ZUID-VIETNAM: DE VISSEN IN HET WATER I
aolHAM LINCOLN
Een rustige avond in een cafe van Saigon
Spaak pleit opnieuw voor een
politieke gemeenschap
KEELPIJN?
Rue Catinat: De twist op de dansvloer, een foto van
madame Nhoe, een bom op tafel, de Ranger-kapitein
Strauss kan nu
vervolgd worden
Dienstweigeraars
in Frankrijk
Overstroming in
Egyptische dorpen
Anti-kernbommars
gaat niet door
Vrijspraak voor een
snedige vergissing
Kerstmannetjes!
Leedvermaak
Spijt
Conflict gaat door
Electronische orgels
DONDERDAG 12 DECEMBER 1963
13
hoest? verkoudheid?
GROENE KRUIS
HOESTBONBONS
N Dfe
Sfi/le Oceaan
BRmÉÈ
- -
i N DON ESI
KRUISWEG 47-49 HAARLEM
EMINENT 40 vanaf ƒ1995.—
(Van onze reisredacteur W. L. Brugsma
SAIGON, december. Over het glas bier op het terras van hotel Continental
kijkt men de warme, donkere Rue Catinat in en ziet en hoort wat er in Saigon
veranderd is sinds één november. Veel is dat niet. Uit het Café de la Pagode
schalt de twist: de G.I.'s dansen er met Vietnamese meisjes, volgens Graham
Greene „breekbaar als vogeltjes en zingend en tsjilpend op het hoofdkussen.
Dat mag nu weer: de generaals van de
Junta zijn boeddhisten. Mèt het katholieke
puritanisme zijn ook de beeltenissen van
de familie Diem verdwenen. Met één uit
zondering: tegenover het café de la Pago
de handelt een straatventer in naaktfoto's
van madame Nhu. Ze kosten 35 cent.
Het heet dat ze gevonden zijn toen de
militairen Diems Gia Longpaleis binnen
stormden. Wie heeft ze gemaakt? De ma
niak Ngo Dinh Nhu zelf? Of een handige
public relationsman van de generaal, die
het hoofd van Vietnams drakenmadame
op de torso van een Francaise heeft doen
monteren? De bierdrinkers op het Conti-
nentalterras ruziën er al anderhalf uur
over.
Hun discussies worden onderbroken door
een donderende knal. Men ijlt de rue
Catinat in en ziet tweehonderd meter ver
der bloed en glassplinters op straat. Een
Vietcongagent heeft een plasticbom in het
wijd open café Imperial gesmeten, klats
op het tafeltje van de Amerikaanse sol
daten, die van dit strategisch punt de
pantoffelparade van de Vietnamese meis
jes (breekbaar als vogeltjes enzovoorts)
plegen gade te slaan.
Ratelend zakken in de rue Catinat de
antigranaat-rasters weer voor de open
bargevels. Als de ambulances al een kwar
tier weg zijn met twee bloedende G.I.'s
één zal er drie dagen later sterven komt
er een zwarte auto aanstuiven met vier
Amerikanen in geheime dienst-burgerpak-
jes. „De Cia", zegt een Franse correspon
dent, „altijd ter plaatse en altijd te laat".
Terug achter het bier op het Continen-
talterras, vait op dat de Franse corres
pondenten niet helemèal vrij zijn van
leedvermaak. Tien jaar geleden in de oor
log tegen de Vietminh, „la sale guerre
d'Indonchine", zaten zij zwijgend in een
hoekje als de Amerikaanse corresponden
ten de Franse militaire woordvoerder
doorzaagden over de Franse verliezen:
ieder jaar een hele klas van de st. Cyr-
Academie.
Nu informeren z ij beleefd of er nog wel
eens Amerikaanse „militaire adviseurs"
om het leven komen in de strijd tegen de
Viet Cong. De Amerikaanse woordvoerder
heeft zijn cijfers bij de hand: sinds 1961
80 doden, 387 gewonden en 8 vermisten in
de strijd, 60 doden en 97 gewonden door
ongelukken, ziekte of zelfmoord.
Amerikaanse woordvoerders zijn niet
zwijgzaam. Zij lichten een Franse jour
nalist eens communist, later instruc
teur in het ongewapend gevecht voor de
para's van het vreemdelingenlegioen in
Indochina omstandig voor over Mao
Tse Toengs richtlijnen inzake de guerrilla
oorlog. „Kijk", zegt de majoor, „volgens
Mao moet de guerrilla zich temidden van
de bevolking bewegen als een vis in het
water.Mijn Franse collega vier
jaar Indochina, zeven jaar Algerije
murmelt: „ach werkelijk? Zeer interes
sant.
Om al die kleine gebeurtenissen heen
completeert zich in het hete Saigon ge
leidelijk de herinnering aan Graham
Greene's boek „The Quiet American": de
bittere gevechten in de rijsvelden, de
Britse correspondent Fowler, mislukt,
maar mèt opium en het meisje Phuong, en
helpen probaat en smaken heerlijkl
BONN (DPA) De Westduitse Bonds
dag heeft woensdag met algemene stem
men de parlementaire onschendbaarheid
van de voorzitter van de Beierse Chris
telijke Sociale Unie, Franz Jozef Strauss,
opgeheven.
Ook voor de sociaaldemocratische af
gevaardigden Hans Merten en Gerhard
Jahn werd een dergelijk besluit geno
men.
Strauss, die onder Adenauer minister
van Defensie was, wordt ervan beschul
digd tijdens de „Spiegel-affaire" van vo
rig jaar oktober op onwettige wijze de
arrestatie van een medewerker van
Der Spiegel, Konrad Ahlers. in Spanje
te hebben bewerkstelligd. Door het besluit
van d» Bondsdag kan het Openbaar
Ministerie Strauss op grond van ambts
misbruik vervolgen.
Ook de twee sociaaldemocratische af
gevaardigden waren bij de affaire met
het Westduitse weekblad Der Spiegel be
trokken.
ook op dit terras de „rustige Ame
rikaan" zelf, Alden Pyle.
Wat is er sinds 1953 gebeurd in Saigon
en de rijstvelden van de Mekongdelta?
Veel meer dan de val van het regime-
Diem. Dat was een episode. Zoals Bao
Dai er een was. En zoals de generaals
van nü er straks een zullen blijken.
W er k e 1 ij k veranderd is ditnu
vechten de Amerikanen met eigen handen
een guerrilla tegen de „vissen in het wa
ter", het ondoorzichtig water van de
Aziatische boerenmassa's. Dat de Viet
minh nu Vietcong heet, dat de Franse ko
lonialisten wilden blijven en de Ameri
kaanse democraten liever willen gaan,
dat maakt voor de Viets en voor hun ko
gels geen enkel verschil.
Hoeveel verschil het voor de Amerika
nen maakt, hoort men tien minuten later
aan de bar van het Café de la Pagode
van zo'n Amerikaanse „militaire advi
seur". Hij is sergeant, twintig jaar oud,
een beetje dik, met heel kort blond haar,
zoon van een vakbondsman in Pittsburgh.
Hij kijkt vertederd naar het dansen en be
gint zijn monoloog: „ik ben nou zó blij
hè, dat de Vietnamezen weer kunnen
lachen en dansen.very fine bunch of
people, the Vietnamese, werkelijk, pracht-
mensen hoor.Ik heb hele goeie Vietna
mese vrienden.Er zijn veel echte de
mocraten onder.I sure hope dat ze het
na deze oorlog goed krijgen". Na deze
oorlog? Wordt die dan gewonnen? „Heil,
yes.Waarom niet?"
„Nou, zomaar.Meestal winnen de
guerrilla's".
Ik heb er al spijt van. De glimlach
sterft of> zijn gezicht. Hij zegt: „Weet je,
drie dagen geleden is Ellis doodgescho
ten. my buddy, Ellis.mijn vriendje
sinds wij acht waren. Een vrouw en drie
kinderen en nooit een zorg in de wereld.
Drie dagen geleden in een helikopter,
dwars door z'n kogelvrije vest.damn
it, waarom.Waarom nou juist Ellis.
It's so unfair.Waarom moeten wij hün
oorlog uitvechten.Ik verdom het lan
ger. Ik moet nog zes maanden, maar
ik wil heel naar huis.
Hij huilt nu in zijn bier. Een Vietna
mees meisje breekbaar als een vo
geltje, maar ogen als een ree tikt op
zijn schouder en zegt: „dance, you want
dance soldier.Hij geeft haar een
douw en stampt naar buiten door de rook
en het gedruis van „let's twist again".
Hij stuit buiten op de straatventer, die
zegt: „very special foto madame Nhu,
very special".
Toch weer madame Nhu. De vrouw
heeft zowaar de aandacht kunnen vestigen
op een land, waar nu al zeventien jaar
lang een1 oorlog woedt tussen Oost en
West, of tussen communisme en democra
tie als men dat liever heeft, of tussen
arm en rijk tussen velen en weinigen.
Zij trok de aandacht, niet omdat zij zo
veel zinnigs zei over dat conflict, maar
omdat zij zo'n echte televisiepersoonlijk
heid bezat en zulke enge dingen zei over
die gekke boeddhisten, die zichzelf met
geïmporteerde benzine in brand staken.
Want persoonlijkheid slaat aan bij ons.
Nu is er van madame Nhu nog slechts
een fotogenieke persoonlijkheid over, maar
Het land In de bittere rijstvelden
van de Mekong-delta een dode Viet
namees. Is hij een Viet Cong of een
gewone boer, die slachtoffer werd
van een guerilla-strijd, die nu al
zeventien jaar duurt?
MONGOOLSE VOLKSREPUBL
SOVJET
UNIE
SINKIANG
Kasjmir
Sjanghai
TIBET
Lhasa
o
Bhutan
FORMOSA
LA-. Hongk
BIRMA
N-VSETNAM
THAILAND
mla
CAMBODA
JA A VIETNAM
CKjon
CEYLON
Singapore
Indische Oceaan
JAva
Nederland
AUSTRA
De wereld kijkt naar Zuidoost-Azië.
tn Europa, Afrika en Latijns-Amerika
heerst voorshands het evenwicht van de
status quo tussen het Westen en het
Sovjetblok. Maar over Zuidoost-Azië
valt de schaduw van Peking. Het is een
gecompliceerd krachtlij nenveld: het
nieuwe nationalisme, het oude kolo
nialisme, democratie en communisme,
de breuk tussen Moskou en Peking
al die tegenstrijdige machten hebben er
de balans verstoord.
In Zuid-Vietnam gaat de burgeroorlog
voort óók na Diems val. Ondanks de
Amerikaanse hulp is de Viet Cong
niet verslagen. Cambodja glijdt af
naar Peking. Laos wankelt. De Maleise
Federatie, een nieuwe, westersgezinde
staat, wordt bedreigd door communis
tische subversie en de „confrontatie
politiek" van president Soekarno.
In de Himalayas bedreigen Pekings
troepen het reusachtige India.
Onze reisredacteur W. L. Brugsma,
die afgelopen zomer al naar India en
Indonesië reisde, is opnieuw naar het
stormcentrum Zuidoost-Azië gegaan:
naar Zuid-Vietnam, Singapore, Borneo
en Koeala Loempoer.
In Saigon sprak hij met de leider van
de staatsgreep: generaal „big" Minh.
Op 'n tocht naar militaire buitenposten
in gebieden waar de Viet Cong heer en
meester is, werd zijn Amerikaanse
helikopter door de rebellen beschoten.
In Serawak (Bornoe) zag hij hoe
Britten, Maleiërs en Dayaks zich te
weer stellen tegen Indonesische infil
tranten en Chinese guerrillas. In Koeala
Loempoer sprak hij met de vader van
de Maleise Federatie: Tangku Abdoel
Rahman.
Wij beginnen vandaag met de publi-
katie van W. L. Brugsma's nieuwe grote
reportage, die u meeneemt naar Saigon
en de bittere rijstvelden van de
Mekongdelta, naar de Borneose jungle
van de Dayaks, naar de Chinese steden
Singapore en Kuching, naar de generale
staven en de kanselarijen van landen,
die de adem in hun nek voelen van een
wereldmacht in opkomstChina.
De eerste aflevering van deze repor
tage vindt u op pagina
het conflict gaat door. En hoe moet het
daar nu mee?
Het is middernacht. Radio „the voice
of America" draait de kraan van de
stroopmuziek dicht en terwijl „the star
spangled banner" plechtig het terras vult,
komen er uit de tropennacht twee betjahs
aanracen met licht aangeschoten Ameri
kaanse officieren.
Eén valt aan mijn tafeltje neer en zegt
dat hij net terug is van een vlucht en dat
zijn helikopter doorz e e f d was van de
kogels. Wij drinken op zijn mazzel en dan
vertelt hij kapitein van de Rangers, de
speciale Amerikaanse anti-guerrilla-troe
pen hoe deze oorlog gewonnen kan wor
den: „Bring in the Rangers... hell, met
twee regimenten Rangers gaan we hier als
een mes door de boter.Er zouden na
tuurlijk wèl een hoop onschuldigen dood
gaan".
Hij vertelt hoe hij zijn mensen moed in
spreekt: „ik zeg ze, dat ze hier vechten
voor Amerika's vrijheid.voor de vrij
heid van godsdienst en de vrijheid van
de pers en al die andere vrijheden".
Ik kan het wéér niet laten: „heeft u
ook negers in uw eenheid, kapitein?" Hij
zegt: „gelukkig niet. Ik kom uit het zui
den. Ik ben voor de rassenscheiding".
Er is nog een ander boek voor Zuid
oost-Azië, dat heet „The Ugly American"
de lelijke Amerikaan. Er zijn veel ver
schillende soorten Amerikanen. Voor het
slapen gaan besluiten de Franse corre
spondenten en ik dat dit toch geen tijd
voor leedvermaak is, want wij zitten met
de Amerikanen in één en hetzelfde schuit
je. Wij vrezen ook dat het voor de Zuid-
vietnamese wateren geen bijzonder ge
schikt vaartuig is.
De stad Het gebouw van de Ame
rikaanse voorlichtingsdienst in Sai
gon heet naar Amerika's grote pre
sident en wekt de Vietnamezen op
tot vrijheid en democratie.
PARIJS (AP) Een wet waarbij het
dienstweigeraars toegestaan wordt niet
onder de wapenen te komen is door
de Franse Nationale Vergadering aange
nomen. De dienst die zij daarvoor in de
plaats moeten verichten is twee maal zo
lang. De huidige diensttijd in Frankrijk is
18 maanden.
De dienstweigeraars kunnen zich nu
melden voor een niet-gewapend onderdeel
van het militaire apparaat of een civiel
dienstcorps.
CAIRO (AP) Door een aantal stor
men langs de Egyptische Middellandse
zeekust zijn zondag vier afgelegen vissers
dorpjes aan de zuidelijke oever van het
meer Boeroelloes onder water gelopen.
Er is nog niets bekend over de schade
en eventuele slachtoffers. In allerijl wordt
hulp gedirigeerd naar de vier dorpjes, die
geheel van de buitenwereld zijn afgesloten.
Het bericht van de overstromingen be
reikte de autoriteiten in Cairo dinsdagoch
tend toen enkele vissers met bootjes via de
Nijl de dichtsbijzijnde telefoon bereikten.
Het zoutwatermeer Boeroelloes ligt. tus
sen Alexandrië en het Suezkanaal.
LONDEN (API De Britse anti-kern-
bommers hebben besloten hun jaarlijkse
mars naar Aldermaston niet te houden.
Dit is de mars van vier dagen over tachtig
kilometer die de afgelopen zes jaar elk
jaar van de kernbomfabriek naar Londen
gemaakt werd.
De mars zal vervangen worden door
afzonderlijke demonstraties, die hun hoog
tepunt zullen vinden in de mars op Paas
maandag door Londen in de geest van de
negermars op Washington.
Deze mars wordt gehouden gelijk met
dertig soortgelijke marsen in andere lan
den, waaronder Amerika, Canada en de
meeste Westeuropese landen.
BRUSSEL (ANP) De Brusselse
rechtbank heeft de chirurg, die een ver
keerde patiënte opereerde, vrijgesproken.
De arts, die de patiënte onder narcose
had gebracht, kreeg een boete van drie
honderd gulden.
In een Brusselse ziekenhuis werd in
maart van dit jaar een vrouw opgeno
men, die onder narcose twaalf tanden en
kiezen zou laten trekken. Men zag haar
voor een ander aan en zij onderging een
buikoperatie.
De rechter sprak de chirurg vrij, om
dat hij eerst in de operatiezaal kwam
toen de vrouw al onder narcose was ge
bracht en alle voorbereidingen waren ge
troffen, zodat hij haar niet kon herkennen.
De narcositeur werd echter schuldig be
vonden. omdat hij had verzuimd de pa
tiënte een dag voor de operatie te be
zoeken, waardoor hij de verwisseling had
kunnen ontdekken.
De ten onrechte geopereerde patiënte
heeft van de ingreep geen nadelige ge
volgen ondervonden. Het ziekenhuis had
haar een schadevergoeding uitgekeerd en
een vakantieverblijf aan zee voor volle
dig herstel aangeboden.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Steeds weer wordt in Bel
gië op een of andere manier teruggeko
men op het denkbeeld voor een politieke
commissie van de zes E.E.G.-landen, dat
vice-premier Paul-Henri Spaak enige we
ken geleden heeft opgeworpen en waarvan
hij zich enige dagen later tegenover mi
nister Luns weer zou hebben gedistan-
cieerd. Ook gisteren heeft de Belgische
staatsman erover gesproken in de Kamer,"
naar aanleiding van de behandeling van
de begroting van zijn departement.
Twee mannen hebben, als kerstman-'
netjes vermomd, een overval gepleegd
op de Alpine State Bank in Rqckfordt
in de Verenigde Staten en zijn met een
buit van ruim 144.000 gulden ontkomen.
Volgens een hulpkassier haalde het
tweetal de kassa's leeg en vluchtte in
een wagen, zonder te proberen de grote
kluis te kraken.
Tien employé's en vier klanten wer
den in de kluis opgesloten. Zij werden
na ongeveer tien minuten bevrijd, om
dat de rovers waren vergeten het grote
slot van de kluis op slot te doen.
Het onbeweeglijke van 't politieke Euro
pa, zo zei Spaak, verontrust me. Ik heb
daarover onlangs een gedachte naar vo
ren gebracht, maar men moet van mij
geen nieuwe initiatieven verwachten. V/el
houdt het denkbeeld mij bezig. Ik ben van
oordeel dat men met meer en beter zal
moeten komen dan het plan-Fouchet.
Waarom zouden wij bij voorbeeld niet een
Europa van federale staten proberen te
vormen, zoals de Verenigde Staten van
Noord-Amerika? Niemand zal ontkennen,
dat de Europese Commissie een van de
successen van de E.E.G. is. Waarom zou
den wij ook geen commissies voor politiek,
defensie en cultuur oprichten?
Daarmee lanceerde Spaak dus toch
weer zijn suggestie van enige weken ge
leden en hij zei erbij dat volgens hem de
politieke gemeenschap andere leden zou
kunnen hebben als de bestaande Economi
sche Gemeenschap. Hij zei daarbij te den
ken aan Groot-Brittannië.
De minister verklaarde ten slotte zich
geen illusies te maken over de snelheid
waarmee de gemeenschappelijke land
bouwpolitiek tot stand zal komen.
Staking. De regeringsbureaus in Montevi
deo, de hoofdstad van Uruguay, werden
woensdag gesloten omdat 50.000 ambte
naren voor 48 uur in staking gingen
om salarisverbetering te krijgen.
