Nachtelijke verkenningen in de ether
Invloed van het wetenschappelijk onderzoek
op het dagelijks leven in Amerika
ZWITSERSE WIJNBOUW OP RETOUR
Onie tuin- en
Luisteraar heeft een ruime heus en
hans op boeiende ontdekkingen
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1963
Erbij
/-
Steeds minder
wijngaarden
en werkkrachten
DE GAULLE VERSTERKT POLITIEKE
GREEP OP HET FRANSE RADIOBESTEL
PAGINA U K 1h
OP DE JAARLIJKSE persconfe
rentieronde der Omroepverenigingen
heeft de directeur van de NCRV een
hem dierbaar stokpaardje bereden:
het nachtprogramma. Voor een volk
van nachtbrakers als wij zijn het is
inderdaad opmerkelijk hoeveel ver
lichte ramen men in Nederlandse
steden en dorpen tot diep in de nacht
aantreft is dat op zichzelf een rede
lijke gedachte. Voor de oorlog bleven
de Nederlandse zenders in verhou
ding tot de overige Europese landen
betrekkelijk lang wakker. België en
Zwitserland maakten er destijds al om
kwart over tien, half elf een eind aan.
Zelfs nu nog behoren deze landen tot
de vroege sluiters, al heeft de Vlaam
se afdeling van de BRT enige tijd ge
leden haar dagelijkse activiteit met
een uur verlengd. Terloops zij opge
merkt dat de meeste landen boven
dien veel vroeger beginnen dan de
Nederlandse omroep doet. Met de
BBC heeft zich de merkwaardigheid
voorgedaan dat zij vroeger is gaan
eindigen dan voor de oorlog. De
Home Service houdt er om half
twaalf mee op, het Third programme
om middernacht. Dat is voor een
groot industrieel land eigenlijk zéér
vreemd, maar het kan natuurlijk zijn
dat de Britten de nachtelijke klandi
zie met een royaal gebaar aan het
Engelse programma van Radio-
Luxemburg II laat, dat evenals het
Franstalige Luxemburg I tot drie uur
in de ether blijft.
HET AANTAL radiostations dat tot
één of twee uur uitzendt is legio. We
noemen slechts Europe I, Radio Monte
Carlo en een aantal middeneuropese
zenders, zoals Praag, Warschau en
Zagreb. De Joegoslavische omroep
geeft in zijn programma meestal se
rieuze muziek. Warschau (middengolf
200 en kortegolfbanden 31 en 42 meter)
biedt tussen half één en twee uur
's nachts een melodieus concert onder
de titel „Muziek, gemeenschappelijke
taal der volken", dat tevens in het
Frans wordt aangekondigd.
Twee landen die zich vierentwintig
uur per etmaal laten horen zijn Frank
rijk en Italië. De zender Allouis, die
met vijfhonderd kilowatt blaast, pau
zeert slechts één uur per week (in de
nacht van vrijdag op zaterdag) terwille
van het onderhoud. In het eerste uur
van de nacht biedt Paris-Inter (de of
ficiële roepnaam van Allouis) een altijd
interessant en actueel overzicht van het
Franse theaterleven met reportages,
interviews en nieuwtjes die betrekking
hebben op toneelstukken, films, revue-
en variétébedrijf en cabarets. Na kwart
over één wordt de uitzending vooral ge
richt op de behoefte aan ontspanning
bij chauffeurs en nachtarbeiders. De
gehele nacht door wordt, evenals over
dag, elk uur een kort nieuwsbulletin
verspreid.
DOOR HET ZWIJGEN van de belen
dende stations krijgt Rome (355 meter)
evenals trouwens een groot aantal
zenders in de Duitse landen de kans
om zich 's nachts te laten gelden. De
RAI (afkorting voor Italiaanse radio-
omroep) zoekt het vooral in een mu
zieksoort welke een dolce vita sugge
reert met tussen drie en vier een licht-
klassiek intermezzo.
Dank zij het zwijgen van zovele zen
ders kent het nachtelijk radioluister en
nog de attractie van de jacht op veraf
gelegen stations waarvan men de iden
titeit wil vaststellen. Met de tegenwoor
dige propagandistische spraakverwar
ring is dat moeilijk genoeg. Zo luister
den wij eens een uur naar een station
dat wij voor Portugees versleten. Tot
de volgende uitzending in het Engels
ons duidelijk maakte dat wij al die tijd
op het Roemeense Boekarest afgestemd
waren geweest. Het identificeren van
radiostations wordt trouwens een tijd
rovend karwei nu het mode is zoveel
mogelijk non-stop-muziek uit te zenden
met zo weinig mogelijk aankondiging.
Deze ontwikkeling is door de magne-
tofoon in de hand gewerkt.
RUSLAND KAN MEN natuurlijk ook
dag en nacht ontvangen, via de voor
het buitenland bestemde kortegolfzen-
ders. Veel aardiger is het echter de
Russische binnenlandse zenders te tra
ceren. De beste gelegenheid bieden
Kowno op 217 meter, Moskou op 1141
meter, Leningrad op 1271 meter en een
zender in de cijftig-meterband. De
eerstgenoemde twee stations worden
waarschijnlijk door zenders in Oost-
Duitsland gedoubleerd, vandaar dat
men Moskou op 1141 meter zelfs over
dag zeer duidelijk kan ontvangen. Het
grote tijdsverschil geeft grappige con
sequenties. Zo hoorden wij Kowno
dat het centrale programma uit Mos
kou uitzendt om half drie sluiten,
maar een half uur later kwamen Mos
kou, Leningrad en Lwow (321 meter)
alweer met de klokken van het Krem
lin in de ether: een nieuwe uitzen
ding was begonnen, net als bij ons, met
nieuwsberichten eerst en een opgewek
te ochtendgymnastiek-mijnheer (met
het onvermijdelijke pianogepingel) ver
volgens.
DERGELIJKE VERKENNINGEN in
de ether zijn niet meer mogelijk wan
neer alle zenders dag en nacht in be
drijf zouden blijven. Het is ook de
vraag of dat noodzakelijk is. Wie be
hoefte heeft aan achtergrondmuziek
heeft nu al keus uit een tiental pro
gramma's en de deuntjes zijn in de he
le wereld gelijk, zodat het weinig uit
maakt of ze nu uit de ene of de andere
studio komen. Het zou wel prachtig zijn
als er nu ook eens een Nederlands
„derde programma" kwam want
daarin loopt ons land nu ver achter
vergeleken bij alle buren maar dan
moet dat ook op redelijke tijdstippen
worden uitgezonden. Een nachtpro
gramma zou de totstandkoming van
een kwaliteitsprogramma naast de twee
bestaande slechts kunnen vertragen.
En tenslotte: Velen zullen de nachte
lijke pauze in de geluidshinder terecht
niet willen missen!
J. H. Bartman
IN DE VERENIGDE STATEN is
de federale regering de grootste werk
geefster voor de technisch en weten
schappelijk geschoolden: zij heeft
meer dan 165.000 geleerden, inge
nieurs en technici in dienst. Op en
kele uitzonderingen na werkt de door
de regering aangestelde geleerde in
de anonimiteit. Dat neemt niet weg
dat hij belangrijke bijdragen levert
aan onze wetenschappelijke kennis en
aan de gezondheid en het welzijn van
zijn volk. Toen onlangs, in een en
quête aan de hoofden van research en
ontwikkeling van de grote Ameri
kaanse industrieën, werd gevraagd
welke zij de tien belangrijkste resul
taten op hun gebied van de jaren vijf
tig achtten, vermeldden zij er zeven,
waarin geleerden, bij de federale
overheid in dienst, een vooraanstaan
de rol hadden vervuld. Dit zijn de
verovering van d§ ruimte, krachtwin
ning uit kernsplitsing, „solid state
electronica", elektronische rekenma
chines, omzetting van zout in zoet
water op commerciële basis, water
stoffusie en het passagiersvervoer met
straalvliegtuigen.
Het vervroegen van
bloembollen binnenshuis
is een prettig werkje en
geen wonder dat de
huisvrouw dit veel doet.
Er verongelukken ech
ter nogal eens dure bol
len omdat men ze te
veel haast. Men bestelt
de bloembollen dan te
laat en tracht de ver
loren tijd in te halen,
door ze maar wat vroe
ger in de warme kamer
te zetten. Dat is hele
maal verkeerd. Hyacin
ten kan men heel goed
op water vervroegen; er
zijn de bekende glazen,
en ook kweekt men ze
veel op in de zogenaam
de groeidozen. Het gaat
prima, maar u moet
goede kwaliteit bestel
len; dat is de hoofdzaak.
Bovendien, als men
vroeg bloeiende hyacin
ten wil hebben, zal men
geprepareerde bollen
m.oeten bestellen; dat
zijn bollen die een spe
ciale behandeling heb
ben ondergaan, waar
door ze zo vroeg kunnen
bloeien. Die bollen zijn
meestal wat duurder
dan onbehandelde, doch
het prijsverschil zijn ze
dubbel en dwars waard.
De bol moet op water
gezet worden en dan zo
dat de bodem juist en
kele millimeters boven
het water blijft; anderen
bereiken betere resulta
ten door de bol juist het
water te laten raken; het
kan allebei. U bent er
trouwens niet door al
leen geprepareerde bol
len te bestellen, men zal
ook gebruik moeten ma
ken van vroeg bloeiende
soorten; maar laat bloei
ende bollen geeft men
die behandeling meestal
niet. Ze zullen voorlopig
de donkere en koele kast
in moeten; men moet
opletten waneer er eens
water bij gegoten móet
worden; doe dat dan
zonder de bol er af te
halen. Pas als de bleke
neuzen een lengte van
zeven centimeter be
reikt hebben en het glas
vol met witte en dikke
wortels zit, mag het
glas in de warme kamer
gezet worden.
De uitgebloeide
bloempjes van de Ster
van Bethlehem zal men
regelmatig moeten ver
wijderen; als men die
laat zitten, zullen er niet
veel nieuwe bloemknop
jes meer gevormd wor
den; de plant heeft nu
ook wekelijks een beetje
kamerplantenmest no
dig. Als uw gatenplant
vol luchtwortels zit,
moet men die rustig la
ten doorgroeien; het is
verkeerd ze af te snij
den. Als men wil stek
ken kan men de top uit
de plant nemen; de
luchtwortels zullen dan
als potwortels dienst
kunnen doen. Dan hebt
u weer een jonge en
sterke plant.
G. Kromdijk
GEVRAAGD NAAR de gebieden waar
in de voor de Amerikaanse Regering
werkzame geleerden in de toekomst
'n belangrijke rol zouden spelen noem
den zij de bemande ruimtevlucht, de
krachtwinning door middel van water
stoffusie, thermo-elektriciteit, het kan-
op instrumenten, die thans in gebruik is
bij alle commerciële en militaire vlieg
tuigen, de door atoomenergie aangedre
ven onderzeeboot, het lange-afstands-
waarschuwingssysteem voor geleide
projectielen en het ook voor de mens
onschadelijke miitvuurvaccine.
keronderzoek en de synthese van de le
vende stof.
Bovenstaande opsomming is echter
geenszins volledig. Van het vele, dat
door de in overheidsdienst werkzame
geleerden tot stand is gebracht, willen
wij slechts vermelden de ontwikkeling
van radar en sonar, de eerste geheel
automatische rekenmachine, de landing
De allereerste wetenschappelijke ac
tiviteiten van de Amerikaanse Regering
gaan terug tot 1807, toen de landmeet
kundige dienst, Coast and Geodetic
Survey werd ingesteld. Het zou even
wel nog tot het begin van deze eeuw
duren voordat er permanente weten
schappelijke bureaus met een eigen
programma als regeringsinstanties wor
den opgericht. Thans bekleedt 11 van
WANNEER REEDS GERUIME
tijd de graanoogst van het land is en
naar oud gebruik in menige streek de
werkers gul zijn onthaald maken de
wijnboeren zich elders gereed om
hun oogst binnen te halen. De wijn
oogst begint in landen als Zwitser
land, Duitsland en Frankrijk al in
september en bereikt in de daarop
volgende maand zijn hoogtepunt. Het
oogsten van de wijndruiven is eigen
lijk op zichzelf al een feestelijke ge
beurtenis. Reeds van oudsher. Ver
moedelijk omdat het produkt dit op
zichzelf al met zich brengt. Goed ge-
iöftOOOOCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCOOCXOOOOOroaCOOOOOOOÖOOOOÓOOOOOOOOC CX^OUOCXjOOCOCOOOOOOOOOOOOOCOCOCOOOOOCOOOOCOOOOOé
DE FRANSE MINISTER van Voor
lichting, Alain Peyrefitte, heeft in
Parijs bekendgemaakt, dat de Natio
nale Staatsomroep aan een radicale
reorganisatie zal worden onderwor
pen. Van de vier Parijse radiostations
zal er één worden opgeheven, terwijl
de zendtijd van France III, dat de
Franse prestigeprogramma s verzorgt,
drastisch wordt ingekort. Tenslotte
zullen de regionale radiostations wor
den versterkt en uitgebreid.
HET FRANSE radioplan steunt op
vooral twee overwegingen. Allereerst
het feit dat de commerciële omroepen
van Luxemburg, Monte Carlo en Euro
pa I, die in het Frans uitzenden met
hun populaire programma's een steeds
breder publiek blijken aan te trekken.
Sinds 1950 is het gehoor der vier Franse
radiostations van 53 tot 27 percent ge
halveerd. France III mag nu nog maar
op de belangstelling van 1 percent van
het radio-auditorium rekenen. Radio-
Luxemburg beslaat alleen al 43 percent
van het Franse luisterpubliek en dé
drie andere concurrende stations nemen
de resterende 30 percent voor hun
gezamenlijke rekening. Dat zijn de
cijfers die een uitgebreid opinie-onder
zoek onlangs heeft uitgewezen.
HET ANDERE MOTIEF van de
Franse regering is van politieke aard.
Generaal De Gaulle acht het van be
slissend belang voor zijn persoonlijke
propaganda en zijn politiek op de na
tionale omroep en televisie te allen "tij
de te kunnen rekenen en daarom wordt
de greep van de regering op die media
dan ook voortdurend steviger gemaakt.
Met het overgrote deel van de geschre
ven landelijke en vooral provinciale
pers staan de commerciële radio-sta
tions in hun commentaren vaak toch al
zeer critisch tegenover verschillende
politieke initiatieven van het staats
hoofd en voor De Gaulle is dat een re
den temeer de nationale omroep en te
levisie nu nog wat straffer te monopo
liseren. Die poging tot politieke gelijk
schakeling zal waarschijnlijk een da
ling van het culturele peil der officiële
radio-programma's met zich mee bren
gen. Deze programma's moesten tot nu
toe met de commerciële omroepen con
curreren. De promotor van het reorga
nisatie-plan heeft kort geleden dan ook
al erkend dat men in de toekomst in de
Franse ether moeilijk aan een zekere
„vulgariteit" het höofd zal kunnen
blijven bieden.
V:
Zes paarden trekken de wijnkoningin van Neuenburg (en haar praalwagen).
vulde korven met vele zware trossen
druiven wil toch zeggen, dat er weer
wijn zal zijn, waarmede men zich het
leven kan veraangenamen! De wijn
boer zélf zal tevens en vermoedelijk
wel in de eerste plaats denken aan
hetgeen de geoogste druiven hem in
contanten zullen opbrengen, want
tenslotte kan ook hij van het plezier,
dan wijn pleegt te schenken, niet
leven.
DE DUITSE RIJN- en Moezelwijnen
zijn in ons land genoegzaam bekend.
Men heeft de laatste tijd ook wel ge
hoord, dat Luxemburg goede wijnen
levert. Van de Zwitserse wijnen weet
men in ons land weinig, al Iaat de sta
tistiek zien, dat d'e invoer van wijnen
uit dit hart van Europa stijgende is.
Waar wijn wordt gemaakt uit ter plaat
se groeiende druiven worden ook wijn
feesten gevierd. Zwitserlands wijn
boeren blijven daarbij zeker niet achter.
Het bijwonen van die feesten is
tevens een mooie gelegenheid om de
Zwitserse wijnen te leren kennen. Er
zijn nog verscheidene soorten. De be
kendste zijn: Fendant, Döle, Aigle of
St. Saphorin, Twanner, Hallauer,
Bernecker en Maienfelder. Minder be
kend zelfs in Zwitserland zijn
Schweizerblut, St. Arbogast, Haslinger,
Leutschemer, Kaiserspahn, Kompleter,
Humagne, Rèze en Heida. Dit zijn
wijnen voor echte „kenners", hetgeen
nog niet wil zeggen, dat ze déérom ook
beter zouden zijn dan de eerstgenoemde.
OVERIGENS STAAT de Zwitserse
wijnbouwerij er eigenlijk niet zo gun
stig voor, want de totale oppervlakte
wijngaard neemt voortdurend af, voor
namelijk als een gevolg van gebrek aan
werkkrachten. Ook de voortdurend zich
uitbreidende steden vreten stukje voor
stukje kostbaar en vruchtbaar wijn-
gaardland weg.
Juist bij de wijnbouw is dit wegvallen
van hier een wijngaard en elders een
andere wingerd-tuin funest, omdat één
zelfde druivensoort geheel verschillen
de wijnen levert naarmate zij onder
andere omstandigheden groeit en haar
vruchten er rijpen. Zo kon men enkele
jaren geleden in de kelders van een
oud kasteeltje in Wallis niet minder dan
18 soorten Fendant, 13 soorten Johan-
nisberg en 9 soorten Dóle aantreffen,
elk met een eigen aroma.
OVER AROMA GESPROKEN: wan
neer de druiven geoogst worden
„smaakt de lucht naar wijn", zegt de
Duitser. Daar is beslist iets van waar.
Het oogsten van de druiven is beslist
een feestelijk werk. Dat kan men de
meisjes die helpen plukken, maar ook
de mannen, die het zwaardere werk
van sjouwen en dragen op zich hebben
genomen,, aanzien. Er voor die oogst
altijd veel belangstelling vanuit de
nabij gelegen steden, vooral wanneer
een mooie najaarszon het uitgaan aan
trekkelijk maakt.
Sommige plaatsen profiteren van die
belangstelling alvast door de vreemde
lingen wat te „bieden" in de vorm van
een heel feestprogramma, waarbij de
druiven natuurlijk in het middelpunt
staan. Misschien zal er echter nóg meer
gedacht worden aan 't eindprodukt
Het wijnbouwersgebied ligt nogal
verspreid over Zwitserland, want men
kan de wijngaarden vinden in het wes
ten in de Jura dus en ook in Oost-
Zwitserland (in de buurt van Zürich).
Niet minder bekend zijn de gebieden in
het zuiden bij Lugano en om het Meer
van Genève.
De voornaamste „Winzerfeste" kan
men meemaken om het Bieler-meer, in
Neuenburg (met een groot bloemen
corso), in Lugano het „Festa della
vendemmia" met bloemen-, vruch
ten- en klederdrachtenoptochten, in
Lutry, het stadje aan het Meer van
Genève en in Locarno.
de federale ambtenaren een technische
of wetenschappelijke functie. De kern
van de in overheidsdienst werkzame
geleerden wordt gevormd door 55.000
ingenieurs en technici, 21.000 fysici en
21.000 biologen.
IN HET FISCALE JAAR dat op 30
juni 1960 eindigde heeft de regering ne
gen miljard dollar of ruim 10 van de
begroting, besteed aan research en ont
wikkeling. Dit was tweemaal zoveel als
in dezelfde tijd en voor hetzelfde doel
werd besteed door de industrie, stich
tingen, onderwijsinstellingen, enz.
Wat valt nu voor de burgerbevolking
van de militaire research te verwach
ten? Ofschoon de uitgaven voor de de
fensie hoofdzakelijk op de ontwikkeling
van wapens is gericht, is in het verle
den reeds duidelijk gebleken hoezeer
deze ook voor de burgers van belang
kan zijn. Navigatiesatellieten zullen eer
lang aan schepen en vliegtuigen een
uiterst nauwkeurig „vast punt" voor
positiebepaling geven. Met behulp van
weersatellieten zullen landbouw en ver
voerswezen, beter dan tot dusver voor
mogelijk werd gehouden, inzicht krij
gen in de krachten, die de vorming
van het weer bepalen.
HET ECHOLOOD, dat door de Marine
werd ontwikkeld om de plaats van
vijandelijke onderzeeboten te bepalen,
is thans vrij algemeen bij de vissers-
en koopvaardijvloot in gebruik. De bij
militaire research gevonden nieuwe ma
terialen en procédés hebben in de bur
gersector aanleiding gegeven tot vesti
ging van nieuwe industrieën, waarbij
vele duizenden een nieuwe werkkring
hebben gevonden. Op grond hiervan en
natuurlijk allereerst als verzekerings
premie tegen agressie kunnen de defen
sieuitgaven beschouwd worden als een
van de beste beleggingen, die de be
lastingbetaler voor zijn geld kan wen
sen.
Bij dit alles mogen wij niet voorbij
gaan aan de enorme zegeningen, die
de onderzoekingen op het gebied der
geneeskunde hebben opgeleverd. Dit on
derzoek wordt op steeds groter schaal
voortgezet.
Het oogstfeest te Lugano
L
i
