Onderlinge afhankelijkheid is voor
Puerto Rico de aangewezen weg
Drang naar zelfstandigheid
met verstand onderdrukt
ook al
spaart
u
voor
mooie mandje?
Londen verwacht bezoek
van president Kennedy
Zweeds koninklijk paar brengt
staatsbezoek aan Frankrijk
Minister Luns besprak met
Kennedy Europese zaken
ASPIRIN
Bhoeddhisten in Zuid-Vietnam
dreigen met hongerstaking
BEZOEK AAN PUERTO
RICO slot
Beraad met Macmillati over verbod
van kernproeven
Comité van honderd
wil betogen tegen
Griekse koningin
Presidentiële mening indentiek aan
die der Nederlandse regering
V erkiezingsleuzen
in Engeland
Geen verandering
Drie mogelijkheden
WOENSDAG 29 MEI 1963
15
agates
-<J
Vlug: 2 stempels op elk pak Finnbrod.
GemakkelijkHaal uw spaarkaart bij kruidenier,
bakker of gebruik de Finnbrod-spaarkaart uit uw
nieuwe radio-TV-blad.
Smakelijk: Finnbrod xs het echte krokantbrood,
verrukkelijk-knapperig en gezond. Neem mèt uw
spaarkaart meteen een pak mee! (prijsper pak80 ct.)
grandioos succes bij alle
-ïensen met smaak! Dit
aparte, uiterst sier»
pitrieten mandje
voor slechts
8 Finnbrod stempels
f 8.45. Vergelijkbare
winkelwaarde
f 5.75. Iets héél bij
zonders
héérlijk bij elke broodmaaltijd
Met Pinksteren 3 dagen vers brood eten?
Dan nu Finnbrod halen!
U rust echt uit op een DRAKACEL matras
Labour wil de college
gelden afschaffen
Volmaakte rust geeft de DRAKACEL matras
De demissionaire minister van
Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A.
H. Luns, is gisteren op het Witte
Huis te Washington ontvangen
door president Kennedy. Onze
correspondent geeft elders in dit
blad een verslag van het onder
houd. (Telefoto).
gezinsverpakking
ÏOO tabletten
daar staat BAYER achter
Kort
nieuws
I
Advertentie
(Van onze correspondent in Washington)
Puerto Rico, een verwaarloosd ex-koloniaal gebied, heeft
in twintig jaar een fantastische vooruitgang geboekt. Alle
ontwikkelingslanden kunnen hierop jaloers zijn, maar die
vooruitgang is, behalve aan de energie der bevolking, beslist
ook te danken aan de speciale betrekkingen met de Ver
enigde Staten. Bezoekers uit armere, nieuwe staten kunnen
daarom zeggen: „Het gaat jullie wel goed, maar je bent
toch niet werkelijk onafhankelijk". Zo'n opmerking irriteert
vele bewoners van Puerto Rico. Materieel gaat het hun goed,
maar hun probleem is nog: een plaats, een status te vinden
in de wereld, die ieders respect kan afdwingen. Moet abso
lute onafhankelijkheid domweg de oplossing zijn? Moet het
accent niet eerder vallen op onderlinge afhankelijkheid en
internationale samenwerking? Het bereiken van zulk een
status zou wellicht het beste bewijs zijn van ware volwassen
heid.
„De Spanjaarden die hier
hegraven zijn. moeten zich
in hun graf omdraaien",
dacht ik, toen ik op een
zondagochtend het prach
tige, 400 jaar oude fort be
zocht, dat de baai van San
Juan verdedigd heeft. Het
oude fort El Morro vormt
het uiteinde van een en
clave, die Amerikaanse
militairen tot legerbasis
dient. Om bij El Morro te
komen volgt men een laan,
dwars over de velden, waar
eens Engelse en Nederland
se troepen verbeten, maar
tevergeefs gestreden heb
ben om het Spaanse bas
tion in handen te krijgen.
Hoe anders is het er nu: op
die zondagochtend weer
klonk er uit een protestant
se garnizoenskerk kerkge
zang, terwijl minder kerkse
militairen en hun vrouwen
golf speelden op het oude
slagveld. Als munitie ge
bruikten ze golfballen en
zo klikten de felle slagen
van de golfsticks door het
kerkgezang heen. Het was
half tien 's ochtends: een
stationwagen kwam aan
rijden en jongens uit Puer
to Rico gooiden het dikke
zondagsblad van de New
York Times op de stoepen
der officierswoningen. Een
straalvliegtuig had die
kranten, die een dollar kos
ten, in vier uren uit New York naar hier
gevlogen. Columbus heeft Puerto Rico op
zijn tweede reis in 1493 ontdekt.
Schatten leverde het eiland nooit op,
maar de baad van San Juan was een vei
lige haven voor de Spaanse zilvervloten.
Strategisch was Puerto Rico van unieke
betekenis en toen Amerika het eiland in
1898, zonder moeite, aan een verzwakt
Spanje afhnadig maakte, gaven opnieuw
militaire motieven de doorslag: Puerto
Rico zou een bastion worden voor het
Panamakanaal.
En ook thans mag men het militaire be
lang van Puerto Rico niet onderschat
ten. Amerika heeft er bases voor zijn
vloot, leger en luchtmacht, die tijdens het
conflict over Cuba goed van pas kwamen.
Maar in het tijdperk van kernwapens heeft
dit steunpunt aan betekenis verloren.
Achter de militaire punt van het schier
eiland ligt de oude stad San Juan. met
zijn Spaanse huizen uit de zeventiende en
achttiende eeuw en zelfs met enkele ge
bouwen uit de zestiende. Een idyllisch deel
van de nieuwe wereld, dat de laatste tijd
wordt gerestaureerd. Het nieuwe San Juan
ligt nog weer verder naar het ooste. Daar
staan luxe-hotels en moderne, gekoelde
kantoorgebouwen van industrieën, die zich
op het eiland gevestigd hebben.
Geen staatkundig verband is precies ge
lijk aan het andere maar in vele opzichten
komt de positie van (Spaans sprekend)
Puerto Rico overeen met die van Suriname
of de Antillen ten aanzien van Nederland.
Het is niet alleen de staatkundige, maar
vooral de economische betrekking tot
Amerika, die de snelle groei van Puerto
Rico mogeijlk heeft gemaakt. Omdat het
materieel zo goed gaat, zijn ervelen ge
neigd te zeggen: Laten we geen verande
ring brengen in onze status van „vrije,
geassocieerde staat", maar twee andere
groepen betogen dat dit geen permanente
oplossing kan zijn en zij propageren twee
Het andere San Juan een idyllisch
deel van de nieuwe wereld.
verschillende ontwikkelingen: de grootste
groep in de oppositie wenst dat Puerto
Rico de 51e deelstaat van de Verenigde
Staten zal worden; kleinere groepen intel
lectuelen en kunstenaars zouden het liefst
zien, dat Puerto Rico een volledig zelf
standige staat werd.
De bekwame gouverneur Munoz Marin,
zou wensen dat zijn landgenoten hun sta
tus voorgoed bepaalden.
Hij ziet een keus uit deze drie moge
lijkheden.'
a. Een Gemenebest (wat men heeft
met verbeteringen),
b. Een deelstaat en
c. Een nieuwe geheel zelfstandige staat.
Indien Puerto Rico voorgelicht door Mu
noz zou kiezen, zou het beslist voorkeur
tonen voor de Gemenebest-oplossing. Men
zou de huidige voordelen behouden, maar
geleidelijk zou men (ook goed voor het
gevoel van eigenwaarde), naar vermogen
gaan bijdragen aan de kosten van de fe
derale regering te Washington. Zij die er
voorstanders van zijn Puerto Rico tot de
51e deelstaat te maken, zijn veelal welva
rend geworden middenstanders, die geen
bezwaar hebben tegen een grotere assimi
latie met de Verenigde Staten.
Maar de drang naar onafhankelijkheid
is overal sterk. Ik heb met diverse bewo
ners van Puerto Rico gesprekken gehad.
Velen behoorden tot de volgelingen van
Munoz, maar al lijkt het ideaal nog
niet te verwezenlijken zij hebben in hun
hart toch voorkeur voor een geheel zelf
standig Puerto Rico. Misschien een roman
tisch, ondoordacht gevoel, maar niettemin
onmiskenbaar aanwezig.
Het romantische bastion El Morro
en vlak daarachter een slagveld dat
golfterrein werd.
Het toekomstig lot van Puerto Rico is
moeilijk te voorspellen. Men moet hopen,
dat de industriële ontwikkeling zal door
gaan. Het land is dicht bevolkt en kan
van suiker alleen niet leven. Het kan
niet anders of de bewoners van Puerto
Rico moeten gevoelen dat zij op het ogen
blik profiteren van een speciale relatie tot
de Verenigde Staten. Een relatie op meer
voet van gelijkheid lijkt op de duur voor
beide partijen het meest bevredigend.
Puerto Rico zal zich dan minder afhanke
lijk en beschermd gevoelen en Amerika
zal niet het gevoel krijgen te worden uit
gebuit. Puerto Rico lijkt op een jongeman,
die bijna volwassen is en die het langza
merhand vervelend begint te vinden op
zijn vaders zak te leven. Toch zal men het
verstandigst doen, ook in de toekomst, het
accent te leggen op samenwerking. Ame
rika is bereid, niet alleen met Puerto Ri
co maar met heel Latijns-Amerika, een
„Verbond voor Vooruitgang" aan te gaan.
Zulk een verbond doet aan de eer en waar
digheid van geen enkele staat te kort. On
afhankelijkheid is in de moderne tijd
maar een betrekkelijk begrip geworden
voor kleine landen. Zou Puerto Rico wer
kelijk begrip tonen voor onderlinge afhan
kelijkheid en samenwerking, dan zou dit
misschien het beste bewijs zijn, dat dit
gebied werkelijk volwassen geworden was.
FINBROOD N.V. - Keizersgracht 309 - AMSTERDAM-C - Tel. 66590
finnbrod
(Van onze correspondent)
LONDEN Naar verluidt zou president
Kennedy, in tegenstelling met zijn vroe
gere plannen, volgende maand toch naar
Londen willen komen voor besprekingen
met premier Macmillan. Kennedy's be
zoek is vergemakkelijkt omdat president
De Gaulle te kennen heeft gegeven dat
hij op het ogenblik geen belangstelling
heeft voor een ontmoeting met Kennedy.
Wanneer de Amerikaanse president naar
Londen gaat, hoeft hij zich geen zorgen
te maken dat hij Parijs voor het hoofd
stoot.
Voor Kennedy speelt de kwestie van pro
tocol trouwens nauwelijks een rol, nu het
probleem van een verbod van kernproe
ven dringend moet worden opgelost. Ken
nedy en Macmillan spannen al hun krach
ten in om nog voor september tot een
regeling met de Russen te komen. Ken-
Advertentie
(Van onze correspondent)
PARIJS Om drie minuten over elf
stapte gistermorgen uit 'n wit-blauwe cara-
velle op het Parijse vliegveld Orly, ver
gezeld van zijn gemalin, de 81-jarige ko
ning Gustaaf VI van Zweden, die door de
president van de Franse republiek, gene
raal De Gaulle, verwelkomd werd. De grij
ze vorst, die overigens zeker twintig jaar
jonger lijkt dan hij in werkelijkheid is,
brengt deze week zijn eerste staatsbezoek
aan Parijs, dat Gustaaf V in 1908 voor
het laatst bezocht.
In de begroetingswoorden, die ook de
Zweedse vorst in onberispelijk Frans uit
sprak, legden beide staatshoofden de na
druk op de banden, waardoor hun landen
zich door de eeuwen verbonden voelden.
Banden, die trouwens door de vorst per
soonlijk belichaamd worden, want Gus
taaf VI is de achterkleinzoon van Napo
léons maarschalk Jean-Baptiste Bernadot-
te, die in 1818 tot koning en tot grondlegger
van de Zweedse monarchie werd uitgeroe
pen. Na de diverse ceremonies, banketten,
bezoeken aan Opéra en schouwburg en
ook politieke gesprekken, die voor de
eerstkomende dagen in Parijs op het pro
gramma staan, zal de Zweedse vorst, die
ook nog 's werelds oudste regerende mo
narch is, een pelgrimage ondernemen naar
Pau, de plaats waar zijn Franse stamhou
der indertijd geboren werd.
De koning bood president De Gaulle de
Orde van Séraphin aan die in 1748 is in
gesteld en gewoonlijk slechts aan personen
van koninklijke bloede wordt toegekend.
Voor de koning had De Gaulle drie oude
exemplaren van werken van Racine, ge
bonden in roodleer met het wapenschild
van Napoléon.
Voor de koningin waren er schotels van
Sèvres porselein, door Benet in 1757 ver
sierd voor Marie-Therèse van Oostenrijk,
de moeder van Marie-Antoinette.
Politiek gesproken laten de betrekkingen
tussen Frankrijk en Zweden weinig te
wensen. In diplomatieke kringen te Parijs
acht men het echter niet uitgesloten dat
de Zweedse vorst en zijn minister van Bui
tenlandse Zaken Torsten Nilsson, die giste
ren al een eerste onderhoud met zijn ambt-
(Van onze correspondent)
LONDEN Het antikernbom „Comité
van honderd" wil voor Buckingham Pa
lace demonstreren tegen koningin Frede-
rika, die binnenkort met de Griekse Ko
ning op staatsbezoek komt. De demon
stratie is bedoeld als een protest tegen
de vriendschap welke de Britse regering
op deze wijze voor een „totalitair regi
me" toont.
In Athene heerste, na de incidenten rond
koningin Frederika tijdens haar jongste
verblijf in Londen, aarzeling het bezoek
te laten doorgaan. Het is niet onmogeli.ik
dat de actie van het „Comité van hon
derd", dat in Griekenland zelf navolging
heeft gevonden, tot verdere complicaties
zal leiden.
genoot Couve de Murville had, zal pogen
om bij zijn Franse gastheer toch nog enig
begrip te wekken voor de teleurstelling, die
ook in zijn land werd ondervonden voor
het veto, dat generaal De Gaulle begin
van het jaar tegen de Britse toetreding
tot de E.E.G. heeft uitgesproken. Een veto,
waarvan dan ook zijn land de nogal krach
tige economische en politieke terugslagen
moet hebben ondervonden.
nedy staat voor de politieke moeilijkheid
dat hij een eventuele overeenkomst tussen
Oost en West in deze zitting door het
Congres zal moeten krijgen omdat zulks,
gezien de scherpe controverse hierover, in
een jaar voorafgaande aan nieuwe verkie
zingen onmogelijk is.
Dat er beweging in het nieuwe weste
lijke initiatief zit bleek ook uit de ver
klaring in het Lagerhuis van Macmillan
dat hij „binnen enkele dagen" Brits-Ame
rikaanse overeenstemming verwacht over
nieuwe voorstellen van Kroesjtsjev. Deze
sluiten aan op enkele punten van Kroesjt-
sjevs nog niet gepubliceerde antwoord op
de boodschap van Macmillan en Kennedy.
Macmillan zei met voorzichtig optimis
me dat het misschien mogelijk zou zijn
enige vooruitgang te boeken. Maar Mac
millan en Kennedy verwachten weinig te
bereiken voor de Russisch-Chinese discus
sie op 5 juli in Moskou over hun ideolo
gische geschillen.
Desondanks trachten Macmillan en Ken
nedy de weg te banen om de kloof over
de kernproeven geleidelijk te versmallen
om zodoende eindonderhandelingen in een
topgesprek mogelijk te maken. Macmil-
lands geestdrift voor een topgesprek met
Kroesjtsjev schijnt steeds weer samen te
vallen met naderende algemene verkiezin
gen in Groot-Brittannië. Het zou echter
verkeerd zijn dit alleen maar te zien als
een poging om er partij-politieke munt uit
te slaan. Macmillan wil, evenals Churchill
voor hem, voor alles een einde maken aan
de nucleaire bewapeningswedloop.
BUITENLANDS BANKPAPIER
De advieskoersen voor buitenlands bankpapier,
geldend in Amsterdam, luiden: Engels pond 10,02
—10,12, Amerikaanse dollar 3,57—3,61, Canadese
dollar 3,31'/!—3,36*/!, Franse frank (100) 73,35—73,85,
Belgische frank (100) 7,11—7,16, Duitse mark (100)
89,95—90,45, Zweedse kroon (100) 68,7569,75, Zwit
serse frank (100) 83,10—83,60, Italiaanse lire (10.000)
57,00—59,00, Deense kroon (100) 51,75—52,75, Noorse
kroon (100) 49,9050,90, Oostenrijkse schilling (100)
13,92'';—l4,02'/s, Portugese escudo (100) 12,52'':—
12,67'/!, Spaanse peseta (100, gr. coup.) 5,97'/;—6,12'/!.
WASHINGTON Minister Luns heeft
op één dag bezoeken gebracht aan pre
sident Kennedy, aan de Amerikaanse mi
nister van Buitenlandse Zaken Dean Rusk
en aan onder-minister Ball. Grote proble
men had de minister ditmaal niet in
Washington te bespreken.
Samen met de Nederlandse ambassa
deur, dr. Van Roijen, arriveerde de mi
nister om twaalf uur op het Witte Huis.
Het was over enen toen hij weer vertrok.
Hij noemde zijn gesprek met p resident
Kennedy constructief. Speciaal ten aan
zien van de toestand in Europa was de
zienswijze van president Kennedy identiek
aan die der Nederlandse regering. Mr.
Luns en president Kennedy hebben uitvoe-
(Van onze correspondent)
LONDEN Het regent in Groot-Brit
tannië verkiezingsbeloften hoewel de da
tum van de verkiezingen nog lang niet
bekend is. Zij kunnen worden gehouden
in de herfst, in het volgende voorjaar of
zelfs pas in de volgende herfst. De rege
ring kan binnen de parlementaire zit
tingsperiode van vijf jaar het gunstigste
tijdstip voor nieuwe verkiezingen zelf be
palen.
Labour belooft alle collegegelden van
de universiteiten af te schaffen. De con
servatieven zetten alles op hun nieuwe wo
ningbouwplannen waarover gisteren het
witboek is verschenen. Hierin wordt jube
lend aangekondigd dat over tien jaar de
woningnood zal zijn verdwenen. Het doel
is 350.000 (in plaats van thans 300.000)
woningen voor een miljoen mensen per
jaar en vergemakkelijking van huisaan
koop. Een moderne of een gemoderniseer
de woning moet omstreeks 1973 in ieders
bereik komen, zo is de leus.
Advertentie
rig gesproken over de Euromarkt en over
de besprekingen over de invoerrechten,
die over een jaar beginnen. Wat uit de
NAVO-vergadering in Ottawa voortgeko
men is karakteriseerde de Nederlandse mi
nister als „een bescheiden vooruitgang".
Op de vraag of de Fransen hun zienswijze
veranderd hebben, antwoordde mr. Luns
met een beslist „neen". Wat Nederland
betreft: men zou de studie over een multi
laterale kernmacht voortzetten. Het de
missionaire kabinet kon hierover moeilijk
een beslissing nemen, maar dat behoefde
ook niet omdat de NAVO-beslissing wel
niet vóór december zou vallen, zei mr.
Luns.
Toen hem gevraagd werd naar de hui
dige betrekkingen tussen Nederland en de
Verenigde Staten zei hij lachend: „Ik kan
u verwijzen naar wat mijn Franse colle
ga dezer dagen heeft gezegd: „De betrek
kingen met de Verenigde Staten zijn uit
stekend."
In dit antwoord lag besloten dat de re
laties tussen Nederland en Amerika op het
ogenblik goed zijn. De moeilijkheden over
Nieuw-Guinea zijn voorbij en het K.L.M.-
probleem karakteriseerde mr. Luns als
„volkomen slapend".
Dinsdagmiddag vertrok minister Luns
naar New York, waar hij een bespreking
zou hebben met mr. Schürmann, de Ne
derlandse permanente vertegenwoordiger
bij de Verenigde Naties. Vrijdag zal hij
in gezelschap van zijn Belgische collega
Spaak per schip de terugreis naar Europa
aanvaarden met de „France".
Advertentie
Arbeidsongeluk. De 61-jarige haven
arbeider H. Kurk uit Rotterdam is tij
dens werkzaamheden aan boord van het
Nederlandse m.s. „Andijk", dat aan de
Wilhelminakade ligt, van een ruimtrap op
het 8,5 meter lager liggende tussendek
gevallen. Hij is in het Dijkzigtziekenhuis
aan de opgelopen verwondingen overle
den.
SAIGON (AP) Vooraanstaande boed
dhisten in Zuid-Vietnam hebben gedreigd
donderdag voor 48 uur in hongerstaking
te gaan tenzij president Ngo Dinh Diem
zwicht voor vijf eisen die de boeddhisti
sche hiërarchie heeft gesteld. Hieronder
zijn het intrekken van een presidentiële
order waarbij het voeren van de boeddhis
tische vlag werd verboden, en dat de re
gering „zal ophouden met het arresteren
en terroriseren van boeddhistische pries
ters en hun volgelingen".
De dreiging met de hongerstaking werd
geuit in een brief aan president Diem van
de eerwaarde Thich Thinh Khiet, presi
dent van de Vietnamese Boeddhistische
Assosiatie en de voornaamste boeddhist
in het overwegend boeddhistische Viet
nam. Als er geen resultaten komen, wil
Khiet de hongerstaking voor onbepaalde
tijd laten voortduren.
