„De Opvolger" van Reinhard Raffalt;
grote rollen van Ko van Dijk en Ko Arnoldi
De kardinaal in gevangenschap"
DE PROGRAMMA'S
Ensembleopende zijn seizoen met twee voltreffers
Él
Londense première van
„De Plaatsbekleder"
Eerste grote avond van
jazzclub Ekestos
Veit Harlan gaat
in Limburg spelen
Haarlems Leger des Heilskorps gaf
afscheidsavond vóór zijn Deense tournee
VAN CHRISTINE ARNO TH Y
DONDERDAG 19 SEPTEMBER 1963
John Korporaal door
agenten opgebracht
nabeschouwingen
Litteraire Ontmoeting
aan Elsschot gewijd
T. N,
P. Zwaanswijk
J. Damshuizer
De radio geeft vrijdag
T elevisie programma
«KM*1-
■SÜS
MET DE TWEEDE OPVOERING
in dit seizoen van „Der Nachfolger" van
Reinhard Raffalt is Ensemble het enige
gezelschap geworden dat kan bogen op
twee voltreffers, als begin van zijn sei
zoen. Na het gisteren op deze plaats be
sproken „Het Grote Oor" zag ik woens
dagavond in de Rotterdamse stads
schouwburg de derde opvoering van „De
Opvolger", het stuk dat de verkiezing
van een nieuwe paus behandelt en ons
dus een blik gunt achter de gesloten
deuren van het conclaaf der kardinalen.
Het stuk zal dit seizoen slechts twee
maal in Haarlem worden gespeeld,
namelijk zaterdag en zondag aanstaande.
HOEWEL DE SCHRIJVER zelf er de
nadruk op legt dat hij geen historische fi
guren of situaties op het oog heeft, ma
ken we in feite een pauskeuze mee zoals
die zich bij de verkiezing van Joannes
XXIII moet hebben voorgedaan toen men,
om uit een impasse te geraken, tussen
twee kandidaten waar geen tweederde
meerderheid voor te verkrijgen was, even
eens een menselijke middenfiguur heeft
uitverkoren die aller idealen in zich ver
enigde. Dat is in ieder geval de gang van
zaken in het onderhavige stuk en ook de
geschetste figuur van de kardinaal van
Bologna die aan het eind de stemmen van
alle anderen op zich verenigt, wekt in me
nig opzicht reminiscenties aan de eenvoud
en het gevoel voor humor van de vorige
paus. Naast deze betrekkelijke actuali
teitswaarde, heeft het stuk natuurlijk de
aantrekkingskracht van alle inside-stories.
We zouden er immers wel eens bij willen
zijn daar in de Sixtijnse kapel om de
kerkvorsten onder elkaar te horen beraad
slagen! Welnu dié behoefte wordt door dit
eerste stuk van Reinhard Raffalt ad fun-
dum bevredigd en zie: het is allemaal net
zoals we gedacht hadden; er zijn heers
zuchtige kardinalen en meelopers, conser
vatieven en vooruitstrevenden, laffen en
moedigen en ze discussiëren net als gewo
ne mensen.
DE KARDINAAL van Macao (en mooi
Chinees rolletje van Ton van Duinhoven)
waarschuwt voor het gele gevaar, de kar
dinaal van Boedapest (een beetje larmoy
ant gebracht door Lex Goudsmit) heeft het
moeilijk achter het ijzeren gordijn en de
kardinaal van Oeganda (mooi van gebaar
en intonatie door Otto Sterman gespeeld)
moet in Afrika veel primitief bijgeloof
overwinnen. Het heeft kortom wel eens
iets van de huisbakkenheid die ook de ver
halen over vorstenhuizen in damesbladen
aankleeft. Het is die net iets te vergaande
poging tot waarschijnlijkheid, die het stuk
iets te rechtlijnig, te geënsceneerd en
daardoor juist ongeloofwaardig maakt.
Maar daar staat tegenover dat het spel
met een enorme flair en intelligentie in
elkaar is gezet. Uit het weinig mogelijk
heden biedende materiaal is een bijna
voortdurend boeiend stuk opgebouwd. De
expositie is bijvoorbeeld zo handig dat
men ook zonder de minste voorkennis van
de situatie binnen tien minuten in de ge
compliceerde materie is ingewijd. In de
grote scène van de beraadslagingen vóór
de pauze, waarbij kardinalen uit alle wind
streken op toneeltechnisch bijzonder knap
pe wijze hun solootje krijgen toegewezen,
groeit het stuk naar de climax toe, waar
in de kardinaal van Bologna langzamer
hand beseft dat hij bij de volgende stem
ming heel veel kans maakt.
NA DE PAUZE als de op alle moge
lijke dogmatische en menselijke gronden
gebaseerde twijfel van de aanstaande paus
aan zijn eigen geschiktheid moet worden
overwonnen, wordt het stuk minder strak
van lijn, zij het dat dan juist Ko van Dijk
zijn kans krijgt om op prachtig doorleefde
wijze de zielsconflicten uit te beelden van
de eenvoudige priester die uiteindelijk,
bijna als martelaar voor de goede zaak,
de Heilige Stoel beklimt.
Karl Guttmann met zijn bekende voor
keur voor het minutieus uitbeelden van
rituelen had voor een bewonderenswaardig
monumentale regie gezorgd al verviel hij
een enkele keer tot een sentimenteel soort
pathetiek. De opvoering maakte uiteraard
de meeste indruk en was ook het overtui
gendst wanneer zuiver menselijke proble
matiek aan bod kwam. Dat was met na
me het geval in de sterfscène van de 90-
jarige kardinaal van Toledo waarvan Ko
Arnoldi met de tot het uiterste versimpel
de middelen van heel oude kunstenaars
iets zeldzaam indrukwekkends maakte.
Het blijkt telkens weer de verdienste van
(Van onze redacteur in Amsterdam)
Honderden mensen waren er woensdag
tijdens de lunchpauze op het Amsterdam
se Rembrandtplein getuigen van hoe de
41-jarige filmregisseur John Korporaal in
de stevige greep van enkele politieman
nen werd opgebracht. De regisseur had
ten onrechte verklaard vergunning te heb
ben voor het opnemen van een filmscène
op het plein. De heer Korporaal had voor
een documentaire over de hoofdstad bij
het plantsoen van het Rembrandtplein
enkele kunstschilders geplaatst, die hier
hun schilderijen hadden opgesteld. Hier
mee wilde hij de inmiddels tot het ver
leden behorende kunstenaarsmarkt imi
teren.
Voor het uitstallen van schilderijen op
de openbare weg is echter een vergun
ning nodig. Toen drie agenten aan de le
den van de filmploeg naar deze vergun
ning vroegen zei de regisseur, dat hij
mondeling toestemming had gekregen
Dat bleek niet juist. De agenten sommeer
den tot driemaal toe de doeken te verwij
deren. Toen hieraan geen gevolg werd ge
geven deden de agenten dat zelf en
vroegen tevens de naam van de heer Kor
poraal. Deze weigerde. De agenten som
meerden toen de heer Korporaal naar het
politie-posthuis te gaan. Deze weigerde op
nieuw en ondervond daarop dat politie
mannen voor dergelijke gevallen speciale
grepen hebben geleerd, waarbij de armen
op de rug worden gedraaid. In het post
huis heeft de heer Korporaal toegegeven
nooit toestemming voor het uitstallen van
schilderijen te hebben gevraagd. Na een
uurtje werd hij vrijgelaten. De betreffen
de scènes van de film waren juist ge
reed toen de politie begon op te treden
Komende week gaat in het Londense
Aldwych theater de première van de En
gelse versie van „Der Stellvertreter" (de
plaatsbekleder), het toneelstuk van de 32-
jarige protestantse Duitse auteur Rolf
Hochhuth waarin de houding van wijlen
Paus Pius XII ten opzichte van de ver
volging der Joden door de Nazi's ter spra
ke komt. Hochhuth zelf hoopt er bij aan
wezig te zijn. De Engelse vertaling is van
Robert David MacDonald en Clifford Wil
liams voert de regie. Het stuk wordt ge
speeld door de Royal Shakespeare Com
pany.
De tegenstellingen welke de opvoering
van het stuk in West-Duitsland reeds heeft
opgeroepen, zijn de afgelopen tijd ook in
de Engelse pers aan de dag getreden. Het
katholieke „Genootschap voor de Waar
heid" geeft nu een vlugschrift van twintig
pagina's uit waarin critiek op het stuk ge
leverd wordt. Dit vlugschrift, onder de ti
tel „De Paus, de Joden en de Nazi's", is
geschreven door Sir Alex Randall, voor
malig Brits ambassadeur in Denemarken
die ook als diplomatiek functionaris ten
Vaticane heeft gestaan.
Het Shakespeare gezelschap publiceert
ook een brochure waarin de achtergrond
van het stuk wordt geschetst en meningen
van 'n aantal mensen erover worden weer
gegeven. De huidige paus schreef in juni
jl., toen hij nog kardinaal Montini en aarts
bisschop van Milaan was, in een brief aan
het Britse katholieke weekblad „The .Ta
blet" dat de persoon van Pius XII in het
stuk van Hochhuth „geheel verkeerd weer
gegeven" is. De rol van Pius XII wordt
in het Londense theater gespeeld door de
57-jarige Alan Webb, die nogal op de door
hem voor te stellen paus gelijkt.
Ook het gezelschap van de Koninklijke
Vlaamse Schouwburg te Brussel zal, even
min als de Haagse Comedie, bjj nader in
zien Hochhuths „Plaatsvervanger" op het
repertoire nemen. De argumenten zijn
vrijwel gelijk aan die van de directie van
het Nederlandse gezelschap.
Men wilde te Brussel wel een verkorte
versie spelen, maar niet die, welke de au
teur zelf van zijn stuk voor het buiten
land heeft gemaakt, omdat men van oor
deel is dat dit stuk te zeer Paus Pius XII
voorstelt als iemand die de partij van Hit-
Ier heeft gekozen. In plaats van „De
Plaatsvervanger" zal thans „Arme Bitos"
van Jean Anouilh worden gespeeld.
Op veelal nuchter poëtische wijze legde
Hans Andreus in een scenario zijn impres
sies vast van de dingen, die het afscheid
van de zomer en de komst van de herfst
kenmerken.
Naast wat versleten elementen als „les
feuilles mortes", het verlaten strand, de
weer tot leven komende stad en de dia
plaatjes van de vakantie, had dit door
Jan Venema gerealiseerde filmprogram
ma tal van aardige fragmenten kunnen
bevatten, als de regie en de afwerking
niet zo storend waren geweest: de meeste
gelegenheidsacteurs zegden braafjes hun
dialogen en losse zinnen op; vele scènes
waren te kort „gesneden" en hinderlijk a-
synchroon was 't gesprek van het verliefde
paartje in de trein.
De redactie van AVRO's „Televizier"
had kennelijk moeite gehad het half uur,
dat overeenkomstig de nieuwe stijl van de
ze omroep voor haar rubriek uitgetrokken
was, te vullen. Het commentaar op de
Troonrede was niet alleen „radio", maar
ook na alle persbeschouwingen mos
terd na de maaltijd; de reportage over
de voorbereiding van de musical „Oliver'
concentreerde zich te veel op Jan Nelis-
sen, de jongen die de hoofdrol mag spe
len en de interviews, die Peter Fock met
de trainers van Sparta en Feyenoord had
De jazzsociëteit Ekestos aan het Sta
tionsplein in Haarlem houdt zondag haar
eerste grote avond in het gebouw van de
sociëteit. Het kwartet van Mis ja Mengel
berg zal dan optreden. Het bekende kwar
tet bestaat naast pianistleider Mengelberg
uit Marijn de Rijk (bas Han Bennink
(drums) en Tony Vos (altsax).
Vrijdagavond 20 september is de laatste
leden-inschrijfavond. Dan zullen moderne
grammofoonplaten gedraaid worden.
Van links naar rechts Alex van
Rooyen, Ko van Dijk en Max Croiset
in „De Opvolger" van Raffalt.
Guttmann op het juiste moment voor de
geschikte rollen belangrijke spelers aan
zijn gezelschap te verbinden.
VAN DIJK, dit jaar voor het eerst niet
vast aan een gèzelschap verbonden, kreeg
hier zijn eerste mooie kans op vrije voe
ten en ook Arnoldi was bijzonder gelukkig
„gecast". Max Croiset toonde ons verder
een prachtige spijkerharde kardinaal van
Palermo en andere verzorgde individuele
prestaties van belang werden geleverd
door Joop van Hulzen en Adolf Rijkens.
De Belgische acteurs Ben Royaards en
Alex van Rooyen toonden zich uitenge-
woon talentvol maar hun vooralsnog
krachtige Vlaamse accent blijft naar mijn
smaak een bezwaar. Er waren nogal wat
confectie-decorstukken met hoekjes van de
Sixtijnse kapel die met hun namaak-rea-
lisme lelijk aandeden, terwijl hun ma
ker Jörg Zimmermann ook de kostuums
had ontworpen, waar hij niet veel werk
aan kan hebben gehad.
Als knapgebouwd stuk over een niet al
ledaagse problematiek een voorstelling,
die alleszins het aanzien waard is.
Hans van den Bergh
In een tweetal Limburgse plaatsen zal
de komende maand het jubileumstuk
Traumspiel" van Strindberg worden op
gevoerd door het Grenslandtheater uit
Aken. Dit gebeurt op dinsdag 1 oktober te
Maastricht en op zaterdag 21 oktober te
Kerkrade. Op zichzelf is dit niets buiten
gewoons, alleen valt het op dat het stuk
wordt geregisseerd door Veit Harlan en
de hoofdrol wordt gespeeld door Kristina
Söderbaum. Het geval is namelijk dat het
paar Harlan-Söderbaum zich voor de na
zi's bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt
door het Joodse volk in een bijzonder kwa
lijk daglicht trachten te stellen middels
de film „Jud Süss".
De directeur van de Maastrichtse
schouwburg was toen wij hem tracht
ten te bereiken uitstedig. Nadere infor
maties kregen wij van de administrateur.
Deze deelde ons het volgende mede: „Wij
hebben het stuk aangeboden gekregen
door Aken. Men deed dat zonder de naam
van de regisseur bekend te maken. Mis
schien hebben ze dat wel met een bedoe
ling gedaan. Door het feit, dat die „grap
penmaker" (zoals de administrateur zei)
van „Jud Süss" nu de regisseur is, zit
er wel een vervelend kantje aan het stuk.
Maar goed, wat hebben wij met die man
te maken. Al is hij nóg voor 100 percent
Nazi, zijn gedachten kan hij toch niet in
het stuk tot uitdrukking brengen. Luister
goed, wij willen de praktijken van die man
niet goedpraten, maar we hebben nu een
maal een contract. Als die grappenmaker
verkeerd is geweest, zal hij er in zijn
land wel voor gestraft zijn. In ons land
waren er toch ook velen fout en die heb
ben we toch ook weer geaccepteerd, al
dus de administrateur van de Maastricht
se schouwburg.
In Aken heeft Veit Harlan een proces
gewonnen, nadat de Joodse gemeente al
daar had getracht te laten verbieden om
het duo Harlan-Söderbaum te laten optre
den. Harlan werd in het gelijk gesteld en
de Joodse gemeente zweeg daarna. Het
stuk trok volle zalen.
Asjkenazy. De Russische pianist Wla-
dimir Asjkenazy heeft verklaard dat hij en
zijn IJslandse vrouw voortaan ongeveer
de helft van het jaar in Moskou zullen
wonen en de andere helft in Engeland
„Mijn eerste plicht is mijn plicht tegenover
Rusland", verklaarde de 25-jarige pianist.
„Maar sedert mijn vrouw en ik eerder dit
jaar naar Rusland zijn teruggekeerd heb
ben wij onze zoon erg gemist". Het echt
paar heeft zijn kind namelijk achtergelat
ten bij de ouders van mevrouw Asjkenazy,
het echtpaar Tryggveson in Londen.
DE KARDINAAL in gevangenschap"
door Christine Arnothy, uit het Frans
Le Cardinal Prisonnier"vertaald door
Dolf Verroert. Uitgave van Bruna te
Utrecht in de Zwarte Beertjes-reeks.
DE SCHRIJFSTER Christine Arnothy,
van wie eerder „De genezer" (Le guéris-
seur) als Zwart Beertje is verschenen,
heeft nu een roman geschreven over een
Hongaarse kardinaal die al twintig jaar in
de Amerikaanse ambassade in Boedapest
verblijft. De roman speelt zich af in het
jaar 1976. De opstand in 1956 in Hongarije
en de toevlucht die kardinaal Mindszenty
in de Amerikaanse ambassade in Boeda
pest heeft gevonden zijn dus duidelijk de
voor de schrijfster inspirerende gegevens
geweest. Zij heeft zich zwaar belast door
haar roman wat plaats, figuur en tijd be
treft zo direct aan de werkelijkheid van
1956 te liëren. Nu moest zij op basis daar
van een politiek wereldbeeld scheppen van
twintig jaar later, voorts de sfeer van de
Amerikaanse ambassade daarop enten,
en zich het moeilijkste een hoofdfi
guur creëren die twintig jaar ballingschap
heeft verdragen in omstandigheden die de
schrijfster zich heeft moeten verbeelden
om te kunnen gissen hoe haar hoofdfiguur
zou zijn. Het vreemde is dat de schrijfster
haar roman wellicht twintig jaar later laat
spelen om niet te nauw aan het heden ge
bonden te zijn, terwijl het gestelde doel
daardoor nog moeilijker werd. Want voor
het thema van haar roman het dub
belgangersmotief is die verschuiving in
tijd niet nodig. Ze heeft dus wel een af
stand willen scheppen, maar door die in
de tijd te zoeken heeft ze haar litteraire
ruimte verkleind. Elke geestelijke had
haar hoofdfiguur kunnen zijn nog
steeds: gelezen haar thema en had haar
kunnen ontlasten van de noodzaak een
nieuwe politieke wereldsituatie te beden
ken als kunstgreep om decor te schep
pen. Door de behoefte, om afstand te ne
men van de inspiratiebron, zo onvolledig
tegemoet te komen heeft zij zich voor een
vrijwel onuitvoerbare taak gesteld, want
niet de toestand van twintig jaar later is
wezenlijk in haar roman, maar de per
soonlijke relatie tussen twee mensen.
DE ROMAN IS wel in grote lijnen hel
der gecomponeerd, maar overal waar het
werelddécor, de twintig jaar later, de le
vens van haar figuren direct beïnvloedt
ontstaan wrijvingen tussen hun karakters
en de opgelegde situatie waaraan zij moe
ten gehoorzamen. Het gegeven is als
volgt: een Amerikaanse wiskundige Mor
ton uit Princeton, broer van de ambassa
deur in Boedapest, lijdt aan een ongenees
lijke ziekte. Hij lijkt precies op de kardi
naai en hij wil in de ambassade sterven,
opdat de kardinaal dan als de wiskundige
Morton de vrijheid kan kiezen. Een kort
zichtige droom van een zieke man, die een
mislukt bestaan groots wil besluiten, naïef
en goedbedoeld.
NU IS JAMMER dat de schrijfster niet
duidelijk maakt waarom het juist de kar
dinaal en een wiskundige van wereldfor
maat moeten zijn die het thema dragen.
Een dorpspastoor en een leraar hadden er
ook voor kunnen poseren en de schrijfster
wellicht minder belast met neventaken die
de actualiteit moeten raken. Maar niet al
leen heeft Christine Arnothy door die ac
tualiteitsbinding haar doel niet bereikt,
ook is zij gehandicapt door het feit dat zij
denkwijzen van een te veel voorkomend
karakter projecteert naar geesten die een
hogere kwaliteit toegedacht moet worden:
die van de kardinaal en de Princeton-ge-
leerde. Die vertilling wreekt zièh. Telkens
doen de hoofdfiguren iets wat, gezien hun
tot dan toe geschetste karakters, onwaar
schijnlijk lijkt.
DE AMBASSADEUR bloost na enkele
woorden met de kardinaal te hebben ge
wisseld, hij verliest te vlug al zijn zelf
vertrouwen en zelfverzekerdheid. Dat kan
natuurlijk, maar niet na de onbeduiden
de woorden die hij met dé kardinaal ge
wisseld heeft. De kardinaal door twin
tig jaar ballingschap en hoog priesterschap
gerijpt tot een wijze grijsaard die in vol
strekte innerlijke rust leeft walgt, krijgt
een vlaag van drift, voelt plotseling angst,
Wordt verslagen door moeheid, omdat de
wiskundige hem met zijn benarde hoop
benadert. Na twee eenvoudige gesprekjes
zegt de primaat der Hongaarse kerk
de man die twintig jaar ballingschap rus
tig heeft gedragen, die de hel van de Hon
gaarse opstand heeft meegemaakt al
tegen Morton: „U gooit mijn leven over
hoop" en spreekt van een beproeving.
Drie keer vraagt de kardinaal. „Wilt
u biechten?" terwijl Morton heel duidelijk
heeft gezegd atheïst te zijn, nooit ge
knield te hebben. Overigens blijkt verder
op in het boek dat Morton in een rooms-
katholieke kerk getrouwd is en daar hoort
heel wat knielen bij. Vreemd is ook dat
de wiskundige op pagina 46 ontzaglijk
zwaar genoemd wordt en op pagina 104
geen gewicht blijkt te hebben beide ma
len volgens de kardinaal die de man moet
tillen. Deze overrekking van personen en
hun gevoelens en gewichten komt van
buitenaf omdat ze bedacht zijn. Ook zou
den alle spionnen werkeloos zijn gewor
den omdat de wereld in totale rust ver
keert, maar even na die constatering blijkt
er toch weer een spion in de Amerikaan
se ambassade te zijn. Ook blijkt niet
waarom de kardinaal in het nieuwe we
reldbeeld nog steeds balling moet zijn.
Voorts worden teveel personen door el
kaar beurtelings op hun dichterlijkheid
attent gemaakt. De schrijfster heeft zich,
door haar obligate binding met de actuele
inspiratiebron, niet kunnen identificeren
met haar stof en daardoor ontstaan zulke
tegenstrijdigheden.
OPVALLEND IS DAT in dit boek, even
als in „De Genezer",juist die persoon
aan een eigen gestalte toekomt die door
de schrijfter nauwelijks is aangeraakt: in
„De genezer" de echtgenoot Max van de
vrouw die zich aan de pseudo-arts ver
gooit, in „De kardinaal" de arts No
robov, wiens vrouw bevriend raakt met
de echtgenote van de Amerikaanse ambas
sadeur. Die ambassadeursvrouw lijkt weer
op cïe vrouw uit „De genezer": ook hier een
fanatische vrouw, erotisch gestoord, die
heel vrijdenkend wil zijn maar, naar aan
leiding van een plotselinge opwelling die
niet uitgelegd wordt, duidelijk inziet: „Wat
nooit in haar had kunnen ontluiken, ver
anderde nu in een soort religieuze obses
sie. Eigenlijk ben ik katholiek, mijmer
de ze, katholiek.Waar in beide boe
ken dus een onbevredigde, weinig geor
dend denkende vrouw op de voorgrond
komt die door hogere aspiraties aan haar
verkeerd begrepen burgerlijkheid tracht te
ontsnappen", komt ook in beide boeken
maar nauwelijks door de schrijfster
van buitenaf aangeraakt een mannen
figuur naar voren die in rustige zelfver
zekerdheid en liefderijke toewijding ge
stalte geeft aan zijn leven. Maar ja, op
grond daarvan zouden we de boeken toch
niet willen aanbevelen.
Christine Arnothy heeft haar maat nog
niet gevonden; kenmerkend voor de twee
boeken, die hier genoemd zijn, is de
overrekking van karakters naar situaties
waar zij te klein voor zijn.
HET MUZIEKKORPS van het korps
„Haarlem-Centrum" van het Leger des
Heils hoopt vrijdagavond naar Dene
marken te vertrekken, waar het tijdens
een tournee enige centra van het Deense
Leger des Heils zal bezoeken voor het
geven van concerten. Met deze con
certen willen de Haarlemse Leger des
Ileils-muzikanten met hun kapelmeester
Berend Schut de uitgevoerde muziek
dienstbaar maken aan het religieuze
ideaal, dat hen bezielt en dat ook aan
de uitvoeringen door het korps gegeven
op de afscheidsavond, die woensdag in
de tuinzaal van het gemeentelijk Con
certgebouw werd gehouden, een eigen
accent gaf.
HET KORPS vertolkte voor zeer tal
rijke toehoorders het programma, dat voor
de Deense tournee is samengesteld en dat
karakteristiek is voor muziekavonden van
het Heilsleger. In hoofdzaak werd het
gevormd door zogenaamde selecties; dat
zijn composities, waarin uitverkoren Leger
des Heils-liederen verwerkt zijn. Enkele
marsen, een compositie voor solotrombone
met orkest en een „air varié" completeer
den het instrumentale programma.
Aan de voorbereiding van de uitvoe
ringen was, gezien de uitstekende presta
ties, die op deze avond geleverd werden,
hard en met grote zorg gewerkt. Een voor
treffelijke vertolkingseenheid heeft de
kapelmeester Berend Schut tot stand
weten te brengen, een eenheid in techni
sche gaafheid en homogene sonoriteit van
de instrumentengroepen, klanksterkte-
nuanceringen en muzikale geladenheid. De
uitvoeringen hadden de kracht der over
tuiging.
HET SPEL VAN DEZE muzikanten
dwong tot luisteren, want het vervulde een
zending in muzikale en in religieuze zin
Bij deze uitvoeringen hebben de bespelers
van pistons, tuba's en trombones zich met
solistisch vertolkte fragmenten bijzonder
kunnen onderscheiden. De jonge trombo
nist Wim Bon vertolkte zeer verdienstelijk
de solo-partij van „Ere zij aan God" van
William Cooper, met zorg,, maar voor de
akoestisch moeilijke ruimte van de tuin
zaal, met wat te sterk klankvolume door
het korps begeleid. Het dynamische con
trast tussen begeleiding en solo bleef daar
door te gering.
Als vocale intermezzi bracht een man
nenkoor, gevormd door leden van het
muziekkorps met beschaafde, gevoelige
klank het lied „Wilt heden nu treden", een
Deens lied in de oorspronkelijke taal en
een Nederlandse bewerking van een
negro-spiritual „Were you there, when
they crucified my Lord" ten gehore.
DE AVOND, die ingezet was met de uit
voering van het Deense en het Neder
landse volkslied, werd enthousiast en toe
gewijd geleid door luitenant-kolonel P.
Deurloo, divisie-officier van de Centraal-
Nederland-divisie. Aan kolonel Deurlo is
de leiding van de Deense tournee opge
dragen
dit naar aanleiding van de slechte start
van deze clubs waren te onbenullig om
uitgezonden te worden.
Na de voortzetting van de avonturen
van mr. Cox die in weerwil van de
grimmige aankondiging hoe langer hoe on
waarschijnlijker worden kwam uit de
Firato-studio de vrolijkheid van een Antil-
liaans zang- en dansfeest in de huiskamer
over. Met steun van Stanley Cras werd
het zij het dan niet zo hecht op
soms verrassende wijze door Thijs Cha-
nowski samengesteld en geleid.
Als een der nieuwe gastheren van „Lit
teraire ontmoetingen" slaagde Simon Car-
miggelt erin een sterke karakteristiek te
geven van de Vlaamse schrijver Willem
Elsschot en diens werk. Regisseur Hans
Keiler ondersteunde met vaak interessant
foto- en filmmateriaal Carmiggelts woor
den.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 VARA. 9.40
VPRO. 10.00 VARA. 12.00 AVRO
16.00 VARA. 19.30 VPRO. 21.00
VARA. 22.40 VPRO. 23.00-24.00
VARA
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Socialistisch strijdlied. 7.23
Klaarwakker: lichte grammofoonmuziek
en reportages. (Om 7.35 Van de voorpagi
na, praatje). 8.00 Nieuws en socialistisch
strijdlied. 8.18 Lichte grammofoonmuziek.
9.00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10 Klas
sieke grammofoonmuziek. 9.25 Het drie
jaarlijks congres van de Algemene Be
drijfsgroepen Centrale te Amsterdam (I).
9.35 Waterstanden. VPRO: 9.40 Morgen
wijding. 9.55 De Wijkzuster en de Christi
na Vermeijden Stichting, gesprek. VARA:
10.00 Schoolradio. 10.20 Het driejaarlijks
congres van de Algemene Bedrijfsgroepen
Centrale te Amsterdam (II). 11.00 Voor
de kleuters. 11.15 Moderne kamermuziek.
11.40 Orgelspel. AVRO: 12.00 Licht instru
mentaal ensemble en zangsolist. 12.20 Re
geringsuitzending: Voor de landbouw.
12.30 Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.33 Sport en recreatie, afgewis
seld met grammofoonmuziek. 13.00 Nws.
13.15 Mededelingen, eventueel actueel of
grammofoonmuziek. 13.25 Beursberichten.
13.30 Dansorkest en zangsolisten. 14.00
Kinderkoor. 14.20 Harprecital: oude mu
ziek: stereo-uitzending. 14.40 Litterair pro
gramma en voordracht. 15.05 Amerikaan
se amusementsmuziek. VARA: 16.00 Mo
derne orkestwerken (gr.). 16.30 Roemeens
orkest: stereofonische uitzending. 17.00
Voor de zieken. 17.30 Ballroomorkest: ste
reofonische uitzending. 17.50 Actualiteiten.
18.00 Nieuws. 18.15 Lichte grammofoon
muziek. 18.25 Marinierskapel der Konink
lijke Marine. 18.50 Loon naar werken,
praatje. 19.00 Paulus de Boskabouter. 19.10
Meisjeskoor. VPRO: 19.30 Moderne orkest
werken (gr.) 19.50 Daarom praatje.
20.00 Nieuws. 20.05 Het oude wijsje, hoor
spel. 20.40 Moderne kamermuziek VARA
21.00 Walsenorkest. 21.30 Gesproken por
tret. 2145 Lichte grammofoonmuziek.
22.30 Nieuws. VPRO: 22.40 Avondwijding.
VARA: 23.00 Socialistisch nieuws in Es
peranto. 23.10 Weerklank: muziekrevue.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 7.00-24.00 NCRV.
NCRV. 700 Nieuws en SOS-berichten.
7.10 Dagopening. 7.20 Klassieke grammo
foonmuziek. 7.45 Radiokrant. 8.00 Nieuws.
8.15 Rijn- en Donauliederen (gr.). 8.30
Lichte grammof.m. 8.45 Balalaikaklanken
(gr.) 9.00 Voor de zieken. 9.35 Lichte
grammofoonmuziek. 9.40 Voor de vrouw.
10.10 Klassieke muziek voor gitaar, (gr).
10.15 Morgendienst 10.45 Sopraan en pia
no: klassieke en moderne liederen. 11.15
In 't zilver, een programma voor oudere
muziek. 12.30 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.33 Licht instrumentaal kwin
tet. 12.53 Grammofoonmuziek, eventueel
actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15 Musette-
ensemble en zangsolisten. 13.40 Canadese
Radiophilharmonisch orkest en solist:
klassieke muziek. 15.25. Moderne grammo
foonmuziek. 15.35 Kamerkoor. 16.15 Wen
ken voor de tuin. 16.30 Radiophilharmo
nisch sextet: moderne muziek. 17.00 Voor
dracht. 17.20 Vocaal ensemble. 17.40 Beurs
berichten. 17.15 Hawaiianklanken (gr.).
18.00 Muziekkorps. 18.20 De hangmat, een
programma dat schommelt. 18.50 Rege
ringsuitzending: Nieuwe regeling voor
amateuristische kunst, door mr. L. B. van
Ommen, administrateur van de Afdeling
Volksontwikkeling van het Ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
19.00 Nieuws. 19.10 Licht instrumentaal
kwartet. 19.30 Radiokrant. 19.50 Koorzang.
20.20 Kamerorkest en solisten: moderne
muziek. 2115 Het oude volk viert zijn
nieuwe jaar, klankbeeld. 21.45 Theateror
kest en solisten: amusementsmuziek. 22.10
Koorzang. 22.30 Nieuws. 22.40 Wijd als de
wereld, lezingen. 23.00 Kamerorkest: klas
sieke en moderne muziek. 23.45 Klassiek
strijkkwartet (gr.). 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte muziek. 12.30
Weerbericht. 12.35 Lichte muziek. 12.50
Programmaoverzicht. 13.00 Nieuws. 13.15
Licht programma. 14.00 Nieuws. 14.03 Ka
mermuziek. 15.20 Amerika in bloem. 16.00
Nieuws. 16.03 Beursberichten. 16.09 Oude
muziek. 17.00 Nieuws. 17.15 Lichte muziek.
18.00 Nieuws. 18.03 Moderne muziek. 18.20
Voor de soldaten. 18.50 Radiokroniek.
19.00 Nieuws. 19.40 Vlaamse volksmuziek.
20.00 Gevarieerd programma. 20.15 Thea
terkroniek. 2040 Amusementsprogramma.
21.45 Volkskunde 22.00 Nieuws. 22.15 Lich
te muziek. 22.35 De zeven kunsten. 22.50
Lichte muziek. 23.00 Nieuws 23.05 Klas
sieke en moderne muziek. 23.55-24.00 Nws.
VOOR DONDERDAG
NCRV: 15.00 Voor. de vrouw. 15.45 Pau
ze. 16.00-16.15 Voor de kleuters. 19.30 Toon
ladders, gevarieerd programma. NTS:
20.00 Journaal. NCRV: 20.20 Memo. 20.30
Zwart op wit, documentaire over Indone
sië. NTS: 21.00 Ingrid Bergman en Michael
Redgave in „Hedda Gabler" van Ibsen.
22.15 Forum over lonen en prijzen. 22.40
Dagsluiting. 22.50 Tweede NTS-journaal.
VOOR VRIJDAG
VARA: 19.30 Top of Flop. NTS: 20.00
Journaal. VARA: 20.20 Achter het nieuws.
20.45 Hedenavond voorstelling, toneelfrag
menten. 21.30 Muzikaal programma. 22.00
Dokter Kildare, Amerikaanse TV-film.
NTS: 23.00-23.05 Journaal
