IJmuider Courant | 1963 | 6 juni 1963 | pagina 5

Nederlandse jongeren spannen

zich in om het Perzische dorp

een nieuw leven in te blazen

i

88

DONDERDAG 6 JUNI 1963

5

Primitieve bouw

ffJIlpB

Regelingen

E.W.G.

Haarlemmer pionier

SM

.-•>

mm

Si*:

tegen

Haarlemse acties

Menu's

Tevreden

o

DOUSADJ

DOESADJ. De naam van een klein
dorpje in Perzié, dat het laatste half jaar
herhaaldelijk in het nieuws staat en dat
we nu wat heter kennen door „de actie
Doesadf'.

Op 1 september 1962, even voor elf
uur 's avonds, schokte het gebied van
Chazvin-Hamadan-Saveh: een aard
beving in dit voor deze rampen zo vat
bare gebied. De gevolgen waren cata
strofaal. Driehonderd dorpen werden
geheel of gedeeltelijk verwoest. Dertien
duizend mensen werden gedood. On
geveer honderdvijftigduizend mensen
werden dakloos. De aardbeving had een
gebied van 300 km2 geteisterd. De mees
te mensen werden in hun slaap verrast.
Alleen zij die wakker waren slaagden
erin hun huizen te ontvluchten. De an
deren vonden de dood onder puinhopen.

HUMADI GOBAMALI (14 jaar) zegt: Ik
lag ziek toen ik plotseling lawaai hoorde
en de grond voelde bewegen. Het was erg
donker en mijn ogen kwamen vol stof.
Mijn familie en ikzelf holden het huis uit.
Onze buurman kwam naar ons toe er.
vroeg ons hem te helpen zijn zoon onder
het puin van hun huis uit te trekken.

HIOSAO SCHMADE (10 jaar) zegt: Ik
zat in de kamer; mijn moeder ging uit
en vroeg mij de lamp uit te draaien. Op
hetzelfde ogenblik begonnen de vloer en
muren te bewegen en ik dacht dat het
einde van de wereld was gekomen. Toen
kwam het dak naar beneden.

NALMUD HALATSCH (11 jaar) zegt: Ik
sliep en werd huilend wakker. Het was
donker en erg stoffig. Alles begon te oe-
wegen. Mijn twee zusjes van zeven en
twaalf renden de kamer uit en werden
door stenen die van het dak vielen gedood.

DOMANI HABATSCHA (12 jaar) zegt:
Ik sliep. Toen ik wakker werd hield mijn
moeder mij in haar armen. De muren De-
wogen en zij rende de kamer uit. Een ge
deelte van het dak viel boven op ons maar
een paar mensen hielpen ons eruit.

SARDI NASSER (14 jaar) zegt: Ik lag
wakker in bed en voelde plotseling alles
om mij heen bewegen. De lucht was vol
stof en aarde en ik dacht dat het erg
waaide. Buiten liepen mensen die huil
den en schreeuwden. Enkele huizen waren
geheel verwoest en wij waren bang om
naar ons huis terug te keren. Wij gingen
het dorp uit en sliepen in het veld.

Dit is in het kort verteld hoe kinderen
de ramp meemaakten en overleefden
Huizen, gemaakt van aarde en vermengd
met water en stro, muren laag voor
laag opgebouwd waarvan de dikte va
rieert van 30 tot 90 centimeter, vielen in
een. De kamers waren gewoonlijk niet ho
ger dan drie meter en het dak werd ge
maakt van dikke, houten balken, die be
dekt waren met takken en twijgen om de
gaten op te vullen. Daaroverheen een laag
leem van dertig tot veertig centimeter om
de regen tegen te houden. Zo'n dak is een
enorm gewicht voor de muren.

De slachtoffers werden tijdelijk in tenten
ondergebracht totdat zij weer in perma
nente huizen konden wonen. De herbouw
van de dorpen in het aardbevingsgebied
zou onder leiding van het ministerie van
landbouw gaan beginnen. Enkele Iraanse
organisaties en instellingen adopteerden
een dorp voor de herbouw van huizen,
de politie, de kamer van koophandel, de
universiteit enzovoorts. Het opbouwwerk
is in februari begonnen en enkele dorpen
zijn al klaargekomen. Maar behalve de
plaatselijke verenigingen en het volk van

Als in een oneindige stilte staan
daar de contouren van een kerk.
Het godshuis dat op de late avond
van de eerste september van het
vorig jaar trilde en ineen stortte.
Een diepe, borrelende zucht ging
door de aarde en het hart van de
kerk was niet meer. Vele gebeden
stegen die avond omhoog. Niet in
de kerk maar in de huizen waar
mensen een doodstrijd streden. Een
laatste kreet ging omhoog: een
smeekbede om redding die wel dan
niet werd verhoord. Voor 13.000
mensen was de heving het einde.

De 22-jarige Haarlemse fotograaf
Jan Henk Kleyn was de eerste vrij
williger die naar het door een aard
beving getroffen dorp Doesadj in
Perzië ging om de vrijwilligers-
kampen voor te bereiden. Er ver
rezen eenvoudige en beschuttende
huizen voor jonge mensen die ge
durende een half jaar als vrijwilliger
aan de herhouwingswerkzaamheden
zullen gaan deelnemen Met man en
macht, vaak met beperkt materiaal,
werd gewerkt om deze onder
komens uit de grond te stampen
zodat snel kon worden begonnen.

Iran hebben buitenlandse regeringen en
internationale organisaties projecten ge
adopteerd voor de wederopbouw van de
dorpen, daar onder zijn het Nederlandsche
Roode Kruis, de U.S.-Aid, Care, en het
Britse Rode Kruis.

Op 29 september zond de Europese
Werkgroep, E.W.G., monsieur Pierre Co-
chet, lid van de Groep en president van
de Mouvement Chrétien pour la Paix in
Frankrijk, naar Iran om de mogelijkheid
van de herbouw te onderzoeken van één
van de verwoeste dorpen. Monsieur Co-
chet adopteerde na zijn oriëntatiebezoek
het dorp Doesadj, dat op ongeveer 184 ki
lometer ten zuidwesten van Teheran ligt
in een dorre, bergachtige streek.

Op 13 januari stuurde de E.W.G. een
van haar secretarissen, de Israëliër David
Mitchnik, erheen om de laatste regelingen
te treffen voor de verwezenlijking van net
project.

De herbouw van het dorp zou worden
verricht door Iraanse studenten-vrijwilli
gers en Europese vrijwilligers.

De E.W.G. is opgericht om als dienst
verlenend centrum ter beschikking te
staan voor alle jongeren in Europa en
probeert jongeren met elkaar in contact
te brengen door samenwerking in con
crete projecten. De groep wil vooral

vrijwillig werk steunen en juist die ac
tiviteiten die gedaan worden met het
idee hulp te verlenen. Met verschillen
de groepen op dit gebied wordt samen
gewerkt. Samen met andere probeert de
Groep jongemensen te betrekken bij de
oplossing van de problemen van deze
tijd. Zij wil dit onder andere doen door
hulp te bieden aan jongerenacties en
jeugdcampagnes. De actie Doesadj is
een van de projecten van de E.W.G. (se
cretariaat N.S. Voorburgwal 298 in Am
sterdam, tel. [phone]).

Alhoewel de actie in Europees verband
(Engeland, Frankrijk, België, Oostenrijk.
Noorwegen, Zweden) wordt gevoerd,
spant Nederland qua activiteiten toch wel
de kroon. Het initiatief ging uit van prin
ses Beatrix, die een en ander via een tele
visieuitzending aankondigde. In het actie
boekje schrijft zij, na enkele woorden over
de omvang van de ramp,:

„Het is moeilijk voor ons, die leven
in dit welvarende Europa, te beseffen
hoe groot het leed, de ontbering en

school, moskee en gemeentehuis. De to-
taalkosten (vrijwilligerskampkosten, be
taalde krachten, transporten, enzovoorLs,
enzovoorts) bedragen 1.004.530. Nog voor
het invallen van de winter hoopt men
klaar te zijn, omdat het anders te koud
zou worden om te bouwen. Dit project
vormt de inleiding van een gemeenschap
pelijk ontwikkelingsprogramma op lange
termijn. Een sociaal onderzoek zal worden
ondernomen door de universiteit van Tene-
ran om de toestanden inzake de landbouw
en economie in het dorp te onderzoeken.

Het plan van de E.W.G. is de meeste
bouwmaterialen van het gebied zelf te ver
krijgen. De huizen zullen zodanig ontwor
pen zijn dat zij niet alleen een permanen
te en veilige beschutting vormen tegen toe
komstige aardbevingen maar dat zij ook
aan alle behoeften voldoen.

De bevolking van Doesadj heeft een ze
kere graad van beschaving bereikt, waar
door het invoeren van bepaalde vernieu
wingen zal worden vergemakkelijkt.

De vrijwilligers zijn uitgezocht uit er
varen werkkamporganisaties en uit parti
culieren. die bij uitstek geschikt zijn voor
dat werk. Zij verbinden zich voor een pe
riode van zes maanden. De reis- en ver
blijfkosten worden vergoed en de werkers
ontvangen een zakgeld.

Als eerste vrijwilliger, om het kamp in
Doesadj voor te bereiden, vertrok op 3
april de 22-jarige Haarlemse free-lance fo
tograaf Jan Henk Kleyn. Een jongeman
die al heel wat van de wereld heeft ge
zien, de nodige talenkennis bezit en over
veel doorzettingsvermogen beschikt. Hij
vertelde dat Doesadj veel op Schotland
lijkt maar nog serener en woester is. Er
heerst een oneindige rust en de mensen
zijn primitief-aandoenlijk. Op alles wat
hun geleerd of gezegd wordt zeggen ze
„dank".

Vroeger, voor de ramp, zorgden schapen
teelt, landbouw en tapijtenverkoop voor 't
levensonderhoud. Nu is dat alles te wei
nig geworden. Men helpt de vrijwilligers
met de herbouw van hun eigen dorp. On
der goede leiding dus. Ook gingen enkelen
naar Teheran voor werk.

Jan Henk Kleyn, die door de dorpelin
gen „de man met het goed humeur" werd

es»»?vv'mmt

angst van deze bevolking is, voor ifjat
zij hebben meegemaakt en nog dagelijks
meemaken. Wij, de jeugd van Europa,
zullen ons bewust moeten worden van
onze plicht ten aanzien van de vreselij
ke omstandigheden waarin deze bevol
king zich bevindt. Wij kunnen hen
rechtstreeks helpen door de taak op ons
te nemen om het dorp DOESADJ .in het
gebied van de aardbeving, in samenwer
king met jonge Iraanse vrijwilligers, te

herbouwenIk ben er zeker van

dat wij deze verantwoordelijkheid op ons
kunnen nemen. Ik wens jullie veel suc
ces voor het werk dat wij samen gaan
doen,

Namens het Comité Doesadj,
Beatrix, presidente.
De bewoners van Doesadj schreven hun
reactie op in de volgende brief:

„Wij, de inwoners van Doesadj, zijn be
reid al de hulp en medewerking te ver
lenen, die nodig is om onze nieuwe hui
zen te bouwen. Wij danken u voor alles
wat u voor ons wilt doen".

Het project, waarvoor de E.W.G., de
/erantwoordelijkheid voor financiering en
organisatie op zich heeft genomen, omvat
de bouw van 118 huizen, een badhuis,

Deze puinhopen illustreren de aard
beving die een gebied van 300 km2
ten westen van Teheran teisterde.
De ramp was verschrikkelijk groot:
125.000 mensen werden dakloos.
Duizenden woningen werden in een
klap met de grond gelijk gemaakt.
Ze vielen in elkaar als kaarten
huizen. Niets was tegen deze cata
strofale natuurramp bestand. Velen,
zeer velen, werden bedolven onder
het neerstortende puin. Zij vonden
een laatste rustplaats in wat eens
hun woonhuis was: alles was niet
meer.

genoemd (ook wij hebben hem alleen maar
zien lachen) kwam in Doesadj toen er nog
niets was. Er moest flink voor de her
bouw worden aangepakt. De voornaamste
taak van Jan Henk was om voor de Euro
pese vrijwilligers „atmosfeer" te schep
pen. Een leefbaar klimaat voor hen tus
sen de dorpelingen van Doesadj.

De eerste nacht sliep Jan Henk in het
hospitaal. Hij kreeg een bediende en de
organisatie van het werk „ging allemaal
vanzelf". Met gebarentaal maakte hij dui
delijk dat hij schoppen, houwelen en arbei
ders moest hebben. De aanleg van douches
en w.c.'s kon beginnen: zonder enig ma
teriaal. Maar in deze streek heeft men af
geleerd te zeggen „het kan niet". Het mot
to werd „alles kan". De man die hier
voor het voorbeeld was is David Mitchnik,
een taaie doorzetter, voor wie onzettend
veel respect moet worden opgebracht, al
dus Jan Henk.

De nieuwsvoorziening aan de E.W.G.
werd ook door deze vrijwilliger ver
zorgd. „Het is vreemd dat je zo veel kan
schrijven in een streek waar je niets hebt
omdat je van alles bent afgesloten. Voor
de tijdpassering heb ik ook wat dieren ge
kocht en we spelen voetbal en volleybal".
Uit zijn verslagen citeren we: „De plaats
van het vrijwilligerskamp is riant te noe
men. Naast een boomgaard met prunus en
een klein, ruisend beekje op de achter
grond. De weg is voor de helft van vrij
goed asfalt en verder is er een soort spoor
door een enorme bruine vlakte met daar
achter bergen met sneeuw. De eerste dag
had ik een conferentie met de dorpsoud
sten. Een student treedt als tolk op. David
Mitchnik, leider van het project in Iran,
vertelt dat er vrijwilligers komen uit
Europa. Er blijken totaal 130 families te
zijn". In zijn tweede verslag vertelt Jan
Henk van de taal. Hij maakte een schema
van enkele tientallen van de meest voor-

Op 13 januari zond de Europese
Werkgroep, opgericht om als dienst
verlenend centrum ter beschikking
te staan en die Doesadj adopteerde,
de Israëliër David Mitchnik naar
het terrein van de ramp. Hij ging
daar regelingen treffen voor het
project van de E.W.G.: de herbouw
van Doesadj. David Mitchnik is een
volhouder. „Alles kan" is zijn stimu
lerende opinie geworden ook al zijn
de omstandigheden waaronder ge
werkt moet worden lang niet altijd
rooskleurig.

31 mej kwam de Haarlemmer tenslotte
verslag uitbrengen tijdens een persconfe
rentie in Amsterdam (zie ook Haarlems
Dagblad van zaterdag 1 juni).

Het actieplan voor Nederland bepaalt,

£5,(1

Ze kunnen weer lachen, de be
woners van Doesadj, ook al staan ze
bij de trieste puinhopen. De plaats
waar eens hun woningen stonden.
Ze hebben er vertrouwen in dat ze
spoedig hun nieuwe woningen kun
nen betrekken die ze onder leiding
van en samen met de Europese,
Iraanse en Aziatische vrijwilligers
gaan bouwen. De eenvoudige men
sen van Doesadj zijn dankbaar. Heel
dankbaar. Ze uiten dit in slechts een
woord: Dank. Vele malen per dag,
tijdens de bouw, zeggen ze dit 1
de vrijwilligers.

dat er in iedere plaats een contactpersoon
moet zijn die de actie introduceert en het
initiatief neemt door middel van een co
mité of vriendenkring.

Met de opbrengst van de activiteiten kan
men bijvoorbeeld een gedeelte van 't dorp
adopteren zoals een aantal huizen, de fi
nanciering van vee, waterleiding, zaden
enzovoorts. Het dorp wordt dus enerzijds
door vrijwilligers gebouwd en anderzijds
door de Europese jeugd. De laatsten zijn
het „thuisfront".

Ook in Haarlem komt de actie Doesadj
op gang. De initiatiefnemer en contactman
is de 22-jarige W. Joh- Kuiper uit de dr.
J. R. Thorbeckelaan 146 in Heemstede.
Hij houd) zich klaar voor ideeën en steun.
In Heemstede is hij bezig met de organisa
tie van een teken'ingenexpositie van jonge
lui van plaatselijke scholen en verenigin
gen en tekeningen van kinderen uit het
getroffen dorp Doesadj. In Haarlem denkt
Wim Kuiper ee. activiteit te organiseren
in de vorm van een grote cabaretshow
(waarschijnlijk augustus). Wim Kuiper
zoekt hiervoor mensen die hem willen as
sisteren bij de organisatie en coördinatie.

Het bedrijfsleven in Nederland wordt
verzocht deel te nemen aan een ballpoint-
actie: de koop van ballpoints a 1. per stuk
met inscriptie „actie Doesadj". Wim Kui
per heeft Haarlem en omstreken op zich
genomen.

komende woorden en de cijfers een tot en
met tien. Daarmee kon hij zich voorlopig
redden. Het klimaat noemt hij heerlijk en
het drinkwatèr voortreffelijk. Ook laat hij
zich op de hoogte brengen van de plaat
selijke „etiquette".

Zijn ontbijt bestaat uit: melk, schapen
kaas, brood en zoetigheden. De lunch:
brood, aardappelen, kip en thee. Diner:
brood, schapekaas, rijst, aardappelen
gebakken in olie kopje karnemelk,
soep en wel eens kip of schapevlees.

Hij gaat verder: „Doesadj is arm om
dat er niet veel bruikbaar water is en
ook omdat het niet van de mensen zelf is
maar het behoort aan een man genaamd
Faroet. De sjah is dat nu aan het ver
anderen en de mensen hopen dat het goed
afloopt. De sjah heeft het gekocht van Fa-
roet en heeft het verdeeld tussen de bewo
nersHet kamp wordt als volgt in
gedeeld: een huiskamer van 9x4 meter.

Ik zal proberen wat tapijten te lenen van
de dorpsbewoners.

Op zondag 21 april schrijft en consta
teert Jan Henk Kleyn: „Het eerste wer
kelijk begin van het dorp. Midden op de
open vlakte zijn ze begonnen met een put
te graven. Het is bijzonder zwaar werk.

Al twee dagen gegraven maar nog geen
water. Op maandag 22 april komt er een
Rode Kruistruck met spullen: tenten, keu
kengerei, kampbedden, dekens (uit Hol
land). Dinsdag kregen we zestig stoelen en
twintig tafels. De inwoners noemen het

hospitaal „Het Holland Huis"Op

het terrein van het kamp is vandaag in de
geulen cement en kleiwater gegooid. De
buizen en zes toiletten zijn er ook al.
t Wordt reuze chic".

Op 5 mei schrijft Jan Henk: „Ik moet
bekennen dat ik er niet in geslaagd ben
om alles klaar te krijgen voor de ont
vangst van de vrijwilligers. Morgen komen
ze en er is een toilet nog niet af en het
andere kan twee dagen niet worden ge
bruikt omdat het cement niet droog is.

Morgen komen de vrijwilligers. Er wor
den dan bloemen geplukt voor de tafels
en David heeft sigaretten gezonden".

Op 15 mei schreef Jan Henk Kleyn in
(het voor ons) laatste verslag: „regen,
koude, regen, zon, regen, kou, kou. Klets
natte dekens van de condens". Op vrijdag Doesadj op de volgende wijze vastgelegd:

De landelijke actieleider, Pieter Kersten,
zei heel optimistisch dat de f 450.000 die
voor de huizenbouw moet worden opge
bracht, er ruimschoots zullen komen. „Er
zijn zoveel plaatselijke acties gaande dat
ik onmogelijk kan zeggen hoeveel geld er
op dit ogenblik is ingezameld". Nederland
speelt in de geldactie de voornaamste rol.
Engeland heeft al 100.000 gezonden maar
in de andere Europese landen zullen de
acties eerst in het najaar op gang komen.

De actie, die op 29 april startte, is ge
prolongeerd. „Wegens enorm succes" zou
den we in bioscooptermen kunnen zeggen.
De sluitdatum zou namelijk eind mei zijn.
In de actiekrant staan activiteiten opge
somd als: song festivals of talentenjach
ten, ballonnenwedstrijden, poppenkast, kin
dercircus, estafette, Amerikaanse verkoop,
fancy fair, bal, openluchtfeest, volksspelen,
tentoonstellingen, jazz-festival. Van giro
nummer 191962 wordt heel druk gebruik
gemaakt. Iedereen is enthousiast en van
uit alle windstreken stroorqt het geld bin
nen. Goed nieuws dus van het „thuisfront".
Maar ook uit Perzië van waar Mitchnik
naar Nederland schreef: „We zullen moe
ten slagen. De bewoners rekenen op aas.
De Perzische pers is vol bewondering over
ons initiatief De stemming in ons kamp
(waar inmiddels meer Nederlanders arri
veerden, red.) is uitstekend".
De presidente, prinses Beatrix, heaft don
derdag 30 mei tijdens een lunch in Hil
versum ter gelegenheid van een bijeen
komst van het Genootschap van Hoofdre-
dakteuren haar conclusie over de actia

«jr

"yfth-

-V."T" "lirrrrri