Zondag wordt München herdacht Zondag begint de tweede zitting van het Concilie Hulp aan Indonesië op de helling? Li Tsjoeng wordt in Seoel herbegraven Amerika houdt bases in Spanje Verwachting over paus Paulus' beleid in Nederland hooggespannen Schelde 100 jaar tolvrij Fa. B. J. VAN LIEMT VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1963 15 RECHTSTREEKS VAN DE FABRIEK... DAT MAAKT HET MOGELE3K V©or ƒ138.- Voorwendsels Concessies Vijfentwintig jaar geleden zverd een voze vrede getekend die oorlog onafwendbaar maakte Stoffelijk overschot rustte sinds 1907 in Neder- Smadelijke droom landse bodem Aa-Be PLAIDS Zaalberg 195x145 100% WOL 29.75 en ƒ43.75 Gereformeerden gaven een miljoen, aan hulpverlening Misplaatst Misbruikt symbool SENORITAS N Advertentie betrekken wij jaarlijks vele Honderden meters prachtig blauw kamgaren stof waarvan op eigen atelier, onze ver maarde uniformkleding wordt gemaakt. u te laten profiteren van de uitzonder lijk voordelige prijs van 138.—, voor ons (het) blauw kamgaren costuum waarmee u op een receptie en dans avondje werkelijk een „verschijning" zult zijn. krijgt u bij SMIT VAN RIJSBERGEN het mooiste costuum dat u ooit droeg en dat u zult reserveren voor uw ple zierigste avondjes en (zeer) speciale gelegenheden. Komt u (morgen al) even aan bij Ut UNIFORMSPECIALISTEN ZIJLSTR. 71 - HAARLEM - TEL. 16963 Betere Herenkonfektie en Herenmode (Van onze correspondent BONN. Zondag 29 september is het 25 jaar geleden dat in de Beierse hoofd stad zwakte, verblinding en gebrek aan moed leidden tot concessies aan een mis dadige dictator, die daarmee zwart op wit, gesanctioneerd door de hele wereld, de toestemming kreeg een deel van een buurstaat in te lijven. Deze concessies, vastgelegd in het befaamde verdrag van München, ontwikkelden zich in de af gelopen kwart eeuw tot een negatief politiek symbool, dat bij de meest uiteen lopende situaties in herinnering wordt geroepen. Ook de laatste maanden kon men uit) vele, vooral Westduitse monden, horen dat de Amerikaanse ontspannings- politiek ten aanzien van de Sovjet-Unie een opvallende gelijkenis zou vertonen met de gebeurtenissen in München op 29 september 1938. Hoe was de situatie 25 jaar geleden? Hitler had na 1933, het jaar waarin hij aan de macht kwam, met succes miljoenen een rad voor de ogen gedraaid over zijn poli tieke doeleinden. Vóór 1933 uitte hij on beschaamd (onder meer in „Mein Kampf") dat hij levensruimte voor het superieure Duitse volk in het oosten wilde zoeken. Dat hij de Sovjet-Unie en Frankrijk als grootste vijanden van Duitsland beschouw de, maar daarentegen Groot-Brittannië en Italië als potentiële bondgenoten. Na 1933 gooide hij het over een andere boeg. Plot seling ging het hem om het zelfbeschik kingsrecht voor alle Duitsers in Europa en stelde hij het voor alsof zijn doel een gesloten Duitse staat was, die vreedzaam mee zou zingen in het koor van de volken. Met deze argumentatie bezette hij het gedemilitariseerde Rijnland (1936), lijfde hij Oostenrijk bij het Groot-Duitse rijk in (1938) en eiste hij terugkeer naar het Duitse stamblad van de vier miljoen Duit sers, die leefden in het vroegere Bohe- men, onderdeel van de na de eerste wereld oorlog ontstane republiek Tsjeohoslowa- kije. Dat het Hitler in wezen helemaal niet ging om deze vier miljoen Duitsers, maar dat hij met het voorwendsel „zelfbe schikkingsrecht" imperialistische verove ringspolitiek wilde bedrijven drong tot ve len niet door. Hitier maakte het ook niet gemakkelijk. Meer dan eens gaf hij de ver zekering dat Duitsland heus geen Tsjech binnen zijn grenzen wilde hebben en dat de territoriale wensen van Berlijn met de inlijving van het zogenaamde „Sudeten- land" bevredigd zouden zijn. Aanvankelijk voelde noch de Tsjechoslo- waakse president Eduard Benesj, noch de regeringen van Frankrijk en Groot-Brit- tannië voor de inwilliging van Hitiers eisen. Frankrijk en Groot-Brittannië wilden Praag niet in de steek laten omdat zij zelf aan de wieg van Tsjechoslowakije hadden ge staan en omdat Frankrijk door een bond genootschap met de Tsjechen verplicht was tot bijstand. Maar in Parijs en Lon den was de stemming het tegendeel van oorlogszuchtig, Men wilde ten koste van alles een gewapend conflict vermijden en in de loop van de eerste helft van 1938 pro- V«, Uit Oinu Whrtr aa4 OfcMMllor ud tfat British Pr LM MlrUtUr, hsvs hi( furthar Hitloi tod»/ ud art acrttA la raetcaliiac Uiat «ha quaatlaa of Ao*lev-öern*n relation* la ot th# flrat isporUros for the Mo eouatrlaa and for ■uropo. V* regard the agrataent algaad laat alftfct ted the Mgladarain Kavel Agraaoent aa ayabolle af tb* dealre of our tao paoplaa never to go to oor et tb one another again. Te are retolved that the Mthod ef consultation shell be the Mthod adopted to deal oith ear other questions that as? oonoern our MO countries, sad ve are da tens load to coatlni* our effort» to reaove poeslbla aoureeo of dlffereaoo and thus to contribute to aaaure the pease of turope. Het document, det Cliamberljm meebracht neer Londen. „Wij, de Duitse Fiihrer en kanselier en de Britse minister-president hebben elkaar heden nog eenmaal ontmoet en erkennen eendrachtig dat de kwestie van de Duits-Engelse betrekkingen van het grootste belang voor de beide lan den en Europa is. W(j beschouwen de gisteravond on dertekende overeenkomst en de Engels- Duitse vlootovereenkomst symbolisch voor de wens van onze beide volken, nooit meer met elkaar oorlog te voeren. W(j besluiten dat de methode moet zijn om alle overige kwesties te behan delen, die onze beide landen aangaan en wfj beogen ons voortaan te zullen inspannen om alle mogelijke oorzaken van meningsverschillen uit de weg te ruimen en zo tot het behoud van de vrede in Europa bij te dragen". Advertentie Peace for our time vrede voor de duur van ons leven", riep minister president Chamberlain herhaaldelijk opgetogen uit toen hij op 29 septem ber 1938 uit München in Londen terugkeerde. Hij las het document voor dat hij en Hitier hadden onder tekend en dat getypt was op een vel briefpapier van het Foreign Office, dat het Britse koninklijke wapen draagt. ren te erkennen dat er gemeenschappelij ke belangen van Oost en West kunnen zijn, op basis waarvan een overeenkomst mogelijk is. Het echte „München" 25 jaar geleden was geen overeenkomst op ba sis van gemeenschappelijke belangen. Het was een in internationaal juridisch vlek keloze vorm gegoten concessie aan het nazistische imperialisme, niet in het be lang van Fransen, Britten, Tsjechen, maar alleen in het belang van nazi-Duitsland. Een vergelijking van dit verdrag met het kortgeleden afgesloten Moskouse kern- stopakkoord, dat met zijn beperking van de radio-activiteit in het belang is van de hele mensheid en dat als eerste stap op de weg naar een Oost-West-ontspan- ning grote mogelijkheden biedt, kan dan ook alleen opkomen in het hoofd van mensen als Franz Josef Strauss, de oud- bondsminister van defensie en voorzitter van de Christelijke-Sociale Unie. Gezien zijn grote sympathie voor het eens met nazi-Duitsland bevriende regime-Franco in Spanje kan men echter sterk betwij felen of Strauss in de dagen van het ech te „München" in 1938 tot de tegenstan ders van dit akkoord behoorde. André Spoor knoeid", zei Hitier geëergerd over Cham berlain. Dagenlang aarzelde hij nog of hij op het Britse aanbod, dat vrijwel over de hoofden van de Tsjechen was gedaan, zou ingaan. Pas door interventie van de Ita liaanse minister-president Mussolini, en na dat hij gemerkt had dat het Duitse volk maar matig enthousiast was over een oorlog, stemde hij toe in de conferentie van München, die op 29 september 1938 werd afgesloten met de ondertekening van een verdrag. Het verdrag van München was een droom en dan nog een smadelijke. Deze ging uit van Hitiers oprechtheid bij het na streven van zijn ideaal alle Duitsers in één staat te verenigen. Chamberlain kwam er niet toe in „Mein Kampf" de werkelijke beweegredenen van de nazileider eens na te lezen. Hem vielen ook de schellen niet van de ogen door het antisemitisme eh de politieke terreurmethodes van de nazi's. Pas toen Hjtler het verdrag van Mün chen, dat Chamberlain extatisch „peace for our time" genoemd had, als een vod pa pier behandelde en de Tsjechische romp- staat gegarandeerd door Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Italië in maart 1939 zonder meer als Duits protec toraat in de wacht sleepte, ging het in Lon den dagen. De mannen, die tegen Cham berlains slappe politiek geweest waren, Churchill, Eden, Cooper, losten de bedro gen regeringsploeg af. Achteraf weten wij dat de inschikkelijk heid van Londen en nolens volens van Pa rijs in 1938 extra noodlottig is geweest, om dat het Duitse verzet tegen Hitier er vast op gerekend had dat de oorlog om Tsje choslowakije zou uitbreken. Rondom de vroegere stafchef generaal Beck, die ten slotte na de mislukte aanslag op Hitier in juli 1944 zelfmoord pleegde, had zich eind 1938 een aantal verzetslieden gegroe peerd, die hoge functies in het leger en de ministeries bekleedden. Zij waren vast van plan onmiddellijk na 't uitbreken van de oorlog een staatsgreep uit te voeren, Hitier, de Gestapo, de S.S. en de andere grote nazi's gevangen te nemen en Duits- Het stoffelijk overschot van de Koreaan se nationale figuur Li Tsjoeng is donder dag in Den Haag opgegraven. Het zal op 4 oktober in Seoel in een speciaal voor deze Koreaan opgericht monument worden geplaatst. Li Tsjoeng, een Koreaanse rechter, werd in 1907 door keizer Li van Korea naar de tweede Haagse vredesconferentie gezonden om daar het standpunt van de keizer uit een te zetten over het verdrag van 1905, waarbij Korea een protectoraat van Japan werd. Volgens de keizer van Korea was dit verdrag afgedwongen en daarom ongeldig. In Den Haag werd Ui Tsjoeng echter niet tot de conferentie toegelaten. In de hal van het conferentiegebouw pleegde hij daarop zelfmoord. Zijn stoffelijk ovrschot werd in Den Haag begraven. In 1954 is op het graf op Nieuw Eik en Duinen een monument geplaatst, waarvoor de gelden door oud-vrijwilligers van het Nederlandse V.N.-Koreadetache- ment waren bijeengebracht. Gisteren, vóór de opgraving van het stof felijk overschot, waren bij het monument de Koreaanse en de Nederlandse vlag ge plaatst. De ambassadeur van Zuid-Korea in Parijs, de heer Soen Joep Paik, legde een krans op het graf. Na de opgraving is de kist met de stoffe lijke resten, na identificatie door de ge rechtelijke deskundige dr. J. Zeldenrust in een rouwkamer in Den Haag geplaatst. Vandaag vertrok een K.L.M.-lijntoestel met de kist naar Tokio, onder begeleiding van een Koreaanse ambtenaar van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Van Tokio wordt de kist naar Seoel overge bracht, waar de herbegrafenis plaats heeft. Advertentie Grote Houtstraat 62 en 67 - Tel. 10657 - 12839 NEW YORK (Reuter-AFP) De Ver enigde Staten en Spanje hebben het tien jear oude defensieverdAg met vijf jaar verlengd. Dit verdrag geeft de Verenigde Staten recht op militaire bases in Spanje. In een verklaring bevestigen de Ame rikaanse minister van Buitenlandse Za ken, Rusk, en de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken, Castiella, „de vriend schap en het onderlinge vertrouwen tus sen beide landen en hun vastberaden heid tot nauwe samenwerking voor de ver sterking van de gezamenlijke verdedi ging". Uit het communiqué blijkt nog dat de Amerikaanse regering van plan is Spanje leningen te verstrekken door mid del van de lm- en Exportbank. De verlenging van het verdrag volgt op tweedaagse besprekingen op hoog niveau. Overeengekomen is een Spaans-Ameri kaanse adviescommissie in het leven te roepen, die haar hoofdkwartier in Madrid zal hebben. Deze commissie zal in prin cipe elke maand bijeenkomen om te be raadslagen .over militaire aangelegenhe den van gezamenlijk belang. Beide lan den kunnen om een speciale bijeenkomst verzoeken.' Die wordt dan beurtelings in Madrid en Washington gehouden. Ze zal worden bijgewoond door de ministers van Buitenlandse Zaken, andere ministers of andere hoge regeringsfunctionarissen van beide landen. De Verenigde Staten zulien volgens het verdrag militaire hulp verlenen aan de Spaanse strijdkrachten. Beide landen heb ben ook besloten, geregelde beraadslagin gen voort te zetten over alle politieke, mi litaire en economische aangelegenheden van gemeenschappelijk belang. „Onze tegenstanders zijn kleine wormpjes. Ik zag ze in München", zo oordeelde de Duitse Fiihrer en kanse- Dr. Altirtg von Geusau is reeds enige weken in Rome geweest. Hij vertelde, dat zich weer een typische qonciliestemming van de stad meester maakt, vooral sedert de recente organisatorische beslissingen van paus Paulus VI, en diens rede tot de Curie. Over de benoemingen is dr. Alting von Geusau buitengewoon tevreden. Als een knap schaker, zo zei hij, heeft paus Paulus de zaak aangepakt. De benoeming van vier kardinaaldelegiaten, moderatoren of be stuurders is zijn belangrijkste besluit. Deze kardinalen, Agagiaian. Lercaro, Döpfner en Suenens, zullen het concilie leiden door beurtelings de besprekingen van de alge mene congregaties te regelen. Zij staan in nauw contact met de paus zelf. Het college van voorzitters (waarvan kardinaal Alfrink deel uitmaakt) krijgt daardoor meer arm slag, terwijl het conciliesecretariaat van mgr. Felici, verlamd door de tegenwerking van de Curie, aan betekenis heeft ingeboet. Dr. Alting von Geusau verwacht dat het concilie hierdoor efficiënter zal kunnen .werken dan tijdens de eerste zittings periode. Ook het concilie-reglement wordt verbeterd. De coördinatie-commissie, waarin onder meer d'e vier kardinaaldeleigaten zitting hebben, blijft bestaan om de werkzaam heden van de verschillende commissies met elkaar in overeenstemming te brengen en op het doel van het concilie gericht te houden. Tevens heeft paus Paulus toegegeven aan het wijdverbreide verlangen, dat leken tot het concilie toegelaten worden. Het is echter nog niet zover, dat de toelating zich ook tot vrouwen uitstrekt. Paus Paulus heeft laten doorschemeren, dat hij van plan is het Secretariaat ter be vordering van de eenheid onder de chris tenen te doen voortbestaan. Te gelegener tijd zal hij ook een secretariaat oprichten voor de niet-christelijke godsdiensten. Uit de toespraak yan 21 september tot de Curie blijkt dat de Paus het voornemen heeft deze ingrijpend te moderniseren. Be houdens enkele kleine veranderingen stamt de samenstelling nog van de in 1588 onder paus Sixtus V getroffen regeling. Paus Paulus keert zich tegen de groepen in de Curie, die argwanend tegenover het con cilie staan. De Curie behoort naar zijn mening als bestuursinstrument loyaal jegens de paus te zijn. In de gedachten van de Paus neemt, evenals in die van de concilievaders, de collegialiteit van de bisschoppen een voor name plaats in. Deze saamhorigheid als college van bisschoppen kan zich tijdens het concilie doen gelden en daarbuiten voortgezet worden door een permanent bisschoppen- of kardiinaalscollege. dat het wereldepiscopaat vertegenwoordigt. Ook in zijn houding ten opzichte van de positie van de rooms-katholieke kerk in de wereld slui: paus Paulus zich aan bij de meerder heidsopvatting van het concilie. Er zijn zeventien schemataken te behan delen. Na deze tweede zittingsperiode zullen dus wel nieuwe zittingen nodig zijn. Lang verwachten velen dat de tweede zit ting met de bespreking van het schema over de Openbaring zou beginnen. Vast staat, dat eerst het schema over de Kerk, minder omstreden dan de Openbaring, aan de orde komt. Tijdens een conferentie van de diaco nieën van de gereformeerde kerken in Utrecht, heeft de voorzitter, de heer J. de Vries bekend gemaakt, dat in het afge lopen verenigingsjaar door de steun van de kerken een bedrag van 1.114.293 is binnengekomen aan collecten en giften. Hierin zijn begrepen ruim 178.000 voor Bali en 182.000 voor hulp aan Skoplje. In het lopende jaar werd er onder meer hulp geboden aan Algerije, Indonesië en West-Pakistan. Voorts hebben de diaco nieën van de gereformeerde kerken gehol pen bij een project in Hongkong, waar onder meer 12.000 kinderen door Neder landse giften dagelijks een warme maaitijd krijgen. Voortaan zal meer aandacht moe ten worden besteed aan het opbouwwerk het verstrekken van schoolgelden en beurzen, alsmede bijdragen voor interna ten. beerden Fransen en Britten bij monde van de diplomaat Lord Runciman Benesj tot concessies te bewegen. Dat lukte ook. Bnesj' aanbod was echter voor Hitier en zijn handlangers in Bohemenen niet inte ressant. Zij wilden afsplitsing van Bohe- men uit het Tsjechisch staatsverband en aansluiting bij Duitsland. Via agitatie en terreur, wisten de nazi's de toestand in Tsjechoslowakije toe te spitsen. Hitler had het leger de hele aanval op de kleine staat al laten voorbereiden en als datum voor de „noodzakelijke inmenging ter bescher ming van de Duitse bevolkingsgroepen" werd 28 september vastgesteld. Zover kwam het al niet meer. Op 7 sep tember 1938 schreef de gezaghebbende Londense „Times" opeens dat de beste op lossing voor de Europese crisis afsplitsing van Sudetenland uit de Tsjechische staat en inlijving bij Duitsland zou zijn. Daar mee kwam men voor het volle pond tege moet aan Hitiers eisen. De vredelievende, wat naieve Britse premier Neville Cham berlain bleek er dezelfde denkbeelden als de Times op na te houden. Onverwacht reisde hij naar Duitsland, bezocht Hitier in Berchtesgaden en stelde hem een overeen komst voor, waarin de nazi's op legale wijze zou worden toegestaan wat zij zich illegaal dreigden te verschaffen. Ondanks de Brits-Franse inschikkelijk heid moest Europa nog vele dagen de adem inhouden voordat een vreedzame re geling uit de bus rolde. Want Hitler was helemaal niet anthousiast over de conces sies. Hij was er allang van overtuigd ge raakt dat Frankrijk enGroot-Brittannië niet zouden vechten voor de onafhankelijkheid van Tsjechoslowakije en hij had zich dus al verheugd op een bliksemoverval op de kleine staat, die meteen het hele gebied in Duitse handen zou doen vallen. „De vent heeft mijn intocht in Praag ver- land terug te voeren naar een democra tisch stelsel. De toegeeflijkheid van Hitiers tegenstanders in München verijdelde deze plannen. Toen een jaar later om Polen toch een oorlog uitbrak was de situatie veel ongunstiger en kwam er niets meer van. „München" is 25 jaar geleden en in die tijd is het een te pas en te onpas ge bruikt symbool geworden voor toegeeflijk heid tegenover een dictator. Vooral de laatste maanden is het woord „München" weer op de lippen van diegenen, die el ke overeenkomst met de Sovjet-Unie als een eenzijdige concessie van het Westen zien. Van mensen, die principieel weige- WASHINGTON (Reuter) Een woord voerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gezegd dat de hulp aan Indonesië waarschijnlijk zal worden besproken door de regeringen van BRUSSEL (ANP) In aanwezigheid van koning Boudewijn is donderdag in Antwerpen het feit herdacht, dat honderd jaar geleden de aan Nederland te beta len tol werd afgekocht. Tot 1863 moest volfeens het verdrag, dat na de Belgisphe afscheiding met Nederland tot stand was gekomen, elk schip op weg naar Ant werpen 1.50 gulden tol aan Nederland be talen en elk terugkerend schip 38 cent. De Belgische regering betaalde deze te rug aan de reders. In 1863 werd een definitieve regeling be reikt. De Nederlandse regering verklaar de zich bereid de tol op te heffen voor een schadevergoeding van 17.141.640 gul den. België betaalde een derde van dit bedrag en een aantal andere zeevarende landen, met Groot-Brittannië als belang rijkste met een bijdrage van 9 miljoen Belgische frank, namen op zich de rest te betalen. Met deze regeling werd het verkeer op de Schelde, dat door de geschiedenis heen herhaaldelijk aan banden werd gelegd, de finitief vrij. de westelijke geallieerde landen. Deze re gering zijn lid van de „commissie voor ontwikkelingshulp". Zij vergaderden in juli van dit jaar in Parijs over het bij eenbrengen van negenhonderd miljoen guldén, waaronder 275 miljoen van de Verenigde Staten, o mlndonesië te helpen bij het stabiliseren van zijn valuta en eco nomie. Leden van de commissie zijn Ja pan, de Verenigde Staten, Frankrijk, België, Noorwegen en Groot-Brittannië. De Verenigde Staten hebben medegedeeld dat de hulpverlening uit hoofde van bilate rale overeenkomsten met Indonesië door gaat. Intussen gaat de Indonesische regering door met het gebruiken van dreigende taal en het afleggen van forse verklarin gen. Zo is donderdag in Djakarta bekend ge maakt dat zeven miljoen Indonesiërs klaar staan om boven Serawak te worden afge worpen om de „vrijheidsstrijders" te hel pen. In Koeala Loempoer hebben 20.000 le den van de- Maleisische vereniging van oud-militairen plechtig beloofd het land te zullen verdedigen en gezegd „te wachten op een beslissing van de regering.*' De Maleisische minister van Defensie heeft meegedeeld dat onmiddellijk een begin zal worden gemaakt met de aanwerving van militairen. De Britse hoge commissaris in Maleisië Sir Geoffrey Tory die is benoemd tot ambassadeur in Ierland, zei in Koeala Loempoer tot verslaggevers niet te vre- wachten dat er een oorlog zou uitbreken. Hij verwacht wel grensincidenten in Borneo. lier later over de conferentie op 29 september 1938, in de Führerhalie aan de Königsplatz, waaraan behalve Hitler, Benito Mussolini, Edouard Daladier en Neville Chamberlain (van links naar rechts) deelnamen. Met het oog op de tweede zittingsperiode van het concilie te Rome, die zondag be gint. heeft het concilie-documentatiecen trum ir Utrecht een persconferentie ge houden, waar sprak dr. L. Alting von Geu sau, directeur van 't documentatiecentrum, over de laatste voorbereidingen en profes sor dr. F. Haarsma over het schema van de Kerk. Advertentie extra 0,3 cm: niet te lang, niet te kort, nèt goed.'

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1963 | | pagina 15