1
V
\m
DE PROGRAMMA'S
De „Gruppe 47" beheerst op zinvolle wijze
het Westduitse litteraire leven
Ezra Pound geopereerd
Orgelconcert
Fellini bekroond
in Moskou
Hoogtepunten uit de Nederlandse
tekenkunst in het Prentenkabinet
Het weekeinde
MAANDAG 22 JULI 1963
4
Prijs voor Fred Kaps
nabeschouwingen
De radio geeft dinsdag
7elevisie programma
DE SCHRIJVERSKRING „Gruppe 47 beheerst in de Bondsrepubliek het
litteraire panorama. Niet alleen daarom is de groep een hoogst boeiend ver
schijnsel. Hij is dat ook door zijn ontstaan en werken, waarbij de nu 55-jarige
in München levende romancier en publicist H. W. Richter de centrale figuur
was en is. Hans Werner Richter is een van de innemendste mensen, die ik tot nu
toe in Duitsland heb leren kennen. Hij is meestal bruin verbrand, want hij houdt
van een gezond leven en springt, tussen zijn litteraire bezigheden in, geregeld
in de Chiemsee of in een van de andere Beierse meren. Hij is niet groot, heeft
een goedmoedig gezicht als een wasbeer en is opvallend oprecht. Niets aan
Hans Werner Richter is poppenkast, hij keert zich af van alle conformismen en
conventionalismen. In politiek opzicht staat hij vrij links. Zijn sympathieën gaan
naar de sociaal-democratische partij, ook al heeft hij geen speciale binding
aan deze partij.
In het naoorlogse
Duitsland maakte
Richter in de eerste
plaats naam als
hoofdredacteur (sa
men met Alfred An-
dersch) van het blad
„Der Ruf", dat in
1947 door de Ameri
kaanse bezettings
autoriteiten werd
verboden. Niet, om
dat het neo-nazis-
tisch of communis
tisch zou zijn ge
weest. „Der Ruf"
keerde zich even
duidelijk tegen het
totalitaire denken
van rechts als tegen
dat van links. Maar
het blad deed nog
meer. Het gaf uiting
aan een onafhanke
lijke Duitse stem, die
vrijheid van mening
en beweging eiste,
die pleitte voor Duit
se eenheid en een
wording van Europa;
het blad had een uit
gesproken onburger
lijke, socialistische
inslag. De westelijke
zowel als de ooste
lijke bezettingsmach
ten werden in „Der
Ruf" onverholen ge-
critiseerd en dat was
de reden dat het blad
onder leiding van
Richter en Andersch
niet meer mocht ver
schijnen. Richter zon
toen op andere mo
gelijkheden om de
denkbeelden van hem en zijn medestanders
te kunnen verbreiden. Het plan ontstond
een tijdschrift uit te geven dat „Skorpion"
zou heten. Een bijeenkomst in Bannwald-
see bij Hohenschwangau in de Allgaeu
moest in 1947 dienen de plannen voor de
Skorpion te laten rijpen. Aanwezig waren
daarbij vrijwel alle medewerkers van de
voormalige Ruf, zoals Wolf Dietrich
Schnurre, Walter Kolbenhoff, Heinz Frie-
drich, Wolfgang Baechler enz. Het bleek
allemaal te mooi om waar te zijn. Van de
Skorpion kwam nooit iets, omdat er geen
geld was. Maar wel bleek de mislukte
redactiebijeenkomst in Bannwaldsee een
zin te hebben gehad. De vrienden van
„Der Ruf" lazen elkaar met zoveel elan
hun jongste litteraire produkten voor en
critiseerden elkaar zo openhartig, maar
toch vriendschappelijk, dat men besloot
dergelijke samenkomsten te herhalen.
Hans Werner Richter werd niet hoofd
redacteur van een nieuw tijdschrift, maar
leider van een ongeorganiseerde schrij-
versbent, die zich vanwege het jaar
„Gruppe 47" noemde.
TWEEMAAL PER JAAR kwam men
aanvankelijk bij elkaar, las men voor en
besprak men eikaars werk. Het gezel
schap breidde zich al gauw uit. Richter
inviteerde niet alleen zijn oude vrienden
van „Der Ruf", maar ook nieuwelingen.
Zijn criterium bij de invitaties was of de
betreffende thuis hoorde bij de antifascis
tische, anti-autoritaire houding van de
Gruppe 47; of de uit te nódigen auteur
tegen critiek kon en zich in wilde zetten
voor een authentieke, geëngageerde, werk
zame litteratuur, die de in Duitsland nog
onbekende democratische levenshouding
kon verbreiden. Een criterium, dat ook be
sliste over het blijven van een nieuweling
in de groep, nadat hij al eens was uit
genodigd en gekomen."
De ontwikkeling van Richters vrienden
schaar was verbluffend. Bijna alle schrij
vers, die vandaag in West-Duitsland de
toon aangeven, vonden als jonge onbeken
de mensen de weg naar de „Gruppe 47",
waar zij een kring vonden, die niet alleen
een ongezouten oordeel had, maar ook aan
moedigde, zelfs bekroonde.
WANT SINDS 1950 wordt nu en dan de
prijs van de groep als aanmoediging aan
een nog onbekend schrijver verleend door
stemming onder de aanwezigen op een bij
eenkomst. Günther Eich, Heinrich Böll, Il
se Aichinger, Ingeborg Bachmann, onze
landgenoot Adriaan Morriën, Martin Wal
ser en Günther Grass kregen de prijs in
de loop der jaren. Vorig jaar oktober ging
hij naar de Oostduitse dichter Johannes
Bobrowski. Bekendheid, vaak beroemdheid
in brede kring verwierven de prijsdra-
gers pas later. Bekroonde manuscripten
trouwens mogen nog niet gepubliceerd
zijn-
Op dit moment kan men eigenlijk zeg
gen dat alle belangrijke jonge schrijvers
in West-Duitsland tot de „Gruppe 47" be
horen, zo ook de hierboven nog niet ge
noemde Uwe Johnson, Hans Magnus En-
zensberger, Peter Weiss, Carl Amery,
Heinz von Cramer, Martin Walser, Walter
Jens, Peter Rühmkorf, Siegfried Lenz en
Wolfgang Weyrach; alleen een kleine groep
wat oudere, maar zeker ook belangrijke
schrijvers vindt men niet in de groep, bij
voorbeeld Wolfgang Koppen, Hermann
Kesten, Erich Kastner en Hans Erich
Nossack.
Men kan natuurlijk niet verwachten dat
een groep jonge, progressieve en democra
tisch werkende schrijvers in Duitsland al
leen maar op sympathie stuit. De „Grup
pe 47" heeft vele tegenstanders. In de lit
teraire wereld zijn dat critici als Kramer-
Badoni en Blocker, die beweren dat Rich
ter en de zijnen een soort macht vormen,
die de uitgevers onder druk zet en succes
afdwingt.
Vooral door de relaties van de groep
met medewerkers aan radio, televisie en
weekbladpers zou een ontoelaatbare druk
op de publieke opinie worden uitgeoefend,
beweren deze lieden, die zelfs spreken
Hans Werner Richter
van een principeloze cliquevorming om
het zamelijk belang. Betrekkelijk onzin
nige verwijten, vooral in de mond of de
pen van een man als Kramer-Badoni, die
zelf eens uit zijn werk voorlas op een
bijeenkomst van de „Gruppe 47", maar
boos wegliep omdat hij de critiek niet
kon verdragen.
9UÜO ..vu ai .U»i£ja|llbV tfUlaiJX .-['ü**,'
ERNSTIGER EN ZO MOGELIJK nog
ongegronder zijn de verwijten aan het
adres van de „Gruppe 47" uit de hoek
der politici. Hoewel de groep nooit als
zodanig naar buiten treedt, dat ook niet
kan door het gebrek aan statuten, organi
satie, etc., slingeren lieden als de C.S.U.-
voorzitter Fanz Joseph Strauss en
C.D.U.-partijleider Dufhues geregeld ver
wijten in de richting van de schrijvers
kring, die er natuurlijk op neer komen dat
de groep uit halve communisten bestaat,
dat men op handige wijze radio, televisie
en pers manipuleert en dat men tot het
onbetrouwbare deel van de Westduitse
staat behoort. Hoogtij vierde de anti-
„Gruppe 47" propagandamachine, toen
Richter en een aantal van zijn vrienden
meteen na de politie-inval in de Spiegelre-
dactie een verklaring lanceerden, waarin
een bedreiging van de persvrijheid werd
gesignaleerd. Meteen werd in Bonner re
geringskringen gezegd dat de „Gruppe 47"
(die als zodanig helemaal niets gezegd
had) landverraad stimuleerde en aanbe
val, waarbij men dan wees op een pas
sage in Richters verklaring, waarin stond
dat het de taak van de pers ivas „zoge
naamde staatsgeheimen" te onthullen en
in discussie te brengen.
INMIDDELS IS VOOR iedereen dui
delijk geworden dat die passage een schot
in de roos was. Want de politie-actie te
gen het weekblad „Der Spiegel" was ken
nelijk opgezet wegens de onthulling van
„zogenaamde staatsgeheimen" en niet van
echte, want in dat geval zou het met zo
veel tam-tam aangekondigde proces tegen
„Der Spiegel" allang bezig zijn en zich
niet onderweg bevinden naar de doofpot,
waar het nu naar uitziet.
De „Gruppe 47" is een interessante en
sympathieke zaak. In de eerste plaats
door de democratische, openhartige in
stelling van zijn „leden", die het natuur
lijk vaak van harte oneens zijn en die
uiteraard niet allemaal hartsvrienden en
vriendinnen zijn. In de tweede plaats door
de anti-autoritaire, humanistische houding
van allen. Men leze hun boeken. Johnson
en Grass, Böll en Jens, Weiss en Lenz,
allemaal gaan zij de problematiek van
een menselijker wereld, een menselijker
leven te lijf, ook al is dat dan het enige
wat hen verbindt. Men ziet en merkt het
aan het gezicht van Hans Werner Rich
ter, wiens hierboven beschreven menselij
ke kwaliteiten hem niet voor niets stilzwij
gend tot primus van de groep hebben ge
maakt.
TOT SLOT EEN ZINSNEDE uit een bij
drage van Hans Magnus Enzensberger in
de als Rowohlt paperback verschenen „Al
manach der Gruppe 47": „De groep heeft,
treurig genoeg, geen erepresident, geen
uitvoerende voorzitter, geen secretaris en
geen penningmeester. Hij heeft geen leden,
geen gironummer. Hij staat niet in het
verenigingsregister, heeft geen plaats van
vestiging en geen statuten. Geen buiten
lander kan bevroeden wat dat betekent in
een land, waar zelfs de beroepsmatige
massamoord zonder aantekeningen in een
dossier niet bedreven kan worden en waar
zelfs het anarchisme zijn aanhangers met
behulp van een foutloos kaartsysteem re
gistree rt".
André Spoor
De Amerikaanse dichter Ezra Pound
verblijft voor herstel van twee operaties
te Rapallo, een badplaats aan de Italiaan
se Rivièra. De 77-jarige, die eens in Ame
rika tot gevangenisstraf veroordeeld werd
omdat hij zich in de tweede wereldoorlog
als pleitbezorger voor het fascisme opge
worpen had, heeft daar onlangs een villa
betrokken na een verblijf van twee maan
den in een kliniek. Het is onbekend welke
operaties hij heeft moeten ondergaan.
Pound heeft verklaard in de komende
winter te zullen deelnemen aan bijeen
komsten ter herdenking van de Italiaanse
dichter Gabriele d'Annunzio in Venetië,
Gardone en Pescara. Hij keerde in 1958
naar Italië terug, waar hij voor de oorlog
jarenlang gewoond had. In 1958 werd hij
vrijgelaten uit een inrichting voor geestes
zieken te Washington. Hij was daar twaalf
jaar in de gevangenis geweest. Pas toen
liet de Amerikaanse regering de beschul
diging wegens hoogverraad als gevolg van
zijn Italiaanse radiopraatjes in de oor
logsjaren vallen.
In de serie gemeentelijke orgelconcerten
zullen op 23 juli om 20 uur de organisten
Siegfried Reda uit Essen en Anton Heiller
uit Wenen in de Grote Kerk te Haarlem
een concert geven. Het programma luidt
als volgt:
Siegfried Reda: Max Reger (18731916)
Praeludium und Fuge h-Moll, Op. 56
Siegfried Reda (1916), Adventspartita „Mit
Ernst, o Menschenkinder", Liedsatz und
4 Orgelverse; II. Satz (Durchführung) aus
der Sonate 1960; Anton Heiller: J. S. Bach
(16851750), a. Koraalvoorspel „Wir glau-
ben all an einen Gott, Vater" (a 2 Clav
e Pedale doppio); b. Trio-Sonate C dur
Allegro, Largo, Allegro, c. Toccata und
Fuge F dur.
De grote prys van het internationale
filmfestival in Moskou is in het Kremlin
uitgereikt aan Federico Fellini voor zijn
film „Achtenhalf". Het publiek van zes
duizend personen barstte in geestdriftig
applaus uit toen dit bekendgemaakt werd.
Fellini was aanwezig om de prijs in ont
vangst te nemen.
Fellini werd door de jury geroemd om
„zijn buitengewone scheppende regie die
de innerlijke strijd weerspiegeit van een
kunstenaar die naar de waarheid zoekt'1
De Hongaarse film „Een Lied van IJzer
kreeg de gouden medaille voor de beste
documentaire.
Een zilveren medaille kreeg de Oost
duitse regisseur Frank Beyer voor zijn
film „Naakt onder de Wolven". De Ameri
kaan Steve Macqueen kreeg de medaille
van beste acteur voor zijn rol in de film
„The great Escape". De Indische actrice
Soehitre Sen werd onderscheiden als beste
speelster voor haar rol in de film „Mar
riage Circle". De Russische film „Een loos
reisje", de Poolse „Zwarte vleugels" en de
Hongaarse „Treinverhalen" werden met
zilver onderscheiden.
De Engelse documentaire „Automania
000" werd eveneens met zilver onder
scheiden.
IN DE EXPOSITIEZALEN van het
Rijksprentenkabinet in het Rijksmuseum
is tot 1 september een tentoonstelling van
hoogtepunten uit de Nederlandse teken
kunst van 1500 tot 1800 te zien. Het is
een summiere illustratie van een deel der
Nederlandse kunstgeschiedenis, waarvan
voor mij het hoogtepunt ligt in de 17de
eeuw en de 18de eeuw de minst aantrek
kelijke is. In die laatste eeuw is alles te
zeer tijdgebonden ert- afspiegeling*van het
weinig tot de fantasie sprekende leven
van die dagen. Er werd wel goed en kun
dig getekend, al zag ik dat bijvoorbeeld
bij ander werk van Cornelis Troost (1697-
1750) dan het hier geëxposeerde niet eens
altijd. Een bosrand van Jacob Cats (1741-
1799) is een verrassing tussen veel ver
velends, dat in dezelfde tijd ontstond als
zoveel sublieme Franse kunst. Levendig
gedaan zijn decoratieve zaken van Jan
van Huysum (1682-1749), maar het echte
leven en het echt beleven ligt toch daar
vóór.
IN HET VROEGSTE WERK hier is veel
al sprake van verschillende invloeden uit
Italië en Zuid-Nederland. Lucas van Ley-
den (ca. 1489-1533) levert hier de eerste
levensechte tekening. Wij zien hoe Maar-
tèn van Heemskerk (1498-1574) de antie
ken bestudeerde en herkennen Italiaanse
invloed in een bewogen voorstudie voor
een altaar van Jan van Scorel (1495-1562).
Met Cornelis Ketel (1548-1616) komt hier
het Nederlands-eigene in de beeldende
kunst. Wij ontmoeten van hem een voor
studie voor een korporaalschap, waarin
hij al trachtte los te komen van de tot
stijve opstellingen aanleiding gevende op
dracht. Gevoel voor licht en sfeer blijkt
uit een tekening van Joachim Antonisz.
Wittewael (1566-1638); een echte natuur
studie vinden we in een landschap van
Abraham Bloemaert (1564-1651), auteur
van meerdere tekeningen hier van helde
re vorm. Een zeevaartkundige les van
Ds. Plancius door David Vinckboons (1576-
1632) lijkt echt gezien en amuseert ons
door een paar hondjes op de voorgrond.
Hendrick Cornelisz. Vroom (1566-1640) is
de eerste hier, die ons herinnert aan het
feit dat Holland een belangrijke zeevaren
de natie werd. Jacques de Gheyn (1565-
1629) is een vandie vele kunstenaars,
die in Zuid-Nederland geboren werden en
zich hier vestigden. Zijn trompetter werd
gebruikt voor het affiche van deze ten
toonstelling, maar ook de andere tekenin
gen van hem hebben de hiertoe geschikte
kracht.
Morgenavond, dinsdag 23 juli (aan
vang 20.15 uur) heeft in het Openlucht
theater in Bloemendaal het uitgestelde
:n Bloemendaal optrad.
optreden plaats ran „The Dutch
Swing College". Dc foto toont de groep
zoals dia vorig jaar met groot succes
AARDIG IS HET voor ons dat men
Hendrick Goltzius (1558-1617) ook verte
genwoordigde met een tekening van de
ruïne van Brederode. En met Hendrick
Avercamp (1585-1634) zitten we volop in
het Hollandse volksleven. Een voller greep
op het geheel komt echter toch nog later.
Echt Nederlands is het landschap van
Esaias van de Velde (ca. 1590-1630). Van
Pieter Jansz. Saenredam (1597-1665) ex
poseertmen een exacte tekening van
het interieur van de Nieuwe Kerk in Haar
lem, echt een tekening waarop het schil
derij nog dient te volgen. Levend is een
buitenpartij van Willem Buvtenwech (1591-
1624).
MAAR DAN staan we plotseling voor
Rembrandt (1606-1669) en vergeten we
misschien dat we tekeningen bekijken, op
genomen als we ons voelen in zijn wereld,
in een wereld die ook vandaag nog lijkt
te bestaan. Avercamps scènes zijn echt
van vroeger, Rembrandts landschappen,
stadsgezichten, dieren en ondanks hun kle
dij ook zijn mensen kunnen we nóg zo
zien. Kenmerk voor het waarlijk grote
is de eenvoud, waarmee iets wordt over
gebracht op ons. Dat maakt ook dat Rem
brandts tekeningen op grote afstand reeds
zo herkenbaar zijn en eigenlijk komt dat
later ook niet meer in die mate voor.
Toch genieten we wel een landschap van
Jan Lievens (1607-1674), bewonderen we
ruiters van Gerard Terborch (1617-1681),
verwarmen we ons aan Adriaen van Os-
tade (1610-1684), voelen we ons in de dui-,
nen door een Pieter de Molijn (1595-1661)
en respecteren we Nic. Maes (1632-1693).
MEESLEPEND want het verplaatsen
in zijn landschap, dat ook nog steeds het
onze kan zijn is dan weer Jan van
Goyen (1596-1656), van wie een tekening
hier zo duidelijk vroeger ligt dan die van
de anderen. Iets daarvan voelde ik ook
bij het werk van Jacob van Ruijsdael
(1628-1682) en Meindert Hobbema (1638-
1709). De stormachtige stijgende belang
stelling voor een oudere Nederlandse schil
derkunst dan die van de 17de eeuw, waar
van men bij het aanbevelen van de ex
positie in het Singer Museum gewag maak
te, lijkt me iets te maken te hebben met
een vraag naar oude kunst in een tijd,
dat het aanbod uit de grote 17de eeuw
te gering of te kostbaar is. Wat vóór de
ze grote figuren gemaakt werd behoudt
toch iets problematisch voor wie de bevrij
dende genieting kent; wat na deze figu
ren gemaakt werd is altijd aardig om te
zien, bewonderenswaardig gekund vaak,
maar ook wat vervelend.
MEN VERTOONT verder onder meer
werk van Nicolaes Berchem (1620-1683),
Abraham Jansz. Begeyn (ca. 1637-1697),
ontwerpen voor decoraties van de in 1662
te Haarlem overleden Pieter Holsteyn,
Jan Steen (1626-1679), Willem van de Vel
de de Jonge (1633-1707), een prachtig
strandgezicht van Simon de Vlieger (1601-
1653), een voorstudie voor zijn „Brand-
spuitenboek" van Jan van der Heyden
(1637-1712), een sterk rivierlandschap van
Aelbert Cuyp (1621-1691). Met Jan de Bis
schop (1646-1686) begint het voor mij al
iets minder te worden. Opvallend tenslot
te is een mooie tekening van Constantijn
Huyghens (1628-1697). Men beschouwe dus
deze expositie als een overzicht van drie
eeuwen met hoogtepunten uit verschillen
de periodes.
BOB BUYS
De Nederlandse goochelaar Fred Kaps
heeft de eerste prijs gewonnen van het
derde internationale goochelfestival van
Sant' Andrea Bagni. Hij ontving zondag
avond aan het slot van het vierdaagse fes
tival, waaraan deelgenomen werd door
goochelaars uit tien landen, het „Gouden
Goochelaar"-beeldje.
De mooiste truc van de 36-jarige Kaps
was het veranderen van speelkaarten in
brandende kaarsen en bankpapier. België
was op het festival vertegenwoordigd door
Jo Kartis.
O
Veel tijd, veel hoofdbrekens en veel
geld heeft het regisseur Dick Harris en
zijn omroep, de VARA, ongetwijfeld ge
kost, de gala-avond te reconstrueren die
in 1923 in het Amsterdamse variété-thea-
ther „Mille Colonnes" ter gelegenheid van
het éénjarig bestaan van dit etablisse
ment gehouden werd. Het resultaat was
navenant: een kostelijke uitzending, die
vele oudere kijkers in de sfeer van de
twintiger jaren bracht en die menig jon
gere kijker wellicht deed beseffen, dat het
amusement van die „goede, ouwe tijd"
hoe simpel dan ook van opzet, niveau had.
Behoudens de wat amateuristisch opgezet
te samenspraak, die het programma in
leidde en afsloot, was het een gezellig
verlopend geheel. Naast de gérant, de ka
pelmeester (Eddie Roos) en de onverval
ste conférencier Theo Moens (heren, die
destijds in dezelfde functies die avond
meemaakten) heeft stemmen-imitator
Frans van Dusschoten veel bijgedragen
tot het succes van deze tot in details goed
verzorgde reprise. Op meesterlijke wijze
verving hij de stemmen van Willy Der
by, Speenhoff en de pittige chansonnier
Dumas.
De bezwaren, die voornoemde regisseur
met ons heeft tegen valsspelers, lever
den in de uitzending „Een kwestie van
opletten" een vervolg op „Als het gaat
om de knikkers" een weinig verras
sende en nog minder onthullende waar
schuwing tegen de praktijken van de
,Een-twee-drie-klaveraas"-specialisten op.
De gokker, gespeeld door Matthieu van
Eysden, leende duidelijk de handen (en
de mouwen) van een kenner (i.e. de gooche
laar Phoa Yan Tion) om in close-u'ps de
ze valskaarterij te demonstreren.
Hartstochtelijk en beheerst, maar geluk'
kig niet gepolijst, was het korte Spaanse
zigeunerfeest. Zij deden ons het grauwe
beeld van dit programma vergeten. Hoe
weinig aantrekkelijk het belangenspel
„Kabinetsformatie" is, mocht blijken uit
de wedstrijd der krantenspellers „Wereld
wijs". Geen van de zes deelnemers bleek
in staat, de namen te noemen van alle
(in)formateurs, die genoemd politiek spel
mochten leiden.
Gelet op de grote afstand die door de
techniek overwonnen moest worden, kre
gen de atletiek-liefhebbers, die daarvoor
thuis konden of wilden blijven, van de in
Moskou gehouden wedstrijd Rusland-Ame
rika een goed en vaak zeer boeiend ver
slag. De sportieve reacties van het Russi
sche publiek deden vergeten, dat in deze
landen-ontmoeting het prestige der beide
grootmachten meespeelde.
Zondag
De prestaties van de Nederlandse af'
vaardiging naar de strijd om de Europa
beker voor zangvoordracht in Knokke heb
ben niet bepaald een grootse indruk op
ons gemaakt. In deze door de K.R.O. ver
zorgde reportage kwam naar onze smaak
Rob de Nijs nog als de beste van dit
Rob de Nijs
vijftal voor de dag, gevolgd door Gert
Timmerman, die tenminste een goede
stem heeft. De wat geforceerde jazz-zang
van Edwin Rutten en de schrale, zo niet
arme stemmen van de dames Peters en
Van Brandenburg een knappe en niet
onprettige omroepster overigens deden
onze hoop (toch al niet groot) op een
Nederlandse beker-triomf vervliegen.
De meer dan vier uur durende „va
kantie-film" WIE EENMAAL UIT HET
SCHAFT JE EET, waarmede de KRO in
deze komkommertijd drie van zijn uit-
zendavonden voor een belangrijk deel vul
de, eindigde zoals verwacht kon worden.
Langs een fotografisch knappe, maar dra
matisch en filmisch wat al te dik aangezet
te beeldenreeks kwam Willy Kufalt weer
in het gevang terecht. Hoe zinvol het was,
deze Duitse trilogie op het scherm te
brengen, bleek wel uit de eerste woorden,
die prof. Van Eek nerveus met zijn
benen bengelend als gespreksleider
van de aan deze film gekoppelde nabe
schouwing sprak. Na vastgesteld te hebben,
dat deze film een karikatuur was, een
geval, dat in deze tijd geprojecteerd, een
vertrokken beeld gaf, stelde de hoogge
leerde deskundige namelijk voor, deze rol
prent als aanleiding tot het gesprek
te elimineren. Dat geschiedde dan ook gro
tendeels in het daaropvolgende zomer
avond-forum dat niet veel nieuws oplever
de. De vraag blijft, of de betrokken ex
perts de gelegenheid kregen deze oer-Duit-
se filmtragedie tevoren te zien. Was zulks
wel het geval, dan hadden ze althans
direct na deze vertoning beter van
het scherm kunnen wegblijven. Was
zulks niet het geval, dan zijn ze er aar
dig ingelopen. De zwartkijkers, die als
maar herhalen „Ze doen daar maar wat
in Hilversum" kregen in ieder geval deze
keer gelijk.
J. Damshuizer
Romaanse schoonheid. Van 3 augus
tus tot 1 september zal in het Bouwcen
trum aan het Weena te Rotterdam de
prachtige Franse foto-expositie „Splen-
deur Romane de Bourgogne" te zien zijn.
De foto's van deze tentoonstelling zijn ge
maakt door abbé André Gaudillière, die
pastoor is in Boyer (Saóne-et-Loire).
Ansje van Brandenberg
HILVERSUM I. 402 m. 746 kc.s. 7.00-24.00
KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Morgengebed.
7.15 Ouverture.radio voor vroege men
sen. 7.55 Overweging. 8.00 Nieuws. 8.15
Lichte grammofoonmuziek. 8.50 Voor de
huisvrouw. 9.35 Waterstanden. 9.40 Voor de
jeugd. 10.15 Klassieke grammofoonmuziek.
11.00 Voor de vrouw. 11.30 Lichte gram
mofoonmuziek. 11.50 Volaan.vooruit,
praatje. 12.00 Middagklok-noodklok. 12.04
Instrument, kwintet en zangsolisten. 12.30
Mededelingen t.b.v. land- en tuinb. 12.33
Volksliedjes uit Tirol. 12.50 Grammofoon
muziek. 12.55 Katholiek nieuws. 13.00
Nieuws. 13.15 Platennws. 13.25 Lichte or
kestmuziek (gr.). 14.00 Voor de jeugd.
14.30 Grammofoonmuziek. 14.35 Voor de
plattelandsvrouwen. 14.45 Lichte ork.mu-
ziek en zangsolisten. 15.15 Lichte grammo
foonmuziek. 16.00 Voor de zieken. 16.30
Ziekenlof 17.00 Voor de padvinders. 17.15
Lichte grammofoonmuziek. 17.45 Beursbe
richten. 17.50 Regeringsuitzending: Simon
Bolivar, een ^uid-Amerikaanse vrijheids
held, door W. Meijer. 18.00 Lichte orkest
muziek (gr.) 18.30 Radio-Volksuniversiteit:
Profielen van de hedendaagse beeldende
kunst: Gerard Verdijk (interview), door
George Lampe. 19.00 Nieuws. 19.10 Actua
liteiten. 19.25 Lichte grammofoonmuziek.
19.55 Klassieke grammofoonmuziek. 20.30
De invloeden van klimaat en weer op de
gezonde en zieke mens, lezing. 20.45 Ne
derlands strijkkwartet: klassieke muziek.
21.20 Utrechts Stedelijk orkest: Klassieke
en moderne muziek. 22.25 Boekbespreking.
22.30 Nieuws. 22.40 Lichte orkestmuziek
(gr.) 23.15 Lichte grammofoonmuziek.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00
Nieuws. 8.15 Lichte grammofoonmuziek.
9.00 De groenteman. 9.05 Klassieke gram
mofoonmuziek. 9.40 Morgenwijding. 9.55
Een boek voor het geestelijk leven: boek-
bespr. 10.00 Lichte grammofoonmuziek.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 R.V.U.: Kin
deren en ouderlijk gezag, door Mej. Dra.
W. J. Bladergroen. 11.30 Voor de zieken.
12.00 Licht orkest: fragmenten uit musi
cals. 12.20 Regeringsuitzending: Uitzending
voor de landbouw. 12.30 Mededelingen t.b.v
land- en tuinbouw. 12.33 Lichte grammo
foonmuziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Medede
lingen, eventueel actueel of grammofoon
muziek. 13.25 Beursberichten. 13.30 Tiroler
orkest met zangsolisten. 14.00 Blaaskwintet
klassieke en moderne muziek. 14.30 Voor
de kinderen. 15.40 De geschiedenis van een
boek, klankbeeld. 16.15 Tot uw orders, ge
varieerd programma voor de strijdkrach
ten. 17.25 Lichte grammofoonmuziek voor
de jeugd. 18.00 Nieuws. 18.15 Eventueel
actueel. 18.20 Licht orkest. 19.00 Paris vous
parle: gesproken brief uit Parijs. 19.05
Licht orkest. 19.20 Paul Vlaanderen en het
Margo-Mysterie, detective-hoorspel (deel
4). 20.00 Nieuws. 20.05 Militair orkest. 20.40
La Cambiale di matrimonio, opera (gr.).
21.40 Waarom zijn er eigenlijk oorlogen?
lezing. 22.00 Pianorecital. 22.30 Nieuws.
22.40 Actualiteiten. 23.00 Moderne gram
mofoonmuziek. 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Noordzeefestivalva-
ria. 12 30 Weerbericht 12.35 Lichte muziek.
12.50 Beursberichten. 13.00 Nieuws. 13.15
Kamermuziek. 14.00 Nieuws. 14.03 Geva
rieerde muziek. 14.00 Kamermuziek. 15.30
Gitaarrecital. 16.00 Nieuws. 16.03 Beursbe
richten. 18.00 Nieuws. 18.03 Lichte muziek.
18.18 Paardesportberichten, 18.20 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Gevarieerde
muziek. 20.00 Operettemuziek. 21.00 Noord-
zeefestival. 23.00 Nieuws. 23.05 Lichte mu
ziek. 23.55-24.00 Nieuws.
VOOR MAANDAG
C.V.K.-IKOR-R.K.K.: 19.30 Voor de jeugd
19.45 Ken-Merk, een interkerkelijk maga
zine. N.T.S.20.00 Journaal en weerover-
zicht. 20.20 Spook te koop, speelfilm. 21.40
De lange nacht, film. 22.05 Tekenfilm. 22.15
Eurovisie: Royal International Horse Show
in Londen. 22.45-22.50 Journaal.
DINSDAG 23 JULI—
NCRV19.30 De graaf van Monte Christo,
filmfeuilleton (7e en laatste aflevering).
NTS: 20.00 Journaal. NCRV: 20.20 Memo.
20.35 Missisippi River: jazz-muziek. 20.55
Geheime Brigade, TV-film. 21.45 Duslui-
ting. NTS: 22.10 Eurovisie: F- -.-na
tional Horse Show te Lord- :M5-
22.50 Journaal
