Plan wil jaarlijks negenhonderd
miljoen in gebied investeren
Middlesborough kern van
het ontwikkelingsgebied
GOLDEN
FICTION
Vier bankiers laten beslag
leggen op voorraden van
Allied Crude Company
Noordoost-En geland op de helling 4
Oostenrijkse politie
wordt doorgelicht
Eis van drie jaar
voor uitlokking
monr^
Koffie K R E M E R Thee
V ii i n p r i i/ni ii
i\ ii i r obLnnn
Marine kreeg bezoek
van Prinses Beatrix
WOENSDAG 11 DECEMBER 1963
4
Europoort
Peterlee
J engdwerkloosheid
Regionale aanpak
I®
i
Cultuur
Voor rokers met
een eigen stijl
De 37 volrijpe en dus zachte tabakssoorten - nauw
keurig gemengd - zorgen voor het natuurlijke
aroma van Golden Fiction. De tabakken van deze
sigaretten worden dus niet gesausd en bevatten
geen toegevoegd aroma.
Schroefwind
Plesman
Ruppert
Reactionair
WENEN (Reuter) Het Oostenrijkse
ministerie van Binnenlandse Zaken gaat
het verleden na van alle leden van de
Oostenrijkse politie, die in de oorlog bij
de Gestapo en dergelijke Duitse organi
saties hebben gewerkt.
Dit is door een woordvoerder van het
ministerie meegedeeld. Een rapport van
dit onderzoek zal aan het ministerie van
Justitie overhandigd worden.
LONDEN. Tot voor kort verleende
de Britse regering in Noordoost-Enge-
land op verkeerde wijze hulp aan de
economisch achtergebleven streken. Zij
gaf financiële injecties. Maar de meeste
van deze gebieden waren, doordat te
lang was getalmd, al reddeloos verloren.
Kortzichtig was het ook dat gebieden,
die wel levensvatbaar waren, alleen
werden gesteund zolang er grote werk
loosheid heerste, maar weer aan hun lot
werden overgelaten, zodra het beter
ging. Er werd geen rekening gehouden
met de toekomst. Hiervan is het gehele
noordoostelijk ontwikkelingsgebied het
slachtoffer geworden.
De regering gooit het thans over een
andere boeg. In plaats van de ontoerei
kende systeemloze „eerste hulp bij onge
lukken-therapie gaat zij thans op mas
sieve wijze ruim negenhonderd miljoen
gulden per jaar in het noordoosten pom
pen in de hoop, dat de nieuwe industrie
later zal toehappen.
Uitgangspunt zijn hierbij de nieuwe
zogenaamde groeizones, die de kernen zul
len worden met de gemoderniseerde tra
ditionele industrie als economische basis.
Deze kan niet meer worden veranderd.De
gebieden die buiten de zones vallen, pro
testeren luid. De arbeiders daar zullen het
offer moeten brengen naar het werk in
het ontwikkelingsgebied te reizen of zich
daar te vestigen, als de woningsituatie dit
mogelijk maakt.
Of het plan zal lukken, weet niemand.
Economische plannen hangen ten slotte
van de menselijke aanpak af. Er trekken
elk jaar tot twaalfduizend arbeiders weg
uit het noordoosten, vaak de jonge, ener
gieke werkers. Men beseft dat er op korte
termijn weinig zal kunnen verbeteren. De
huidige kleine opleving wakkert de hoop
aan. Sommigen met wie wij spraken ge
loven dat het weer gaan draaien van fa
brieken of fabrieksafdelingen een verkie
zingstruc is.
Het wantrouwen bij de arbeiders zit diep.
In het verleden zijn vaker allerlei mooie
plannen na de verkiezing onuitvoerbaar
gebleken. Toch ligt het nu anders. Dit
maal is het, nadat de dingen in twaalf
jaar conservatief bewind in vele opzichten
zijn vastgelopen, bij de regering ernst met
haar wil tot democratische planning. In
het noorden weigert zij de ondergang.te
aanvaarden en doet alles om de neergaan
de lijn terug- te buigen.
Het kernpunt van het nieuwe noordoos
telijke ontwikkelingsgebied ligt ten zuiden
van de Teesmonding met het ijzer- en
staalstadje Middlesborough, welks bevol
king in twintig jaar zal worden verdrie
voudigd. Hier wordt men in veel opzichten
aan Europoort herinnerd, als men het sil
houet van heuvels en grillige rotsen weg
denkt.
Er is een nieuwe diepe haven aange-
gelegd, uitgebaggerd door Nederlanders.
Men gaat er olieraffinaderijen bouwen.
Er komt ook een industriële vestiging voor
een hele variatie van lichte industrieën.
Het geheel wordt beheerst door gloed
nieuwe hoogovens met de grootste giet-
balk van Europa en door een gigan
tisch nylon en plastic complex van I.C.I.,
ook al het grootste van Europa.
Overal horen we hetzelfde refrein: „de
nieuwste produktiemethoden maken steeds
meer arbeidskrachten overbodig." In deze
streek werden onlangs drieduizend man
naar huis gestuurd. Het begin van struc
turele werkloosheid, welke een enorme om
vang dreigt aan te nemen.
Onderweg stappen wij uit bij een grote
scheepswerf, waar een sulfaatschip dat
tussen Amerika en Rotterdam zal varen,
op stapel staat. Het bedrijf wordt grondig
gemoderniseerd. De grootste schepen kun
nen er worden gebouwd.
„Wij worden zo goed als de beste werf
van Nederland," zegt de directeur trots.
Peterlee is een modelstadie. Er is
met zorg door de architecten ge
werkt. De woningen zijn er een
voorbeeld van moderne bouwkunde.
Zij steken wel heel gunstig af tegen
de krotten, waaraan het noordoosten
helaas nog zo rijk is.
De scheepswerven hier werken op slechts
zestig percent van hun capaciteit. Men is
technisch echter zo goed als klaar voor
een nieuwe bloei. Het aantal arbeiders in
de scheepsbouw liep de laatste twee jaar
in deze streek met zesduizend achteruit.
In de komende jaren staat nog duizenden
ontslag te wachten. Heeft men te laat ge
moderniseerd en te weinig gefuseerd?
„Ieder voor zich," schijnt de leuze te
zijn in de zeer individualistische Britse
scheepsbouwkringen.
Hartverheffend is het om het nieuwe mo
delstadje Peterlee aan de Noordzee te be
zoeken, dat bestemd, is voor de bewoners
van twintig ten dode opgeschreven mijn
werkersdorpen in het heuvelland. De oude
mijnen daar zijn uitgeput of niet meer ren
dabel te maken. Er is voor velen dezer
kompels werk te vinden in de nieuwe mij
nen langs de kust, die vaak een eind on
der zee doorlopen. Boortorens zoeken naar
nieuwe lagen.
Er werden in die oude dorpen vorig
jaar achtduizend man overbodig. Volgend
jaar zullen het er 15.000 zijn, al doet de
National Coal Board alles om elders nieu
we mijnarbeid te scheppen.
In het noordoosten staan vier nieuwe ste
den op stapel. Verder wordt het oude dro
merige dorpje Washington, waar de fami
lie van Amerika's eerste president van
daan kwam, een stad van 80.000 inwoners.
Vermolmde oude stadsdelen, zoals in
Newcastle, worden in snel tempo gesloopt.
De stedebouwkundigen komen er openlijk
voor uit. „Onze plannen zijn niet geba
seerd op wat financieel mogelijk is, maar
op wat wenselijk is." De regering zal moe
ten bijspringen.
Niets minder dan een algemene vernieu
wing is er in het te lang achtergebleven
Engeland aan de orde. Streken als het
noordoosten krijgen voorrang, maar de
verlanglijst is verbijsterend lang: nieuwe
wegen, woningen, scholen, ziekenhuizen,
nieuwe industrieën.
Newcastle alleen al heeft om mee te
kunnen jaarlijks tweeduizend nieuwe hui
zen gedurende twintig jaar nodig! Twee
nieuwe luchthavens staan in dit gebied
ook op het programma.
In het dorpje Chester-le-Street in Dur
ham is 65 percent van de jongens, -die de
ze zomer de school verliet, nog stéeffs zón
der werk. Hun eerste gang "Was- hpar g
maatschappelijk hulpbetoon. Een in hoge
mate demoraliserende toestand. In dit ge
bied zijn dit jaar 12.000 meer werklozen
dan vorig jaar. Wij spraken met de geest
driftige directeur van het industriële trai
ningscentrum in Feiling, dat het grootste
van het land zal worden.
Wat er op dit gebied wordt gedaan, is
nog maar een druppel op een gloeiende
plaat. Dit is geen school, maar een op-
leidingingsinstituut, waar de leerlingen on
der industriële verhoudingen werken. Som
mige van hun werkstukken worden aan
de industrie geleverd.
De resultaten op het gebied van pre-
cisiearbeid zijn hier verbluffend. De mees
te firma's hebben geen aparte opleidings
faciliteiten. „Wij proberen de bedrijven er
van te overtuigen, dat onze opleiding
beter is dan die in het bedrijf. Firma's
sturen hun leerlingen dan ook vaak voor
een jaar naar Feiling."
Voor het geld dat dit kost krijgen ze
een volleerde technicus, waar men later
veel aan heeft. De rest van de leerlingen,
die nog geen baas heeft gevonden, krijgt
een door de regering betaald loon. Ook
ichamelijk en geestelijk gehandicapten
kunnen hier een ambacht of een eenvou
dig beroep leren. Er is zelfs een grondige
herenkappersopleiding met de hele buurt
als gratis proefkonijn.
Steeds belangrijker wordt de scholing
van werkloze ongeschoolden. Vijftig per
cent van de leerlingen wordt geplaatst.
Dat is nog veel te weinig.
Deze fabriek in Hartlepool fabriceert
magnesium uit zeewater. In 1937 be
gonnen de experimenten hiervoor
in een badkuip.
garde, die voor lVs miljoen gulden een
nieuw „people's theatre" heeft gebouwd.
Ook in andere plaatsen wordt druk met
goede kunst geëxperimenteerd.
Vandaar dat we hier zelfs het Neder
lands Danstheater en het Nederlandse Ka
merorkest ontmoetten. Sportfaciliteiten
zijn er te weinig, maar Middlesborough
kreeg een nieuw stadion. Dat er in het
noorden niets te doen is, berust op een
legende, maar de grote massa zal het voor
lopig wel houden op bioscopen, bingo en
bowling. Verder zoekt de eenvoudige man
vertier in het aanbiddelijke overblijfsel uit
de Victoriaanse tijd, een café-cabaret, met
de conferencier op een katheder, met ho
ge hoed en voorzittershamer. Er worden
dezelfde liedjes gezongen en sketches voor
gedragen als in de tijd van zijn over
grootouders. De can can ontbreekt niet.
De nieuwe regionale aanpak is voor En
geland een grote stap vooruit. Tegen het
onderlinge geharrewat en het lokale chau
vinisme .vecht het vroegere, lagerhuislid
Chetwyna, als voorzitter van de ontwikke-
lingsraad voor het noordoosten, welke or-
'gatiishtï'ë de' geestdriftige ''gangmaker ~fs
voor de hele streek.
Kan een regionaal plan slagen zonder
regionale autoriteit? Zover durft de rege
ring nog niet te gaan. Ze heeft alleen alle
departementale vertegenwoordigers in
Newcastle in één gebouw ondergebracht.
Een andere vraag is of een regionaal plan
mogelijk is zonder nationaal plan.
De ontwikkelingszones zijn nu bevoor
recht. Hun problemen vindt men in grote
delen van het land, die geen speciale hulp
krijgen. Overigens mag niet vergeten wor
den, dat de Engelsen niet houden van ri
goureus regelen door de top en van het
dogmatisch benaderen van een probleem.
Het pragmatische zit hen in het bloed.
Ze zijn improvisators en beroepsploete
raars. „We will muddle through" is hun
geliefkoosde uitdrukking.
Maar ze bezitten een fijn aanpassings
vermogen en werken liever van onderop
dan door middel van straffe en stroeve
reglementering. Ze haten dwang en be
schouwen vrijwilligheid als de grondslag
van de democratie. Elk gebied is anders
en daarom zal elk regionaal plan anders
zijn.
De Britten zijn echter treuzelaars en
zitten daarom zo vaak in de soep. Maar
laat men nooit vergeten dat zij, zoals in
de oorlog, altijd op hun best zijn, wan
neer ze met de rug tegen de muur staan
of met de neus op de harde feiten wor
den gedrukt
_PC Érg? van Justitie bij de rechtbank
irre^hntrm ft'èeït <JWe jaar levangemsstraf
geëist tegen een 45-jarige leraar uit Huis-
sen wegens uitlokking tot moord door geld
te beloven aan een fabrieksarbeider als
deze de vrouw van de leraar uit de weg
zou ruimen.
Aan de leraar was primair wurging van
zijn 44-jarige echtgenote ten laste gelegd.
De officier vroeg echter vrijspraak voor dit
deel van de tenlastelegging, omdat er nog
te veel punten onopgehelderd zijn ge
bleven.
f f
Het noordoosten is niet zonder cultuur,
maar de theaters bij voorbeeld, zijn over
een groot gebied verspreid. Newcastle is
bevoorrecht doordat in het prachtige Royal
Theatre vaak de landelijke premières gaan
van de komende Londense stukken en
shows. Het heeft een geestdriftige avant-
EEN LAURENS PRODUKT
(Van onze correspondent)
In Amerika zijn 360 miljoen lbs (één
lb 450 gram) spijsolie spoorloos ver
dwenen. Vier bankiershuizen, onder wie
(voor een cliënt) R. Mees en Zoonen in
Rotterdam, hebben beslag laten leggen
op de voorraden van de Amerikaanse
„Allied Crude Vegetable Oil and Refi
ning Company", die in november niet
aan haar financiële verplichtingen kon
voldoen.
Voor de Londense firma Faure and Fair-
clough had Mees een voorraad olie ter
waarde van 0,7 miljoen dollar gefinan-
De directie van de K.L.M. bestaat
eindelijk uit drie man. Wat dit betreft
is de doelstelling van het MacKinley-
rapport verwezenlijkt en heeft de heer
Larive zijn zin gekregen. Alleen is het
verkleinen van de directie verwezenlijkt
door het wippen van de heer Larive
zelf
HET PAROOL wijst er op dat het ver
trouwen in het bestuur van de KLM al
sedert maanden geschokt was. Het heeft
door Larive's ontslag een nieuwe deuk
gekregen.
„Het zal nodig zijn dat de KLM-top op
nieuw en voor de zoveelste maal op de
helling gaat. En de „top" betekent in dit
verband: directie èn commissarissen. Het
zijn immers de commissarissen, die niet in
staat gebleken zijn tot het vinden van een
homogene en voor zijn taak berekende
directie. Nu de gehele top faalt dienen er
in Den Haag andere maatregelen te wor
den genomen dan dat er weer eens een
directielid aan de dijk wordt gezet."
Het ALGEMEEN DAGBLAD zegt dat
directielid nummer zoveel door balsturige
schroefwind de KLM is uitgeblazen.
„Hij kon weten dat een vorige directeur,
die jaren geleden grote economische
moeilijkheden voor de luchtvaart had
voorvoeld, met een reorganisatieschema
was gekomen en prompt de deur was uit
gewerkt. Desondanks dorst hij de reuzen
taak aan. Hij deed dat met het élan dat
hem in de Rotterdamse scheepvaartwereld
vertrouwd was geworden. Hij liep heilige
huisjes omver, trapte op lange tenen,
duwde vinnig-uitstekende ellebogen van
die en gene krachtig tegen ribbekasten
terug. Hij wist zich verzekerd van de
steun van de president-commissaris. Die
steun bleek niet voldoende."
Het blad wijst er op dat de heer Larive
het heeft gewaagd begrip te hebben voor
de categorale organisaties der werknemers,
voor de Vereniging van Vliegers bijvoor
beeld. Dat haalde hem het ongenoegen van
de vakbonden op de hals. Regering en com
missarissen hebben in deze strijd beslist ten
gunste van de erkende vakbonden, schrijft
het blad.
„De heer Larive is binnengehaald met de
opdracht een verre van zachte heelmeester
te zijn. Dat wordt hem nu verweten. Hij
gaat heen. Maar niet als een mislukte."
Het DEVENTER DAGBLAD verzucht:
„Over één ding kan men zich slechts
verheugen. Plesman is goddank dood, hij
KLM-crisis
piet-piet-piet-piet
Een spotprent uit BURGERRECHT.
hoeft niet meer mee te maken, wat „ze'
van zijn levenswerk gemaakt hebben,
Een chaos. Een bende. Prins Bernhard,
nog altijd commissaris, zou er zich maar
zo spoedig mogelijk van moeten distan-
ciëren."
Aldus het blad, dat zegt dat ons volk
zich ten aanzien van de KLM en ten aan
zien van het nieuws over en vanwege de
KLM in een stemming bevindt, waarin men
aan geen enkele verklaring of uitleg meer
geloof hecht.
DE TELEGRAAF zegt dat de heer M.
Ruppert een vooraanstaande rol heeft ge
speeld in het conflict.
„De heer Ruppert, lid van de Raad van
State en oud-voorzitter van het CNV. heeft
zich fel tegen het beleid van de heer
Larive gekeerd, omdat dit beleid zijns in
ziens te weinig rekening hield met de be
langen van de bestaande vakbonden en te
veel met de zogenoemde categorale bon
den, waaronder de Vereniging van Vlie
gend Personeel. Een dergelijke categorale
bond is altijd een doorn in het oog van
de bestaande vakbonden. Het is treurig te
merken dat vakbondspolitiek in dit con
flict zulk een vooraanstaande rol heeft ge
speeld.
Het is een waarschuwing voor diegenen,
die er zo voor pleiten vakbondsbestuurders
een plaats te geven in de Raad van Com
missarissen van grote bedrijven. Andere
overwegingen dan die welke aan het zui
vere bedrijfsbelang ontleend zijn, bijvoor
beeld vakbondsbelangen, gaan dan al spoe
dig een beslissende rol vervullen."
Aldus De Telegraaf, waarin Jacques
Gans zijn bijdrage heeft voorzien van de
fraaie kop „Vlieg Er Eens Uitl (bij de
KLM)".
„Maar het is al evenmin fuist van de
leiding der KLM om te verklaren dat het
personeel van de KLM met het directie
beleid niets te maken heeft omdat, het
geen verantwoordelijkheid, draagt. Dit nu
vinden wij een uitgesproken reactionaire
uitlating."
cierd op onderpand var. celen die het
eigendomsbewijs zijn van opgeslagen goe
deren. Bij het meten van de voorraad in
de 200 groene tanks van Allied Crude in
Bayonne (New Jersey) bleek reeds bij
het eerst onderzoek dat tegenover de ce
len voor 161 miljoen lbs olie, slechts 7
miljoen lbs olie werkelijk in voorraad
was.
Want vrijwel geen enkele tank bleek olie
te bevatten. Als er eens een klant was
die olie opvroeg, werd die olie via het
buizennet snel in de betreffende tank ge
pompt en kon de klant de olie komen
ophalen. In totaal blijkt 360 miljoen lbs
olie spoorloos te zijn verdwenen. De om
vang van de zwendel wordt geschat óp
meer dan 100 tot 140 miljoen dollar, waar
bij tientallen firma's in Amerika, Londen,
Rotterdam en Bremen rechtstreeks of
(zoals R. Mees en Zoonen) zijdelings zijn
betrokken.
Op 19 november had Allied Crude haar
faillissement aangevraagd, omdat zij door
een plotselinge daling van de eerste zeer
sterk gestegen prijzen voor spijsolie niet
langer aan haar financiële verplichtingen
kon voldoen. Deze daling hield verband
met het feit dat de Sovjet-Unie geen be
langstelling bleek te hebben voor de olie.
Om geld te verkrijgen ter overbrugging
van de vermeende „tijdelijke" tekorten
zijn misschien eerst nog celen afgegeven
voor met bestaande olievoorraden.
Twee New Yorkse makelaarsfirma's die
in verhouding tot hun financiële capaci
teit aan Allied Crude te grote kredieten
hadden verstrekt en daardoor in moeilijk
heden waren geraakt, werden als lid van
de New Yorkse effectenbeurs uitgesloten.
De makelaarsfirma Williston and Beane
werd door vrienden aan de benodigde
650.000 dollar geholpen, maar de make
laarsfirma Ira Haupt zat met een tekort
van 18 miljoen dollar en daarvoor was di
recte hulp niet te verkrijgen. Omdat Ira
Haupt als effectenmakelaars ruim 20.000
klanten hebben die gedupeerd dreigden te
worden, waardoor Wall Street weer een
slechte naam zou krijgen, betaalde de
New Yorkse effectenbeurs uit eigen kas
12 miljoen dollar om de klanten van Ira
Haupt te redden. Het is voor het eerst in
de geschiedenis van Wall Street dat derge
lijke hulp is verleend.
Gisteren heeft prinses Beatrix een oriën-
tatiebezoek gebracht aan twee inrichtingen
van de Koninklijke Marine, namelijk aan
het marinevliegkamp „Valkenburg" en
aan de marinekazerne in Amsterdam.
Het bezoek aan de vliegbasis Valken
burg gold voornamelijk de grondschool,
de werkplaatsen, de vliegverkeersleiding,
de vliegdienst en enkele andere instellin
gen. Ook werd een bezoek gebracht aan
de vliegtuigsquandrons, welke bij het ma
rinevliegkamp zijn gestationeerd.
Na de lunch ging prinses Beatrix per
auto naar Amsterdam voor haar bezoek
aan de Marinekazerne, meer in het bij
zonder aan de opleidingen van de Ko
ninklijke Marine aldaar. Zij maakte een
rondgang door de lokaliteiten van de ver-
bindingsschool en de technische opleidin
gen. Onder meer werden b Ung
van telegrafisten, het ontvangstation, de
telexzaal en de werkpiaa^rn ge ;hd.
