I
Misdaad
in
Stockholm
GEEN LAUW EN DROOG „ZIEKENHUIS*
ETEN" MEER IN DEZE WONDERKEUKEN
m
PANDA EN DE
MEESTER*RIOLIST
MONORAIL VOOR VENETIE?
A/phenaar
Ons vervolgverhaal
Amerikaans-Nederlandse
vinding groot succes
m
HET LEGER DES HEILS
MODERNISEERT
DONDERDAG 5 DECEMBER 1963
door N. Edward Werner
(naar het Zweeds)
Metalen „pil"
Lopende a la carte-band
ï3»ï<-
KRUISWEG 47-49 HAARLEM
Spieken bij de hotelkok
fff'
I
V, ,V
ito
Dahl keek het meisje glimlachend
aan. „Je voelde het als een soort
verplichting om onze telefonische af
spraak na te komen?"
Ze keek hem recht in de ogen. „Als
je het zo wilt stellen, ja. En ik belde
je op om je eraan te herinneren, om
dat ik bang was dat je alles vergeten
zou zijn."
Dahl hief zijn glas brandewijn op.
„Ik ben blij dat je opbelde," zei
hij, „en ik hoop dat onze verdere
vriendschap vrij van misverstanden
zal zijn, niettegenstaande het begin
ervan vól misverstand was. Op onze
vriendschap en wèg met alle misver
standen!"
Ze klonken en enkele ogenblikken
later deden ze zich te goed aan de
zalmschotel. „Nigt slecht*" merkte
Dahl op, „helemaal niet slecht, en
die witte wijn is uitstekend. Wat vind
jij ervan?"
Ze knikte. „Het smaakt me voor
treffelijk," antwoordde ze glim
lachend. Ze zwegen beiden en con
centreerden zich op het voedsel. Dan
opeens begon ze op voorzichtige toon:
„Als je er niet met mij over wilt
praten, moet je 't mij zeggen, maar
ik kan 't moeilijk voor me houden:
ik las in de kranten dat de politie
jou verdenkt. Is dat waar? 'Heb je
er enig idee van, wie meneer Millech
vermoord kan hebben? Heeft iemand
nrofiit van zijn dood? Zeg 't maar
eerlijk, als je vind dat ik me bemoei
met zaken, die me niet aangaan."
Dahl legde even zijn mes neer en
drukte haar linkerhand.
„Praat maar rustig door. Dat is
'uist wat ik nodig heb: iemand die
erover met me praat, iemand 'die
belangstelling heeft voor wat er ge
beurd is."
„Was je erg gehecht aan meneer
Millech?" vroeg Ingrid Rydell.
„Ja, dat was ik zeker. Zijn vriend
schap betekende heel veel voor mij.
Ik verkeerde in niet bepaald roos
kleurige omstandigheden, toen ik
hem leerde kennen. Het was een
postbode, die onbewust als tussenper
soon fungeerde. Hij bezorgde een tijd
schrift, waar ik op geabonneerd was,
bij Millech. Millech kwam mij het
tijdschrift brengen en we begonnen
samen te praten. Nadien brachten
we vele uren samen door. Hij bracht
me aan het verstand, dat ik de baan,
die ik toen had, vaarwel moest zeg
gen en hij hielp mij aan mijn tegen
woordige baan. Dat is allemaal niet
erg interessant voor jo.u, vrees,,ik.',
„Ik vind het wèl interessant," pro
testeerde ze, „en ga alsjeblieft door
met je verhaal. Als je een droge
keel krijgt, dan bestellen we nog
iets te drinken. Ik herinner je er aan,
dat ik dit keer betaal."
„Daar had ik echt niet meer aan
gedacht," zei hij lachend, „maar ik
geloof niet, dat ik nog iets zal drin
ken."
Ingrid Rydell keek hem quasi-ver-
wonderd aan „Ben jij een échte
Zweed? Welke echte Zweed weigert
nu een drankje, als het hem aange
boden wordt?"
Dahl stribbelde niet verder tegen.
Hij wenkte de kelnerin.
Toen ze enige tijd later bij een
kóp.ie koffie een sigaret rookten,
merkte Dahl zo luchtig mogelijk op:
„Jij hebt trouwplannen vóór aan
staand najaar, als ik 't goed heb be
grepen?"
„O, nee!" Zóver is 't nog niet. Ik
dacht er alleen over me misschien
te verloven."
„Wat klinkt dat verstandelijk bere
deneerd."
„Ja, weet je niet dat élke vrouw
diep in haar hart iets van een intri
gante heeft?"
Dahl haalde zijn schouders op. Ze
keek hem onderzoekend aan. Hij
trachtte te glimlachen, maar hij voel
de dat het een zeer matte glimlach
was.
„Ik ben, geloof ik, een beetje ver
moeid," zei hij.
„En ook een beetje teleurgesteld?"
Hij keek haar verwonderd aan.
„Wie? Ik? Waarom zou ik?"
„Omdat 't niet Irene was, met wie
je vanavond had afgesproken. De
mooie Irene...."
„O, helemaal niet," zei hij, terwijl
hij opnieuw een sigaret opstak. Hij
hield haar 't pakie voor. Even rookten
ze zonder iets te zeggen. Dan begon
ze langzaam: „Jij, die Millech goed
kende, heb jij enig idee wié de moor
denaar is? En wat de reden van die
moord kan zijn."
Dahls gezicht versomberde. „Ik heb
stellig een theorie," antwoordde hij.
,„De politie heeft ook een theorie en
die Amerikaanse detective, die hier
op het rgenblik 'ogeert, heeft er waar
schijnlijk ook één. Maar in hoeverre
ik voor mijHij hield even op
en keek om zich heen, voordat hij
vervolgde: „Ik voor mij geloof, dat
het iemand uit zijn verleden is, die
hem doodde; iemand, die om de een
of andere reden een bittere wrok tegen
hem koesterde. Die Amerikaanse de
tective weet waarschijnlijk méér dan
hij voorgeeft. Ik zag Millech op zon-
dagavond in de bar van Grand Hotel
zitten praten met twee mannen, die
Amerikanen kenden zijn. Millechs
dochter is hier momenteel ook. We
hadden het geluk te kunhen verhin
deren, dat zij regelrecht de flat, waar
haar vader vermoord lag, binnenwan
delde."
„Geloof je, dat die dochter.
Ingrid Rydell maakte haar zin niet
af.
„Iets met de moord op haar vader
te maken heeft?",
vulde Dahl aan, de aarzeling van het
meisje aanvoelend.
Hij wenkte de kelnerin en bestelde
nog twee kopjes koffie. „Brengt u
ons ook twee glazen Cointreau", voeg
de hij eraan toe.
Alsof er geen onderbreking was ge
weest, vervolgde hij: „Nee, Moira
Millech heeft haar vader niet ver
moord. En wel om de eenvoudige re
den, dat ze hier pas maandagmor
gen per vliegtuig uit New York aan
kwam. Haar vader was toen al enige
uren dood. Maar Marsh, de Ameri
kaanse detective was er wel en die
twee Amerikaars uitziende mannen
die met Millech in de bar zaten te
praten, heb ik zondagavond zelf ge
zien."
„Wat zou het motief kunnen zijn?"
Ingrid Rydell fluisterde bijna,
„Geld! Geld en misschien patent
rechten," antwoordde Dahl. „Dat is 't
wat ik denk. Maar het kan even goed
iets heel ónders zijn. Millech had naar
hij me vertelde, vroeger wel eens
moeilijkheden met partners gehad
Naar hij zei, waren hij en drie ande
re Denen de uitvinders van belang
rijke verbeteringen in de tijd, dat de
sprekende film nog in de kinderschoë-
•j^nen «tond-.Eén -wen.fhen vertrok naar
de Verenigde Staten om te onder-
i ham<ielen:nmet filmmaatschappijen. Hij
bedroog echter zijn partners en ver
diende na verloop van tijd veel geld
met die uitvindingen. Misschien heeft
Millech iets soortgelijks op zijn ge
weten, dat de wrok van anderen heeft
veroordzaakt. Hoewel ik 't me niet
kan voorstellen.
De kelnerin bracht de glazen Coin
treau. Dahl hief zijn glas naar het
meisje. Ze namen beiden een slokje.
Dahl trok even een vies gezicht. „Ge
meen scherp spul", zei hij. „Ze heb
ben hier niet de goede kwaliteit."
„Hoe is die juffrouw Millech?"
vroeg Ingrid Rydell.
Dahl dacht even na. „Het hangt er
van af, wie haar bekijkt. Voor een
man zou ze waarschijnlijk een ideale
partner zijn om een weekend mee
door te brengen, maar een vrouw zou
haar misschien wat al te opvallend
vinden en té bewust van haar char
mes."
Ingrid trok een pruilmondje.
„Dat klinkt niet helemaal prettig."
zei ze.
„Niét prettig? Heb jij wel eens een
week-end doorgebracht in gezelschap
van dé ideale partner? Ergens buiten
op het land of in een provinciestadje?
Zo'n week-end kan bijzonder prettig
zijn, heb, ik me laten vertellen." Hij
keek haar glimlachend aan en tipte
de as- van zijn sigaret. „Maar mis
schien heb je gelijk, misschien is
ze inderdaad niet een prettig soort
meisje."
Er was even een stilzwijgen.
„En meneer Millech? Was hij van
't goede soort?" vroeg Ingrid een
ogenblik later.
(Wordt vervolgdi
Een genot om door zo'n zustertje ge
voerd te worden als je patiënt bent.
De nieuwe „hot server" op het
dienbldd zorgt er bovendien voor
dat de maaltijd warm en smakelijk
op ieder ziekbed arriveert.
ALLE EXPERIMENTEN en reorganisaties
ten spijt bleek het in de praktijk vrijwel onmoge
lijk elke patiënt in een groot ziekenhuis van goed
warm eten te voorzien. De maaltijden distri
bueren was een kwestie van vaak uren en uren
gedoe'en gedraaf. Het eten werd daarbij in af-
delingskeukens opgewarmd, maar het kwam,
door de omslachtige werkwijze, toch dikwijls nog
halfwarm bij de patiënten. Wij vroegen hierover
ook de mening van dr. S. Postmus, de bekende
expert van het Centraal Instituut voor Voedings
onderzoek in Utrecht. Hij bevestigde dat de
voedseldistributie inderdaad een groot probleem
was, en in vele ziekenhuizen en instellingen nog
is, en voegde er aan toe: „Het opwarmen van
voedsel komt smaak en kwaliteit natuurlijk nooit
ten goede. Ongunstig is ook dat het eten er door
uitdroogt". Het nare woord „ziekenhuis-eten"
hebben we onder meer daaraan te danken....
VIA ENGELAND is nu het opzienbarende
Amerikaans-Canadese „dri-heat"-svsteem naar
ons land gekomen. Het werd hier geïntroduceerd
door een Utrechts bedrijf in grootkeukenappara-
tuur. Dit bedrijf verrichtte eenter eerst drie jaar
lang deskundige research voor aanpassing van
het systeem aan Europese omstandigheden. Het
eerste ziekenhuis op het Europese vasteland dat
na die drie jaar de grote stap deed was het
St. Elisabethziekenhuis in Tilburg Inderdaad een
grote stap, want het overschakelen op het „dri-
heat"-svsteem kostte in dit geval meer dan ander
halve ton
SINDS DIE NOVEMBERDAG in 1961
krijgen in Tilburg liefst 550 patiënten bin
nen het uur een heerlijk warme maaltijd
opgedist, la carte. En dat dank zij het
werk van tien ongeschoolde meisjes en één
diëtiste! Inmiddels is het „dri-heat"-sys-
teem in gebruik genomen in vele plaatsen
in Nederland, Duitsland, Engeland, Schot
land, Zwitserland en België en het is
zelfs dit jaar geïnstalleerd in het centrale
„Lasarett" van de, qua oppervlak, grootste
plaats ter wereld: de mijr.stad Kiruna....
in Lapland!
WAAROP BERUST het systeem? Ie
dereen kent het beroemde warmwater
bordje van de baby. In de dubbele wand
giet moeder warm water, en ziedaar: de
pap blijft langer warm. De kern van het
„dri-heat" systeem is een wetenschappe
lijke versie van dit babybordje: het
„dri-heat" bord, waarin het voedsel een
vol uur in goede conditie en op de juiste
temperatuur blijft.
De unit-keuken, evn
Nederlandse vinding,
is de kern van het
nieuwe systeem. Op
de lopende band arri
veren de maaltijd-
kaarten van alle pa
tiënten, voorzien van
gekleurde codestripp
voor de verschillende
dieetvoorschriften. De
„uitschepsters" langs
de band hebben niets
anders te doen dan
uit overeenkomstig
gemerkte gamellen
voor elke patiënt de
juiste spijzen ift de
„hot-servers" te
scheppen. Aan het
eind van de band
controleert een dië
tiste of alles klopt.
Vergissingen zijn op
deze manier vrijwel
uitgesloten, en de
keuken zelf heeft
veel minder geschoold
personeel nodig dan
vroeger het geval
was.
In hpt dubbelwandige onderbord van
roestvrij staal wordt een pellet (in de
wandeling „pil" genoemd) gedeponeerd
Deze metalen schijf is tevoren in een oven
tot 250 graden C verhit. Op het onder
bord past een porseleinen eetbord. Daar
komt het voedsel op. Het geheel wordt
afgesloten met een deksel van roestvrij
staal. Het voedsel wordt op temperatuur
gehouden door de lucht die rond de ver
hitte pellet circuleert. Er komen geen
condensdruppels op het eten in het dek
sel zit een ventilatiegat. Na een uur ziet
het eten er nog uit of het zojuist is op
geschept. En. zo smaakt het ook; het wordt
namelijk niet opgewarmd, maar op tem
peratuur gehouden!
MEN KON nu het voedsel ook centraal
gaan verdelen, zonder opwarmen in de
afdelingskeukens en daardoor effi
ciënter werken. Voor elke patiënt wordt
naast het hoofdgerecht ook soep (even
eens in een speciaal „koesterend" bord
je), toespijs en bestek geplaatst worden.
Dat alles geschiedt aan een lopende band,
groenten, vlees, jus, soep enzovoorts. Een
lopende a la carte-band, want in dé uit-
schepwagen voor aardappelen staan niet
alleen de gewone aardappelen klaar, maar
ook die voor dieetvoeding, zoals zout
loze aardappelen, aardappelpuree, zout
loze puree. Datzelfde principe geldt ook
voor groenten, vlees, jus, soep.
DE BAND gaat rollen en daar ko
men de dienbladen aan. Op elk blad staat
de persoonlijke patiëntenkaart, met het
menu vopr de patiënt in een kleuren-co-
de. „Geel", ziet de uitschepster op de
kaart, en ze schept uit de bak met het
gele stripje. Blauw? De bak met het
blauwe stripje. Enzovoorts. Simple com-
me bonjour. Aan het eind van de band
controleert een deskundige nog eens alle
dienbladen. Dieetvergissingen (vroeger
geen uitzondering) komen niet meer voor.
Daarna worden de bladen, in volgorde
van de bedden, in de transportwagens ge
zet, die door de afdelingszusters afge
haald worden.
De afdelingszusters behoeven nu alleen
nog maar de complete bladen te verde
len. In een klein deel van de vroeger
benodigde tijd is het eten gedistribueerd.
En.het is warm!
Uit de ervaringscijfers van ziekenhui-
"f-
34. „Tut!" zei Joris verbaasd, terwijl hij de wei-ver
zórgde doos bekeek. „Dit is een merkwaardige verza
meling moordtuig en griezeligheden, vrind! Ware het
niet zo onwaarschijnlijk, dan zou ik vermoeden hier te
doen te hebben met een complete spionnen-uitzet..."
(dat was het ook; Uitzet 3A; maar dat uisten Panda
en Joris natuurlijk niet.) „En het akelig vermoeden
rijst nu bij me", ging Joris voort, „dat lichtschuwe
elementen het gebouw van mijn instituut kennen en
het plegen te gebruiken voor hun ongure praktijken.
Wie kunnen dit zijn? En waaromEn hoeveel?"
Het merkwaardige was, dat op ditzelfde ogenblik de
zelfde vragen rezen bij een paar duistere figuren, die
cp verdachte wijze over de vuilnisbelt waren genaderd,
maar roerloos bleven staan loeren toen zij licht uit de
keet zagen stralen. Het waren de geheime agenten
Slinkovitch en Binkovitch. „Lamp in hutsk! Vreemd
volkski in geheimplaats!" fluisterde Slinkovitch. „Barsk!
beaamde Binkovitch. „Sof!" Deze geheime agenten wa
ren goed geoefend, en gehard door lange ervaringen
in werkzaamheden die het daglicht niet verdragen. Het
kostte hun maar enkele sobere -woorden om het eens
te worden over wat hen te doen stond; er moest af
gerekend worden met wie zich bevonden in die keet,
die toevallig ook hun schuilplaats was. „En geen lan
ge metski", gromde Slinkovitch. „Njet, tovaritchbe
vestigde Binkovitch, „korte metski voor imperialists-
kis!"
(AP) Er is een kans dat de bezoe
kers van Venetië in de toekomst per mo
norail van het vasteland naar de lagu-
nenstad kunnen reizen. Zij zullen dan de
overvolle brug, die op het ogenblik de
enige verbinding met de stad vormt,
links kunnen laten liggen.
Aan burgemeester Giovanni Favaretto
Fisca is dezer dagen een project voorge
legd voor de bouw van een 22,8 km. lan
ge monorailverbinding tussen het Piazza-
le Roma eén de rand van Venetië en de
stad Mestre op het vasteland.
Venetië is gebouwd op een aantal ei
landjes, die van elkaar gescheiden zijn
door kanalen en lagunes. De burgemees
ter heeft dit monorailproject uitermate
belangrijk genoemd, en gezegd, dat het
alle aandacht verdient. Verwacht wordt
echter, dat de verdedigers van de ar
chitectonische schoonheid der stad een
campagne tegen het plan zullen beginnen.
Critici hebben thans reeds verklaard, dat
de monorail een monsterlijk staalskelet
zal worden, dat over de waterwegen loopt
en het oude stadsbeeld „onherkenbaar
zal verminken".
Het project is door een aantal Italiaan
se industrieën gezamenlijk opgesteld. Tot
de groep behoren o.m. Fiat, Michelin-
Italiana, Finsider en een aantal elektro
technische bedrijven.
De kosten van het project zijn nog niet
bekendgemaakt.
De monorailrijtuigen zouden zich voort
bewegen op rubber wielen om het lawaai
zo gering mogelijk te maken. De rijtui
gen zouden hangen aan t-vormige masten,
die 20 tot 25 meter van elkaar komen te
staan. De maximale hoogte van deze
masten zou 40 meter bedragen.
'Een monorailsysteem, aldus de voór-
stellers, zou een snelle oplossing bieden
van het verkeersprobleem. Aanleg van
een spoorwegtunnel zou jaren kosten.
Het verkeer in de stad zelf zou op de
huidige manier blijven geschieden te
voet, per gondel en motorboot.
Advertentie
piano's
zen en instellingen is bovendien reeds
gebleken, dat men met het nieuwe sy
steem arbeidsbesparingen bereikt van
30 tot 40 percent, dat mede door controle
op de porties, en de planning, de voed-
selbesparing beduidend is (minimaal 10
percent) en dat de toepassing van het sy
steem zeer bevorderlijk is voor de rust
in het ziekenhuis.
EEN VAN DE mensen „van het eer
ste uur" op het gebied van moderne
voedseldistributie is in ons land mevrouw
Nolly Wright-van Berge, oud-assistente
van prof. C. den Hartog van het Voor
lichtingsbureau voor de Voeding in Den
Haag, en een in vakkringen welbekend
diëtiste die vele publicaties in binnen- en
buitenlandse vakbladen op haar naam
heeft staan. Zij is het, die in samenwer
king met de Utrechtse „dri-heat" expert
J. Haagen, de stoot gegeven heeft tot de
vervolmaking van het systeem door ook
de voedselbereidingsmethoden te moder
niseren.
Mevrouw Wright zegt er zelf over:
„Eigenlijk is het niets bijzonders. Wij heb
ben gewoon gespiekt bij de'hotelkok. Wij
vonden inspiratie in de grote hotelkeuken,
waarin iedere kok een bepaald onderdeel
van het menu te verzorgen heeft. In de
„unit"-keuken worden in één „blok" of
eenheid b.v. aardappelen en groenten toe
bereid, in een volgende vlees en soep, in
een andere weer toespijs en gebak, na
tuurlijk ook weer in normale en dieet-
vormen. Deze deelwerkwijze sluit veel
beter aan op het centrale „dri-heat" dis
tributiesysteem, en betekent weer een
fikse arbeidsbesparing".
Deze nieuwe efficiënte keuken za1 in
vólle glorie getoond worden op de Hore-
cava in januari 1964. De reden waarom
hij op deze vaktentoonstelling voor Hore-
ca-mensen komt is het feit, dat deze ex
positie ditmaal geheel in het teken van
„de keuken" staat hij valt er dus niet
uit de toon. Integendeel: men zou het
feit, dat hij daar staat kunnen zien als
een eerbetoon aan de hotelkok, die ertoe
bijgedragen heeft dat Nederland het eer
ste land ter wereld is waar een derge
lijke „toekomst-keuken" wordt toegepast,
tot heil van tienduizenden patiënten en
bejaarden.
Het Leger des Heils gaat zijn traditio
nele tamboerijnen vervangen door elektri
sche gitaren, om, met de woorden van
generaal Frederick Coutts, „bij de tijd te
blijven".
Generaal Coutts, die onlangs benoemd
werd tot hoofd van (jeze internationale or
ganisatie, stond in Londen de pers te
woord en schetste een beeld, dat herinne
ringen oproept aan Damon Runyon's ro
man „Guys and Dolls". Hij zei: „De ge
hele kerk van Christus moet voor onze
dagen en onze tijd spreken. Hoewel de
waarheid van het Evangelie nog altijd de
zelfde is, hen ik het helemaal met u eens,
dat zij in het idioom van onze dagen ver
vat moet worden. Wij moeten gaan waar
de jonge mensen zijn. Indien zij niet naar
de kerk en de zalen van het Leger des
Heils gaan, moeten wij tot hen gaan. De
koffiebar en hun andere verblijven zijn de
plaatsen waar het Evangelie op informele
wijze gebracht zal worden. „De Strijd
kreet" zSl in de koffiebars en de kroegen
verkocht moeten worden, zoals dat trou
wens in vele steden al gebeurt.
Coutts, die de laatste zes jaar in Austra
lië heeft doorgebracht, zei dat de trompet
ten en trommels, die het leger voor zijn
Evangelisatieverkondiging op de hoeken
van de straat gebruikt, niet afgeschaft zul
len worden. Kleine groepjes experimen
teren thans met elektrische jazz-gitaren,
zo zei hij, „en ik zie geen enkele reden
waarom zij niet op grotere schaal ge
bruikt kunnen worden." Een ding zal ech
ter niet veranderen. Het Leger handhaaft
zijn uniformen en de vrouwen zullen hun
hallelujah-hoeden behouden, aldus Coutts,
die tevens verklaarde dat het Leger geen
water in de wijn zal doen ten aanzien van
zijn morele normen.
