Lyndon Johnson nu president
van de Verenigde Staten
Mevrouw Kennedy was bij
de eedsaflegging aanwezig
Home en Wilson
naar begrafenis
Kennedy's levensloop werd door
persoonlijke moed gekenmerkt
Kroesjtsjev vond in hem een
standvastige tegenspeler
Kennedy streed voor de
emancipatie der negers
Onder zijn bewind kwam ontspanning
tussen Amerika en de Sovjet-Unie
John Kennedy vermoord
T 71 D A G 23 NOVEMBER 196 3
m 1
Mevrouw Kennedy buigt zich over haar
getroffen man, terwijl een onbekende
man, vermoedelijk een lid van de
presidentiële lijfwacht, op de achter
bumper staat van de oj)en auto waarin
de president iverd getroffen tijdens
een rit door Dallas, de hoofdstad van
de Amerikaanse staat Texas. (Telefoto
V er ander d
Evenwichtig
Dynamisch
V er kiezing
I ooruitziend
Gelijke kansen
Lyndon B. Johnson
DALLAS (AP) - Lyndon B. John
son is president van de Verenigd
Staten. 38 minuten nadat zijn voor
ganger John Fitzgerald Kennedy be
zweek aan zijn verwondingen, is de
vice-president als 36ste president van
zijn land beëdigd door rechter Sarah
T. Hughes. Dit gebeurde in het vlieg'
tuig van de president op het vliegveld
van Dallas. De trieste plechtigheid
werd bijgewoond door mevrouw
Kennedy en mevrouw Johnson, een
aantal leden van het congres en leden
van de staf van het Witte Huis.
Rechter Hughes huilde toen John
son de traditionele eedsformule uit
sprak: „Ik zweer plechtig, dat ik ge
trouw het ambt van president van de
erenigde Staten zal uitoefenen en
naar mijn beste verinogen de grond
wet van de Verenigde Staten zal be
schermen en verdedigen."
LONDEN De Engelse eerste minis
ter sir Alec Douglas Home, diep geschokt
over de gewelddadige dood van president
Kennedy, heeft meegedeeld dat hij naar
Washington zal gaan om de begrafenis van
de vermoorde president bij te wonen. Hij
wordt vergezeld door de leider van de op
positie, Harold Wilson. Aangenomen wordt
dat ook andere leden van het Britse ka
binet de teraarde bestelling van wijlen pre
sident Kennedy zullen bijwonen.
John Fitsgerald Kennedy, de 46-jarige
president met het jongensachtige uiterlijk
was de eerste rooms-katholiek die sedert
1928 toen gouverneur Al Smith uit New
York, ook een Democraat, door Herbert
Hoover verslagen werd naar het pre
sidentschap dong.
Hij werd 29 mei 1917 in Brooklinc (Mas
sachusetts) geboren als tweede zoon van
Joseph Kennedy, Amerikaans ambassa
deur in Engeland van 1937 tot 1940, die
als financier een groot fortuin vergaarde
en reeds bij zijn leven op elk van zijn
negen kinderen een miljoen dollar vast
zette. Hij genoot zijn opleiding aan de
Harvard-universiteit en de economische
(Van onze. correspondent)
WASHINGTON John F. Kenne-
dy, de man die alle talent en wils
kracht bezat om één van Amerika's
grootste presidenten te worden, is
vermoord in de kracht van zijn leven
en in het midden van zijn strijd voor
een beter Amerika en een betere
wereld.
Kennedy kon men zeker geen
uiterst progressief idealist noemen.
Niettemin heeft hij een krachtige
stoot gegeven aan de emancipatie van
Amerika's negers. De gelijkstelling
van de rassen is nog lang niet vol
tooid, maar de president en zijn
broer Robert, die minister van Justi
tie is, hebben zich zeer beijverd om
op een harmonische wijze de rassen
tegenstellingen in Amerika te ver
minderen.
Als nog belangrijker beschouwde Kenne
dy de taak om de wereld te verlossen van
het dreigende gevaar van een kernoorlog.
Het eerste begin op de goede weg moest
zijn: een zekere ontspanning tussen de
twee grote kernmogendheden, Amerika en
de Sovjet-Unie.
Dat eerste begin heeft Kennedy kunnen
bereiken: het kernstopverdrag en de di
recte verbinding tussen het Kremlin en
het Witte Huis. Maar dit begin was uiter
aard nog maar bescheiden. Tijd en ener
gie zouden nodig zijn geweest om de we
reld werkelijk grotere rust en zekerheid
te geven. Thans is de Kennedy-tijd voorbij
en dat betekent een grote slag: voor
Amerika en voor de gehele wereld, het
communistische deel daarvan inbegrepen.
Energie had Kennedy in hoge mate.
Washington is zeer veranderd sedert Ken
nedy daar de leiding heeft overgenomen
van president Eisenhower. Een geliefd
woord van Kennedy was „vigor", dat men
het best kan vertalen met „krachtige vita
liteit".
Kennedy bezat een ongelooflijke werk
kracht en heeft zich van het begin af om
ringd met mensen van zijn eigen slag:
jong, intelligent en wilskrachtig. Die groep
van scherpzinnige medewerkers zal ook
klaar staan voor Amerika's nieuwe presi
dent, Lyndon B. Johnson, indien hij van
hun kennis en werkkracht gebruik wil
maken.
Maar de groep is thans reeds veran
derd: hoe groot de vitaliteit ook .is van
Kennedy's medewerkers, vrijdagmiddag
om twee uur plaatselijke tijd stopte de
motorische kracht die hen aandreef. -
Amerika's nieuwe president verdient in
deze moeilijke dagen de steun en het ver
trouwen van allen die de Verenigde Sta
ten een goed hart toedragen. Hij is een be
kwaam politicus en de geschiedenis heeft
bewezen nog niet zolang geleden in Tru-
mans geval dat een man, onverwachts
door het lot aangewezen voor deze enorme
zware taak, in formaat kan groeien door
het ambt dat hij moet gaan bekleden.
Maar Johnson zal uiteraard zijn taak
verrichten naar eigen aard en inzicht. Hij
zal, zoals ieder mens verschillend is van
een ander, stellig nuanceverschillen verto
nen in vergelijking met zijn voorganger.
In grote lijnen zal Amerika's buitenlandse
politiek gelijk blijven en ook in binnen
landse aangelegenheden zal het program
ma niet op dramatische wijze contraste
ren met dat van Kennedy.
De gedachten en de gebeden van de
Amerikanen, op deze sombere dagen in
november, gaan uit naar mevrouw Ken
nedy, die zulk een dramatisch verlies
heeft geleden.
De schok is onbeschrijflijk groot. Een
jonge en energieke president, van wie
Amerika en de gehele wereld nog bijzon
der veel konden verwachten, is plotseling
gevallen, in de kracht van zijn leven en in
het midden van zijn werk. Wanneer men
terugdenkt aan Kennedy's inaugurele rede
in januari 1961, op de besneeuwde trappen
van het Capitool dan zal men zich uit die
rede vooral één zin herinneren: „Laten
wij nooit onderhandelen uit vrees, maar
laten wij ook nooit vrezen te onderhande
len" Dit doel dat Kennedy zich stelde en
dat speciaal gericht was op een mogelij
ke toenadering tot het communistische
blok, kon hij slechts beginnen te verwezen
lijken in de zomer van 1963.
Men zal zich herinneren dat de presi
dent toen een bijzonder belangrijke rede
heeft gehouden in Washington, in de Ame
rikaanse universiteit. De president liet toen
doorschemeren dat hij de indruk had ge
kregen, dat een zekere ontspanning moge
lijk was in de verhouding tot de Sovjet-
Unie. Hij wilde deze mogelijkheid met al
le voorzichtigheid exploreren, zonder daar
bij ook maar in het minst de veiligheid
van het land in gevaar te brengen. Het
gevolg is geweest dat er een beperkte
kernstop is aanvaard tussen de Sovjet-Unie
en de Verenigde Staten, waarbij zich on
geveer honderd landen hebben aangeslo
ten, dat er een rechtstreekse verbinding is
gekomen tussen het Kremlin en het Witte
Huis en dat ook op ander gebied onder
handelingen gaande zijn om althans te ko
men tot een zekere vermindering van de
spanning in de wereld, die noodzakelijk is,
wil men later eventueel tot grotere stap
pen kunnen overgaan.
Midden in dit werk is president Kennedy
weggerukt, bovendien midden in zijn acti
viteit waarin hij streefde om eindelijk na
honderd jaar, het rassenprobleem in Ame
rika tot een harmonische oplossing te bren
gen.
school van Londen. In de tweede wereld
oorlog diende hij als luitenant bij de nu
rine. Nadat bij een actie bij de Salomons
eilanden zijn motor-torpedoboot door een
Japanse torpedobootjager in tweecn was
gevaren, werd hij als vermist opgegeven
Achteraf bleek dat hij bezig was geweest
met het redden van de bemanning van
zijn boot. Hij had een zwaar gewonde
over een afstand van drie mijl met zijn
tanden meegesleept naar een eiland.
Zelf liep hij bij deze gelegenheid een
rugkwetsuur op, die hem, tezamen met
de gevolgen van een hem destijds bij het
voetballen overkomen ongeluk, bijna een
politieke carrière onmogelijk had ge
maakt. De operatie liet een wonde ach
ter die niet wilde helen en toen hem
bleek dat hij met krukken zou moeten
blijven lopen verkoos hij een tweede ope
ratie ondanks het grote risico voor zijn
leven. Wekenlang was hij zwaar ziek,
maar later kon hij weer als vanouds aan
sport doen en bergen werk verzetten.
Hij kwam in 1946 in de politiek door
zijn verkiezing als afgevaardigde van een
district in Boston. Hij werd tweemaal
herkozen en werd in 1952 senator voor
Massachusetts. Ondanks zijn nederlaag op
de conventie in 1956 werd hij toen reeds
als toekomstig kandidaat voor het presi
dentschap aangemerkt.
Als senator heeft Kennedy begrip voor
moeilijke kwesties, gezond verstand en
evenwichtigheid getoond. Zijn collega
George Smathers van Florida zei van hem
dat zijn grootste politieke troef was dat
de mensen hem mochten en hem wilden
helpen. In de verkiezingscampagne toon
de hij grote gevatheid. Hij versierde zijn
redevoeringen met aanhalingen uit de
klassieken en wist interrupties handig te
pareren.
Kennedy was een belezen man. Na de
oorlog was hij een tijdje journalist. Hij
schreef drie boeken: „Why England
slept" (1940), over het gebrek aan voor
bereiding van Engeland op de laatste
wereldoorlog, „Profiles in courage" (1956)
een serie biografische essays waarvoor
hij de Pulitzer-prijs kreeg, en „The stra-
(Vervolg van pag. 1)
noemde dit een droeve tijd voor allen. Het
verlies kan, volgens hem, nog niet wor
den geschat. Hij zelf zag deze gebeurtenis
als een diepe persoonlijke tragedie. De we
reld deelt in het verdriet van mevrouw
Kennedy en haar gezin. Wat hem zelf be
treft, zei Johnson alleen: „Ik zal mijn best
doen. Dat is alles wat ik kan doen. Ik
vraag u om uw hulp en ik vraag God om
de zijne".
Met een helicopter begaven Lyndon John
son en zijn echtgenote, bekend onder de
naam Lady Bird, zich naar het Witte Huis,
waar Johnson de topfiguren van de Demo
cratische partij ontving.
Op „moord" waarvan Oswald beschul
digd is, staat de doodstraf. Moordenaars,
die als zodanig veroordeeld zijn, gaan in
Texas naar de elektrische stoel Oswald
had een wond aan zijn voorhoofd toen hij
voor de pers verscheen. Hij was gewond
geraakt bij een vechtpartij met de politie
in de bioscoop. Toen hij werd gearresteerd,
zwaaide Oswald met een pistool. Hij zou
tegen de politie hebben gezegd: „Het is nu
allemaal voorbij".
Oswald is een kleine man met een scherp
gezicht. Hij is tenger gebouwd en heeft
blond haar. Zijn vrouw Marina, een kleine
blonde vrouw, werd naar het hoofdbureau
van politie gebracht om met haar echtge
noot te kunnen praten. Zij kwam met twee
dochtertjes, een baby van een half jaar en
een meisje van vijf.
tegy of peace" (1960) een bundel rede
voeringen.
Kennedy trad in 1953 in het huwelijk
met Jacqueline Bouvier. In 1857 werd Ca
roline geboren en in 1960 hun zoon John
Een derde kind stierf kort nadat het in
augustus van dit jaar voortijdig was ge
boren. De familie Kennedy is afkomstig
uit Ierland.
Kennedy kreeg verscheidene hoge on
derscheidingen voor zijn moed in de twee
de wereldoorlog. Hij ontving twee deco
raties voor zijn „moed, standvastigheid
en voortreffelijke leiding."
Kennedy werd op 8 november 1960 tot
president gekozen. Zijn republikeinse te
genstander was Richard Nixon. In zijn in
augurele rede in januari 1961 deed de
nieuwe pnesident 'een beroep op zijn land
genoten en de mensen in de gehele we
reld gezamenlijk te strijden tegen „de ge
meenschappelijke vijanden van de mens
tirannie, armoede, ziekte en oorlog.'
Kennedy, d'e herhaaldelijk wees op de
noodzaak van een dynamische vooruit
ziende politiek op binnen- en buitenlands
gebied, vroeg bij zijn installatie als pre
sident zijn landgenoten bereid te zijn alle
nodige offers te brengen: „Vraagt niet
wat uw land voor u kan doen, maar
vraagt wat gij voor uw land kunt doen
Hij versterkte de Amerikaanse strijd
krachten in de V.S. en in Europa en riep
zijn bondgenoten op standvastig te
blijven tegenover communistische druk.
Maar in juni 1963 deed hij in een grote
rede een beroep op de Amerikanen oude
verstarde standpunten aangaande de kou
de oorlog te herzien. Terwijl de betrek
kingen met de communistische wereld
minder gespannen werden, begon de ver
houding met enkele bondgenoten moeilij
ker te worden. Zo verkoelde de sfeer tus
sen Parijs en Washington. Er ontstonden
scherpe meningsverschillen over de NAVO
en de kernpolitiek.
In de eerste honderd dagen van zijn be
wind, een kritieke periode voor elke nieu
we regering, zond hij naar het Congres
een program van federale hulp aan het
onderwijs en verscheidene voorstellen ter
stimulering van de economie.
Tijdens zijn presidentschap streefde hij
naar belastingverlaging, hulp aan gebie
den die door industriële veranderingen
economisch in moeilijkheden waren geko
men, een uitgebreid woningbouwprogram
en medische zorg voor de bejaarden. De
president ijverde voor de burgerlijke rech
ten van de negerminderheid.
In zijn buitenlandse politiek stuurde hij
zijn land door een der ernstige crises toen
hij in oktober van het vorig jaar met
grote beslistheid optrad tegen de installa
tie van Russische raketten op Cuba. De
wereld bevond zich korte tijd aan de rand
van een oorlog maar de Russen stemden
er, na een persoonlijke uitwisseling van
boodschappen tussen Kennedy en Kroesjt
sjev, in toe de raketten uit Cuba terug te
trekken.
Kennedy, die een der jongste presiden
ten van de Verenigde Staten t was, zette
de Amerikaanse pogingen om de spanning
in Berlijn te verminderen voort, streefde
naar een neutraal en onafhankelijk Laos
en riep herhaaldelijk op tot een doeltref
fend verdrag waarbij kernproeven zouden
worden verboden. Tijdens zijn bewind
kwam het beperkte kernstopverdrag tot
stand da£ deze zomer in Moskou werd ge
tekend en waarbij alle kernproeven behal
ve de ondergrondse werden verboden. Hij
zag dit als onderdeel van een algemeen
ontwapeningsverdrag dat hij als het voor
naamste doel beschouwde. Een van zijn
eerste daden als president was zijn over
leg met Kroesjtsjev in Wenen, dat deel
uitmaakte van zijn streven om de span
ning in de wereld te verminderen.
Hij stichtte een vredeskorps van Ameri
kaanse vrijwilligers technici en instruc
teurs die in de ontwikkelingslanden wer
ken. Van hem is ook een program voor
economische en sociale vooruitgang in
Latijns-Amerika afkomstig, dat in 1961 op
een conferentie in Uruguay werd goedge
keurd.
Onmiddellijk hierna vertrok het
vliegtuig met de nieuwe president,
zijn echtgeonte en mevrouw Kenne
dy naar Washington waar eerstge
noemde zijn taak als regeringshoofd
daadwerkelijk gaat uitoefenen.
Lyndon Johnson is op 27 augustus 1908
geboren in Texas de staat waar zijn
voorganger, in wiens ambt hij is getre
den, zo gruwelijk is vermoord in de
buurt van Johnson City, een stad die door
zijn grootvader werd gesticht.
Toen Lyndon Johnson op de lagere
school was werkte hij in zijn vrije tijd op
een boerderij. Om een deel van zijn studie
aan de kweekschool van zuidwest-Texas te
bekostigen, werkte hij 's avonds. In 1930
slaagde hij voor zijn eindexamen. Daarna
was hij twee jaar onderwijzer aan een
school in Houston, Texas.
Gedreven door zijn grote belangstelling
voor de politiek, aanvaardde hij de benoe
ming van secretaris van het lid van het
Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
Richard M. Kleberg. Hij bekleedde deze
functie drie jaar en studeerde ondertussen
aan de juridische faculteit van de George
town universiteit in Washington.
In 1935 werd hij door president Franklin
D. Roosevelt benoemd tot hoofd van het
bureau voor Jeugdzaken van de staat
Texas. Door bemiddeling van dit federale
bureau, dat in de crisisjaren was opge
richt, konden studenten en andere jongelui
nevenwerkzaamheden vinden en tevens
een beroepsopleiding of advies hierover
krijgen.
het welzijn van de mensheid en niet ten
bate van één natie of groep van naties.
Als vice-president heeft Johnson steeds
militaire programma's ter bestrijding van
communistische agressie zijn volle steun
gegeven en alle internationale overeen
komsten en bondgenootschappen, die dit
als voornaamste doel hebben, krachtig ge
steund.
Wijlen president Kennedy heeft dankbaar
gebruik gemaakt van de juridische erva
ring van zijn vice-president Johnson om
goede contacten tussen de regering en het
congres te onderhouden. Naar gelang de
situatie dit vereiste verzocht hij Johnson
ook te fungeren als zijn diplomatieke of
persoonlijke vertegenwoordiger. Zijn eer
ste buitenlandse reis als zodanig maakte
hij in april 1961 naar Europa en Afrika.
Toen Johnson in mei 1961 veertien dagen
door zuid- en zuidoost-Azië reisde deed
zich een voorval voor waaraan in de we
reldpers veel aandacht is besteed. Johnson
schudde de hand van een van de vele Pa
kistaanse kameeldrijvers en nodigde hem
uit een bezoek aan de Verenigde Staten
te brengen. Zo kon het gebeuren dat enige
tijd later Bashir Ahmad de gast was van
de vice-president in Washington en op zijn
ranch in Texas.
In hetzelfde jaar bracht Lyndon Johnson
een vluchtig bezoek aan West-Berlijn ter
versterking van het moreel van deze bele
gerde stad. Iri 1962 bezocht Johnson o.m.
Italië, Griekenland, Turkije, Cyprus en
Iran. Als persoonlijke vertegenwoordiger
van president Kennedy maakte hij later
een rondreis van vijftien dagen door Zwe
den, Finland, Noorwegen, Denemarken en
IJsland.
Als hoofd van de adviesraad voor het
vredescorps heeft Johnson als vice-presi
dent zijn juridische kennis ter beschikking
gesteld van dit corps dat de broederschap
van de mensfheid wil bevorderen door me-
In 1937 stelde Johnson zich kandidaat
voor de verkiezingen van het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden. Hij versloeg de
negen andere kandidaten uit zijn district.
Vier jaar later dong hij bij tussentijdse
verkiezingen naar een vakante zetel in de
Senaat. Hij verloor met slechts 1311
stemmen. Dit is zijn enige politieke neder
laag gebleven. In 1948 nam hij revanche
en won met grote meerderheid een zetel
in de Senaat.
Enkele dagen na de aanval op Pearl
Harbor, in december 1941, werd hij be
noemd tot officier bij de Amerikaanse ma
rine. Hij diende acht maanden in de Stil
le Oceaan toen president Roosevelt een be
sluit uitvaardigde waarbij leden van het
Congres van verdere dienst bij de strijd
krachten werden ontslagen.
Gedurende de vele jaren' waarin Lyndon
Johnson zitting had in het Amerikaanse
Congres heeft hij ruimg ervaring op wet
gevend gebied opgedaan. Van 1953 tot be
gin 1961 was hij leider van de democrati
sche fractie in de Senaat. Hij gaf toen blijk
op meesterlijke wijze tegenstrijdige ge
zichtspunten met elkaar in overeenstem
ming of tot een compromis te kunnen
brengen.
Naast zijn functie van meerderheidslei
der bekleedde Johnson het voorzitterschap
van de politieke commissie van de demo
cratische partij, van de senaatscommissie
voor lucht- en ruimtevaart en van de com
missie van onderzoek naar de paraatheid.
Hij was ook lid van de invloedrijke com
missie van toewijzingen en de commissie
voor de strijdkrachten.
I de te werken aan de ontwikkeling van de
minder-ontwikkelde gebieden.
Op het terrein van de burgerrechten
heeft hij baanbrekend werk verricht se
dert hij tijdens de regering Eisenhower lei
der van de democratische fractie in de
Senaat was. In 1957 en 1960 wist hij het
Congres te bewegen wetten op het gebied
der burgerrechten aan te nemen.
Johnson staat bekend als een man met
een vooruitziende blik. Aan het begin van
het ruimtevaarttijdperk in 1957 stelde hij
een onderzoek in naar de ontwikkeling van
satellieten en intercontinentale ballistische
projectielen. Dit onderzoek gaf de stoot
tot het huidige nationale programma voor
ruimte-onderzoek en ruimtevaart.
Het congres heeft naar aanleiding van
een voorstel van hem een motie aangeno
men waarmee de Verenigde Staten zich op
het standpunt stellen dat alle naties geza
menlijk plannen dienen op te stellen voor
een vreedzame exploratie van de ruimte,
het gebruik van de ruimte voor mil
dóeleinden moeten verbieden en de uitbrei
ding van 's mensen kennis van de ruimte
dienen na te streven ter bevordering van
Johnson was het met Kennedy eens dat
bij het nastreven van gelijke kansen voor
allen met besprekingen en vergaderingen
op plaatselijk niveau het meest te berei
ken valt. Hij heeft telefoongesprekken ge
voerd met werkgevers in 25 van de grote
steden met of zonder defensieopdrach
ten waarbij hij er op aandrong de werk
gelegenheden voor kleurlingen te vergro
ten. Zo sprak hij in 1961 met een aantal
negerleiders in Nashville, in de staat Ten
nessee, in aanwezigheid van de gouver
neur, die voordien niet bereid was te on
derhandelen met dergelijke groeperingen
over dit vraagstuk. De negeronderhande
laars verlieten vol lof voor de vice-presi
dent de vergadering.
Ter gelegenheid van de uitreiking on
langs van de „human rights award" 'in
New York City herinnerde Johnson er a.an
dat hij eens in het nieuws gekomen was
door de hand te schudden van een mede
zuiderling, Carl T. Rowan, een neger, clie
benoemd wat tot Amerikaans ambassadeur
in Finland. Hij zei: „dat ik in het zuiden
uit blanke ouders en hij uit negerouders
geboren werd staat als nieuws op gelijke
hoogte. Als ik door naast hem te staan,
zijn hand te drukken en hem succes te
wensen nieuws maak, dan is dat nieuws
waar ik trots op ben".
Mevr. Lyndon B. Johnson is vijftig jaar
geleden geboren in oost-Texas, waar haar
vader Thomas Jefferson Taylor koopman
en landeigenaar was. Zij werd in het doop
register ingeschreven met de naam Clau
dia Alta Taylor en toen zij twee maanden
oud was gaf de kokkin haar de bijnaam
„Lady Bird". Toen zij dertien jaar oud
was deed zij een vastberaden poging zich
bij haar ware naam te laten noemen, maar
zij bleef voor iedereen „Lady Bird".
Na haar middelbare opleiding studeerde
zij aan de universiteit van Texas vrije kun
sten en journalistiek. Enkele maanden na
beëindiging van haar studie, in 1934, leerde
zij Lyndon Baines Johnson kennen, die
toen 26 jaar oud was. Uit het huwelijk
zijn twee dochters geboren Lynda Bird
in 1944 en Lucy Baines in 1947. Opmerke
lijk is dat alle gezinsleden de initialen
hebben: LBJ.
