welke
geestverwanten voor een ministerszetel in
aanmerking komen. Men meent bij wijze
van spreken voor iedere ministerspost wel
vijf geschikte kandidaten achter de hand
te hebben. Het léveren van ministers is
in het verleden niet de sterkste kant van
de K.V.P. geweest.
breken, bleef Cooper ijzig kalm. Tijdens
de landing stond hij voortdurend m radio
contact met kolonel Glenn, die hem aan
wijzingen gaf.
De met de hand uitgevoerde landing was
geen absoluut novum in de Amerikaanse
ruimtereizen: ook Scott Carpenter landde
op handbesturing. Maar zijn terugkeer zat
honderden kilometers naast het afgespro
ken gebied, doordat hij zijn remraketten
drie seconden te laat afvuurde terwijl de
hoek van zijn cabine met de horizon ook
niet helemaal goed was.
Majoor Cooper stelde zijn drie remra
ketten om 00.03 uur in werking. Om 00.25
uur landde zijn cabine in zee op twee
mijl van het vliegdekschip. Kikvorsman
nen legden een ring van boeien rond de
capsule en maakten er een touw aan vast,
waarmee matrozen de capsule een half
uur later aan dek van het opgestoomde
vliegdekschip hesen. Om 0.1.11 uur opende
Cooper zijn capsule en stapte lachend aan
dek.
Drie helikopters hadden de operatie
vanuit de lucht gadegeslagen. Voordat
Cooper zijn cabine opende, werkte hij eerst
een lijst met voorgeschreven controle han
delingen af. Voordat hij uitstapte verwij
derden artsen zijn ruimtehelm en werd
zijn bloeddruk gemeten. Dit gebeurde nog
maals toen hij op dek stond.
Daar had de astronaut gedurende 15 se
conden een aanval van duizeligheid, maar
dat was voorzien. Zonder hulp liep hij
over de rode loper naar de ziekenboeg
voor medisch onderzoek. Een erewacht
stond in het gelid en een marinekapel
speelde. De artsen waren uiterst tevre
den over Coopers lichamelijke conditie.
Over de hele wereld zaten de mensen
aan hun radio- of televisietoestellen ge
kluisterd om de landing te volgen. Een
New Yorks radiostation verzocht zijn luis
teraars voor de astronaut te bidden.
Mevrouw Cooper was tijdens de vlucht
van haar man vrijwel niet geweken van
haar televisietoestel. Zij woont in Hous
ton (Texas) en heeft twee dochtertjes van
13'en 14 jaar.
Na zijn telefoongesprek met Cooper bel
de president Kennedy ook mevrouw Coo
per op om haar geluk te wensen. Via een
aparte telefoonlijn stond de Amerikaanse
president voortdurend in contact met het
grondstation in Cape Canaveral
Cooper heeft de komende dagen een
druk programma. Hij blijft eerst twee da
gen aan boord van het vliegdekschip voor
onderzoek en ondervraging. Zaterdag vliegt
hij naar Honoloeloe waar hij zijn vrouw
en kinderen zal ontmoeten. Zondagmiddag
wordt hij in Cape Canaveral verwacht,
waar hij een parade zal afnemen en de
pers te woord staan. Maandag gaat Coo
per met zijn gezin voor een triomfante
lijke intocht naar Washington, waar Ken
nedy hem op het Witte Huis zal ontvan
gen.
De luchtmacht-majoor Leröy Gordon
Cooper maakte op 16-jarige leeftijd zijn
eerSte solovlucht. Zi.in vader was kolonel
bij de luchtmacht. Cooper is de jongste
van de zeven Amerikaanse ruimtevaar
ders, die als eersten werden aangewezen.
Toen hij werd uitgekozen had hij 2300
vlieguren gemaakt, waarvan 1400 in straal
vliegtuigen.
Onder de felicitatietelegrammen die in de
VS zijn binnengekomen, is er een van
premier Kroesjtsjev, die schreef: „Het
Sovjet-volk zendt zijn gelukwensen en bes
te wensen voor de moedige Amerikaanse
astronaut Gordon Cooper".
De historie der ruimtevluchten ziet er
op het ogenblik als volgt uit: In april
1961 werd de Russische majoor Joeri Ga
garin de eerste kosmonaut door één om
wenteling om de aarde te maken. In mei
en juli van dat jaar maakten de Ameri
kanen Shepard en Grissom een ballisti
sche vlucht, ter voorbereiding van de drie
omwentelingen die kolonel Glenn in fe
bruari en kapitein-luitenant ter zee Car
penter in mei 1962 maakten.
Intussen had' de Rus majoor Titov al
in augustus 1961 een vlucht van zeventien
omwentelingen gemaakt. Een jaar later
bracht de Sovjet-Unie twee ruimtevaar
ders gelijktijdig in een baan om de aar
de, van wie majoor Nikolajev 63 en kolo
nel Popovitsj 47 omwentelingen volbrach
ten. De Amerikaan Schirra vloog tenslotte
in oktober van het vorige jaar zes maal om
de aarde.
Vandaag hoopt de NTS via Telstar tussen
18.49 en 19.04 een filmverslag uit de Ver
enigde Staten te ontvangen over de val in
zee van de „Faith 7".
Uit de tellingen van de voorkeurstem
men kan thans worden opgemaakt, dat
géén van de kandidaten waarvoor een
landelijke actie is gevoerd, met voorkeur
stemmen in de Tweede Kamer werd ge
kozen.
De heer M. W, Schakel, no. 15 van de
A.R.-lijst, kreeg 16.199 stemmen, 4.495 te
weinig voor een voorkeur-zetel.
De heer H. van Rossum, de achtste kan
didaat van de S.G.P., had 23.875 stemmen
moeten hebben, maar kwam er 5.930 tekort.
Mr. G. A. A. M. Boot (K.V.P.) behaalde
met 6551 stemmen een kwart van de ver
eiste helft van de lijstkiesdeler, en de heer
A. Wolting (C.H.U.) kreeg slechts 5°2 voor
keurstemmen op zijn naam.
Een 37-.jarige losse arbeider uit Haar
lem is donderdagavond omstreeks zeven
uur in een café aan de Lange Bogaerd-
straat in Haarlem door een stiletto in
zijn buik getroffen. De man is overge
bracht naar het Grote Gasthuis en daar
ter verpleging opgenomen. Bij een nader
onderzoek in het ziekenhuis bleek de steek
wond nogal ernstig, alhoewel geen levens
gevaar aanwezig is.
Als verdacht van het toebrengen van
deze steek is door de Haarlemse politie
een 17-jarige koopman uit Haarlem aan
gehouden. De man gaf toe de steek te
hebben toegebracht. Hij verklaarde ech
ter dat het tijdens een stoeipartij was ge
beurd. Zowel hij als de losse arbeider
zouden enkele glazen bier hebben gedron
ken.
Bij wijze van grap zou de losse arbeider
hem hebben uitgedaagd voor een stoeipar
tij. De koopman zou daarop hebben gerea
geerd met „Kom maar op". Terwijl de
losse arbeider naar hem toe kwam zou hij
zijn stiletto te voorschijn hebben gehaald
en de op hem toekomende man per ongeluk
in de buik hebben geraakt.
Verscheidene getuigen in het café beves
tigden deze gang van zaken. De mannen
zouden inderdaad met in een vechtpartij
gewikkeld zijn geweest. Desondanks is de
koopman door de politie aangehouden en
ingesloten. De stiletto is in beslag geno
men. De kinderpolitie heeft de zaak in
onderzoek.
,V
- 4.
Van onze reisredacteur W. L. Brugsma)
DJAKARTA, 17 mei. Indonesië
heeft voor een miljard gulden Neder
landse onderdelen nodig voor rehabili
tatie van zijn produktie-apparaat. Dit is
een zeer voorlopige raming van de des
kundigen, die zich sinds het herstel der
diplomatieke betrekkingen bezig hielden
met de mogelijkheid van het weer op
gang of op volle capaciteit brengen van
het Indonesische machinepark van
Nederlandse makelij, voornamelijk in de
agrarische industrie, zoals suiker, rubber,
thee, koffie en tabak, doch ook het mijn-
houw- en het transportwezen zoals de
scheepvaart en de spoorwegen, en de
agrarische industrie.
Volgens dezelfde experts zou een bedrag
van tweehonderd miljoen gulden in eerste
instantie voldoende zijn om een krediet
programma hiervoor te financieren. Ne
derland zal uiteraard benieuwd zijn wat
hier tegenover zou staan. Zoals ik reeds
meldde gaan de gedachten van de Indo
nesische regering naar de mogelijkheid
tot het openstellen voor Nederlandse be
drijven van deelneming aan „joint ven
tures", Nederlands-Indonesische onderne-
nemingen op basis van een nader vast te
stellen aandeel in de produktie. Hiermee
zou ook de weg geopend worden voor een
praktische vorm van schadeloosstelling
voor de nationalisaties, waarvan de Indo
nesiërs behalve de communisten de prin
cipiële noodzaak erkennen. Populair ge
zegd meent Indonesië: stel ons door een
tijdelijke verhoging van de schuldenlast
uiteindelijk in staat de schulden geheel of
gedeeltelijk te voldoen.
Aan de uitwerking van een dergelijke
zeer gecompliceerde regeling zijn Neder
land en Indonesië nog niet toe. Van beide
kanten wenst men eerst de diplomatieke
betrekkingen te consolideren en het kli
maat te verbeteren. In dit opzicht is het
interessant dat de Indonesische bladen gis
teren een Antarabericht publiceerden over
de mogelijkheid van deelneming van prin
ses Margriet aan een Nederlands studen-
tenbezoek aan Indonesië, komende zomer.
Voor de rehabilitatie van het produktie
apparaat, waaraan president Soekarno de
hoogste prioriteit gaf, zitten de Indonesi
sche bedrijven om zeer verschillende on
derdelen verlegen: de suikerfabrieken
staan stil wegens kapotte molenroilen of
doorgebrande ketels. Maar sommige ma
chines zijn buiten bedrijf wegens het ont
breken van een eenvoudige flens, mano
meter of pakking. Van al die onderdelen
heeft de Nederlandse industrie blauwdruk
ken en de Indonesiërs niet. De Amerika
nen stellen doorgaans voor de machines
De benzine die uit de benzinepompen in
Nederland vloeit, is sedert enige tijd van
betere kwaliteit geworden. In april is het
octaangetal van gewone benzine van 84
gebracht op 87. Het octaangetal van supe>--
benzuie giog van 95 op 97.
door nieuwe te vervangen, maar volgens
de deskundigen kan een oud machinepark
door een verstandige verjonging nog een
hele ti.id mee. Indonesië betrekt de Neder
landse onderdelen nu vaak via Duitsland
of Japan, hetgeen veel duurder uitkomt.
Voor een uitgebreid kredietprogramma
zou uiteraard niet alleen de goedkeuring
maar ook de steun der Nederlandse re
gering nodig zijn. De vraag is of men zal
willen wachten op een nadere precisering
omtrent de schadeloosstelling aan de Ne
derlandse bedrijven, die overigens moei
lijk vast te stellen is. In feite zal zij meer
afhangen van wat Indonesië kan dan wat
het wil betalen.
(Zie ook pagina 2)
NEW YORK (AFP) Acht of negen
functionarissen van de Verenigde Naties,
die deel hebben uitgemaakt van het voor
lopig bestuur over West-Irian, zullen zich
periodiek naar dat gebied begeven om
zich er van tc verzekeren, dat de Indo
nesische regering zich houdt aan het ak
koord over het zelfbeschikkingsrecht van
de bevolking.
Dit heeft de chef van het. kabinet van
secretaris-generaal Oe Thant, Narasim-
han, donderdag op een persconferentie in
New York meegedeeld.
Hij vertelde ook dat Nederland en In
donesië een korting van gezamenlijk 15
miljoen gulden zullen krijgen op hun aan
deel in de kosten van het tijdelijk UNO-
bestuur over West-Irian.
De korting kon worden gegeven wegens
de gezonde financiële omstandigheden,
waarin de Verenigde Naties Nieuw-Guinea
hadden achtergelaten.
Prins Bernhard heeft vanmorgen als
beschermheer van het Verbond voor Vei
lig Verkeer het nieuwe kantoorgebouw van
het verbond aan de Utrechtseweg in Hil
versum geopend. Het verbond, dat steeds
meer activiteiten wil ontwikkelen, had
daarvoor onvoldoende gelegenheid in de
oude huisvesting in Utrecht. Nu beschikt
het over een hypermodem kantoor.
Nadat de bondsvoorzitter, dr. G. van
der Wal, de aanleiding en de betekenis
van de verhuizing had belicht, onthulde
Prins Bernhard* in de vergaderzaal een
gedenkplaat met de inscriptie „Heb eer
bied voor het leven", een tekst die is ont
leend aan een boodschap die koningin Wil-
helmina in 1955 tot het Nederlandse volk
had gericht tijdens een nationale veilig-
verkeersactie.
T
Weerrapporten 1, 2
Agenda van IJmond en Haarlem 2
Uit het binnenland 2, 15
Beeldverhalen 2, 19
Van Dag tot Dag 3
Op de Praatstoel 3
Buitenlands nieuws3, 7, IS
Topsy 4
Uit stad en omgeving9, 11
In de Vishal en op zee11
W. L. Brugsma:
reportage over Indonesië 13
Kunst 17
Uitgaan in Haarlem17
Horen en Zien 17
Feuilleton 19
Economisch nieuws 21
Beurs 21
Scheepsberichten 21
Sport 23
Luidsprekers 4
Dit nummer bestaat uit
vierentwintig pagina's
Advertentie
BAR=T HAARLEM TEL. 13439
LEIDSESTRAAT (BU KONINGSPLEIN) AMSTERDAM IEL 223596
Advertentie
Antgang- Haarlem «tel. 10401
Advertentie
Trek er op uit tijdens de weekends en
neem wat van onze heerlijke verpakte
artikelen mee, zoals spritsen, boter-
-rondjes, gevulde koeken enz. enz.
Om zelf thuis te bakken De echte
VLEEScroquetten en bitterballen.
De troostprijswinnaars van de taarten-
kleurwedstrijd, zoals gisteren vermeld,
kunnen hun prijs in onze winkel af
halen.
