Paulus drukt zijn stempel
het heropende concilie
Paus
op
Minder pastoraal met meer
aandacht voor „de wereld"
en de niet-christenen
CDU boekt winst in het
SPD-bolwerk Bremen
Franse radicalen willen
De Gaulle bestrijden
met diens eigen wapen
WERELDNIEUWS
J
rmaat
4itó qMl
Harold Wilson
eist heengaan
van Macmillan
Verkiezingsuitslag weerspiegelt het
groeiende vertrouwen in Erhard
<=&raatótoel
Syrië en Irak gaan
één staat vormen
öp de
b f
Vier punten
ledereen heeft zo z'n
eigert genoegens. Ze geven
het leven kleur en
bieden ontspanning.
Zoals Arsenal: een
grote sigaret in formaat,
smaak en aroma.
Geen positief resultaat
IfVO.U
v, it>i>j«
3 SPECULAAS ROKKEN
250 gr. GOUDSE MOPPEN
104 voor 91
(Van onze correspondent)
ROME. Rome heeft zondag weer
een van zijn heel grote dagen beleefd.
Met een plechtigheid, die om negen uur
begon en pas om kwart over één afliep,
heeft paus Paulus VI de tweede zitting
van het Vaticaans concilie geopend. Het
was geen herhaling van hetgeen wij in
oktober 1962 hebben gezien, maar dat
neemt niet weg dat, al was het geheel
van de plechtigheid iets minder groots,
er toch belangrijke nieuwigheden te zien
waren.
De bisschoppen kwamen uit het Vati
caanse paleis de kerk binnen zonder, zo
als verleden jaar, in processie over het
plein te trekken. Ook de pauselijke stoet,
waarin behalve het hof, alleen de 76 aan
wezige kardinalen meeliepen, betrad niet
het plein doch ging uit de Vaticaanse pa
leizen door de voorhal de kerk binnen.
Nieuw was dat de paus in de voorhal van
de kerk de „sedia gestatoria", zijn draag
stoel, verliet en te voet door het midden
pad der kerk naar zijn troon schreed. De
paus heeft zich hiermede willen tonen als
de gelijke, hoewel de primus inter pares,
temidden dre andere bisschoppen en broe
ders.
Om diezelfde reden mogen de bisschop
pen, die recht van jurisdictie hebben in
hun bisdommen, ditmaal tijdens het con
cilie ook het korte schoudermanteltje dra
gen, dat symbool is van die waardigheid
en dat tot nu toe niemand in tegenwoor
digheid van de paus dragen mocht.
De paus hield een toespraak die ruim
een uur duurde. Het was opmerkelijk
dat hij zijn onvergetelijke voorganger paus
Joannes aan wie wij dit concilie te dan
ken hebben, aanriep en dankzegde omdat
bij het wanbegrip dat bij sommigen be
stond na het Vaticaanse concilie van 1869-
1870, dat de kerk zou kunnen worden be
stuurd door een paus alleen, zonder dat af
en toe een oecumenisch concilie bijeen zou
worden geroepen, heeft opgeheven.
Daarna gaf hij de vier punten aan, die
bij het concilie steeds worden nagestreefd.
Het was voor het eerst dat de nieuwe
paus zijn oordeel over het concilie uit
sprak. Hij zei dat hij de vier punten als
voigt onderscheidt:
In de eerste plaats: de kennis, of als
men wil het geweten der kerk.
Tweede punt: de hervorming der kerk-,
Derde punt: de hereniging van alle
christenen en
Vierde punt: gesprek van de kerk met
de hedendaagse wereld.
Wat het eerste punt betreft wijst de paus
erop dat de kerk tot nu toe nooit een
nauwkeurige definitie van zichzelf heeft
gegeven. Thans schijnt de tijd daartoe rijp
te zijn en dat de kerk zegt hoe zij zich
zelf ziet en wat zij van zichzelve denkt.
Een van de eerste punten daarbij is wel
de waardigheid van de bisschoppen. Hier
over heeft de paus dingen gezegd die wij
letterlijk moeten citeren: „Wij aarzelen
niet te zeggen dat wij met spanning en
vol vertrouwen de komende besprekingen
tegemoet zien waarbij, zonder de dogma
tische verklaring van het eerste Vatikaan-
se concilie inzake het pontificaat van Ro
me aan te tasten, de doctrine moet wor
den vastgesteld inzake het episcopaat, zijn
functies en zijn betrekkingen tot Petrus."
Ook in de volgende passage legde de paus,
meer dan zijn voorganger dit placht te
doen, de nadruk op de primaat en de on
feilbaarheid van de paus.
Het tweede punt is de hervorming van
de kerk. De paus ziet deze vooral ais een
vrijmaken van allerlei bindende krachten
door middel van nieuwe vormen die de
structuur van de kerk bepalen. De kerk
streeft naar vernieuwing door bepaalde
onvolmaaktheden, die voortvloeien uit de
menselijke zwakheid, te verbeteren.
Het derde punt betreft de andere chris
tenen, die in Christus geloven doch buiten
de roomskatholieke kerk staan. Daarover
zei de paus en wij citeren weer letter
lijk: „Hen, die wij niet tot de onzen
mogen rekenen in de volmaakte eenheid
met Christus, welke alleen in de rooms
katholieke kerk wordt geboden". Naar 's
pausen mening is het duidelijk dat er in
de wereld sterke stromingen bestaan om te
geraken tot eenheid van alle christenen,
ook al zou dit alleen maar gebeuren met
grote veelvuldigheid van liturgische uit
drukkingen en rituele vorm.
Het is mogelijk dat wij ons vergissen,
maar op dit punt menen wij dat de hui
dige paus meer dan zijn voorganger denkt
aan een terugkeer der andere kerken tot,
of zo men wil, onder Rome. Maar dat
hij er zich wel degelijk van bewust is
dat daarvan voorlopig nog geen sprake
van kan zijn. Wij citeren wederom: „Het
.is daarom een concilie van uitnodiging,
van spanning, van vertrouwen. Van grote
re, en meer broederlijke deelneming aan
deze waarachtige oecumene". Men ziet
het: de paus gebruikt hier het woord oecu
mene in een heel andere betekenis dan
wij het in het in protestantse kringen ho
ren. De paus richtte zich daarop tot de
waarnemers die in aantal ditmaal groter
zijn dan de vorige keer, ruim zestig. De an
dere kerkgenootschappen moeten er voor
al van worden doordrongen, dat de kerk
van Rome geen valstrikken spant, geen
tijdelijke voordelen najaagt, doch eerbied
koestert voor die delen van het gemeen
schappelijk godsdienstig erfdeel, dat die an
dere kerken tendele ook zuiver hebben we
ten te bewaren.
Tenslotte, en daar gaat de huidige paus
beslist iets verder dan paus Joannes, heeft
hij zich gericht tot de niet-christelijke re
ligies in deze wereld, tot de personen die
in God geloven doch volgens een andere
openbaring dan die wij in de bijbel vinden.
Verder heeft hij gesproken over de betrek
kingen die er kunnen bestaan tussen de
kerk van Rome en de wereld, waaronder
dan verstaan moet worden dat deel van
(Van onze correspondent)
LONDEN Oppositieleider Harold Wil
son heeft aan de vooravond van het La-
bourcongres in Scarborough de verdeelde
en gedemoraliseerde Conservatieve partij
ervan beschuldigd, Macmillan als zonde
bok te willen opofferen. Wilson zei, dat de
premier behoort heen te gaan, „maar niet
alleen". Hij en de andere ministers heb
ben elk gezag verloren. Daarom moet de
gehele regering verdwijnen, zo zei hij.
(I I n 1' i [D0£j 1 w
9 s* - - - -
Wilson verklaarde dat de strategie van
de Tory-partij duidelijk is. Hij voorspelde
dat er, na opoffering van de premier, een
„zuivering" zal volgen, waarvoor hij het
woord „demacmillanisatie" gebruikte.
De oppositieleider beschuldigde de Brit
se minister van Buitenlandse Zaken Lord
Home ervan, dat deze zichzelf en zijn
land verlaagt door af te geven op de
Verenigde Naties. Lord Home kan door
zijn beperkte blik niet met de UNO over
weg, aldus Wilson.
De Britse minister Macleod, leider van
de parlementaire regeringswerkzaamheden
en mede-voorzitter van de Conservatieve
partij, zei in een rede dat Labour in 1958
aandrong op algemene verkiezingen en
dat Wilson dit thans opnieuw doet. Wij
zeiden „neen" in 1958, wachtten tot 1959
en wonnen. Nu zeggen we opnieuw „neen",
we wachten tot 1964 en zullen opnieuw
winnen.
de wereld dat geheel buitenkerkelijk leeft.
Hier volgde een vrij sterke passage ten
aanzien van de landen waar de kerk
wordt vervolgd. (Bedoeld werd natuurlijk
de landen achter het ijzeren gordijn, hoe
wel geen namen werden genoemd). Daar
op zei de paus te menen dat naarmate
de kennis van de dingen, de technische
ontwikkeling van de mensheid toeneemt,
de kennis van God verminderd en dat
het menselijk hart meer vereenzaamt en
leger wordt.
De omstandigheden waaronder de heden
daagse mens leeft acht hij bedroevend.
Maar die wereld dient te weten dat de
kerk haar terdege begrijpt, bewondering
koestert voor haar technische vooruitgang
en niet voornemens is haar te onderdruk
ken, doch wel haar te dienen, haar ook
niet wil veroordelen maar tracht haar te
redden. Dit is dan in hoofdzaak de inhoud
van de wel bijzonder lange rede.
Samenvattend hebben wij de indruk ge
kregen dat de nieuwe paus het werk van
zijn voorganger voortzet met zekere wijzi
gingen die aan 't concilie enerzijds 'n meer
doctrinair karakter zullen geven, bijvoor
beeld door de poging om nauwkeurig te
omschrijven wat de kerk nu eigenlijk is
en welke de bevoegdheden van de bis
schoppen zijn en anderzijds ten doel heb
ben het ingewikkelde raderwerk van de
ze massavergadering van uitblinkende in
tellecten beter te doen functioneren. De
opzet is minder pastoraal en er zijn enkele
scherpe woorden gevallen over de afge
scheiden broeders. De vorige paus zou
zich stellig bedachtzamer hebben uitge
drukt, maar daarnaast staat dat de opzet
nog breder is geworden. Was er eerst een
secretariaat voor de eenheid van de chris
tenen, nu spreekt men ook over de niet-
christelijke religies en zelfs over wat men
in kerkelijke kringen „de wereld" noemt,
waarmee dan aangeduid wordt de atheïs
ten en de onkerkelijken. Maar ook dit ge
beurt op een eigenaardige manier. Waar
paus Joannes de kerk naar de wereld,
naar de mensen toe wilde brengen, schijnt
de nieuwe paus er veeleer naar te stre
ven die wereld naar de kerk toe, of zo
men wil, naar die kerk terug te brengen.
Het verschil is niet gering. Het is zelfs
zo groot dat wij vrezen dat dit een taak
is, die geen enkele paus, hoe groot en wijs
hij ook moge zijn, zal kunnen volbrengen.
Men kan volhouden dat dit het gebod van
Christus is, gaat uit en onderricht alle
volken, maar men kan ook opmerken dat
het in deze vorm niet realistisch is en
niet realiseerbaar. De kerk kan tot de
wereld komen en veel nuttig werk doen,
maar dat de huidige wereld in haar ge
heel de dogma's van de rooms-katholieke
kerk zou aanvaarden lijkt ons heel wat
minder waarschijnlijk.
Advertentie
De verkennende besprekingen,
die zaterdagmiddag tijdens een
„werklunch" in New York tussen de
ministers van Buitenlandse Zaken
van de Verenigde Staten, Groot-
Brittannië en de Sovjet-Unie zijn
gevoerd, met het doel de mogelijk
heden van een verdere ontspanning
tussen Oost en West te onderzoeken,
hebben, zoals minister Gromyko
(rechts) na afloop tegenover journa
listen verklaarde, „geen positieve
resultaten" opgeleverd. Het overleg
zal over enkele dagen worden voort
gezet. Volgens westelijke kringen
hebben de drie ministers een posi
tieve en constructieve gedachtenwis-
seling over onderwerpen onder het
algemene hoofd „ontwapening" gehad.
I 009093 J
mitJ
(Van onze correspondent)
BONN De sociaal-democraten hebben
gisteren bij verkiezingen in de deelstaat
Bremen opnieuw de absolute meerder
heid behaald met een stemmenpercentage
van 54,6 percent, 0,3 percent minder dan
bij de deelstaat-verkiezingen van 1959,
maar 4,9 percent meer dan bij de ver
kiezingen voor de Bondsdag in 1961.
De Christen-Democratische Unie maak
te, in vergelijking met 1959, een grote
sprong vooruit. Zij kreeg nu 28,9 percent
van de stemmen tegen slechts 14,8 vier
jaar geleden. Bij de Bondsdagverkiezin
gen van 1961 was de C.D.U. al op 27 per
cent gekomen.
Behalve de twee grote partijen zullen
nog twee kleine partijen in het deelstaat
parlement van Bremen vertegenwoordigd
zijn. In de eerste plaats de liberale vrije
democratische partij, die met 8,4 percent
van de stemmen, vergeleken bij 1959 wel
iswaar 1,2 percent vooruitging, maar te
genover de uitslagen van 1961 een ver
lies van 6,8 percent moest incasseren.
Voorts behaalde de ultra-rechtse Deutsche
Partei 6,2 percent van de stemmen, maar
liefst 9,3 percent minder dan in 1959.
Senaatspresident Kaisen, de socialisti
sche politicus, die Bremen al van 1945
af regeert, zal ondanks zijn 76 jaren ook
de komende regeringsperiode de kleine
deelstaat weer besturen, zo wordt alge
meen aangenomen. Het staat wel vast
dat de S.P.D., ondanks haar absolute
meerderheid in het parlement, opnieuw
een coalitie zal vormen met de liberalen.
Opmerkelijk is vooral de winst van de
christen-democraten. Bij de meeste deel
staat-verkiezingen van de afgelopen ja
ren moest de C.D.U. fikse verliezen in
casseren, met uitzondering van Neder-Sak-
sen, waar ze iets vooruitgang doordat de
rechtse Deutsche Partei in dat land uiteen
gevallen was. Iets dergelijks heeft zich
nu ook in Bremen vertoond. Ook daar is
de Deutsche Partei de grote verliezer ge
worden als men op de resultaten van 1959
let, toen deze nationalistische ultra-con
servatieve groepering nog bijna 15 percent
van de stemmen in de wacht sleepte. De
Bondsdag verkiezingen van 1961 hebben de
Deutsche Partei evenwel de genadeslag
gegeven. Toen lukte het hen niet het ver
eiste minimum-percentage van vijf per
cent te behalen en verdween zij uit het
tbondsparlement. wat -ook een groot pres
tigeverlies op deelstaatniveau betekende.
1$ de deelstaten waary) de Deutsche Par
tei vroeger sterk was, onder andere Neder-
Saksen en Bremen heeft de C.D.U. de
ontheemde D.P.-ers een nieuw politiek te
huis gegeven. Ondanks deze achtergrond,
en ondanks het feit dat de C.D.U. in Bre
men lokale sympathie heeft gewonnen door
haar tegenstand tegen het plan een nieuw
parlementsgebouw te bouwen, is de uit
slag toch ook typerend voor een groeiend
vertrouwen in de Christen-Democratische
Unie, nu Ludwig Erhard, nog altijd de
populairste politicus der bondsrepubliek,
binnenkort aan het roer van het schip van
staat komt.
(Van onze correspondent)
PARIJS De president van de Franse
republiek generaal Charles de Gaulle is
gistermiddag in Parijs teruggekeerd van
zijn laatste en twintigste propagandatoer-
nee door de provincie, die vijf dagen heeft
geduurd. Zijn laatste redevoering richtte
hij tot enkele duizenden inwoners van de
stad Lyon, die hij nogmaals een wat uit
voeriger samenvatting van zijn politieke
denkbeelden gaf. Tegenstanders van de
generaal poogden enkele malen, maar
zonder veel succes, spandoeken met anti-
gaullistische leuzen te ontvouwen, die ech
ter gauw door de leden van de massale
politiemacht in beslag werden genomen.
Er werden zeventien arrestaties verricht,
maar tot ordeverstoring is het nergens
gekomen.
De samenvatting van zijn politieke in
zichten scheen de president ondertussen
over de hoofden van zijn gehoor vooral
ook wel tot de westerse en andere hoofd
steden te willen richten. Hij. legde een
zware nadruk op Frankrijks onverzettelij
ke wil zijn onafhankelijkheid hoog te hou
den. De Verenigde Naties noemde hij nut
tig, de Noordatlantische Verdragsorgani
satie „nodig", terwijl hij ook voor de
Europese Economische Gemeenschap
waarderende woorden had. Frankrijk ont
zegt iedereen, aldus De Gaulle, het recht
uit zijn naam te spreken of te handelen.
Daarom wijst hij de Europese integratie
nadrukkelijk van de hand en acht hij het
voor zijn land een levenskwestie net als
de twee supermogendheden, de Verenig
de Staten en de Sovjet-Unie, ook over een
eigen kernmacht te beschikken.
Diezelfde kernmacht vormde, met het
kernstopakkoord van Moskou, dat Frank
rijk weigert te ondertekenen, ook een der
voornaamste agendapunten van het con
gres der radicale partij, dat zaterdag in
Evian werd besloten. Appellerend aan de
traditie, die het staatshoofd voor de vijfde
republiek zelf heeft ingesteld, willen de
radicalen ijveren voor een nieuw referen
dum waardoor zowel het kernwapen als
De Gaulle's verwerping van het kernstop
akkoord aan een uitspraak van het Franse
volk zou worden onderworpen.
De kans lijkt echter niet heel groot dat
dit verlangen, waarvoor de radicalen de
steun van de hele oppositie, de commu
nisten inbegrepen, hopen te verwerven,
door De Gaulle ook maar in overweging
zou worden genomen.
Echte dussers
„Ik ben echt geen muggezifter"zei de
buurman, „maar het dussen dat zoveel
mensen tegenwoordig doen, wordt me echt
te veel".
„Hoe bedoel je?" vroeg ik.
„Valt het jou echt niet op dat er lie
den zijn die in iedere zin minstens twee
maal het woordje dus gebruiken? Te pas
en te onpas voegen ze dat „dus" in of
slepen het er met de haren bij. Echt hin
derlijk".
„Is 't heus?" zei ik. „Hoe heb je dat
zo gesignaleerd?"
„Nou", antwoordde buurman verbaasd,
dat is echt niet zo moeilijk. Als je zelf
altijd echt op je woorden let, storen zul
ke domme gewoonten je geweldig".
„Natuurlijk", viel ik hem bij, en ik vond
dat het tijd werd op m'n vingers te
gaan tellen.
„Neem nou Jansen", vervolgde de taal
purist. „Dat is toch echt epn beschaafd
man en die dust er ook maar op los. Gis
teren kwam ik hem tegen. We praten zo
maar wat heen en weer, echt niets bij
zonders, en daar zegt hij zonder enige
aanleiding: „Ik ga dus morgen naar Am
sterdam". Toen ik hem probeerde duide
lijk te maken dat hij dat „dus" er echt
wel uit kon laten, keek hij me aan alsof
hij het in Keulen hoorde donderen. En
tenslotte beweerde hij dat hij dus over 't
algemeen wel op zijn woorden lette en
het hem deze keer dus echt ontglipt moest
zijn".
't Wordt wel ingewikkeld"liet ik me
ontvallen. „Jansen dust en jij echt".
„Ik doe wat?!" riep mijn buurman op
schrille toon.
„Jansen is dus een dusser en jij bent
een echte echter", ging ik dapper voort,
hoewel ik me enigszins benauwd begon
te voelen onder de woedende blikken van
mijn overbuur. „Jammer dat jij geen
vrouw bent. Dan zouden jij en hij het
echt-paar Van der Dussen kunnen zijn
hahaha". Terwijl ik mijn lachje uitstiet,
liet ik mijn vingers los.
„Wat heb je zitten tellen?" Buurmans
stem klonk dreigend. Hij kon het maar
niet geloven.
„Het viel me op dat je nogal vaak het
woordje „echt" gebruikte, legde ik voor
zichtig uit. „Ik kon het heus (sic) niet
helpen. Het kwam er zo vlot bij je u\t,
veel meer dan strikt nodig was".
„Onmogelijk!" zei de bekritiseerde taal
zuiveraar beslist. „Het kan me in m'n
verontwaardiging een keer extra ontglipt
zijn, maar doorgaans maak ik me aan
dergelijke slordigheden niet schuldig. Maar
jij bent een echte muggezifter!"
Boos draaide hij zich om en verdween
uit m'n huis. Hij kan me nu dus echt niet
meer uitstaan.
P.S. Meneer Jansen vertelde me kort
geleden dat hij gehoord had dat mijn
buurman een dubbeltje aan zijn kinderen
geert, als ze hem erop betrappen dat hij
een bepaald woord te vaak gebruikt. Jan
sen dacht dat het over „dus" ging. Echt
waar.
Maria Storm
Advertentie
de geïiele weck:
van 65 voor 60.
van70voor65.
o-rat,is reepbij
zak Vanille TOFFEE's voor 56.
gratis pakje Thee tij
2 pakKremer's Koffie
DAMASCUS (Reuter) Syrië en Irak
zullen samengaan in een democratisch-
socialistische volksstaat". Dat heeft de in
beide landen aan het bewind zijnde socia
listische Baath-partij bekendgemaakt. Er
is geen datum voor de geboorte van de
nieuwe staat genoemd.
In de verklaring wordt met nadruk ge
steld, dat toetreding van Egypte niet mag
ontaarden in „inlijving of overheersing."
De nieuwe staat zal een „revolutionair ex
periment" zijn.
De nieuwe staat telt twaalf miljoen in
woners. Ze beslaat een gebied van 80.000
vierkante km. van het aan olie rijke Na
bije Oosten.
Echtpaar. In Duivelskloof Transvaal
is een 85-jarige boer in het huwelijk ge
treden met een zeventienjarig meisje.
De bruidegom, die verleden jaar zijn
eerste vrouw verloor, heeft zijn nieuwe
bruid van kind af gekend.
Huwelijk. De Britse nationaal-socialisti-
sche beweging heeft het huwelijk van
haar leider, de veertigjarige gewezen on
derwijzer Colin Jordan met de Parisien-
ne Frangoise Dior, de gewezen gravin
R. H. de Caumont la Force, bekend ge
maakt.
Postduiven. In Brussel zijn ongeveer 2400
postduiven uit Aken opgelaten ter her
innering aan de instelling van de pers
dienst met postduiven door Reuter, hon
derd jaar geleden. Zondag werden in
Aken ongeveer evenveel postduiven uit
Brussel losgelaten.
Stralingen. Door de Canadese kunstmaan
Alouette, die een jaar geleden in een
baan om de aarde werd gebracht, zijn
elektromagnetische stralingen van de
planeet Jupiter geregistreerd. De satel
liet is uitgerust met instrumenten voor
waarnemingen in de ionosfeer en de bo-
venatmosfeer.
Graan. West-Duitsland heeft dit jaar
15.380.000 ton graan geoogst. 1.3 percent
meer dan het vorig jaar. Het ministerie
van landbouw heeft de stijging toege
schreven aan het grotere beplante are
aal en aan de hogere produktiviteit.
Film. Ondanks een ingediende petitie zal
de Deense regering de vervaardiging
van de Keelerfilm in Denemarken niet
verbieden omdat hiertoe geen wettelijk
middel bestaat.
Schilderij. In New York is een portret
tentoongesteld van president Kennedy
naakt in zijn schommelstoel. De
schilder zei het werk aan de hand van
tijdschrift-foto's gemaakt te hebben als
eerbetoon, zoals dit ook geschiedde voor
Griekse goden en helden.
Overstroming. Zuid-Mexico is zaterdag en
zondag door een overstromingsramp ge
troffen, die tot nu toe aan minstens zes
personen het leven heeft gekost. Onge
veer veertigduizend mensen hebben van
de ramp te lijden gehad. Vanuit hef-
schroefvliegtuigen heeft men waargeno
men hoe mensen en vee voor net water
naar heuvels en andere hoge punten
vluchtten.
Gewond. Twintig parachutisten van de
Italiaanse NAVO-basis Livorno zijn bij
manoeuvres gewond, doordat zij na hun
sprong door een zeer krachtige wind
werden meegesleurd en buiten het doel
gebied in een bos terecht kwamen. Van
drie is de toestand ernstig.
Vulkaan. De Minami, een vulkaan op het
Japanse eiland Sakoerajima is voor de
derde maal in 24 uur tot uitbarsting ge
komen. De as en de rook stegen onge
veer 2700 meter hoog. Er is nog geen
melding gemaakt van slachtoffers of
schade.
