„Les Maxibules" - een toneelspelersfestijn
IN DE VISHAL EN OP ZEE
Circus Belli bracht in IJmuiden
programma van hoog gehalte
De P. C. Hooftprijs voor Theun de Vries
Jaarlijkse meerkampen van SUOMI
Première bij de Haagse Comedie
Bob de Lange meesterlijk als acteur èn regisseur
Ongevallen bij
Hoogovens
Alweer geen
voorrang
Inbraak in
IJmuiden
Gezamenlijke koren
geven concert
Motorschip gezonken na
aanvaring
Sport in IJmond
DINSDAG 24 SEPTEMBER 1963
De weg van „vertelkunst" naar monumentale epiek
was voorspel geweest, vertelkunst van de beste soort, uit
muntend in levendige beschrijvingen van het zeventiende-
eeuwse Amsterdam en als benadering van het fenomeen
Rembrandt nog altijd het beste wat er in romanvorm over
deze grootmeester werd geschreven. Maar al had Theun de
Vries met deze proeve van zijn episch talent een overwinning
behaald op de wat zwevend-mystieke en occulte bijgeluiden
van zijn poëzie, waaraan zijn zuiverste gedichten gelukkig
wisten te ontkomen, hij zocht een breder golfslag, een onper
soonlijker thema, een stof waarin zijn verlangen naar maat
schappelijke rechtvaardigheid en menswaardig leven voor
allen bevrediging kon vinden.
4
MARCEL AYMé is één van de zeer
produktieve schrijvers van het Franse
toneel. Toch zijn zijn meeste stukken te
zeer van de actualiteit en ti/pisch Franse
(vaak politieke) toestanden doortrokken
om op de Nederlandse planken te ge
dijen. Een van de uitzonderingen daar
op is „Les Maxibules" nu door de
Haagse Comedie op het programma ge
nomen. Toch spreken ook in dit verhaal
over een fabrikantenfamilie, die zich toe
legt op het produceren van maxibulen
(een fantasievoorwerp van Marcel Aymé
vergelijkbaar met schroefbouten of zo
iets) Franse achtergronden een duchtig
woordje mee: Het typische patriciaat
van een rijke fabrikantenfamilie in een
klein plaatsje met alle lachwekkende
standsvooroordelen vandien wordt door
Aymé*bijvoorbeeld geducht op de hak
genomen. Daarbij is het ook ondenkbaar
dat luchtige spot met geheiligde instel
lingen van de r.-k.-kerk als de biecht
stoel en de rol van kerkelijke hoogwaar
digheidsbekleders in het mondaine leven
uit een Nederlandse koker zou zijn ge
komen.
DES TE MOEDIGER is het dat ons resi
dentiegezelschap een dergelijk stuk dat
ook op het netelige punt van het sexuele
leven geen enkel blad voor de mond neemt,
op het repertoire heeft durven nemen. En
het heeft daarmee mijns inziens groot ge
lijk gehad. Want hoe velen de schouwburg
ook geprikkeld zullen verlaten, het blijspel
heeft verder zoveel aan pure toneelvreug
de te bieden en is daarbij ook zo interes
sant in het exploreren van alle mogelijk
heden van het theater, dat het grootste
deel van het publiek er toch een heerlijke
en boeiende ervaring aan zal hebben.
Het hoofdthema van dit stuk dat het
afgelopen weekeinde in de Koninklijke
Schouwburg in Den Haag zijn première
beleefde, is de ook bij Anouilh in steeds
wisselende vorm voorkomende gedachte
dat de Grote Liefde die men maar ééns in
zijn leven ontmoet, in de praktijk van het
dagelijks bestaan bezoedeld wordt en daar
door bedorven. Zij die deze ervaring des
alniettemin ongecorrumpeerd willen be
waren, vinden in Anouilhdrama's daarvoor
vaak geen andere oplossing dan de dood.
De twee helden van Aymés stuk hebben
besloten de onttakeling van hun alles over
heersende geluksgevoel te ontvluchten in
de paradoxaal-lijkende beslissing elkaar
niet meer onder ogen te komen. Het beeld
van hun liefde kan dan onbesmet in hen
beiden blijven voortbestaan. De zuster van
het meisje gaat haar zwager zoeken en,
als blijmoediger maar ook realistischer
confrater van Anouilh, laat Aymé de jon
gen dan tot bezinning komen. Deze ziet
in dat ook te lange verwijdering van el
kaar, de zuiverheid van het gevoel kan
bedreigen en keert naar huis terug.
MAAR DEZE in wezen eenvoudige, zij
het verre van onbelangrijke inhoud laat
Aymé schuil gaan achter een rookgordijn
van bizarre vondsten en experimenten, die
de vrolijkheid niet weinig verhogen. Hij
verzint een schrijver die het zojuist ge
resumeerde stuk heeft geschreven, maar
die, in de zaal aanwezig bij de repetities,
zich zo geërgerd heeft aan de slechte rol-
kennis van de opvoerenden dat hij een
extrasouffleursfiguur in het leven heeft
geroepen die om de spelers voor schut te
zetten zich vrij door het stuk heen mag
bewegen. Maar omdat de spelers door dat
dreigement hun teksten vlekkeloos hebben
geleerd en omdat de uitverkoren souffleur
een van het toneel bezeten derdeplans-
acteur is, maakt deze speler een fantas
tische super-virtuoze rol van Bob de Lange
van de gelegenheid gebruik dat hij niet
meer hoeft te souffleren om een groot aan
tal bijrollen plus een aantal improvisaties
van eigen vinding aan het spel van de ac
teurs toe te voegen.
MARCEL AYMé geeft hierdoor dus een
dubbel „Verfremdungs"-effect aan zijn
stuk mee. We wonen een repetitie bij
van het stuk van die andere schrijver,
als de decors nog niet gereed zijn, op
een kaal toneel dus, waarvan de losse
scènes, nog veelal zonder attributen ge
speeld, door de souffleur aan elkaar
gepraat worden. Deze telkens de illu
sie-verstorende figuur die bovendien in
zeldzaam komische monologen herhaal
delijk het decor, de omgeving en de
roddels achter de coulissen komt be
schrijven, gecombineerd met het spe
len zonder toneelaankleding, kostuums
en requisieten geeft een zeldzaam speels
en lichtvoetig aspect aan de voorstel
ling, die door de vaak cabaretachtige
scènetjes en effecten de hoogste eisen
aan de capaciteiten van de spelers stelt.
ALS BEZWAAR van het procédé mag
misschien gelden dat men een enkele maal
wel eens wat meer lijn in het gebeuren
zóu hebben willen zien: een aantal fi
guren wordt wel met wat erg veel ge
mak naar elkaar toe en weer van elkaar
vandaan geschreven, zonder dat de nood
zaak van iedere figuur of iedere dialoog
steeds grondig verantwoord lijkt, hetgeen
onder andere tot gevolg heeft dat het
tweede deel van de opvoering, en met
name het slot, wat in de lucht bleef han
gen; maar dit zijn waarschijnlijk al weer
veel te lompe, noordelijk-zwaarwichtige
bedenkingen tegen dit verrukkelijk vlin
derlichte geheel.
Zoals gezegd was speciaal de transfor-
matierol van Bob de Lange een wonder
baarlijk spervuur van virtuositeit. De
Lange speelt met een bedrieglijk gemak
in de loop van 't stuk zo'n veertigtal ver
schillende types, waaronder een hond en
een ezel, waarvan sommige zo onbedaar
lijk gek zijn zoals bijvoorbeeld de vrien
din!!) Olga-met-hond, of de oude Mexi
caan. of de fabrieksdirecteur-met-hart-
kwaal of de zwaarlijvige barones dat
alleen die ogenblikken de hele avond al
tot een feest maken.
Natuurlijk is dit een uiterlijke kant van
het vak „toneelspelen", en het behoort
niet tot het diepste of belangrijkste dat
men op het toneel te zien kan krijgen,
maar het gebeurt hier met een vanzelf-
Bob de Lange en Myra Ward in „De
„Maxibulen" van Marcel Aymé.
sprekendheid, een humor en een trefzeke
re dosering van middelen dat alleen de
grootste bewondering op zijn plaats is.
Naast De Lange bereikte een zelfde peil
van geest en kundigheid, Myra Ward als
de warmbloedige oudere zuster, bij mo
menten lang niet onbekwaam terzijde
gestaan door haar minaar Eric van In-
gen (meesterlijk in de rol van klein au
tootje!). Kleinere geraffineerde rollen wer
den bijgedragen door Do van Stek en Bas
ten Batenburg, die allen in de meesterlijk
volgehouden stijl van de avond mee-ac-
teerden; een duidelijke verdienste van de
regisseur die deze eenheid in speelvreug
de had weten te bereiken: alweer Bob de
Lange.
Het is dus geenszins overdreven te zeg
gen dat (net als twee jaar geleden in „Het
Prieel") deze voorstelling zijn werk is
het werk van een duivelskunstenaar dat
niet warm genoeg aan iedere toneellief
hebber kan worden aanbevolen.
Hans van den Bergh
Maandag
Maandag werden in IJmuiden aange
voerd 5750 kisten vis, waarvan 498 kisten
tong en tarbot, 3 heilbot, 2200 schol, 49
schar, 9095 haring, 695 makreel, 1700 schel
vis, 935 wijting, 255 kabeljauw en gul, 8
leng, 65 haai, 1 ham, 24 poon, 85 koolvis en
38 diversen.
Prijzen, in guldens, per kilogram: heilbot
4.70-4.10, gr. tong 6.20-5.80, grm. tong 4.60-
4. kim. tong 4.70-4.30, kik. tong I 5.20-4.80,
kl. tong II 4.60-4, tarbot I 3.70-2.70, zalm
8.50-5.
Per 50 kilogram: tarbot IV 140-85, gr.
schol 55, grm. schol 48, kim. schol 41-33, kl.
schol I 42-32, kl. schol II 34-8, schar 23-10,
verse haring 15.20-11, makreel 49-13.60, gr.
schelvis 65-42, grm. schelvis 51-43, kim.
schelvis 46-31, kl. schelvis I 43-27, kl.
schelvis II 30-8, wijting 27-8, gr. gul 68-48.
mid. gul 58-42, kl. gul 46-40, kl. haai 20-
12.50, ham 154, poontjes 32-16, kl. koolvis
zw. 42-31.
Per 125 kilogram: gr. kabeljauw 280-148,
gr. koolis zw. 144-134, gr koolvis wit 174-
146, gr. leng 114-108.
Besommingen, in guldens, van maandag:
KW 134/136-7250, KW 64/IJM 73-10.540,
KW 32-8460, KW 188-6400, KW 166-5820,
KW 77-4230, KW 10-3080, KW 194-1800,
KW 186-4100, KW 19-4490, KW 158-2360,
KW 169-3720, KW 16-1860, KW 107-2660,
KW 51-10.550, KW 108-1730, KW 160-2300,
KW 121-730, KW 114-2860, KW 26-2580,
KW 31-3500, KW 30-3000, KW 145-9480,
KW 97-3360, KW 178-2790, KW 29-3880,
KW 131-3040, KW 137-3320, KW 113-2590,
KW 79-2200, KW 92-2290, KW 133-2750,
KW 96-2130, KW 94-1830, KW 110-3460,
KW 68-2880, KW 58-2680, KW 119-3870,
KW 112-310, IJM 7-3100, IJM 2-5300, IJM
4-3640, IJM 30-2600, IJM 61-2350, IJM 64-
2520, IJM 59-2050, IJM 81-2490, IJM 38-
2600, IJM 65-a'00, IJM 66-2130, IJM 60-
1400.
Aanvoer van dinsdag
In IJmuiden werden vanmorgen aange
voerd: 9.638 kisten vis, 580 stuks gladde
kabeljauw en 7.200 kilogram tong. Bij de
aanvoer waren: 510 kisten schelvis, 60 ra
dio, 240 wijting, 160 gul en kabeljauw,
40 koolvis, 5.300 haring, 140 kleine kistjes
haring, 1.050 makreel, 350 schol, 20 tarbot,
270 varia, 300 pilchards en 40 haai.
Prijzen van dinsdag
Per kilogram, in guldens: tarbot 3,70
3,10, heilbot 4,603,70, grote tong 6—5,70,
grootmiddel tong 4,304, kleinmiddel tong
54,60, tong I 5,405,10, tong II 4,704,40,
zalm 8,508.
Per 125 kilogram: grote kabeljauw 160
140, middel kabeljauw 152144, grote
koolvis 132110, middel koolvis 144122.
Per tien stuks: grote kabeljauw 132108,
middel kabeljauw 6556.
Per 50 kilogram: grote schelvis 4638,
middel schelvis 4632, kleinmiddel schel
vis 3625, schelvis I 3021, schelvis II
198, schelvis III 8,608,40, koolvis I 47,
koolvis II 42, gul I 6553, gul II 5746.
gul III 4235, grote schol 6051, middel
schol 6051, kleinmiddel schol 4542,
schol I 4441, schol II 3525, schol III
21—18, schar 2523, wijting gestript 18—
10, wijting dicht 13, poon 1411, haai 19
15, tarbot 162—102, griet 96, haring 15,20
11, grote makreel 5140, makreel 3420,
kleine makreel 179, ham 164, hake I 90,
tongschar 8478, kleine heilbot 144.
Besommingen van dinsdag
In IJmuiden werden dinsdagmorgen de
volgende besommingen gemaakt: KW3-
f 3800. KW 91-/2250, KW 100-/ 3600, KW
8-ƒ 3240.
Op zee
De KW 18 Dirk Maria haalde maandag
middag omstreeks twaalf uur 18 pakken,
of totaal 10 last hoops aan boord, voor het
grootste deel kevers en sardien, die weer
de zee in gingen.
De VL 121 Willem deed een trekje van
60 kantjes en men was hierover zeer ver
baasd, want de echometers van de Willem
en andere schepen in de nabijheid hadden
niets gemeld. De overige schepen aldaar
vingen slechis een paar manden tot een
enkel kantje. Aan boord van Willem ver
werkt men de gevangen haring tot pekel
haring, want bij deze kleine vangsten is
er ruimschoots tijd voor. Later op de dag
werden er trekjes gedaan van 40 tot 60
kantjes.
Een Duitse trawler, vissende op 53.30 tot
53.50 noorderbreedte en 2.20 tot 2.30 oos
terlengte, heeft in drie trekken 300 kant
je? scheep gehaald. Dit moet dus onge
veer zuidoost van de Silverpit gebeurd zijn.
Ook andere Duitse schepen en andere bui
tenlanders, die in concentratie daar vis
ten, meldden goede vangsten. De meeste
Nederlandse trawlers bevonden zich gis
teravond op 50 mijl van deze plaats, het
was al donker en daarom is men er niet
heen gegaan.
De Thorina is drie uren bezig geweest
met een vastgeraakt net los te peuteren,
maar de schipper van de Elly troosste
zijn collega met de mededeling, dat hij
niet veel gemist had. want'de Elly had in
al die tijd maar zeven kantjes aan boord
getrokken.
De IJM 24 Utrecht meldde gisteravond,
dat het schip op de thuisreis was, na bij
IJsland te hebben gevist. De IJM 82 Rot
terdam is opnieuw op weg naar de verre
visgronden bij IJsland.
Scheveningen
Dinsdagmorgen werden in Scheveningen
aangevoerd: 220 kisten schelvis, 220 wij
ting, 60 gul en kabeljauw, 3.000 haring en
50 makreel.
Haringvangsten
KW 7-9, KW 37-10, KW 22-5, KW 93-10,
KW 74-10. Gemiddelde vangsten: Katwijk
8, Scheveningen 7 en Vlaardingen 12.
Een 54-jarige werknemer bij de Hoog
ovens, wonende in Uitgeest, gleed maan
dagmorgen uit op een trottoirrand bij het
parkeerterrein. Hij kwam hierbij zodanig
te vallen, dat hij naar het Roodekruiszie-
kenhuis in Beverwijk moest worden over
gebracht.
Ook een 34-jarige bestuurder van een
motorschop kwam hedenmorgen in dit zie
kenhuis terecht, nadat hij bij zijn werk
zaamheden in het ruim van een ertstanker
tegen een tussenschot was gereden. Het
stuur van de motorschop brak hierbij af en
sloeg hem met kracht tegen de borst.
E.H.B.O. In het Witte Kruis-gebouw
aan de Romerkerkweg in Beverwijk heeft
de r.k. EHBO-vereniging Gerardus Majel-
lus een propaganda-bijeenkomst gehou
den. Deze vereniging telt thans honderd
leden, maar er is goede hoop, dat het
ledental nog dit jaar zal toenemen. Vol
gende week begint de nieuwe cursus.
Op de hoek van de Kanaalstraat en de
Oranjestraat in IJmuiden heeft maandag
middag een chauffeur verzuimd voorrang
te verlenen aan een auto, bestuurd door
een 32-jarige chauffeur uit IJmuiden-oost.
Deze werd van de verkeersfout het on
schuldige slachtoffer,, zodat hij met een
hersenschudding en diverse verwondingen
door de ongevallendienst naar het Anto-
niusziekenhuis moest worden overge
bracht.
De eigenaar van een zaak in hengel
sportartikelen aan d e Kennemerlaan in
IJmuiden begaf zich maandagavond om
streeks half elf naar beneden om de win
kellichten uit te draaien. Hij hoorde daar
bij gestommel in de gang en voetstappen
op het erf, die zich snel verwijderden. Bij
onderzoek bleek dat de keukendeur van
de binnenplaats af was geforceerd, de kas
sa opengebroken en een hoeveelheid geld
ontvreemd. De politie heeft de zaak in on
derzoek.
Vaart en groot vakmanschap kenmer
ken het programma van Circus Belli, dat
tot en met woensdag zijn grote viermas-
tentent op 't IJmuidense Marktplein heeft
opgeslagen. Maandagavond bij de eerste
voorstelling kwam het over het algemeen
hoge gehalte van de diverse nummers
duidelijk tot uiting. Naast de klassieke
nummers die nu eenmaal niet uit het cir
cusrepertoire zijn weg te denken kunnen
de bezoekers verscheine staaltjes van
unieke dressuur bewonderen. In de eerste
plaats moet dan het ongelooflijke optre
den worden genoemd van de tijger die
een galopperend paard bespringt en daar
op „koninklijk" door de piste rijdt. Domp
teur Harry Belli is de enige ter wereld
die deze zo met alle natuurwetten spot
tende dressuur heeft klaar gespeeld. Te
recht het hoogtepunt van de avond. Maar
er waren nog meer uitnemende nummers.
Mevrouw Elly Belli-Strassburger en Adol-
phe Strassburger nemen met hun paarden
een voorname plaats in. Spectaculair is
ook het optreden van Les Margis, twee
meisjes en een jongeman, die zich op
grote kogels voortbewegen en zelfs niet
opzien tegen het op die manier bestijgen
van een steile helling. Voor een dolko
mische show zorgen de Deense voetbal
lende honden, waarbij de „spelers" zo in
de wedstrijd opgingen dat ze kwaadschiks
uit het strijdperk verwijderd moesten wor
den. Het als 5 De-To aangekondigde num
mer uit het Staatscircus van Boedapest
knappe acrobatiek aan een door een
motorfiets voortgedreven stellage van ge
laste buizen bleek als gevolg van het
ongeval dat een van de vijf artiesten vo
rige week tijdens een voorstelling over
kwam teruggebracht te zijn tot 3 De-To.
Niettemin bleef het een optreden dat het
aanzien ten volle waard was. Een groot
jongleur toont zich Bella Kremo, die aller
bewondering afdwong met zijn schitterend
hoedennummer en andere prestaties. Wat
log lijkende olifanten in de piste in staat
zijn laat Adolphe Strassburger zien. Zelfs
de twist ontbrak niet. Een nummer van
uitstekende kwaliteit brengen ook de Ci-
marro's uit Buenos Aires. Zonder valnet
voeren zij adembenemend evoluties op de
gespannen draad uit, lopend of per fiets
alsof er geen wet van de zwaartekracht
bestaat. Een vrolijke „uitsmijter" is het
slotnummer waarin een koppige ezel ieder
een uitdaagt op zijn rug plaats te nemen.
Tot groot leedvermaak van het publiek
laat hij ieder smadelijk in het zand bij
ten. Al met al wordt de liefhebbers van
het circus gedurende bijna drie uur goe
de, sfeervolle ontspanning geboden.
NIET VOOR één of enkele van zijn werken is Theun de
Vries onderscheiden met de hoogste litteraire bekroning, de
Staatsprijs voor Letterkunde (F. C. Hooftprijs) die hij
gisteren in het Muiderslot heeft ontvangen maar voor zijn
gehele oeuvre. Terecht. Want wat hij sinds zijn lyrische
jeugdjaren, waarin de dichtbundels „Terugkeer", „De Ver
vreemdingen „Westersche Nachten" ontstonden, met
„Friese koppigheid' nastreefde, moest boek na boek worden
veroverd op ae weerstrevende krachten, die hem belemmer
den in de ontplooiing van hetgeen hij van zijn schrijverschap
verlangde: de dynamische ontwikkeling van de sociale ver
houdingen te verbeelden met de middelen van de kunst.
„Rembrandt", de eerste roman van een drieëntwintigjarige,
MISSCHIEN WAS het wel zijn Friese
wederdopersbloed. dat hem de opstandig
heid van het sociale geweten deed ver
kiezen boven de ontrafeling van de indi
viduele problematiek, wakker geroepen
door wat hij bij ervaring of van horen
zeggen te weten kwam van de sociologi
sche misstanden in zijn Friese geboorte
streek. Misschien ook was het zijn boeren
afkomst, die hem te nauw verbond met
de elementaire natuurkrachten om zich
esthetisch in te laten met de tekenen van
een overbeschaving, zoals deze in de psy
chologische romankunst tot uitdrukking
kwam. De Vries was geen analyticus
maar een moralist, geen particularistische
estheet maar een bij het wel en wee van
de mensheid als geheel geëngageerd man,
hoewel dieper geworteld in het individua
lisme, meer vepvuld van schoonheidsver
langen, dan hij zich in die jaren bewust
was.
Door de gezamenlijke kerkkoren van
Velsen zal woensdag 2 oktober in de
nieuwe kerk aan de Kanaalstraat in
IJmuiden een concert worden gegeven
met als solisten Frieda van der Kolk, alt
en Riet Cornelissen, sopraan.
De medewerkende koren, die zowel ge
zamenlijk als afzonderlijk zullen optreden,
zijn het Bethlehemkoor (dirigent P. J.
Potgieser), het Engelmunduskoor (dirigent
Joop Huizinga), het Goede Herderkoor
(dirigente Jeanne van Asselt), het kerk
koor IJmuiden-west (dirigent Jan te Loo)
en het Noorderkerkkoor (dirigent B. J.
Bijleveld). Het programma vermeldt on
der meer werken van Bonset, Handel,
Schubert en Edward Elgar.
Tan gevolge van dichte mist is maan
dagmorgen het achthonderd ton metende
motorschip „Stiko", geladen met stenen
voor Delfzijl, op de Lemster rekken na
een aanvaring met de tanker „Veenen-
daal" gezonken. Er deden zich geen per
soonlijke ongelukken voor.
Aangezien het gezonken schip in de
vaargeul ligt is het scheepvaartverkeer
via de Lemster Brekken van 's avonds
acht uur tot 's morgens negen uur ge
stremd. Getracht zal worden de „Stiko"
zo spoedig mogelijk te lichten.
Zaterdag en zondag heeft de atletiekver
eniging SUOMI op de sintelbaan van het
Beverwijkse sportpark „Adrichem" haar
jaarlijkse meerkampen gehouden. Bijzon
der spannend zijn de wedstrijden verlopen
en zeer verrassend waren de uitslagen.
Een goede zestig atletes en atleten stre
den met elkaar om het hoogste punten-
aantal.
Bij de dames toonde Ilja Laman zich
oppermachtig en sleepte de meerkamptitel
in de wacht. Met haar tijd van 10.7 sec.
over de 80 meter legde ze een hechte
basis voor deze overwinning.
Gré Koeten en Mia van Vuuren legden
bij de meisjes A elkaar het vuur na aan
de schenen. Gré Koeten bleek ten slotte
de sterkste en won met klein verschil
2684 punten tegen 2485 punten.
De meisjes B streden eveneens fel. Zo
als was te verwachten, won Ans Vere-
schildt, doch ze moest de new comer
Henny Zwart dicht bij zich dulden. Een
knappe tijd over de 80 m liep hier Geo
Blok: 11.1 sec. Henny Zwart won het
hoogspringen met 1,48 en Ans Vereschildt
het vèrspringen met een sprong van
4.40 m.
Martina Oorthuis werd kampioene bij
de meisjes C. Fel was hier de race over
60 m. tussen Martina en Jansje Soorsma.
Voor beiden werd een tijd van 9.1 sec. af
gedrukt op de chronometers.
Nicolette Laman won de 4-kamp van de
D. meisjes met 2050 punten tegen Lyda
v. d. Oord 1986 punten.
Bij de heren was de strijd in jaren niet
zo fel geweest als ditmaal. Arend Koet,
reeds door velen als de uiteindelijke win
naar getipt, heeft voor deze overwinning
zeer diep in zijn reserves moeten tasten.
Ton Blok, Arie Langendoen en Hans
Keizer overtroffen bij enkele nummers
zichzelf en naderden daarmede Koet tot op
enkele punten.
De einduitslag werd nu bij de heren als
volgt: le werd A. Koet 3460 punten; 2e. A.
Blok 3387 punten; 3e. A. Langendoen met
3318 punten, 4e. H. Keizer 3208 punten en
5e. H. Witvoet 3056 punten.
Bij de veteranen (boven 35 jaar) ging de
strijd vooral tussen J. Adelaar, P. Koeten
en T. v. d. Werff. De eerstgenoemde won
ten slotte met zeer geringe voorsprong.
Tijdens deze bijzonder geslaagde wed
strijden werden bij de veteranen 5 club
records verbeterd. Bij de dames verbeterde
J. Laman de 80 m in 10.7 sec. Het club
record hoogspringen jongens B staat nu
op naam van Rob Dekker 1,67 m. en vèr
springen jongens C op naam van W. v. d.
Werff met 5,58 m.
Theun de Vries
DEZE TEGENSTELLING tussen een ly
rische gemoedsgesteldheid en een epische
gezindheid, tussen een voorliefde voor het
schoongeschreven woord en de realistisch-
getuigende verwoording van het groots
tafereel der strijdende mensheid, heeft
hem jarenlang geremd in zijn creatieve
ontwikkeling. De eerste greep naar een
gegeven van bovenpersoonlijke strekking,
verwerkt in de revolutie-roman „Eroica",
werd een mislukking en zelfs „Stiefmoe
der Aarde" en „Het rad der Fortuin",
hoewel ver uitgaand boven de regionale
familiekronieken en dus van heel wat bre
der allure dan de gangbare „streekro
mans, bleven als historisch panorama
van het geslacht Wiarda steken in een
weliswaar meeslepende, maar toch altijd
nog te Verbijzonderde vertel- en beschrij
vingskunst. Van veel moest De Vries zich
bevrijden, „de ene huid na de andere
moest hij van zich afwerpen", menige
vriendschap doen verkoelen, om in de on
voorwaardelijke confrontatie met de har
de werkelijkheid de werkloosheid en
de crisis van de dertiger jaren, de drei
gende opkomst van het fascisme en de
Naziterreur, de beproeving van de bezet
tingsjaren en de morele ontgoocheling van
een verloren vrede zijn eigenlijke crea
tieve kracht te vinden en zijn schroom te
overwinnen. Het ethisch humanisme van
Dirk Coster kon voor hem niet meer dan
een doorgangsstation betekenen: zijn geest
was te radicaal, zijn scheppingsdrang te
oorspronkelijk en te zeer gericht op de
seculaire curve van het tijdsgebeuren om
halt te houden bij een abstractie.
TELKENS EN MET toenemende vast
heid van hand trachtte Theun de Vries
aan zijn inmiddels historisch-materialis-
tisch gefundeerde visie op de maatschap
pelijke evolutie-door-revolutie vorm te ge
ven in werken van epische breedheid: de
driedelige cyclus „1848" groots tijds
beeld van het omwentelingsproces waar
van de Franse Revolutie van 1789 de eer
ste fase inleidde de eveneens driedeli
ge „Fuga van de tijd": Anna Casparii,
Pan onder de mensen, Bruiloftslied voor
Swaantje, waaraan een romantiserend ele
ment nog steeds niet vreemd was, een
utopische inslag evenmin, en die nog te
veel aan het beperkende spel der verbeel
ding ontleende om, dunkt me, voluit en
vrij-uit de ruimte te veroveren van een
epiek als Balzac's „Comédie humaine"
of, grandiozer en onnavolgbaarder, Tol
stoi's „Oorlog en Vrede" en Michail Sjo-
lochows „Don"-cyclus. Maar in die jaren
broeide er iets in deze teruggetrokken,
taai-volhardende prozaïst, dat hem de vol
le kans zou kunnen geven, zijn episch ta
lent eens en vooral te bevestigen na de
twijfelingen van vroeger jaren, een stof
die niet werd gezocht, maar door eigen
ervaring werd geboden: de grote arbei
dersstaking in het bezettingsjaar 1941. Het
werd het dertienhonderd bladzijden om-
vattende werk „Februari", door uitgeve
rij Pegasus uitgegeven in drie volumineu
ze delen: 1. De vreemde wet, 2. De vogel
vrijen, 3. De opstand, een monumentaal
epos van het massale verzet tegen de on
derdrukker.
IN DIT OPUS, dat achtentwintig dagen
omvat uit de geschiedenis van de illegali
teit, vond de grote negentiende-éeuwse ro
mantraditie een dermate bezielde voort
zetting, dat alle theoretische beschouwin
gen ovêr het verval van de roman te
schande werden gemaakt. Geen spoor van
de nadrukkelijke uitvoerigheid,- die zijn
vroegere romans een deel van hun span
kracht ontnam. Niets meer van de
„woordkunst", waarmee tegen beter wil
len in concessies aan de „litteratuur" wer
den gedaan. Geen schroom om in het
élan van de collectiviteit de individuele
waarde te erkennen en deze met de
warmte van het menselijk hart te omge
ven, geen voorgewende nuchterheid waar
het gevoel, de tederheid, de menselijke
deernis het laatste woord hebben. Voor het
eerst, geloof ik, is Theun de Vries volstrekt
zichzelf geweest, boven de dogma's uit,
boven elk „-isme" uit, boven de theorie
uit, waaraan hij in voorafgaande histori
sche werken litteraire vorm trachtte te ge
ven, met als winstpunt een nadering tot de
grote epiek, als verliespunt de te kort ge
meten dieptedimensie van de romanfigu
ren.
Deze eervolle onderscheiding is verdiend
door moeizaam werken, door veel zelf
strijd, door een taaie vasthoudendheid in
het doorlopen van de leerschool van het
métier. Maar het meest van al door de
integriteit van de schrijver ten opzichte
van zijn menselijke en creatieve roeping.
Men mag het „marxisme" van Theun de
Vries niet delen, waar mens en kunst één
zijn telt men enkel het werk als volstrekte
vormgeving van de volle persoonlijkheid.
C. J. E. Dinaux
Zie voor de uitreiking van de P. C.
Hooftprijs pagina 9.
In de vijfde en zesde ronde van het dam-
toernooi om 't kampioenschap van Noord-
Holland verloor Laros van leider Beeke,
doch klopte in een prachtige positie-partij
Westerveld. Dukel won van de G.S.'er Van
Westerloo en speelde in een boeiende partij
remise met de Jozeph Blankenaar-kam-
pioen Verhey.
De uitslagen luiden als volgt: Verhey
Veenstra 1-1; DukelWesterloo 2-0; Wes-
tereldAnsems 1-1; Van HalKoring uit
gesteld; BelienVan Hal 2-0; Grooteman—
Van der Sluis 1-1; Den DoopWesterveld
0-2' LarosBeeke 0-2.
Zesde ronde: DukelVerhey 1-1; An
semsVan Westerloo uitgesteld; Veenstra
Van Hal in gewonnen eindstand voor
Van Hal afgebroken. Van HalDen Doop
1-1; Van der SluisBelien 1-1; Beeke
Grooteman 1-1; WesterveldKoring uit
gesteld.
De stand aan de kop: Beeke 9 punten
(uit 6); Westerveld 8 (uit 6); Dukel, Laros
en Belien 7 (uit 6); Westerveld en Van Hal
6 (uit 5).
De wedstrijdleiding besliste voorts dat
de partij Van HalAnsems, die door An
sems werd gestaakt wegens een klok-
defect, gewonnen is door Van Hal. Ansems
kondigde toen prompt aan niet meer in het
toernooi te willen uitkomen. Indien deze
inderdaad komend weekeinde niet in de
wedstrijdzaal verschijnt, wordt Ansems uit
het toernooi genomen.
JUBILEUMJOURNAAL
Heden, 24 september, zendt de NTS-
joumaaldienst zijn 2000ste journaal uit.
Wie weet welk een omvangrijke en moei
lijke taak het reeds is, één journaal uit te
brengen, zal zeker onderschrijven dat dit
„jubileum" van de meest kijkdichte uit
zending het vermelden ten volle waard is.
Wie alle journaals sinds 5 januari 1956 (de
eerste uitzending) heeft gevolgd moge
weten dat hij 45.000 minuten heeft zitten
kijken.
