Misdaad
in
Stockholm
SINT NICOLAAS TUSSEN DE
FRIESE MEREN
AEG
PANDA EN DE MEESTER*11IOLIST
I
Injectie*gewerens een nieuw en
veilig wapen tegen de misdaad
AEG
margnei
Amerikaanse politie
ziet er wel wat in
21
DONDERDAG 21 NOVEMBER 1963
rmmmmm
S
Ons vervolgverhaal
wmummrn
door N. Edward Werner
(naar het Zweeds)
Wallenda gaat trouwen
AUTOMATIC
TOASTER f69.50
H. Krul
tymtmf/n/mm/i/imtmm/mmmmmmfmmrmmmmMmmmt/h
-----
DX ZXXVXN
VOLDEN
O P 5
a
DOUGLAS VILLE (Géörgia) (Af). Haróld C. Palmèr uit Gèórgia heeft óli-
ranten, neushoorns en walvissen vérdóófd mét gèwerën die injectienaalden af
schieten. Hij is van mening dat dergélijkè wapens Ook in handen gègeven kunnen
worden van de politie als een bijdrage in de strijd tegen de misdaad. Het wapen
is humaan, veilig voor omstanders, niet dodelijk vóór de misdadiger en het
draagt bij tot hét uitroeien van hét bééld van de „romantische misdadiger".
Steekproef"
PERFECT L
f30.-
Ook met een
grote maat
kunt U goed
gekleed gaan
MODEHUIS
7)
Hadden ze hem misschien in koelen
bloede vermoord, omdat hij niet op
hun voorstellen in wilde gaan? Had
den ze hem vermoord, omdat er veel
geld op het spel stond? Helemaal uit
gesloten was 't nietEr waren
stellig wel moorden gepleegd om heel
wat minder dan enige honderddui
zenden dollars, of wat die uitvinding
dan ook waard mocht zijnDahl
dronk de rest van zijn koffie op en
leunde achterover in zijn stoel.
Wat betekende die sigarenlucht,
welke Marsh en hem, maar onge
twijfeld ook de Zweedse politieman
nen in Millechs zitkamer was opge
vallen? Millech was op z'n minst al
vier uur dood geweest, toen de dok
ter hem om ongeveer half acht on
derzocht. Als 't Millech was geweest,
die gerookt had, dan zou die lucht
na vier uur niet meer zó fris geweest
zijn. Ook al houd je van de lucht
van een pasgerookte sigaar, er is
niets, dat zo muf en onfris aandoet
als óude sigarenrook. Maar als Mil
lech nu eens niet gerookt had, doch
de hem bezoekende moordenaar? Zou
deze na de moord, rustig sigaren ro
kend, enige uren in de flat zijn ge
bleven? Zelfs als hij naar iets ge
zocht had waarop misschien de
niet geheel gesloten laden van het
bureau zouden kunnen wijzen zou
hij toch zijn verlangen naar een si
gaar op de plaats van het misdrijf
wel hebben kunnen bedwingen....
Was 't dan toch Millech, die gerookt
had....? Misschien had de dokter
zich vergist wat het uur van de dood
betreft.Maar wat was er dan met
die sigaar gebeurd? En dat bloed aan
de deurknop: wie had dat spoor ach
tergelaten? Dat kon Millech toch
niet zijn. Waarom was de moorde
naar zo achteloos geweest om een
bloedspoor achter te laten op de deur
knop?
Dahl dacht na over de ondervra
ging in de kamer van de politie-in-
specteur. Waarom had Berg zich plot
seling zo vijandig getoond? Als hij
hèm verdacht, waarom had hij hem
dan laten gaan met als enige restric
tie, dat hij de stad niet mocht ver
laten. Daaraan kon hij zich toch heel
gemakkelijk niét houden.Hoewel
men natuurlijk zijn gangen zou kun
nen laten nagaan. Hij keek om zich
heen. Er was alleen een keurige oude
heer aanwezig, die een krant las en
mineraalwater dronk. In een hoek za
ten twee dames koffie te drinken. Er
was niemand na hem binnengekomen.
Dahl ging rechtop zitten. Het was
allemaal té dwaas. Er moest iets ge-
S daan worden in verband met Millechs
dochter. De politie hield vanzelfspre
kend Millechs flat in het oog, terwijl
het onderzoek aan de gang was. Het
zou een hevige schok voor het meisje
zijn, als ze zich daar zou melden en
te horen zou krijgen, dat haar vader
in de afgelopen nacht vermoord was.
Dahl dacht na over verschillende mo
gelijkheden. Zou hij naar de flat
gaan en daar de wacht houden om
het meisje op te vangen? Zou hij
haar herkennen van de foto, die de
oude man hem had laten zien? Of
zou hij naar de politie-inspecteur te
ruggaan en hem vertellen, dat hij
zich opeens bedacht had, dat Millech
een dochter had, die vandaag zou
arriveren. Maar dat, terwijl hij ge
zegd had dat hij niet wist of Millech
familieleden had.Nee, dat zou een
té zonderlinge indruk maken. Hij be
sloot naar zijn kantoor te wandelen
en onderweg een oplossing voor ziin
probleem te bedenken. Hij betaalde
en liep de lunchroom uit. Buiten
kwam èen warme, droge wind hem te
gemoet. De hitte deed hem zijn plan
om te wandelen opgeven en in de
schaduw wachtte hij op de komst van
de bus.
Tien minuten later was Gunnar
Dahl op zijn kantoor gearriveerd. De
koèlte van de air-conditioned hall
deed weldadig aan, hij begroette juf
frouw Nilsson van de receptie en be
gaf zich naar zijn eigen kamer. Nau
welijks had hij zijn colbertjasje uit
getrokken, of de telefoon rinkelde.
„Er zijn hier twee journalisten, die
u willen spréken," zei juffrouw Nils
son. „En meneer Bórgsten heeft ook
naar u gevraagd".
„Stuur de journalisten maar naar
mijn kamer."
Het waren twee betrekkelijk jonge
mannen, die even later bij hem bin-
nenstapten. Dahl herkende een van
hen. Deze had met de politie-inspec-
teur gesproken toen hij uit de flat S
kwam. Ze zagen er monter uit en hun 5
ogen straalden, toen Dahl hun ver- S
zocht te gaan zitten.
..Wat kan ik voor u doen?" zei hij. S
„We hebben een speciale persafde- S
ling hier.
Hij werd onderbroken door de man, j
die hij al eerder gezien had. Deze S
legde hem uit, dat ze speciaal voor
hem hier gekomen waren en niet voor
de persafdeling van Tone-Film. Hij
deelde mee dat zijn collega en hij
wisten dat Dahl degene was, die Mil-
lech in zijn flat had gevonden. Ze
wilden thans weten of Dahl Millech S
persoonlijk had gekend.
„Wel.begon Dahl enigszins aar- s
zeiend, „meneer Millech was een goe- S
de vriend van mij en ik woon op
de volgende verdieping, in hetzelfde S
flatgebouw maar méér kan ik u niet S
vertellen. Inspecteur Berg heeft het S
onderzoek in handen. Ik raad u aan S
u tot hem te wenden voor inlichtin-
gen. Ik ben momenteel druk bezet".
Hij stond op ten teken, dat hij het
onderhoud als geëindigd beschouwde, i
„Ja, juist... maar 't was moord,
nietwaar? U kunt ons toch wel iéts
vertellen? Verdenkt u iemand? Ge
looft u dat.
De kamer leek plotseling vol vra
gen. Dahl glimlachte flauwtjes en
schudde zijn hoofd.
„Het spijt me, maar dit is alles
wat ik kan zeggen. O ja, er is één
ding. dat ik u nog vertellen kan. De
politie denkt dat ik er iets mee te
maken heb."
De journalisten schreven ijverig op
hun blocnote.
„Juist, maar hoe zit het met uw
alibi? Waar was u op het ogenblik,
dat Millech naar men aanneemt
vermoord werd?"
Dahl liep in de richting van de
deur. „Het spijt me, heren, maar
mijn chef wil me spreken. U moet
rhij excuserèn."
Hij sloot de deur achter hen en
haalde even diep adem. „Ik ben be
nieuwd, wat ze van mijn mededeling
maken," mompelde hij.
Hij begaf zich naar de kamer van
Borgsten. Alfred Borgsten was de di
recteur van het Zweedse kantoor van
Tone-film. Hij was een vijftiger en
zag er naar uit. Hij had de verweer
de huid van een man, die veel bui
ten is, een krachtige kin en een zwa
re neus. Zijn mond, die eens misschien
een sensuele indruk had gemaakt,
had nu een ietwat laatdunkende uit
drukking. Toch kon deze mond char
mant glimlachen en ook zijn ogen had
den iets vriendelijks. Hij was een
lange, zwaargebouwde man en maak
te de indruk van iemand, die geen
loopje met zich liet nemen. Hij was
een man, die zeer hard kon aanpak
ken, maar op z'n tijd ook in staat
was tot prettige ontspanning. Borg
sten was aan het telefoneren, toen
Dahl de kamer binnenkwam.
„Ja, vanmorgen," hoorde Dahl hem
zeggen. „Nee, natuurlijk niet. Ik gaf
haar mijn steutel. Ze meldde zich
hier." Hij luisterde even en vervolg
de: „Dat moeten we natuurlijk ver
mijden. Ja, dat lijkt me het beste.
Hoe is 't met jou? Alles goed sinds
ik vertrokken ben? Goed goed."
Hij glimlachte. „Jij komt dus van
middag langs om mij op te pikken.
Tot dan, liefste." Hij legde de hoorn
op de haak.
„Mijn vrouw," legde hij Dahl uit.
„Ga zitten, ga zitten." Hij keek op
eens heel ernstig. „Ik heb 't zo juist
gehoord van Millech. 't Is afschuwe
lijk. Wie kan die qude man nu zo'n
kwaad hart hebben toegedragen? Ik
kendè Millech al vele jaren en ik be
grijp er niets van. Ik hoop dat de po
litie allés in het werk zal stellen om
de moordenaar te pakken te krijgen."
Borgsten nam een sigaret uit een
doés op zijn bureau en gooide er
Dahl een toé. Na enkele trekjes zei
hij: „Er waren buiten enige journalis
ten. die jou wilden hebben. Van hen
hoorde ik het weinige dat ik weet."
(Wordt vervólgd)
Sint Nicolaas als stichter van de kerk,
die aan hem is gewijd, en waarvan
hij een natuurgetrouwe miniatuur op
de rechterhand draagt.
SPREEK GEEN kwaad van Sint Ni-
colaasga. Ook niet, als ze er drie dagen
achtereen hebben feestgevierd. Dat doen
ze maar eens in het jaar, en waarom zou
er dan niet een kater af kunnen? Dat
feest mag er zijn, maar met Sinterklaas
heeft het hoegenaamd niets te maken.
Overigens is de tijd om en bij 6 decem
ber niet bepaald geschikt om nog ker
mis te houden, aangenomen dat de feest
dag van de patroonheilige van hét dorp
daartoe aanleiding zou zijn. Het jaarlijks
festijn, dat op elke eerste donderdag in
september aanvangt en des zaterdags
daarna eindigt, is iets van de laatste
tijd het is de vereniging voor volks
vermaak, die het organiseert, en met zo
veel succes, dat steeds meer mensen
naar Sint Nicolaasga trekken om getui
ge te zijn van de grote allegorische op
tocht, waarmee het dorp tot ver in de
omtrek bekendheid heeft gekregen. Maar
na de rumoerige dagen in september
sluimert het dorp in om weer een beetje
wakker te worden bij de intocht Van de
man, naar wie het is genoemd, maar die
lang niet zoveel mensen op de been ver
mag te brengen als de optocht in de na
zomer, de tijd om goed feest te vieren.
Misschien komt het ook, doordat men
in Sint Nyk (spreek „Niek") een beetjè
met de Goedheiligman verlegen zit, on
danks de nauwe relaties, die door de
naam worden gesuggereerd. Niet omdat
ze niet weten, wie hij is. maar wel om
dat mên niet weet, hoe hij daar zo tus
sen de Friese meren verzeild is geraakt.
„Dat is vóór ons nog altijd een raadsel"
zegt Piet Swart (74), belastingambtenaar
De verlamde Mario Wallenda, van de
beroemde circusgroep „De vliegende Wal-
lenda's", en de verpleegster die hem na
zijn val van vorig jaar heeft verzorgd
gaan trouwen.
De charmante 25-jarige Linda Crortinger
verpleegster in het Highland Park zieken
huis van Detroit, heeft donderdag beves
tigd dat'zij en de 25-jarige Wallenda over
enkele weken zullen trouwen.
Advertentie
in ruste, oudwethouder en kenner bij uit
stek van de streekgeschiedenis, ook van
Sint Nicolaasga natuurlijk. Wat hij van
het dorp weten kan, dat weet hij en hij
heeft er veel over geschreven. Maar wat
de Sint betreft kan hij niet anders dan
herhalen, wat J. Hepkema meer dan een
halve eeuw geleden in zijn „Eenvoudige
memories en bemerkingen" heeft meege
deeld: „De kerk werd bij ouds gèwijd
aan St. Nicolaas. Of het dorp hieraan zijn
naam dankt of dat de kerk haar naam
aan het dorp ontleent, wagen we niet te
zeggen". Men heeft er dus een soort pro
bleem van gemaakt, dat heel sterk lijkt
op dat van de kip en het ei.
VAST STAAT, dat de naam heel oud is.
Er zijn geen bewijzen voor, maar het
lijkt zeer aannemelijk, dat er inderdaad
eerst een parochie is geweest, die onder
de schutse van Sint Nicolaas werd ge
steld. Vermoedelijk is dat in de middel
eeuwen geweest, na het jaar 1000, toen
de verering van deze heilige als patroon
van de kooplieden, zeevaarders, kinder
tjes en nog veel en veel meer zich al
gemeen over West-Europa uitbreidde.
Verder bordurende kunnen we dan
vaststellen, dat het kerspel, dus het ge
bied dat tot deze Sint Nicolaasparochie
behoorde, Sint Nicolaasga werd genoemd.
Dat „ga" betekent niet dat de Sint
maar moet opstappen, maar „streek van
Sint Nicolaas" (ga is een verbastering
van het Friese woord „gea" land
streek; de verwantschap met „gouw" is
duidelijk). En het is tenslotte zeer waar
schijnlijk zo geweest, dat de dorpsnaam
daaraan weer is ontleend.
Dat alles sluit als een bus, maar voor
de echte geschiedvorsers is dat niet vól-
doende. Ze willen bewijzen zien, in de
vprm van oude oorkonden en liefst op
perkament. Dat in vroeger jaren op gro
te schaal vervalsingen werden gepleegd
en/of belangrijke oorkonden werden ver
donkeremaand en herschreven, waarbij
bepaalde zaken werden verdraaid, is nog
niet zo erg als het ontbreken van docu
menten. die de een of andere these moe
ten onderschrijven (of niet). Daarom iaat
men. in Sint Nyk de kerk in het midden
en haalt men er de schouders op.
VERMOEDELIJK heeft de Hervorming
geen goed gedaan aan al. dat aan de
oude Sint Nicolaaskerk en -parochie her
innerde. Maar wat er ook gebeurde,
in dit deel van Friesland bleven de
rooms-katholieken trouw aan hun gelóóf.
Ze bleven daar in het ontoegankelijke
gebied tussen grote meren en hechte
gemeenschap vormen. Zo kon het ge
beuren dat ze in 1691 weer ter kerke gin
gen, naar wat men noemt een schuilkerk,
zoals er Zo véle zijn geweest in de tijd,
dat de r.k. eredienst hier verbóden was.
Die schuilkerk van St. Nicolaasga stond
in het dorpje Heide een woning waar
beneden de pastoor woonde en op de vlie
ring dé mis werd opgedragen, zoiets als
„Onze Lieve Heer op zolder" in Amster
dam. Een en ander wérd oogluikend toe
gestaan.
Tussen de bedrijven door was de oude
Sint Nicolaaskerk, die door de protestan
ten werd gebruikt, zo bouwvallig gewor
den dat zij in 1722 moest worden afge
broken. Op dezelfde plaats kwam het
tegenwoordige Hervormde bedehuis te
staan. Precies 111 jaren later werd weer
een officiële katholieke kerk in Sint Nyk
gesticht, in 1870 gevolgd door het monu
mentale kerkgebouw, dat nóg steeds het
dorpsbeeld beheerst en waarvan de toren
uren ver in de omtrek is te zien, tot bij
Sneek, de Lemmer en Joyre. Dat is de
Sint Nicolaaskerk in het Sint Nicolaasga
van vandaag. Binnen, tegen een van de
pijlers, staat een levensgroot beeld van
de Góedheiligman als de stichter van de
kerk met een natuurgetrouwe kopie van
het gebouw in de rechterhand en in de
linker de bisschopsstaf. Het opschrift er
onder: „H. Nicolaus", zou op Duitse
oorsprong kunnen duiden.
OM OP het septemberfeest terug te ko
men: wat zou u er van zeggen, als een
stad als Utrecht met bijna 200.000 inwoners
op een enkele dag iets organiseert, waar
naar een miljoen mensen komen kijken?
Onmogelijk? In Sint Nyk speelt men zo
iets klaar. Het dorp telt ruim 2.000 in
woners; de optocht van dit jaar werd aan
schouwd door meer dan 10.000 bezoekers.
Alles is betrekkelijk natuurlijk, maar het
bewijst wel dat men daar tussen Tjeuke-
meer en Langweerder Wielen iets met
succes op touw weet te zetten in het
propere dorp met drie toegangswegen, een
grote zuivelfabriek en met niemand min
der dan Sinterklaas als beschermheilige,
maar waar niemand anders weet, dan dat
hij uit Spanje zou komen.
Hoe hij daar in de derde Grietenij van
de Friese Zeven Wouden op een zandbrug
verzeild is geraakt, daarover breekt al
leen de nieuwsgierige geschiedvorser zich
nog het hoofd. In Sint Nyk zelf vindt men
feestvieren belangrijker.
22. Terwijl het met Panda dus treurig gesteld was,
voel de Joris Goedbloed zich nauwelijks opgewekter. Mis
moedig zwierf hij door de straten, scherp uitkijkend of
hij Panda en diens Blub niet zag en intussen zichzelf
berispend omdat hij zo'n mooie kans had laten glip
pen. „Acharme met blindheid ben ik geslagen ge
weest!" jammerde hij binnensmonds. „Een amoebaal
rioolwezen van imitatieve aard wordt me in de schoot
geworpen, én ik laat het aan een onverdienstelijk lum-
meltje als Panda over om het op te voeden tot een
nuttig lid van de maatschappij! Wee mij, ik verkom
mer nog van zelfverwijt!" Zijn stemming klaarde ech
ter aanzienlijk op, toen hij de gezochten op korte af
stand ontwaarde, zij het dan ook onder streng geleide
en Op weg naar het politie-bureau. Terwijl hij er zorg
vuldig voor waakte dat hijzelf niet opgemerkt zou wor
den, sloegen zijn gedachten een heel andere richting in.
„Sic transit corpus delicti, zoals reeds de Ouden zeiden
als zij hun vrienden zagen opbrengen!" overwoog hij.
„Dat ventje blijkt op zijn schelmerijen betrapt te zijn
en verkeert nu in ernstige moeilijkheden. Wellicht is
het mijn taak als vaderlijk vriend om opvoedkundig
in te grijpen!"
Ifritféhfjtfj*jlr
'•f-r-i
JletU
A Jk er feit
ifptdp
-R 2L
It'ymeJer-»
-k rmr:k
l
Tertlf
.ar'V*;*
\Ytebr»*qtrj*
Ij
j 11
*Mn
9/drbëuti opltr
O aft
J'Ue ft
QJ*e**rt9*£
'Xjichhnj'
Crbhlf
JtaanOwpfJe
*4 A
Stejjtrdf q
9 1.»
TfCkhu
PALMER heeft mét vier medêwérkèrs
dé laatste tien jaar ihjèctiégewèrén en
pistolen geconstrueerd dië werken met
gasdruk. Ook de speciale injectienaalden
zijn een eigen ontwerp. Op een terrein van
50 hectare bij Douglasville worden de naal
den vervaardigd cn wordt voortdurend ge
ëxperimenteerd met diverse chemicaliën.
Ieder jaar gaat Palmer enkele maanden
naar het buitenland voor een studie van
wilde dieren, hun verplaatsingen en hun
ziekten.
OP ZIJN BUITEN in Georgia heeft hij
drie leeuwen, hérten, geiten, pluimvee, hon
den en een guanaco eèn soort lama.
Hij gaf daar onlangs een demonstratie op
een geit. Van een afstand van drie meter
schoot hij een naald met 125 mihgram
slaapmiddel in het dièr, dat de prik niet
eens scheen te voelen. Drie minuten later
zakte het dier slapend op de grond.
Dit soort middelen, aldus Palmer kan
ook worden gebruikt tegen woestelingen
of opstandige gevangenen. Een sheriff in
Athene in de stad Georgia heeft er reeds
gebruik van gemaakt. Hij vertelde dat hij
in maart 1962 een „prik" dosis had afge
vuurd op een gevangene die toen reeds vier
uur lang als een wilde te keer ging in zijn
cel en alle meubilair had vernield. „De
enige andere manier om te voorkomen
dat personeel van de gevangenis of andere
gevangenen letsel zouden oplopen, was het
neerschieten van de man met een vuurwa
pen", zei de sheriff. „Als laatste middel
'iiiioiiiiiiiiiiiïiiiifflimillljJfiiiiiiiiiiMi'e?
Een heel oudé kaart van de Friese
Zeven Wouden, die omstreeks drie
honderd jaar geleden werd vervaar
digd. Het lijkt een zoekplaatje, maar
wie goed kijkt zal „S. Niclaesga"
zeker ontdekken, evenals nu aan een
driesprong van wegén, ten noorden
van het „Tieukemeer".
besloot ik een injectiepistóól te gebruiken,
waarvoor ik overleg had gepleegd met een
arts". De mèer dan 100 kg wegende rebel
werd rechts in de buikwand getroffen. Vijf
en een halve minuut later bood hij geen
weerstand toen hem èen dwangbuis werd
aangedaan.
De 49-jarige Palmér is van mening dat
politieartsen bij gebruik van deze wapens
toezicht moeten houden en dat speciale
brigades moéten worden opgeleid voor het
wérk. Palmer zei dat de mèeste mensen
die amok maken „in feite normale mén
sen" zijn maar als ze teveel hebben ge
dronken beginnen ze een café kort en klein
te slaan én mensen te bedreigen met ge
weld. Dergelijke mensên mogen niet neer
geschoten worden en het overmeesteren
van hen brengt gevaar riieè voor politie
mannen of omstanders. Het is het beste
ze mét een slaapmiddel Onschadelijk te
maken.
Voor jonge gangsters zou een combinatie
van een braak- en purgeermiddel kunnen
Advertentie
wórden gebruikt, aldus Palmer, „dit zou
het meeste afschrikwekkende wapen zijn
dat ooit in de strijd tegen de misdaad is
aangewend, omdat het elke romantiek ont
neemt aan de branie van de jeugdige
misdadiger".
Palmer heeft zijn wapens ook gedemon
streerd voor functionarissen van de afde
ling vöor chemische oorlogvoering van
het leger. „De wapens met. gifnaalden zou
den vooral van nut kunnen zijrt bij op
treden achter de frontlijn", zo meent hij.
Het maakt geen enkel verschil waar een
man wordt getroffen. Hij zal onmiddellijk
dood zijn, waar hij ook wordt geraakt. De
naald doorboort zelfs een kogelvrij vest".
Advertentie
U behoeft daarvoor slechts een bezoek ta
brengen aan Modehuis Margriet, het enige
modehuis dat zich speciaal heeft toegeleqd
op de maten 42 tot 57.
Deze specialisatie betekent, dat U In elke
maat keuze hebt uit tientallen modieuze ja
ponnen, blouses, rokken etc. En ook, dat U
wordt geholpen door verkoopsters, die weten
wat U verlangt.
Het betekent beslist niet dat onze prijzen
extra hoog zijn. Integendeel.
AMSTERDAM, KINKERSTRAAT M3-U5, TEL S2I44
HAARLEM, GEN. CRONJESTRAAT 96. TEL 63944
i
