In Algerije is de fakkel van de
opstand opnieuw ontstoken
Supralux
Op Haiti zeker
vijfduizend mensen
gedood of vermist
Meerderheid inV.N.
tegen processen
in Zuid-Afrika
Nuttig onderhoud
van Gromyko en
Kennedy
Doodvonnissen in
Rusland wegens
verduistering
SS-bijeenkomst
in Beieren wordt
niet verboden
Voetbalwedstrijd
tussen pastoors
en predikanten
Spanning aan de grens
van Marokko stijgt
In grote
parcy-bottle
(niet 3/4
liter, maar
een héle
liter
VRIJDAG 11 OKTOBER 1963
15
Opnieuw opstand
Kunstmatige rust
lak
verf
en
Polygoon gestrand
Stikker naar Washington
Oecumene
Bnir
(Van onze speciale verslaggever
Frank Onnen)
ALGIERS. Het is ongeveer ander
half jaar geleden dat ik mijn laatste be
zoek bracht aan Algerije dat toen nog
het statuut van „Franse provincie" „ge
noot" en waar de O.A.S., de geheime
legerorganisatie, haar laatste wanhoops
pogingen deed met plasticbommen,
lynchpartijen in de kasbah, „rattissages"
ofwel verdelging der „ratten" zoals
de Franse beschermheren hun Algerijnse
beschermelingen in de fijnzinnige wan
deling plachten te noemen invallen in
ziekenhuizen en sanatoria, en andere
daden van terreur, de wijzers van de
klok toch nog gedurende enkele mi
nuten tegen te kunnen houden.
Sedertdien heeft die klok het uur van de
historische waarheid niettemin geslagen en
heeft het contingent Franse „zwartvoeten"
zichzelf vrijwillig gedecimeerd.
Algerije heeft zijn eerste verjaardag als
volwassen mogendheid gevierd. Het Alge
rije van Ben Bella.
Kort na die verjaardagsplechtigheden is
er echter een zware schaduw over het land
en zijn politieke toekomst gevallen. Dé
eenheid T 1 het Algerijnse vplk dat door
zijn zelt. jersing, volslagen gebrek aan
rancune, zijn politieke rijpheid tijdens en
vooral na de O.A.S.-terreur géén Sint-
Bartholomeus- of lange messen-nacht,
géén druppel Frans bloed voor de revanche
na de bevrijding de bewondering van
de ganse wereld had afgedwongen, die
eenheid lijkt nu onderijnd, bedreigd te
worden.
Een van de vijf vroegere F.L.N.-leiders,
Ait Ahmed, die samen met Ben Bella vier
eneenhalf jaar in Franse gevangenissen
heeft doorgebracht ze werden samen in
1956 in hetzelfde vliegtuig op weg naar en
als gasten van de Marokkaanse koning
door het militaire opperbevel in Algiers
„onderschept" heeft, sinds eind septem
ber, openlijk de leiding op zich genomen
van een halfclandestiene oppositie, het
front der socialistische krafhten, dat de
president nu van zijn almachtige troon
verdrijven wil.
De fakkel van de opstand is dus opnieuw
ontstoken. Mogelijk zelfs smeult de lont
der revolutie, van een tweede Algerijnse
burgeroorlog, weer?
Een nieuw element derhalve in de Alge
rijnse politiek waaruit Ben Bella alle „his
torische leiders van het eerste uur" van
Belkacim Krim tot Ferhat Abbas en Ben
Khedda één voor één heeft weten te ver
wijderen, en die zo door hém sedert een
jaar onbedreigd gedomineerd, gemonopo
liseerd leek te zullen blijven.
Een novum dat Ben Bella zelf ook zeker
evenmin onderschat. Hij heeft dezer da
gen, gelijk bericht, zijn macht, nóg wat
verder uitgebreid en nóg wat méér stoom
gezet achter zijn nationalisaties van Fran
se eigendommen, om langs die weg, met
zijn persoonlijke populariteit, ook de wal
te kunnen verhogen die zijn almacht tegen
de blijkbaar wassende oppositie moet be
schermen. Hoe liggen nu de wederzijdse
stukken en de kansen?
In Algiers, zo telefoneerden wij op de
dag van onze aankomst, is het rustig. Maar
het is een kunstmatige rust. Een rust die
op onwetendheid gegrond is. Zonder dat
de stad op het eerste, en zelfs tweede oog,
het beeld biedt van een dictatuur of ty-
rannie er staan gardisten met mitrail
leurs voor de ministeries, maar in de stra
ten ziet men aanzienlijk minder gewapende
politie dan in het Parijs van enkele maan
den terug laten de twee enige kranten
die na de „socialisatie" van de Franse dag
bladen nog verschijnen, toch geen enkele
twijfel over de ware aard van Ben Bella's
regime.
Een regime dat de waarheid ducht of
althans „oriëteert": e>- is een ministerie
Advertentie
van Oriëntatie en waarvan de pers
haar taak dan ook beperken moet tot de
functie van nieuws- of beter overwinnings
bulletins, vol hoera-artikelen over alle
successen van de regering op het binnen-
en het buitenlandse front.
Dat er desalniettemin onder dat malse
gras van de officiële blijdschap en zelf
voldoening óók nog wel een addertje kan
schuilen, mogen de lezers dan slechts langs
de omweg van een eigen geestelijke in
spanning opmaken uit alle berichten over
de politieke afweermaatregelen: de gewa
pende comités van weerbaarheid die over
al in het leven worden geroepen, de blanco
volmachten die de president zich heeft
toegeëigend, èn de stromen van telegram
men uit alle hoeken van het land waarin
de regering adhesie en steun wordt toege
zegd.
Onze Parijse correspondent Frank
Onnen heeft jarenlang de „zaak Algerij"
toen nog een Franse provincie, gevolgd.
Hij bezoekt nu Algerije om de voor
lopige balans op te maken van één jaar
onafhankelijkheid. Zijn eerste bijdrage
wijdt hij aan een onderwerp waarvan de
actualiteit wel het heetst is: de contro
verse tussen president Ben Bella en zijn
vroegere verzetsbroeder Ait Ahmed.
Maar wat er aan de hand is, het waar en
het hoe en het waarom:.dat zijn vragen
die in het duister, of hoogstens in het
clair-obscur, moeten blijven en waarover
dus slechts gefluisterd wordt. Men fluis7
tert veel in het Algerije van Ben Bella.
Er is een soort ijzeren gordijn, een „cordon
sanitair" in het land neergelaten, in de
hoop het gevaar van de groeiende opposi
tie te kunnen neutraliseren, te isoleren.
Achter dat ijzeren gordijn heb ik dus een
kijkje willen nemen. Ik heb Ait Ahmed en
zijn kolonel de legendarische held Mohand
Ou El Hadj, bijgenaamd de oude, gezien,
gehoord, gesproken. Zoals in alle jonge
landen, wordt ook in Algerije het gewicht
van een politieke macht of stroming voor
een groot deel bepaald door de steun die
een deel van het leger bereid is te ver
lenen. En gelijk Ben Bella de broodmagere
kolonel Boumedienne, vice-president van
de regering, minister van Oorlog en opper
bevelhebber van het leger altijd naast zich
heeft, zo kan zijn rivaal Ait Ahmed zich
op de bijstand van de oude beroepen.
Wat de oude militair precies waard is,
is niet zo eenvoudig te schatten. Officieel
is hij sinds enkele weken door Ben Bella
van zijn post van bevelhebber van het ze
vende militaire district dat Groot-Kabylië
Advertentie
PORT AU PRINCE (Reuter) In Haiti
worden vijfduizend mensen vermist. Men
neemt aan dat de meesten van deze ver
misten zijn omgekomen, toen de orkaan
„Flora" het land teisterde. Dat is bekend
gemaakt door de Wereldgezondheidsorga
nisatie.
Ook op het eiland Cuba schijnt het aan
tal slacbtoffers veel groter te zijn dan offi
cieel door de regering wordt bekendge
maakt. Dat officiële dodencijfer is vijftig.
Maar in Miami heeft men een radioge
sprek opgevangen van premier Fidel Cas
tro. Daarin zei de Cubaanse dictator dat
het aantal doden niet te schatten is en
waarschijnlijk „enorm" zal zijn.
In de Verenigde Staten heerst grote ver
ontwaardiging over de onheuse wijze
waarop Fidel Castro het aanbod van het
Amerikaanse Rode Kruis om hulp te ver
lenen heeft afgewezen. Men vindt het daar
een bedroevend feit dat het welzijn van
het volk wordt benadeeld doordat hulp
wordt afgewezen om politieke motieven,
als er sprake is van een ramp. De Rus
sen hebben grote hoeveelheden voedsel en
medicijnen aan Cuba aangeboden.
Mohand Da El Hadj (links) in gesprek
met Ait Ahmed.
omvat ontheven. Zijn opvolger heeft zich
bij „zijn" garnizoen echter nog steeds niet
aangemeld en met reden.
In feite beheerst kolonel Mohand in zijn
gebied militair zonder twijfel de situatie.
Niettemin een precaire beheersing, aange
zien hij, in geval van een gewelddadig tref
fen, voor zijn toevoer en munitie natuur
lijk toch van Algiers afhankelijk zou zijn.
Daar schuilt uiteraard wel een der rede
nen van de „zelfbeheersing" waarvan de
opstandelingen zo goed trouwens als de
regering achter hun verbale agressivi
teit niettemin blijven getuigen.
NEW YORK (AP en Reuter). - Zuid-
Afrika is gevraagd het proces tegen elf
politieke verdachten dat in Pretoria aan
de gang is stop te zetten. Ook is aan
gedrongen op het vrijlaten van alle poli
tieke gevangenen.
Dat gebeurde in een resolutie van de bij
zondere commissie van de Verenigde Na
ties. Die was door 55 Afrikaanse en Azia
tische landen ingediend.
87 leden stemden vóór de resolutie. Al
leen Portugal was er tegen. Negen landen
onthielden zich van stemming. Hieronder
waren Nederland, Frankrijk, Groot-Brit-
tannië, de Verenigde Staten en België.
De resolutie is doorgezonden naar de
algemene vergadering. Die moet zich er nu
over uitspreken. De stemming volgde op
uitvoerige debatten.
Zuid-Afrika's minister van Buitenlandse
Zaken G. P. Jooste sprak bijna één uur.
Zijn rede werd met grote aandacht ge
volgd. Ook de afgevaardigden van de Afri
kaanse en Aziatische landen waren daarbij
aanwezig.
Het leven van de fotografen en fil
mers, die in Perzië het bezoek van
het Nederlands koninklijk paar ver
slaan, gaat niet over gebaande we
gen. In het rampgebied van Perzië
moest de filmploeg van Polygoon
woensdag een riviertje oversteken,
waarbij de wagens bleven steken.
Piet Buis brengt zijn kostbare kof
fers in veiligheid. Een ander lid van
de ploeg is boven op de auto
geklommen.
WASHINGTON (Reuter, AFP) De
Russische minister van Buitenlandse Za
ken Gromyko, heeft donderdagavond in
het Witte Huis een onderhoud met pre
sident Kennedy gehad. Hij noemde het
zeer nuttig. Aan beide zijden werd uiting
gegeven aan de wil om het terrein der
mogelijke akkoorden uit te breiden.
Er werd gesproken over de wederzijdse
betrekkingen en over bepaalde internatio
nale zaken, onder meer over ontwapening.
Hij zei te verwachten dat binnenkort een
definitief akkoord zal worden bereikt over
een verbod om kernwapens in een baan
om de aarde te brengen.
Functionarissen van het Witte Huis, die
eveneens van een nuttig onderhoud spra
ken, zeiden dat onder meer was gespro
ken over de kwestie van een niet-aanvals-
verdrag tussen de NAVO en de landen van
het verdrag van Warschau, het Ameri
kaanse plan voor een multilaterale NAVO-
kemmacht en Berlijn. De president bracht
de kwestie der Russische troepen op Cuba
en de toestand in Laos ter sprake.
Premier Kroesjtsjev heeft ter gelegen
heid van de inwerkingtreding van het
kernstopakkoord boodschappen gezonden
aan Kennedy en premier Macmillan. Daar
in zegt de Russische leider dat zijn rege
ring bereid is verdere pogingen te doen
om de wending ten goede in de inter
nationale toestand te versnellen. Het is
gewenst om dit succes verder te ontwik
kelen om de oplossing te zoeken voor an
dere vraagstukken, aldus Kroesjtsjev.
MOSKOU (Reuter) Volgens de in
Tasjkent verschijnende Pravda Vostoka
(Waarheid van het Oosten) zijn daar elf
personen tot de dood door de kogel ver
oordeeld wegens het illegaal vervaardigen
van textiel en onwettige handel daarin.
Een groep van de veroordeelden, die on
der leiding stond van de directeur van
een weverij van zijden stoffen, vervaar
digde clandestien 310.000 meter zijde, die
aan winkels werden verkocht. De staat
werd daardoor voor 809.000 roebel (onge
veer 3,24 miljoen gulden) benadeeld.
De andere groep was werkzaam in een
fabriek van herenmodeartikelen. Deze be
klaagden verkochten niet alleen onrecht
matig de produkten van hun fabriek, doch
ook goederen die zij zelf met behulp van
staatsmateriaal vervaardigden.
Bij hun arrestatie werden op de beklaag
den zeven kilogram goud en vele diaman
ten aangetroffen.
MiiNCHEN (DPA) Van vandaag tot
en met zondag wordt in Martkheidenfeld
(Beieren) een bijeenkomst gehouden van
voormalige S.S.'ers. Tegen deze bijeen
komst is een gezamenlijk protest ingediend
door de Duitse Liga voor de Mensenrechten
en de Bond van slachtoffers van het fas
cisme. In het protest werd aangevoerd, dat
de politie-afdeling van de vroegere S.S.
destijds door het internationale tribunaal
in Neurenberg als een misdadige organi
satie werd aangemerkt.
In antwoord op dit protest heeft het
Beierse ministerie van Binnenlandse Za
ken laten weten dat er geen enkele rechts
grond bestaat waarop de bijeenkomst zou
kunnen worden verboden Bovendien heb
ben eerder gehouden S.S.-bijeenkomsten
nimmer tot ordeverstoringen geleid, ter
wijl, aldus het ministerie verder, ook niets
van een politieke achtergrond blijkt.
PARIJS (Reuter) De secretaris-gene
raal van de NAVO, mr. D. U. Stikker, ver
trekt zaterdag naar de Verenigde Staten
voor besprekingen met president Kennedy,
de minister van Buitenlandse Zaken Rusk
en diens ambtgenoot van Defensie, McNa-
mara. Voorts zal mr. Stikker een ontmoe
ting hebben met het permanente comité
van de NAVO te Washington en met de
opperbevelhebber in het gebied van de At
lantische Oceaan, admiraal Page Smith, in
diens hoofdkwartier te Norfolk.
LAUSANNE (AFP) In het Zwitserse
kanton Wallis wil men een originele bij
drage leveren tot de toenadering tussen
verschillende geloofsrichtingen. Maandag
zullen in een plaatsje bij Lausanne predi
kanten en pastoors uit Wallis twee voet
balwedstrijden tegen elkaar spelen, een
voor de jonge geestelijken en een voor de
„veteranen". Alle spelers bereiden zich
ernstig op die sportieve ontmoeting voor
en oefenen hard om er, naar de protes
tantse persdienst in Wallis meedeelt, aan
trekkelijke wedstrijden van te maken. De
afdeling van de hervormde kerk van Wal
lis die deze wedstrijden organiseert, doet
dit ook ter gelegenheid van de viering
van haar tienjarig bestaan, maar voor
namelijk om te „bewijzen, dat de ver
tegenwoordigers van de twee kerken open
staan voor de gedachten die onder het
volk leven".
ALGIERS (AP en Reuter) Er schij
nen zich reeds enige dagen schermutselin
gen voor te doen tussen Algerijnse en Ma
rokkaanse troepen van de grensbewa
king. Vooral in het gebied van Colomb
Bechar zijn de gevechten veelvuldig. Daar
zijn Marokkaanse soldaten gesneuveld en
krijgsgevangen gemaakt.
De Algerijns-Marokkaanse besprekingen
die vandaag zouden beginnen, zijn uitge
steld. Marokko heeft wervingsbureaux ge
opend. Hier kunnen vrijwilligers zich mel
den. Men neemt aan dat dit gebeurt in ver
band met de gespannen toestand aan de
grens met Algerije.
Advertentie
Bottled by Raak.
Koog a/d Zaan
02980-83238
Edith Piaf overleden
EDTH PIAF WERD in december 1916, als dochter van de acrobaat Jean Gassion
en zijn vrouw Marianne geboren. Zij ging nauwelijks naar school, maar zong op straat
waar zij door een impresario werd ontdekt. Hij veranderde haar naam Gassion in
„Piaf" Parijs' argot voor „mus" en bezorgde haar in vijf jaar tijds, in de periode
dat Maurice Chevalier en Mistinguett triomfen vierden, een klinkende naam.
TOT HAAR MEEST bekende chansons
behoren „Mon Legionnaire", „Le Voyage
du pauvre Nègre", „La Vie en rose", „Les
trois Cloches", „Padam, Padam" en „Mi-
lord". Haar naam is enige tijd genoemd in
verband met die van Yves Montand die
zij in 1946 introduceerde en met die van
Eddie Constantine de „Lemmy Caution",
„rough guy" van Franse politiefilms en
thans echtgenoot van Juliette Greco. Edith
Piafs grote liefde was de bokser Marcel
Cerdan, die samen met de violiste Ginette
Neveu bij een vliegtuigongeluk enkele
jaren geleden om het leven kwam.
In 1952, 36 jaar oud, huwde Edith Piaf
met de chansonnier Jacques Pils. Dit huwe
lijk werd vier jaar later ontbonden. Vorig
jaar huwde zij de zanger Sarapo.
Haar vrienden die de laatste jaren steeds
probeerden haar te overtuigen van haar
inspannende tournees af te zien kregen ten
antwoord: „Ik kan er niet mee ophouden.
Wanneer ik zing voel ik de vriendschap
van mijn bewonderaars. Ik heb dit nodig
om te leven. Ik zal er nooit mee ophouden".
IN 1961 WERD IN HAARLEM aan Edith
Piaf de eerste prijs toegekend van het
Concours de Disque van Teisterbant: een
schilderij van Piet van Héërden. De schil
der Frans Funke, die deel uitmaakte van
de delegatie die de prijs in Parijs aan Edith
Piaf ging brengen, schreef toen in ons blad
over dit boek: „Onze aandacht is gevestigd
op de vrouw in de deuropening. Een
vrouw? Eerder een karikatuur ervan en
dan nog wel een van zeer geringe af
metingen. Of is het een schim? Een schim
metje dan, wel te verstaan. Of een onder
voed kind met het hoofd van een oud
vrouwtje? Of een schuw vogeltje. Ik weet
niet waar ze het eerst aan doet denken.
Het is in elk geval een ziek, dodelijk ver
moeid hoopje mens dat daar staat. Èen ge
voel van onwerkelijkheid bekruipt me".
Een harde beschrijving, die reliëf geeft
aan het wonder dat telkens plaats had als
zij voor de microfoon kwam: „Een wezen
lijke bezieling, een heilige noodzaak om
te zingen die, gebaseerd op een bewonde
renswaardige levensmoed, sterke gevoelens
van vervoering en hartstocht op de luiste
raar weet over te brengen", aldus Hans
van den Bergh over haar laatste optreden
in Amsterdam, vorig jaar december. Jean
Cocteau: „Ze is een grote tragedienne, niet
te imiteren. Een zangeres als zij is er nog
nooit geweest en zal ook nooit meer
komen".
EDITH GASSION werd in de Rue Belle
ville in Parijs geboren; agenten verleenden
haar moeder assistentie bij de bevalling.
Zij is gestorven als een der rijkste vrouwen
van Frankrijk; miljoenen platen zijn er
van haar liederen verkocht over de ge
hele wereld. Ze is blind geweest, ze is
straatzangeres geweest en niets van het
daarmee samenhangende bestaan is haar
gespaard gebleven. De man die haar ont
dekte als zangeres stierf door moorde
naarshanden. Telkens heeft zij in de grote
liefde geloofd. Dat geloof heeft haar niet
verlaten. Maar het enige dat haar in leven
hield was het podium. Niemand die het
heeft meegemaakt kan vergeten hoe zij na
een optreden de ovatie van het publiek
verwerkte; zij savoureerde het. Sinds 1958
is zij eigenlijk nooit meer gezond geweest,
maar zij vierde nog triomfen, onder meer
in Amerika. Haar laatste lied „Mon Dieu"
is beeld van haar leven: het is de bede van
een aan het leven verslaafde die voelt dat
het sterven nabij is. Eerst vraagt ze nog
enkele maanden, tot ze op het laatst
smeekt: „God geef me nog één dag".
