Nederlandse tweetraps-raket
werd van Texel gelanceerd
Opdoen van ervaring stond
bij de fabrikanten voorop
i
Éfc.5
i§t ft.
Denen stelen
kerstbomen
S
Truck reed zich in
het zand vast
Velsenaar bekent
verduistering
Vier auto's gekneusd
bij kettingbotsing
Ondernemingsraad
Hoogovens
3?»J
In80 seconden 10 km. hoog en 18 km. ver
Aanleg weggedeelte
Santpoortse Dreef
Korpschef Culemborg
weer in vrijheid
Acht maanden freëist
voor mishandelen
van inspecteur
Kolendampvergiftiging
Anderhalf jaar voor
een frauderende
boekhouder
Bedreiger Johnson
in ziekenhuis
Brand aan boord van
een Engels schip
RCN-pijpleiding
is beschadigd
3
Gouden armbanden
DINSDAG 3 DECEMBER 1963
TÊ&ÊBhttMZÊSS.
0 Diamanten
damesringen
JUWELIER DE BOER
r*fii
Gouden ringen
JUWELIER DE BOER
is
mmm
1. -jT
wr
m
"W -
O pd r acht gever
Twee trappen
En wat nu verder?
Zaanse en Friese
klokken
2
JUWELIER DE BOER
De lanceerbasis
In eigen beheer
dl Gouden (horloges 3
JUWELIER DE BOER
jj Gouden colliers
««SM»
JUWELIER DE BOER
JUWELIER DE BOER
J JUWELIER DE BOER
HANDSMEEDWERK
van Menno Meyer
MARKTPLEIN 7
A d'Hprt'tyy+lp
Op een braakliggend stuk grond op de
hoek van de Bloemstraat en de Keizer
Wilhelmstraat in IJmuiden is een Belgi
sche truck met oplegger onwrikbaar in
het zand vast komen te zitten. Een kraan
wagen slaagde er niet in de zware vracht
auto te bevrijden. Nadat een tweede
zwaardere kraanwagen op het toneel was
verschenen en haar krachten op de ge
strande Belg had beproefd lukte het na
veel moeite de truck weer op de weg te
krijgen. Een en ander trok veel bekijks.
Een 46-jarige vertegenwoordiger uit
Velsen-noord heeft tegenover de politie
bekend zich schuldig te hebben gemaakt
aan verduistering ten nadele van zijn
werkgever, een horlogehandelaar te Vel-
sen. De vertegenwoordiger zou geld, dat
hij bij de verkoop van horloges had ont
vangen, in eigen zak hebben gestoken.
Advertentie
KENNEMERLAAN 60
1
voor dames on heren
Kf KENNEMERLAAN 60
Bij een kettingbotsing, die zich maandag
middag om vijf uur voordeed op de rijks
weg Velsen-Amsterdam, zijn drie personen
auto's en een truck met oplegger zwaar
beschadigd. Persoonlijke ongelukken zijn
niet gebeurd. De reeks van aanrijdingen
ontstond doordat een personenauto links
af sloeg. Drie daar achter rijdende per
sonenauto's konden nog tijdig afremmen,
maar de truck met oplegger schoot door
en drukte de wagens op elkaar. Een kraan
wagen moest er aan te pas komen om de
weg weer vrij te maken voor het verkeer.
Nieuw lid van de ondernemingsraad bij
Hoogovens IJmuiden is de heer C. Nobbe.
Hij is de heer F. Th. A. Kuipers opgevolgd.
De heer Kuipers maakte vanaf de eerste
verkiezing van de ondernemingsraad in
1967, deel van dit college uit.
De heer C. Nobbe, lid van de N.T.B., is
sedert 1954 in dienst van het bedrijf. Hij
is werkzaam bij de afdeling Planologie
Nieuwbouw en maakte indertijd reeds deel
uit van de Beambtenkern.
- - i1^ "ii
- - !»IU| 1 "t
jjlii»"' ril'fl'IjJlijijjj
WW*. V ,L
ia:! 'W
•i-
Hraga
impippiIHHi
mi!»-
(Van een onzer verslaggevers)
De boot naar Texel bevatte gisteren
vreemde reizigers. Boeren en veekopers,
op weg naar de maandagmarkt in Den
Burg, staarden verbaasd naar twee na
tuurkundigen, die, nauwelijks in de ka
juit aangeland, verdiept raken in een
gedachtenwisseling waarbij hun hand
vulpennen en potloden banen door de
lucht doet beschrijven om de betogen te
illustreren. Een hoogleraar uit Delft is
in" gesprek met twee generaals. Fabrieks
directeuren, velerlei wetenschappelijke
onderzoekers en journalisten comple
teren het beeld.
Zij allen maakten een reis van vele uren
om tegenwoordig te zijn bij een gebeurte
nis van niet meer dan één seconde: de
lancering van een Nederlandse tweetraps
raket op de uiterste noordpunt van het
eiland Texel.
Een knal, een vlam en een scheurend
gesis en weg was het ding. Verdwenen in
de mist boven het wad, waar het 80 secon
den later ongeveer 18 kilometer verder
ergens moet zijn neergevallen, na een
baan te hebben beschreven van 10 kilo
meter hoogte. De raket werd gelanceerd
onder een elevatiehoek van 90 graden. De
helikopter die klaar stond om hem op te
halen, steeg vanwege de mist niet eens op.
Maar deze eerste officiële lancering was
geslaagd. En al gold het dan ook nog
slechts een raketje van zeer bescheiden
omvang, de meer dan honderd genodigden
die rond de kale duintop kleumend het af
tellen door het luidsprekertje hadden ge
volgd, reageerden met een onmiskenbare
geestdrift en bewondering voor het kleine
technische wonder dat zich voor hun ogen
had voltrokken.
Deze eerste in Nederland ontwikkelde
raket is een gezamenlijk produkt van de
Koninklijke Nederlandsche Springstoffen
fabrieken n.v., die de kruitsamenstelling
ontwierp, en het Staatsbedrijf Artillerie-
Inrichtingen, dat de motorkamer con
strueerde. De twee fabrieken zijn de bouw
van de raket in de eerste plaats begon
nen voor het opdben van ervaring, tenein
de een wetenschappelijke en industriële
achterstand in te lopen, die Nederland te
zien geeft op het gebied van raketvoort
stuwing.
Nu de twee bedrijven zich met de ge
slaagde lancering van gisteren een visite
kaartje hebben verschaft, een brevet van
bekwaamheid, hebben zij een gegronde
hoop, dat er voor hun raketje ook com
merciële mogelijkheden ontstaan. Dat vi
sitekaartje heeft intussen enkele tonnen
aan investeringen gekost.
Teneinde zich bij de bouw van de ra
ket een concreet doel te stellen, hebben
de twee fabrieken in 1960 contact gelegd
met het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart
laboratorium (NLR), dat voor aërodyna
misch onderzoek in de vrije vlucht be
hoefte had aan een bepaald rakettype dat
in het buitenland nog niet voorhanden was.
Het N.L.R. fungeerde dus als „opdrachtge
ver", die de bouwers een verlanglijstje van
eisen voorlegde. De raket moest een klei
ne diameter combineren met een lange
brandtijd, twee eisen die in zichzelf nog
al tegenstrijdig zijn.
Op basis van de nu ontwikkelde raket
is het N.L.R. ook daadwerkelijk een on
derzoekprogramma op Texel begonnen.
De tweede trap van de raket biedt name
lijk de mogelijkheid voor het aanbrengen
van allerlei luchtvinnen en meetappara
tuur, waarvan de gegevens tijdens de
vlucht radiografisch worden doorgegeven
naar de commandowagen op de lanceer-
plaats. Het is zelfs zo, dat het N.L.R. de
lanceringen uitvoert en het terrein op
Texei beheert. Want de interesse van de
raketfabrikanten houdt in "zer, op op het
moment dat de raket de lucht in gaat;
zij- leveren slechts het voertuig
Het ziet er naar uit, dat het N.L.R. de
eerste commerciële afnemer van deze
raket zal worden, na in de afgelopen ja
ren de rol van research-partner te heb
ben gespeeld.
De raket, die in totaal 4'/» meter lang
is en een uooisneue neeit \an n cm, ue-
staat uit twee trappen. De eerste trap, de
„booster'.' ofw el aanjaagraket, verzorgtde
start en geeft de raket zijn snelheid. De
brandtijd van de eerste, trap i$ vfer secon
den. Als hij is uitgebrand maakt hij
zich los en valt in zee. Vier seconden
later ontbrandt de tweede trap, de „sus-
tainer" ofwel ondersteuningsraket, die tot
taak heeft de snelheid die de raket heeft
gekregen, te onderhouden gedurende een
bepaalde periode. De brandtijd van de
onderhavige „sustainer" bedraagt 91/2 se
conden.
Het is deze trap waarop de aandacht
van de Nederlandse fabrikanten zich voor
namelijk heeft geconcentreerd. De eerste
trap is namelijk nog van buitenlandse
(Britse) makeli], maar in het komende
jaar zal ook een aandrijfraket van eigen
bodem worden gebouwd.
De ondersteuningsraket, het eigenlijke
raketlichaam, is 86V2 cm lang en weegt
23 kilo, waarvan 12 kilo brandstofgewicht.
De nauwkeurigheid van de raket ligt in
de exact berekende brandtijd.
De vaste brandstof die wordt gebruikt,
geeft de raket vrijwel onmiddellijk zijn
volle startsnelheid (350 meter/sec), zodat
hij pijlsnel uit het oog is verdwenen (in
tegenstelling tot de procedure met de veel
omslachtiger vloeibare brandstof, zoals
men die zal kennen van films over de
lancering van menselijke ruimtevaarders,
waarbij de raket zich langzaam verheft).
De snelheid van de tweede trap bedraagt
ongeveer 500 m/sec. dat is anderhalf
maal de geluidssnelheid.
Wat zijn nu de toepassingsmogelijkhe
den voor de Nederlandse raket? Dat er
een opzienbarend produkt tot stand is ge-
brachtj zal niemand beweren. Maar de
fabrikanten verwachten toch, dat er op
grond van de „know-how" die zij zich nu
hebben verworven een reeks van opdrach
ten kunnen volgen. Hun ervaring zou bij
voorbeeld een aanbeveling kunnen zijn
voor het in licensie gaan bouwen van een
Advertentie
.4 7 a m— ^,n CaljhHn
KENNEMERLAAN 60 fe
De aanleg van het gedeelte van de
Santpoortse Dreef, gelegen tussen de
Valckenhoeflaan en de Hagelingerweg te
Santpoortnoord is in bestek gereed geko
men, zodat met de uitvoering kan wor
den begonnen, na goedkeuring door de
raad.
Het ligt in de bedoeling om de aanleg
in gedeelten te realiseren en eerst het
weggedeelte tussen de Valckenhoeflaan en
het Dreefplantsoen tot uitvoering te bren
gen, waarmee een bedrag van 170.000
gemoeid zal zijn. Eerder had de raad
zich reeds verenigd met de plaatsing op
de lijst van kapitaalsuitgaven van bedra
gen van respectievelijk 275.000 en
45.000 voor het gehele object.
buitenlandse raket. Militair lijkt een raket
van dit type voorlopig van weinig beteke
nis; de hoge officieren die gisteren op
Texel waren, speelden slechts de rol van
vriendelijke buitenstaanders die hun be
langstelling toonden. De raket doet meer
denken aan de types zoals die gebruikt
worden voor meteorologische waarnemin
gen, hoewel zijn hoogtebereik daarvoor
nog wel wat gering is. Het Nationaal
Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium heeft
voor zover bekend nog niet te kennen ge
geven een nieuw programma met de twee
fabrikanten te willen uitvoeren.
De eigen bedoelingen van het N.L.R. met
het aërodynamisch onderzoek (een mooie
term, maar wat houdt hij in?) kwamen
gisteren eigenlijk niet erg uit de verf,
doordat er geen woordvoerder van het
N.L.R (de lanceerders) aanwezig was.
Wat er van de afgeschoten „vuurpijl"
(aanbevolen als goed Nederlands woord
voor raket) is geworden kunnen wij u
dan ook niet vertellen. Hij verdween in
de mist, en het leek ons niet erg waar
schijnlijk dat hij spoedig zou worden te
ruggevonden (de raket daalt aan para
chutes, waarbij zes rookgeneratoren de
landingsplaats moeten markeren).
Tot de instrumenten die de raket mee
voerde behoorde o.m. een snelheidsmeter
volgens het Doppler-principe, die zijn
waarnemingen radiografisch doorgeeft naar
de commandowagen op de „lanceerbasis".
Daar stond ook een radarwagen die de
baan van de raket registreerde.
Van die „lanceerbasis" make men zich
overigens geen al te grote voorstellingen.
De raket ging de lucht in van een eenvou
dig wagentje, opgesteld op een kale ten
zeer winderige) duintop, vanwaar een een
voudig luidsprekersysteem voor het con
tact zorgde met de enkele wagens waarin
het brein van de onderneming was onder
gebracht. Een elektrisch snoer verzorgde
de ontsteking, die door technici en belang
stellenden van een afstand van ongeveer
honderd meter werd gadegeslagen.
Het eerste Nederlandse raketexperiment
werd geheel in eigen beheer uitgevoerd,
onafhankelijk van de ongeveer anderhalf
jaar geleden opgerichte Europese organi
satie voor raketonderzoek E.L.D.O. (met
aanhangende organisaties als E.S.R.O., en
E.S.T.E.C.) waaraan Nederland voor de
eerste vijf jaar 19 miljoen heeft bijge
dragen. Deze organisatie legt zich name
lijk toe op werkelijke ruimtevaartprojec
ten op buiten Europa gelegen lanceerter-
reinen (waar op Texel geen sprake van
is) en kwam naar nu wel openlijk ver
teld mag worden vooral tot stand om
emplooi te vinden voor de zeer kostbare
Engelse Blue Streak-raket, die na zijn vol
tooiing voor militair gebruik ter aarde
werd besteld. Het is in Nederland in hoofd
zaak Philips die bij dit Europese project
is betrokken.
Advertentie
ook met gouden band In
KENNEMERLAAN 60
De korpschef van de gemeentepolitie te
Culemborg is gisteren weer vrijgelaten
door de officier van justitie in Utrecht,
mr. W. H. Overbeek. nadat hjj zaterdag in
verzekering was gesteld.
Er was volgens de officier geen aanlei
ding preventieve hechtenis toe te passen.
Het onderzoek duurt voort.
De korpschef heeft toegegeven auto
onderdelen en benzine op kosten van de
gemeente voor zijn eigen auto te hebben
gebruikt. Het is nu vraag of er sprake is
van slordigheid of verrijking, aldus mr.
Overbeek.
De burgemeester van Culemborg heeft
tijdelijk met de leiding van het politie
korps aldaar belast de hoofdinspecteur B.
D. Kaima te Rotterdam, die daartoe door
de burgemeester van die gemeente be
schikbaar is gesteld.
Acht maanden gevangenisstraf, waarvan
drie maanden voorwaardelijk, heeft de of
ficier van justitie bij de rechtbank te Bre
da geëis.t tegen een 56-jarige Bredanaar
en diens zonen van 26 en 25 jaar, die te
recht stonden wegens het in vereniging
openlijk geweldplegen tegen een inspec
teur van politie in Breda op 10 augustus.
Tijdens de bierfeesten zouden de drie
verdachten een inspecteur zodanig hebben
afgetuigd dat de politieman blijvend letsel
aan zijn rechterhand opliep en aan zijn
gezicht werd gewond.
De alleenwonende weduwe J. Mulder
Beuving uit Beilen is dood op haar bed
aangetroffen. De vrouw, die 65 jaar was,
is vermoedelijk door kolendampvergifti
ging om het leven gekomen.
Advertentie
De rechtbank in Rotterdam heeft van
morgen een 25-jarige assistent-boekhouder
uit de Maasstad veroordeeld tot één jaar
en zes maanden gevangenisstraf, wegens
diefstal van bijna elfduizend gulden ten
nadele van zijn werkgeefster, het Rotter-
damsch Philharmonisch Orkest. De offi
cier van justitie had een straf geëist van
één jaar en negen maanden.
WASHINGTON (Reuter) De veertig
jarige Robert Weatherington, die zaterdag
door agenten van de geheime dienst in
Washington werd gearresteerd wegens be
dreiging tegen het leven van president
Johnson en die hiervoor maandag voor de
rechter had moeten verschijnen, is in ver
band met klachten over rugpijnen in een
ziekenhuis opgenomen. Een foto heeft uit
gewezen, dat hij een wervelaandoening
heeft van niet ernstige aard.
Van officiële zijde is niet medegedeeld
hoe Weatherington dëzé verwonding heeft
opgelopen. Door de artsen is gezegd, dat
zij best kan zijn ontstaan, doordat de
patiënt op enigszins bruuske wijze is gaan
zitten.
Dis is het Noorse vrachtschip ..Mar
tin Bakke", dat zaterdag in de Wes-
terschelde aan de grond is gelogen en
in tweeën gebroken. De bemanning
is nog aan boord en werkt hard om
in samenwerking met havenarbei
ders, drijvende kranen en lichters
de lading van zesduizend ton stuk
goed te bergen. (Luchtfoto A.N.P
Gistermiddag omstreeks drie uur is
brand uitgebroken aan boord van het En
gelse vrachtschip „Mahronda", 8.537 tori,
eigendom van de rederij T. en J. Brocklé-
bank Ltd. uit Liverpool.
De brand woedde in ruim 4, waarin zich
een lading jute en beenderen bevond. De
brand ontstond doordat een hijsbalk een
ruimlamp kapot sloeg, waardoor kortslui
ting ontstond. Het schip lag gemeerd bij
Thomsen's havenbedrijf aan de Lekhaven
in Rotterdam.
De brandweer was tegen vier uur de
brand meester. De schade is nog niét be
kend.
Advertentie
i
KENNEMER1
KENNEMERLAAN 60
KENNEMERLAAN 60
In een kliniek in München heeft
prinses Birgitta van Zweden, de
echtgenote van prins Johann Georg
von Hohenzollern het leven geschon
ken aan een dochter. Zij heeft reeds
een zoon van zeventien maanden.
Een beeld van de gelukkige moeder
met haar dochtertje. Op de achter
grond een portret van prins Johann.
v:v v-vx
KOPENHAGEN (AP) Politie en
houtvesters waken dag en nacht tegen
kerstboomdiefstallen uit staats- én par
ticuliere bossen.
„Vele gezinnen zullen dit jaar rond
om een gestolen kerstboom samenko
men", zegt een houtvester van het
eiland Funen. Volgens de politie wor
den de meeste bomen gestolen door ge
zinshoofden. Maar er zijn ook tal van
diefstallen om aan bomen voor han
delsdoeleinden te komen.
Denemarken is een van 's werelds
grootste exporteurs van kerstbomen.
Tienduizenden sparretjes vinden hun
weg naar Duitsland en andere Europese
landen.
De bomen zijn dit jaar bijzonder
mooi, maar er zijn er niet veel. Er kan
niet aan de vraag worden voldaan.
De houtvesters op Funen en Jutland
constateren telkens weer dat 's nachts
honderden bomen uit hun bossen ver
dwijnen.
Op de officiële markt kost een kerst
boom van middelmatige hoogte, tot 2.70
meter, thans bijna elf gulden.
Advertentie
Gouden granaat sieraden
n ringen, hangers, colliers etc.
KENNEMERLAAN 60
President Johnson heeft in een ge
sprek met de chefs van staven er de
nadruk op gelegd dat hij geen over-
besteding wenst en dat de militaire
uitgaven nauwlettend moeten wor
den gevolgd. Op de foto: v.l.n.r. gene
raal Earlie Wheeler (landmacht),
admiraal Macdonald (Marine), gene
raal Maxwell D. Taylor (voorzitter),
President Johnson, generaal Curtis
Le May (Luchtmacht) en generaal
David Shoup (Mariniers).
Advertentie
In de beschermende loodmantei van de
pijpleiding voor de afvoer van zwak radio
actief afvalwater van het Reactor Cen
trum Nederland (RCN) nabij Petten is van
buitenaf enig zeewater binnengedrongen-
De beschadiging bevindt zich aan d» bui
tenzijde van de buis op een afstand van
ongeveer drie kilometer uit de kust. Dé
eigenlijke lozingsleiding, een plastic-bin
nenhuis, is volkomen intact.
