Première bij poppentheater Meriijn
ASPIRIN
Spaanse schilder
Enrique Piment
vond
in Mexico ideaal klimaat voor zijn talent
Senegalese dansers
in Bloemendaal
Orgelconcerten
in de St. Bavo
NEGEN MUZEN
Rijksmuseum verwerft
jeugdwerk van Rembrandt
Boeddhistische non wil zich verbranden
.5
daar staat BAYER achter
DINSDAG 30 JULI 1963
„Spiegel, de kat" van Marqreet Boldingh
Gaat u met vakantie?
E.
BATO uitgenodigd voor
internationaal concours
Rika Jansen geeft er in
Rotterdam de brui aan
plezierige vakantie! -
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM HEEFT AL JAREN vele meesters van het kleine podium te gast gehad,
in het Frans Halsmuseum, het stadhuis of de Vleeshal: Feike Boschma, Jan Nelissen,
Bert Brugman, Don en Ly Vermeire en Maaike en Rien Baartmans Niet alleen het
Haarlemse publiek heeft daar steeds reden toe gegeven, ook Haarlemse auteurs
hebben hun aandeel geleverd; zo hebben we in de loop der jaren stukken gezien van
Harry Prenen, Godfried Bomans, Henk Leffelaar, Lizzy May. Thans is in De Vleeshal
weer een poppenspel van een Haarlemse auteur in première gegaan „Spiegel de Kat"
of „hoe de heksenmeester zijn vet kreeg" van Margreet Boldingh. Wekelijks, op de
avonden van woensdag tot en met zaterdag, geeft het Poppentheater Meriijn van
Maaike en Rien Baartmans een voorstelling van dit avondvullende stuk, dat op
vrijdag en zaterdag jongstleden zeer veel publiek trok.
MARGREET BOLDINGH heeft Gottfried
Keller's „Spiegel, das Katchen" als basis
voor haar spel gekozen. Spiegels meeste
res overlijdt ven de kater, brodeloos- ge
worden, verkoopt aan stadsheksenmees-
ter Pineiss. in ruil voor forse maaltij
den, zijn vet. De gewiekste Spiegel weet
echter gébruik te maken van Pineiss'
zwakheden: hij levert Pineiss een schone
vrouw in ruil voor het contract dat hem
zijn vet gekost zou hebben. Maar die scho
ne vrouw is een iets krachtiger toverkol
dan Pineiss hogere gaven aankunnen: hij
wordt haar slaaf, zoals eerst Spiegel van
hem was. De moraal: baatzuchtige ruil-
handelingen zijn omkeerbaar. „Voor wat
hoort wat" wordt gauw „Wie het laatst
lacht, lacht het best".
HET SPEL wordt opgeluisterd door op
een band opgenomen muziek. De kwali
teit van de opname is uitstekend, het ge
luid komt goed gemengd door. De melo
dieën, knap vertolkt door de fluitist Henk
Zeelenberg, de bassist .Jim van der Valk
Bouman en de pianist Dick Mandersloot,
zijn van de pianist. Zij hebben een chan-
son-achtige lichtheid, die aan Jurriaan
Andriessen doet denken; ook waar de mu
ziek de handeling illustreert voldoet zij
heel goed. We hadden even moeite met
en wilt u dat wij uw krant aaar uw
vakantie-adres opzenden
Stuurt u ons dan minstens drie dagen
voor uw vertrek een briefkaart met
vermelding van uw naam. uw vaste
adres, uw vakantie-adres, de datum
waarop de eerste krant naar uw
vakantie-adres gezonden moet worden
en de datum waarop de krant voor het
laatst moet worden toegezonden.
Als u de krant per week betaalt wilt
u dan het abonnementsgeld voor de
vakantieweken vooruit aan de bezor
ger betalen
DE ADMINISTRATIE
het stemmengeluid dat uit de luidsprekers
klonk, maar dat wende gauw. Misschien is
de akoestiek van De Vleeshal er oorzaak
van dat het geluid wat geïsoleerd bleef
van het gebeuren in het poppentheater.
MAAIKE EN RIEN Baartmans hebben
voor de hoofdfiguur een prachtige pop ge
maakt. Het begin van het stuk is fasci
nerend: de begrafenis van Spiegels mees
teres, veelbelovend poppenspel van allure,
met weinig middelen en nauwelijks tekst
wordt het gebeuren uit zijn kleine maat
geheven naar de grote dimensies van het
theater; niet het grote theater, de grote
ruimte, maar het essentiële van theater
kunst. Want de misvatting is hardnekkig
dat een poppenspel klein toneel is, mi
niatuur schouwburgwerk; Maar het is ge
woon volwassen theater, gerealiseerd met
andere middelen. Bij goed poppenspel is
het kleine formaat van kast, poppen, dé
cors en rekwisieten bijzaak. Het belang
rijkste is dat er echt theater mee wordt
gemaakt.
WAT DAT BETREFT hadden Maaike en
Rien Baa'rtmans iets minder steun aan de
tekst van mevrouw Boldingh dan gewenst
is. Er was zoveel' tekst, en die -tekst had
zoveel letterlijk mee te delen, moest zo
veel waarheid en levenswijsheid overbren
gen, dat de poppen het niet meer voor het
zeggen hadden. Wie teveel uitlegt bewijst
niets, is een wet die uit het theater ont
staan lijkt. Toch is „Spiegel, de kat"
hoogst aantrekkelijk poppenspel omdat het
echtpaar Baartmans de nadruk heeft ge
legd op een rustige regie, waardoor de
drukke tekst wat onnadrukkelijker lijkt. Al
heeft mevrouw Boldingh dus geen mees
terproeve in de uiterst moeilijke kunst van
het schrijven voor poppentheater afgelegd,
toch mag men hopen dat haar ervaring
met de nu gespeelde tekst voor haar zo
verhelderend zal zijn, dat er geschrapt
gaat worden. Want waar Maaike en Rien
Baartmans voor hun poppen „de ruimte"
hadden, ontstond er telkens echt theater.
Niemand zal er dan ook spijt van krijgen
„Spiegel, de kat" bezocht te hebben.
in je
het
i en
■gen.
i te
mel-
aar-
het
■.leu-
be-
Jeest
en
i de
tun-
'osta
kan
tro-
a of
de
Isels
'inza
j de
is en
leien
l, in
goed
10I0-
•nen.
nje
Ibiza
eest!
moet
ons
t ik
t in
over
ben
als-
ioei-
i iet-
'ordt
zeg-
an-
dan
Vlar-
:t is
een
n en
t-of-
of
lij-
Ro-
dat
joas"
is.
vor-
zou
en
lier-
snel
In-
niet
?yp-
gen.
voor
aats
anse
zich
fde-
Een
van
dat
i de
ibe-
een
a te
be-
zul-
eten
aver
aren
iben
lan
de
een
ius-
van
itai-
wijl
ases
reed
nsie
iroe
;on-
in
ge-
raf-
aur-
ardt
leb-
en
zor
aste
DE ARTISTIEKE carrière van de Span
jaard Enrique Climent geeft het klassieke
voorbeeld van de geboren artiest, die te
gen de stroom moet oproeien van een
milieu waarin kunstenaars meer als avon
turiers worden beschouwd, niet in staat om
hun dagelijks brood te verdienen. Climents
vader, een tandarts, was een praktisch
man en hij achtte kunst alleen goed ge
noeg om op zon- en feestdagen bedreven
te worden. Maar zoon Enrique was al even
praktisch. Terwijl hij zijn vader voorstel
de om met hem samen te werken en pro
thesen voor hem te maken, betaalde hij
met deze verdiensten zijn studie aan de
academie San Carlos in Valencia.
EEN AMERIKAANSE toerist wilde, toen
Climent aan de kust van Valencia zatte
schilderen, beslist het schilderij dat hij on
derhanden had kopen. De schuchtere jon
ge kunstenaar had geen notie van prijzen
en nog minder had hij er ooit aan ge
dacht, dat iemand geld voor een schïlderif
van hem zou willen betalen; uit pure na-
iveteit en zenuwachtigheid vroeg hij een
enorme prijs voor het schilderij „een
prijs buiten elke verhouding van de waar
de", zoals hij nu zegt en ziedaar: het
wonder gebeurde. Het chèqueboek kwam
te voorschijn en de Amerikaan betaalde
hem prompt en ter plaatse het gevraagde
bedrag.
Hierna verloor vader Climent het pleit:
zoon Enrique liet alle kunstgebitten in de
steek en vertrok naar Madrid. De chèque
dekte ruim de kosten voor enig verblijf
aldaar. Zijn inmiddels gewonnen vak
manschap kwam hem toen direct te hulp,
want vrijwel dadelijk na aankomst in Ma
drid zond hij werk in om mee te dingen
naar een studiebeurs, welke hij niet alleen
dat jaar maar ook het volgende won.
NA TWEE JAAR hard werken vertrok
hij naar Parijs, maakte er al schilde
rend al zijn geld op en werd toen voor
den brode theaterschilder, met evenveel
„Kerk" van de schilder Enrique Climent.
vlijt coulissen voor Wagners „Walkure"
schilderend als voor Bizets „Carmen".
Dit werk liet hem echter geen tijd meer
voor zichzelf en dus keerde hij naar
Spanje terug, waar hij een bestaan vond
door naast zijn eigen werk, boeken, tijd
schriften en dagbladen te illustreren. La
ter werd hij ook leraar aan het instituut
Salmeron. In die tijd maakte hij deel uit
van.de schildersgroep „Los Ibericos". Na
de Spaanse burgeroorlog is Enrique Cli
ment via diverse Franse kampen voor
Spaanse vluchtelingen naar Mexico ge
gaan.
„En hier heb ik rustig en gelukkig kun
nen leven", zegt hij dankbaar als hij door
het raam van zijn atelier kijkt, dat uit
ziet op een enorm newolkte lucht en op
de wijd gestrekte hoofdstad Mexico in de
verte. Bijna een kwarteeuw heeft hij nu
in zijn nieuwe vaderland gewerkt en hij
is ermee vergroeid. Het werk. dat hij in
die tijd heeft gemaakt, hangt in landen
van Amerika tot Japan. Hij is een van
Mexico's schilders geworden, die van de
opbrengst van hun werk kunnen bestaan.
CLIMENT'S PERSOONLIJKHEID en
individualiteit zijn te sterk, dan dat hij
ook maar enige concessie doet aan „mo
de", aan wat „gewild is" of aan „wat
gaat". Als subtiel eclecticus te werk
gaand, heeft hij zo'n eigen stijl ontwikkeld
zodat, of hij nu abs'ract, semi-abstract of
anderszins schildert, zijn „handschrift"
onmiskenbaar blijft in de warmte en te
derheid en poëtiek van zijn coloriet. In
Climents werk ziet men een schilder in
wie diverse culturen bezonken en ver
mengd zijn geraakt: die van het Moorse
Spanje en het Spanje van Velazuez (voor
al Velazquez heeft een sterke invloed op
hem gehad), van hèt 19e en 20e eeuwse
„Musicerende monniken" door
Enrique Climent.
HET NEGERDANSENSEMBLE „Les
Ballets Négro Africains du Senegal", dat
op het ogenblik een tournee door ons
land maakt, geeft op vrijdag 2 augustus
een voorstelling in het Openluchttheater
te Bloemendaal. In het programma dat
het gezelschap ten tonele brengt neemt
de folklore uit Senegal ook nu weer de
belangrijkste pla'ats in. Bovendien wor
den verscheidene dansen vertolkt uit
andere onafhankelijke staten uit West-
Afrika, zoals Mali, Ivoorkust, Sierra
Leone, Kameroen, Dahomey, Nigeria,
Guiné en Ghana. Het gezelschap is op
gericht door de grote kenner van de
Westafrikaanse folklore, Lamine Touré,
die als directeur Kerfala Yansana heeft
aangesteld. De troep is samengesteld uit
circa veertig kleurlingen: dansers, zan
gers, muzikanten en acrobaten. Zang en
dans worden begeleid door een groot
aantal inheemse instrumenten, zoals de
balafon, een houten xylofoon, die om de
hals wordt gedragen, en de tam-tam.
Heden wordt in de Grote of St. Bavo
Kerk, vanavond van 89 uur, door de
organist Albert de Klerk een orgelconcert
gegeven in de reeks gemeentelijke, gratis
toegankelijke, concerten.
Zijn programma vermeldt orgelconcer
ten van Louis Marchand (16691732),
Dialogue- van Paul Hindemith (1895),
Sonate I a) Maszig schnell, b) Lebhaft, c)
Sehr langsam, d) Phantasie, e) Ruhig be-
wegt); van Franz Liszt (18111886), Phan
tasie und Frage über den Choral: „Ad nos,
ad salutarem undam".
Donderdagmiddag (1 augustus) geeft
dezelfde organist in dezelfde serie een
concert van 3 tot 4 uur. Zijn programma
vermeldt dan van Nikolaus Bruhns (1665
1697), Praeludium und Fuge e moll; van
Joh. Seb. Bach (16851750), Partite diverse
sopra: „O Gott, du frommer Gott", van
Joh. Gottfr. Walther (1684—1748), Concerto
del Sigr. Meck a) Allegro b) Adagio c)
Allegro; van César Franck (18221890),
Troisième Choral in la mineur.
De Haarlemse drumband BATO is uit
genodigd deel te nemen aan het internatio
naal drumband- en muziekconcours dat op
16, 17 en 18 augustus te Venlo gehouden
zal worden. Op 18 augustus zal BATO. in
de ere-afdeling, de sterkste corpsen uit Ne
derland, Duitsland, België en andere lan
den ontmoeten. De inzet is het kampioen
schap van -Nederland.
Het bestuur van BATO verzoekt ons
békend te maken dat ieder, die op zondag
18 augustus als supporter de reis wil mee
maken, zich in verbinding kan stellen met
de heer F. Knol, Lorentzplein 13 Haarlem
(tel. 21430).
Nieuwe film over Amsterdam. De
vereniging „De Amsterdamsche Haven"
heeft aan Joop Geesink's filmproductie
n.v. Starfilm te Amsterdam opdracht ge
geven tot het vervaardigen van een kleu
renfilm over de hoofdstad, die de titel zal
dragen „Amsterdam mijn stad".mijn
haven". Deze film die met medewerking
van het Amsterdamse bedrijfsleven tot
stand komt zal een beeld geven van wat
er leeft en werkt, van zeevaart en binnen
vaart, van nijverheid en handel, van
architectuur en cultuur in de hoofdstad
van Nederland. De muziek bij deze film is
gecomponeerd door de Haarlemmer Jan
Mul. Zij wordt uitgevoerd door het Con
certgebouw-orkest onder leiding van
Bernard Haitink.
Moderne meesters. Tot 10 september
wordt in de Galerie d'Eendt te Amsterdam
een zomerexpositie gehouden van schilde
rijen, aquarellen en tekeningen (o.a. Appel,
Benner, Chabot, Chirico, Van Dongen,
Chagall, Jongkind, Mingrozzi, Picasso,
Lucebert, Permeke en Werkman) en van
primitieve kunst uit West-Afrika.
Fellmi's bekroning. Aleksie Romanov,
het hoofd van de Russische filmindustrie
in zijn functie van voorzitter van de staats
commissie voor cinematografie, heeft ver
klaard dat Federico Fellini's „8V2" niet de
beste film was op het festival van Moskou,
ook al heeft hij de eerste prijs gewonnen.
Hij meende dat die prijs niet was toege
kend voor de beste film, maar voor de
beste produktie. Hij zei dit op een pers
conferentie in de Moskouse Filmclub. Ro
manov prees Fellini wegens zijn vakman
schap en nieuwe creatieve filmideeën.
Otto van Nejjenhoff bekroond. Op het
Festival International du Film de Tourisme
te Parijs is aan de film „Los de vang" van
Otto van Neijenhoff door de Jury des Au
diteurs van het derde festival 1963 het di
ploma voor de beste folkloristische film
toegekend.
Haanstra bekroond. In het tweede in
ternationale filmfestival te La Felguera in
Spanje is de film „Rembrandt schilder van
de mens" van Bert Haanstra in de cate
gorie documentaire films bekroond met de
eerste prijs: een op marmer gemonteerde
gouden Asturiaanse panera (drooghuisje
voor mais).
(Van onze correspondente Marton Laudy
NA DE TWEEDE WERELDOORLOG brak ook voor de
Latijns-Amerikaanse schilderkunst een nieuwe periode aan.
Jonge Latijns-Amerikaanse artiesten konden weer reizen en
bezochten niet alleen Europa, maar ook Amerika, waar New
York dat voor velen hunner Parijs als de „kunstmarkt" bij
uitstek begon te vervangen. Tot dan toe hadden Mexicaanse
schilders merendeels onder de invloed van Mexico's gevierde
Diego Rivera (1886-1957), wiens schilderkunst met name
nationale idealen diende, werken geproduceerd in een stijl
van overwegend sociaal realisme. In Mexico was Rufino
Tamayo, geboren in 1899, een van de eersten die de nood
zaak van een nieuwe vormentaal voelde en die andere
wegen begon te zoeken, hoewel hij aanvankelijk daarvoor
zeker niet werd geprezen door vele van zijn compatriotten.
Rufino Tamayo ontwikkelde zich tot een van Mexico's be
langrijkste moderne schilders. Al spoedig zag men ook schil
ders als Lilia Carrillo en Manuel Felguérez de breuk vol
trekken met de ook nu nog steeds sterke invloed van
Rivera, Orozco en Siqueiros in hun eerste pogingen tot een
puur abstracte schilderkunst.
MEXICO'S artistieke wereld werd inmiddels ook met Spaanse
artiesten verrijkt, die stuwing gaven aan het Mexicaanse kunst
leven. Zo droeg bijvoorbeeld de Spanjaard Felix Candela, die
uitweek voor Franco, bij tot de ontwikkeling van specifieke
trekken in Mexicaanse architectuur. Op het gebied van de
schilderkunst was het de nu al twintig jaar genaturaliseerde
Mexicaan Enrique Climent, geboren in Valencia, die een aan
winst voor de Mexicaanse schilderswereld werd. Zijn werk.
waaraan invloeden van de Parijse school niet vreemd zijn en
waarin tevens dikwijls, zowel in de keuze van zijn onderwerpen
als in de opvatting daarvan, ontegenzeglijk Spaans karakter
zit, is toch als het ware gerijpt en vermengd met Mexicaanse
invloeden: het eindeloos gevarieerde kleurpalet van de Mexi
caanse landschappen en de klaarheid en helderheid in de teke
ning, zoals men die landschappen ziet in Mexico's scherpe zon.
Rust en beschouwelijkheid vindt men in zijn kleur-tonen en in
zijn simpele, aanduidende liniatuur. Alles is verinnigd en ver
stild in dit werk, tot men erin aan die grote stilten komt, welke
de Mexicaanse inboorling kent, die een dag lang onbeweeglijk
in comtemplatie voor zijn woning kan zitten, onbeweeglijk als
de majestueuze bergen om hem heen.
In een veiling te Londen heeft het Rijks
museum dezer dagen een klein jeugdwerk
van Rembrandt verworven, daartoe finan
cieel in staat gesteld door de Commissie
voor Fotoverkoop. Het is een „in grauw"
geschilderd paneeltje, dat de geschiedenis
van Samson en Delila verbeeldt op het
ogenblik dat een filistijns krijgsman voor
zichtig nadert om de ingeslapen Samson
het haar af te knippen, waardoor diens
bovenmenselijke kracht gebroken zal wor
den.
Het is een studie in licht en donker,
waarin de jonge Rembrandt duidelijk de
invloed van zijn leermeester Pieter Last
man en verwantschap met zijn leeftijdge
noot Jan Lievensz toont. Het schilderijtje,
dat omstreeks 1626 ontstaan moet zijn. is
afkomstig uit de verzameling van mrs. De-
rek Fitzgerald, Heathfield Park. Sussex.
Rembrandt heeft ook later in schilderijen
en tekeningen verscheidene malen dit the
ma uitgebeeld.
De one-womanshow van Rika Jansen in
de Rotterdamse Schouwburg trok zo wei
nig publiek dat de Amsterdamse heeft be
sloten er, wat Rotterdam betreft, mee op
te houden. Dit programma zou tot en met
donderdag in de schouwburg worden ver
toond, maar men heeft ons medegedeeld,
dat zondag de laatste voorstelling gegeven
is.
SAIGON (AP) De 67-jarige boeddhis
tische non Dieu Heu heeft op een pers
conferentie bekendgemaakt, dat zij zich
wil verbranden om de boeddhisten te steu
nen in hun eis om gelijke rechten voor hun
godsdienst in Zuid-Vietnam.
De boeddhistische vereniging in Saigon,
die de persconferentie organiseerde, ver
klaart alles te zullen doen om haar van
de uitvoering van haar voornemen af te
houden.
Een boeddhistisch woordvoerder ver
taalde wat zij op zachte toon zei Op de
vraag, hoe lang zij zou wachten met haar
zelfmoord, antwoordde zij: „Dat hangt van
de omstandigheden af. Ik zal het doen
zodra het nodig blijkt."
Journalisten vroegen haar, of de boedd
histische leer niet verbiedt, dat een mens
zich het leven beneemt. Eerst antwoordde
zij volgens de vertaling, dat het offer van
haar eigen leven volgens haar eigen me
ning niet in strijd zou zijn met de
boeddhistische leer. Later zei de vertaler,
dat de boeddhistische schriftuur op vele
wijzen kan worden uitgelegd.
Frankrijk en van het Mexico dat zo rijk is
aan oude culturen.
Climents huidige tentoonstelling in Me
xico vormt, wat het verinnerlijkte karak
ter daarvan betreft, een contrast met dat
van vela van zijn tijdgenoten. Zijn stille
vens, zijn eenvoudig wat flessen of een
schaal met fruit; zijn „Witte Constructie"
is totemachtig; zijn „Zwarte Ceremonie"
of „Perkamenten Fragment", of „Zuil"
hebben alle, ook wanneer zij zonder pre-
ciseerbaar thema zijn, figuratief zijn of
halfabstract een atmosfeer van bezonken
heid, van vergane historie en rijke gedach-
tenhumus. In de manier van zijn behande
ling van een roestig slot, een geschilferde
pilaar of een Moorse kerk kan men het
ferment van Mexico's antieke wereld vin
den, beheerst door Spaanse strengheid en
soberheid, maar alles vermengd met de
sensualiteit van de Franse genieter.
Enrique Climent is een schilder wiens
Waardevol werk verdient om. zoals op dit
continent en in Spanje, ook in ander Euro
pese landen gekend te worden. Gelukkig
gaat er een tentoonstelling van hem waar
schijnlijk nog dit jaar naar Europa. En
moge ook Nederland eveneens bij de lan
den horen waar men het rijke, rijpe, poëti
sche werk van deze Mexicaan kan tentoon
gesteld vinden.
Advertentie
BAYER
4
