Erwm Piscator wordt dinsdag 70 jaar
Boulevardstukken aan de lopende band
kunnen Parijse toneelcrisis niet maskeren
DE PROGRAMMA'S
Getuigend kunstenaas0 en groot theatertechnicus
NEGEN MUZEN
Hemingway's litteraire nalatenschap
SPAANSE
SINAASAPPELEN
ZATERDAG 14 DECEMBER 1963
EEN VAN DE MEEST omstreden figuren uit de inter
nationale toneelwereld bereikt op 17 december wat men „de
leeftijd der sterken" pleegt te noemen. Dat journalistieke
cliché krijgt bij een man als Erwin Piscator weer inhoud,
want met zijn bijna zeventig jaar staat de leider van de West-
berlijnse Freie Volksbühne nog steeds als een krachtige per
soonlijkheid in het centrum van verwoede artistieke en poli
tieke controversen. Als afstammeling van predikanten en
hoogleraren werd hij in 1893 in Hessen geboren. Zijn op
voeding aan het gymnasium te Marburg vertoonde de bur
gerlijk-nationalistische trekken van het Wilhelminische
keizerrijk; zijn eerste optreden aan het Miinchener Hof
theater liet nog niets van de latere revolutionair vermoeden.
Dié werd gevormd tijdens de eerste wereldoorlog, in de loop
graven van Vlaanderen. „Mijn tijdrekening begint op
4 augustus 1914", schreef Piscator in 1929 aan net begin van
zijn nu al historisch geworden verhandeling „Das politische
Theater".
DE OORLOG DWONG de jonge
Piscator partij te kiezen en hij koos
met het idealisme dat na de Russische
revolutie zovele bewust levende kunste
naars bezielde vóór het communisme.
„Von der Kunst zur Politik" heet het
eerste hoofdstuk van zijn hierboven ge
noemde boek: geen steriele esthetiek
meermaar het theater als propaganda
middel in de klassenstrijd. Als leider van
Das Tribunal in Koningsbergen, van het
Proletarisches Theater en het Central-
Theater in Berlijn, als regisseur aan de
Volksbühne en het Staatstheater en
daarna als drijvende kracht van de ver
maarde Piscator-Bühne heeft hij dat
ideaal, vaak met de meest extravagante
middelen, vaak ook tegen critiek uit
eigen gelederen in, consequent nage
streefd.
RADIO LUXEMBURG
RADIO VERONICA
LUISTER ZONDAG OM 12.30 UÜR
NAAR RADIO LUXEMBURG OF
MAANDAG OM 3 UUR NAAR RADIO
VERONICA EN U MAAKT KANS
OP HET WINNEN VAN f 1000.-
EN EEN PRACHTIGE
GRATIS REIS NAAR AMERIKA!
ZORG DAT U EVA NR. 50 VAN
14 DECEMBER IN HUIS HEEFT!
Commissie tot stipendia-
verlenging aan componisten
Contactmiddag H.T.I.
IA W nabeschouwingen
Boksen op T.V.
DE MATERIëLE ZORGEN kunnen
hier buiten beschouwing blijven, doch
wanneer men met ogen en oren waar
neemt voor welke inzet in casu de
waarde der stukken ze hun offers
brengen, dan rijzen er enkele vragen
waarop de onbevangen getuige het ant
woord schuldig moet blijven. Verre is
van mij de gedachte dat in het theater
alleen schrijvers recht van spreken zou
den liebben die de pretentie bezitten
transcendentale boodschappen te lan
ceren, de avantgardistische leuzen in
hun vaandels schreven of zich op aan
verwante ambities willen beroepen. De
gulle en de ronde lach die de levers
schudden doet, zal niemand taboe willen
verklaren of in quaraintaine plaatsen, en
dus: leve de hutnor! Helaas echter wordt
die humor op de botdevard nogal eens
met onbenulligheid of vulgariteit vereen
zelvigd, en oefenen in het algemeen de
schrijvers hier hun ambacht uit volgens
Movable Feast", Parijse schetsen, komt in mei uit
recepten en methoden die tot op de
draad versleten zijn, zodat ze zich wel
heel veel herhalen.
Frank Onnen
Vernietigende critiek op
Christine Keelerfilm
g w r
van Smakelijk...
kenteken van de
T elevisieprogramma
Damshuizer
De radio geeft zondag
De radio geeft maandag
Men moet het optreden van Piscator
zien tegen de achtergrond van zijn tijd.
In 1918 was Max Reinhardt de bijna on
aantastbare grootmeester van het Duitse
toneel. Zijn Shakespeare-ensceneringen
waren van een zeldzmae schoonheid, maar
daarnaast dreef zijn rusteloze geest hem
ook in de richting van wat toen het „mo
derne toneel" beduidde: het stilistisch ge
kunstelde expressionisme van Sternheim,
sociaal gedetermineerde en pacifistische
tendensstukken als Goerings ,.See-
schlacht" en Unruhs „Geschlecht". Maar
de revolutionaire golf, die na het einde
van de vijandelijkheden kwam opzetten,
overspoelde hem: in het Berlijn van de
Weimar-republiek, strijdperk van politie
ke extremisten, was voor het ,,1'art pour
l'art"-principe, zelfs in progressieve zin,
geen plaats meer.
LEOPOLD JESSNER, werd in de jaren
twintig als intendant van het Berlijnse
Staatstheater, het voormalige Königliche
Schauspielhaus, de voornaamste exponent
van het expressionisme. Om hem heen
schaarden zich de andere grote figuren uit
die glorietijd van het Berlijnse theater,
mannen die evenals hij of zelfs in nog
sterker mate aan de politieke situatie
de impulsen ontleenden voor hun regie-ar
beid: Karlheinz Martin, Jürgen Fehling,
Berthold Viertel, Erich Engel, Leopold
Lindtberg en bovenal Erwin Piscator. Pis-
Ingesteld is een commissie, die tot taak
heeft de staatssecretaris van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, drs. J. H. van
de Laar, van advies te dienen inzake het
verlenen in 1963 van stipendia aan Neder
landse componisten.
In deze commissie zijn benoemd: tot lid
en voorzitter: prof. dr. J. M. A. F. Smits
van Waesberghe te Amsterdam; tot lid:
A. Jurros te Amsterdam, mr. G. L. P.
Landré te Amstelveen, J. Odé te Am
sterdam en A. A. F. M. Verbeek te En
schede; en tot secretaris: B. P. Wage-
mans te Voorburg.
Het Haarlems Toneel Instituut, dat voor
- 11e jongeren, die belangstelling hebben
oor toneel, vanaf 4 januari iedere zater-
lag cursussen geeft en sinds 3 december
edere dinsdag sociëteitsavond houdt, or
ganiseert zaterdag 14 december om 14 uur
in de ,Schuylenburcht" aan de Klever
parkweg een contactmiddag waar men
zich omtrent de doelstellingen van het
H.T.I. kan laten inlichten en zich als lid
kan laten inschrijven.
cator was de man van de politieke revue,
van de dramatische documentaire, van
nieuwe technische vindingen. Drie woor
den omvatte zijn wapenspreuk: politiek,
epiek, techniek. Opvoeringen als „Gah-
nen" van Alfons Paquet, „Gwitter iiber
Gottland" van Ehm Welk, „Rasputin" van
Jolstoj, „Der Kaufmann von Berlin" van
Walter Mehring en het ter wille van de
tendens uit zijn voegen gerukte Schiller
drama „Die Rauber" ontketenden schanda
len, maar intussen kwam het publiek
ook en vooral de liberale middenklasse
in drommen opzetten naar voorstellingen
als Tollers „Hoppla, wir Leben!" en het
aan Jaroslav Hasek ontleende „Abenteur
des braven Soldaten Schwejk" met decors
van de grote „Simplicissimus"-karikatu-
rist George Grosz en een fenomenale
hoofdrol van Max Pallenberg. Met filmin
lassen, reusachtige toneelmachinerieën en
een massale figuratie trok Piscator dat
publiek tot zich, een publiek dat zich ge
willig liet epateren, maar dat zoals de
loop van de geschiedenis zou uitwijzen
ongevoelig bleef voor zijn boodschap.
DE NAZI-DICTATUUR maakte aan Pis-
cators Duitse activiteiten een einde, maar
men hoeft geen illusies te koesteren over
een mogelijke erkenning van zijn werk in
het geval van een communistische machts
overname. De partij maakte wel gebruik
van Piscator, maar vaak met zoveel re
serve dat hem de revolutionaire indi
vidualist op de duur moeilijk een ander
lot had kunnen wachten dan dat van zijn
Russische geestverwant Meyerhold, die
in 1939 uit de gunst viel en genadeloos
werd geliquideerd. Men moet zich er dus
over verheugen, dat Piscator naar Ameri
ka kon uitwijken, waar hij een Dramatic
Workshop stichtte, die onder meer heeft
bijgedragen tot de artistieke vorming
van figuren als Tennessee Williams, Ar
thur Miller en Marlon Brando.
NA DE OORLOG vrij laat na de oor
log keerde Piscator uit de vrijwillige
ballingschap terug. De banden met de
communistische partij waren verbroken,
maar de getuigende kunstenaar bleek nog
niets van zijn felheid te hebben verloren.
Ensceneringen van Buchners „Dantons
Tod," Faulkners „Requiem voor een Non"
en de mede door hem bewerkte toneelver
sie van Tolstojs „Oorlog en Vrede" in het
Westberlijnse Schiller-theater verwekt en
in het Wirtschafswunder-Duitsland even
veel critiek als bijval, Rolf Hochhuths
„Der Stellvertreter" werd onder zijn re
gie in het begin van dit jaar de inzet van
een ouderwets theatersehandaal. Fm nog
dezer dagen werd zijn nieuwe visie op „De
Koopman van Venetië" door een gezeg-
hebbend criticus als Friedrich Luft in „Die
Welt" van de hand gewezen als „vals
dwaas en zeer ergelijk." Piscator had het
namelijk niet kunnen laten een parallel te
trekken met de Jodenvervolgingen tijdens
het Derde Rijk.
HET IS BEPAALD NIET de bedoeling
om alle eigenmachtige regie-invallen van
deze super-individualist met zijn onuit
roeibare zucht tot epateren en experimen
teren te verdedigen of goed te praten.
Zijn gastregies bij de Haagse Comedie
van Shaw-stukken als „Androcles en de
Leeuw" en „Caesar en Cleopatra" heb
ben hem ook hier min of meer berucht
gemaakt en uit zuiver artistiek oog
punt ook zeker niet ten onrechte. Maar
als men het theater en de kunst in het
algemeen niet louter esthetisch be
schouwt, maar als een organisch met het
gehele complex van het maatschappelijk
leven verbonden geestesuiting, dan moet
men op zijn minst begrip voor een figuur
als Erwin Piscator kunnen opbrengen.
Het toneel als tribune? Waarom niet,
zolang de redenaar zijn agitatie maar be
drijft met integriteit en idealisme. Dat kan
van Piscator zeker worden gezegd en nie
mand zal hem ooit kunnen verwijten dat
hij zijn stem niet zou hebben verheven
waar en wanneer dat nodig was. Zijn
tragiek is in 1963, op zijn zeventig
ste, nog evengoed als in 1933 dat er
zo slecht naar hem wordt geluisterd.
Nederlandse opera. Op vrijdag 13 de
cember zal in de Stadsschouwburg te Am
sterdam een nieuwe reeks voorstellingen
worden aangevangen van „Don Gio
vanni" van Mozart, waarvan begin vorig
jaar de première werd gegeven in Am
sterdam. In deze eerste voorstelling, die
geleid wordt door Bernard Haitink, zullen
als solisten optreden: Scipio Colombo,
Antoinette Tiemessen, Ettore Babini, Guus
Hoekman, Gerry de Groot, Georg Littasy,
Jos Burcksen en Jeannette van Dijck.
Succes voor „de Smearlappen". De half
oktober in pocketvorm verschenen roman
„De Smearlappen" van dr. Anne Wadman,
leraar aan het gymnasium te Sneek, heeft
voor een in de Friese taal geschreven
boek een onegkend succes. Binnen enkele
weken waren 1500 exemplaren ervan ver
kocht. Een tweede oplage van 2000 stuks,
die op 1 december verscheen vond zo
gretig aftrek bij de Friese boekhandelaren,
die vaak vijftig exemplaren tegelijk in
voorraad namen, dat de uitgeverij Laver-
man te Drachten thans druk bezig is met
een derde uitgave, welke wellicht nog
deze maand gereed zal komen. De uit
geverij Bruna te Utrecht zal in het voor
jaar een Nederlandse vertaling van het
boek publiceren.
Nieuw stuk van Robert Bolt. Op 27
november j.L is in Londen, in het Queen's
Theatre, in première gegaan het nieuwe
stuk van Robert Bolt, „Gentle Jack". Dame
Edith Evans, die zo'n succes heeft gehad
met haar rol in „The Chalk Garden" in het
Haymarket Theatre in 1956/57, speelt in
„Gentle Jack" de rol van een rijke vrouw
die de belichaming is van maatschappelijke
macht en regelmaat. Kenneth Williams en
Michael Bryant behoren tot de overige
vertolkers van het stuk.
De redactie van de VARA-rubriek „Ach
ter het Nieuws" heeft zich gisteravond bij
zonder goed van haar journalistieke taak
gekweten: zij attendeerde via het publiek
de autoriteiten op een nieuw, fascistisch
blad („Europafront") en deszelfs voor ve
le bevolkingsgroepen beledigende inhoud en
in een goede reportage legde zij weer een
nieuwe mistoestand in het beruchte Stap
horst bloot. Een plaatselijke voetbalvereni
ging, die letterlijk het veld moet ruimen
voor het gemeentebestuur, dat voetballen
op zondag uit den boze acht, heeft iets
kunnen merken van de macht van t.v.
Gisteravond begonnen kijkers al gelden
over te maken, om die club aan een
nieuw terrein te helpen.
Het gevariëerde introduktie-programma,
„Voorstelling", dat dit keer wat onecht
door Denise de Weerdt gepresenteerd werd
steunde weer op enige, aardige fragmen
ten. Daarmede doelen wij niet op enige
gewild-lollige opmerkingen, die Godfried
Bomans meende te moeten toevoegen aan
zijn praatje over Dickens, dat het liedje
„As long as he needs me" uit de musical
„Oliver" inleidde. Zeer gevoelig werd dit
liedje door Nellie Frijda gezongen. Pikant
was het schetsje van Alphons Allais, dat
door de bekroonde acteur Peter van der
Linden samen met gastvrouwe De Weerdt
gespeeld werd. Het t.v.-debuut van Louise
Rettich pianiste, zangeres, acrobate en
danseres die door haar broer, de mu-
TERWIJL DE GERENOMMEERDE en geconsacreerde meesters van Anouilh via
Ionesco tot Sartre dit jaar weinig of niets van zieh laten horen, mag men zich over
de produktiviteit der toneelschrijvers die de sector van de boulevard beheersen zeker
niet beklagen. Roussin, Camoletti, Marcel Aymé, Jean Meyer, Claude Magnier hebben
ieder weer een nieuwe titel aan hun reeds uitgebreide oeuvre toegevoegd. Voor de
kwantiteit blijkt het in Parijs dus nog altijd mogelijk zo'n vijftig, zestig verschillende
theaters van vers of belegen repertoire te voorzien (al is het dan ook wat moei
lijker de zalen vol of maar redelijk bezet te krijgen). Niet meer dan zes tot tien per
cent dier schouwburgen werken zonder verlies, zodat het een kostbare luxe i3 ge
worden zich in Parijs in de fauteuil van een theaterdirecteur of vooraltrice
(de meerderheid behoort tot het zwakke geslacht) te installeren.
Het Parijse litteraire leven In de jaren '20 is het thema van het eerste manuscript
van Ernest Hemingway dat sedert zijn dood gepubliceerd zal worden maar er
komen er nog meer. De schrijver heeft ongeveer 22,5 kilo met de hand en de machine
geschreven werken, aantekeningen en brieven nagelaten, aldus zijn weduwe Mary.
Het laatste dat nog voltooid moest worden was het boek over Parijs, een verzameling
van twintig schetsen waarin de auteur mijmert over het leven langs de Seine en
over de litteraire figuren zoals N. Scott Fitzgerald, Gertrude Stein, Ford Madox Ford
en Ezra Pound.
DE VERZAMELING Parijse schetsen,
getiteld „A movable Feast" zal 5 mei
1964 uitkomen bij Scribner's. De titel is
afkomstig uit een brief die in 1950 door
Hemingway geschreven werd, waarin hij
zei: „Als u het geluk hebt gehad in Parijs
te wonen als jongeman dan blijft u dit
bij voor de rest van uw leven, waarheen
u ook gaat, want Parijs is een verander
lijke feestdag (Movable Feast)".
Mevr. Hemingway heeft meegedeeld, dat
zij vermeden heeft in het openbaar te spre
ken over het nagelaten litteraire werk tot
dat de kwestie van de successierechten ge
regeld was. Zijn weduwe, en enige erf
gename, zei dat de rechten verleden week
betaald zijn en dat „vrijwel al zijn spaar
gelden hiermee weggegaan zijn." Zij noem
de het bedrag van de successierechten
niet. Over het boek, dat spoedig zal ver
schijnen, zei zijn weduwe: „Hij schrijft
er niet over zichzelf in, maar als hij
schrijft over anderen krijgt men een goed
beeld van hem toen hij in zijn twintiger
jaren was."
HEMINGWAY begon met het boek in
1957, legde het enige malen weer weg.
maakte het af in 1960. Hemingway stierf
op 2 juli 1961 in Ketchum (Idaho).
De auteur' had de manuscripten in Ket
chum, in Key West, Florida en op Cuba
gelaten. Zijn weduwe heeft ze verzameld
en opgeborgen in een kluis van een bank
in New York. Zij is nog niet klaar met
het lezen van al het materiaal, „maar ik
geloof dat er een roman bij is die voor
het grootste deel in het Caraïbische
speelt." Een klein deel eruit, „Sea Chase"
werd voorgelezen door Fredrick March
toen het Witte Huis de winnaars van No
belprijzen ontving.
„De Chase episode aldus mevr. He
mingway is gebaseerd op wat Heming
way in 1940 deed met zijn vissersboot „Pi
lar". Hij had het scheepje uitgerust met
radar en sonar en kruiste op zee om te
trachten duikboten te vinden die olietan
kers tot zinken brachten. Hij had plannen
Ernest Hemingway
gemaakt wat hij zou doen als er een aan
de oppervlakte kwam, maar het is hem
nooit gelukt er een te pakken te krijgen."
Zij zei, dat er ook enkele episodes zijn
over infanteriegevechten, gebaseerd op
„wat Ernest deed bij de vierde divisie
in de Tweede Wereldoorlog, maar niet ge
noeg om een boek van te maken."
NAAST EEN verscheidenheid aan kor
te verhalen en enkele gedichten, liet He
mingway ook een manuscript na „dat een
charmant boek kan zijn, maar ik weet
niet of het een eind heeft het is onge
veer 60.000 tot 70.000 woorden over een
expeditie in Afrika, die wij in 1953-'54
maakten", aldus Hemingway's weduwe.
WANNEER EENMAAL het stramien of
de formule is ontworpen, dan lijkt hun fan
tasie tevens uitgeput en verneemt ge dus
weer dezelfde refreinen of nauwelijks ge
wijzigde variaties op de bekende thema's.
Marcel Aymé heeft zo in zijn „Minotaure"
zijn pijlen weer eens gericht op de Parij
se bourgeoisie waarvan hij dit keer spe-
eiaal het snobisme dat zich aan de mo
derne kunst vergaapt tot mikpunt nam.
Een jonge diplomaat heeft, terwille van
zijn gefortuneerde vrouw, zijn diepste
aard moeten frustreren want in zijn hart
is hij eigenlijk een boer; hij installeert
nu een tractor in zijn salon om het gemis
aan akkers en platteland wat te verzoe
ten, maar zijn vrouw kan die mastodont
als meubel niet zo vurig waarderen. Haar
protest wordt haar evenwel in de keel ge
smoord door 'n avantgardistische estheet
die alle abstracte modeclichés uitkraamt
over het „object" en deszelfs „gespierde
poëzie", „grandioze grandeur" en „ver
pletterende eerlijkheid." Waarop bij de
terugkeer van bureau van de diplomaat,
zijn echtgenote in haar argumentatie is
omgedraaid als een blad aan de bomen.
Daarmee is Aymé dan weer bekeken.
HET STUNTJE VAN CAMOLETTI, de
succesvolle auteur van Boeing-Boeing"
voor zijn nieuwe stuk „Semiramis,"
weegt zo mogelijk nog lichter op de hand:
een coiffeur heeft een haarmiddeltje uit
gevonden waardoor zijn mannelijke clien
tèle volstrekt onweerstaanbaar wordt voor
het andere geslacht. Resultaat: de gezoch
te verwikkelingen tussen des kappers wet
telijke gade en zijn klantenkring met alle
schuinse toespelingen waarmee zulke si
tuaties te decoreren zijn. Grappen echter
die zich slechts ternauwernood boven het
dek van de bekende borreltafel vermogen
te verheffen.
Jean Meyer heeft zich vorig jaar, nadat
aan zijn dictatuur bij de Comédie Fran-
gaise ministerieel een einde was gemaakt,
aan de boulevard met zijn stuk „Mic-
Mac" gepresenteerd als kandidaat voor de
vacature die Bernstein lange jaren eerder
al geopend had. Ook zijn „L'Age Idiot"
is weer bedoeld als een stukje elegante
kamermuziek op het thema overspel, ver
tolkt door leden van de „betere standen"
op rijpere leeftijd. Meyer lanceert zijn
guitigheden derhalve wat „beschaafder"
dan Camoletti, maar voor de rest is zijn
produkt even troosteloos en overbodig, zo
dat men een groot actriee als Madeleine
Robinson beklagen kon dat ze aan zo'n
prul haar talent te grabbel moest gooien.
CLAUDE MAGNIER DIE 'ook tot de
nieuwe gelederen van het boulevardto
neel behoort, zoekt zijn kracht tenminste
nog in de onvervalste vaudeville. Een pro
fessor in de biologie heeft twee drankjes
uitgevonden: door het ene wordt een aap
geleidelijk tot mens gemetamorfoseerd en
door 't andere voltrekt zich dat proces op
een mens in de tegenovergestelde rich
ting. Een ontdekking die de deuren wa
genwijd opent voor kolderrijke complica
ties tussen de aanvankelijk imbeciele booi
die, halverwege beide polen, door het po
sitieve medicijn zich als een geniaal licht
der wetenschap ontpoppen zal; de profes
sor die zich vergist en de weg terug naar
de apenfase aflegt, en nog verschillende
andere familieleden en relaties die, even
eens hun geanimeerde bijdragen leveren
aan dit zoölogisch menselijke vertier.
Magnier heeft de verdienste dat hij niet
boven zijn pet en ook niet stelselmatig
onder de gordel mikt; en dat is al veel
waard. Ook is iedere litteraire pretentie
hem vreemd zijn dialogen zijn wat bloe
deloos maar dankzij zijn vindingskracht
in het scheppen in snel tempo van steeds
weer andere stituaties en gezichtspunten,
kan men zich bij hem met kinderlijk ge
noegen amuseren.
Meer dan dat divertissement bedoelt de
André Roussin
boulevard raet te geven, maar zelfs aan
die trekken komt men bij de meeste an
dere auteurs in deze sector, als gezegd,
helaas nog lang niet altijd toe.
„Dilettantisme" en „Onbedoeld grappig"
zijn opmerkingen, die herhaalde malen
vorkomen in de critieken over de film
„The Christine Keeler Affair", die vrijdag
avond zijn wereldpremière in de Deense
hoofdstad heeft beleefd. De film heeft in
geen enkel opzicht genade bij de filmcri
tici kunnen vinden. Hij wordt saai, mora
liserend, onartistiek genoemd. Een criti
cus schrijft: „Blijf weg mensen. Dit brod
delwerk is onbelangwekkend tot aan
flauwvallen toe".
8 t
VOOR ZATERDAG
KRO: 15.00 De avonturen van Cristobal. TV
film. (dl.4). 15.30 Impressies uit een andere we
reld, film over de wereld van het blinde kind.
15.48 Teenager: een jazzhallet over de moderne
jeugd. 16.15 Huis, thuis, wonen. 17.00-17.45 Voor
de kinderen. 19.30 De avonturen van Ivanhoe
TV-film Journaal en weeroverzicht. KRO: 20.20
Brandpunt' actueel bceldmagazine. 21.00 De
Midavondserenade, showprogramma. 21.45 Stad
huls op stelten, TV-spel (dl.l). 22.15 Na de twee
de zitting van het Vaticaans Concilie: bijeen
komst te Utrecht. NTS: 22.45-22.50 Nieuws.
VOOR ZONDAG
NTS: 14.00-15.00 Zweeds Radio-orkest en so
list: moderne muziek. 15.00-17.00 Reportage van
de finale om hec Nederlands Kampioenschap
keurturnen voor heren in de Eurohal te Valken
burg. 19.30 Weekjournaal. 19.55 Journaal. 20.00
Sport in beeld. VPRO: 20.30 World Press Photo
1963: zwart-wit-impressie. 20.40 Stelle Brillano
al Lido: amusementsprogramma in de Ltdo-bar.
21.15 Ziek zijn. beter worden: medische ru
briek, met Medisch Journaal. 21.50 Diaspora
filmdocumentaire over de plaats van de Joden
in de wereld (2). 22.20 Gesprek aan de schrijf
tafel. NTS: 22.30-22.35 Journaal.
VOOR MAANDAG
NTS: 19.30 Maestro: Comedy Caper. 19.45
Openbaar Kunstbezit. 20.00 Journaal en weer
overzicht. 20.20 Uitzending van de Christelijk
Historische TJnie. 20.30 A tale of two cities (In
de schaduw van de guillotine), speelfilm. 22.20
Zo doet men dat in Calico (Das gibt es nur in
Calico), film. 22.40-22.45 Journaal.
zikale clown Rexis werd bijgestaan, was
fris en veelbelovend.
Op een (ii; Amerika heel normale) pu
bliciteitscampagne voor het ziekenhuis en
op een „mooi" kerstverhaal de gene
zing en bekering van een afgedwaalde
geestelijke steunde een nieuv/e afleve
ring van de Dr. Kildare-serie. Dit num
mertje kerstromantiek, mooi in elkaar ge
zet en glad gespeeld, kwam wel wat
vroeg, de befaamde wijsheid „andere
landen andere zeden" hielp ons een begin
van ergernis weg te werken en dit zoete
geheel te blijven volgen tot de schone vol
einding.
In de extra zendtijd, die werd gereser
veerd voor een (terecht) uit een zaterdag
middag-programma geschrapte sportrepor-
tage, werd het boksen in Nederland door
Jan Leyendekker en Rien Bal objectief
bekeken en besproken. Hun opzet werd op
vaak verrassende wijze gevisualiseerd door
cameraman Piet Out. Verklaringen van
vroegere kampioenen als Luc.van Dam
en Bep van Klaveren stonden 'diametraal
tegenover het enthousiaste woord, dat pro
motor Huizenaar in het begin van de uit
zending aan de bokssport wijdde. Datzelf
de mag gezegd worden van de gesprek
ken en kreten, die tijdens de wedstrijden
uit de monden van de kijkers werden op
gevangen. De vraag blijft, of „the noble
sport of self-defence" het in deze beschou
wing won of verloor.
746 kc.S. 8.00 VARA.
AVRO. 11.30 VARA.
HILVERSUM I. 402 m.
10.00 IKOR. 12.30
20.00-24.00 AVRO.
VARA: 8.00 Nieuws, sportmededelingen en so
cialistisch strijdlied. 8.18 Weer of geen weer.
gevarieerd programma. 8.45 Geestelijk leven, toe
spraak. IKOR: 10.00 Kinderdienst. 10.30 Remon
strantse kerkdienst. 11.30 Vraag en antwoord.
11.40 Grammofoonmuziek. 11.45 Resonans - opge
vangen en teruggekaatst uit 't hedendaagse doen
en denken. AVRO: 12.30 Licht orkest en zang
soliste. 13.00 Nieuws. 13.07 De toestand in de
wereld, lezing. 13.17 Mededelingen of grammo-
Op de plaat. rust. 14.00 Haags Toonkunstkoor,
Residentie-orkest en soliste: Moderne muziek
(stereofonische uitzending). 15.40 Ikarus bekeerd,
litterair programma. 16.00 Dansorkest en zang
solisten (stereofonische uitzending). 16.30
Sportrevue. 17.00 Zing met ons mee. VARA:
17.30 Voor de jeugd. 17.50 Nieuws, sportuitsla
gen en sportjournaal. 18.30 Licht ensemble. 19.00
Bij nader inzien, journalistenforum. 19.40 Vrij en
tree, cabaret. AVRO: 20.00 Nieuws. 20.05 Metro-
pole orkest en zangsolist. 20.50 Café chantant:
Adam en Eva, cabaret. 21.20 Rijkdom der wel
luidendheid: klassieke en moderne grammofoon
muziek. 21.45 Het einde van de reis, hoorspel.
22.30 Nieuws. 22.40 Actualiteiten. 22.55 Medede
lingen en sportuitslagen 2e klas voetbal. 23.00
Russisch-romantische kamermuziek (gr.). 23.55-
24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 1007 kc.S. 8.00 IKOR.
10.00 KRO. 17.00 CONVENT VAN KER
KEN. 18.00 NCRV. 20.15-24.00 KRO.
IKOR: 8.00 Nieuws. 8.15 Goede morgen - mu
ziek aktualiteiten en herinneringen. 8.45 Muziek
voor de zondag. 9.00 Nederlands Hervormde
Vroegdienst. 9.45 Nieuws en waterstanden. 10.00
(KRO): In leiding Hoogmis. 10.05 Hoogmis. 11.15
Orkestmuziek (gr.) 11.30 Fragmenten uit het
internationaal muziekrepertoire (gr.) 12.05 Zwart
op wit: actuele publicaties over Kerk en Wereld.
12.15 De Stemvork: Bel Canto-programma met
toelichting.. 12.50 Buitenlands commentaar. 13.00
Nieuws en mededelingen. 13.10 Jaaf in jaar uit:
liedjes uit 1928. 13.30 Voor de kinderen. 14.00
-PiaTvarecital;- moderne muziek. 14.25 Omroepka-
merkoor: Geestelijke liederen. 14.45 Vioöirecital:
moderne muziek. 15.00 De hand aan de ploeg, le
zing. 15.05 Zondagmiddagklanken: lichte gram
mofoonmuziek, afgewisseld met sportreportages
en uitslagen. 16.30 God hoort. Adventsdienst.
CONVENT VAN KERKEN: 17.00 Gereformeer
de kerkdienst. NCRV: 18.00 Negro spiritals (gr.)
18.10 Kerk en muziek (7), Geestelijke liederen.
18.30 F.én op de tien, klankbeeld over landgeno
ten boven de 65. 18.55' Advents- en Kerstliede
ren uit de Elzas (gr.) 19.15 Mogelijkheden en
moeilijkheden in het gesprek met Rooms-Katho-
lieken (VI). lezing. 19.30 Samenzang: geeste
lijke liederen. 20.00 Nieuws. 20.08 Meditatie.
20.15 (KRO): Koren en een licht instrumen
taal ensemble. 20.35 Dubbelspion, hoorspel (8).
Klassieke grammofoonmuziek. 22.00 Wissewas-
sen. licht programma. 22.20? 22.25
Boekbespreking. 22.30 Nieuws. 22.40 Avondge
bed. 22.50 Dwars door de groene hel, reisver
haal. 23.05 Retourtjes, een veertiendaags terug
blik op ons programma. 23.30 Populaire gram
mofoonmuziek. 23.55-24.00 Nieuws.
BLOEMENDAAL. 24ë,3 m. - 1223 kC/S
9.30 ds. G. Toornvliet van Bloemendaal. 11.00
ds. G. Toornvliet - uitzending dienst voor belang
stellenden, gehouden op 8 december. 15.15 Kin
derdienst. 16.00 ds. P. N. Kruyswijk van Bl'daal.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek.
7.20 Lichte grammofoonmuziek. 8.00 Nieuws.
8.15 Programma-overzicht en Lichte grammo
foonmuziek. 9.00 Ochtendgymnastiek. 9.10 De
groenteman. 9.15 Klassieke grammofoonmuziek.
9.35 Waterstanden. 9.40 Morgenwijding. 10.00
Lichte grammofoonmuziek. 10.50 Voor de kleu
ters. 11.00 Even bijpraten, programma voor de
vrouw. 12.00 Licht ensemble. 12.30 Mededelingen
t.b.v. land en tuinbouw. 12.33 Voor ons platte
land. 12.40 Licht orkest. 13.00 Nieuws. 13.15 Me
dedelingen, eventueel actueel of grammofoonmu
ziek. 13.25 Beursberichten. 13.30 Licht ensemble
met zangsoliste. 14.00 Fluit en clavecimbel: klas
sieke en moderne muziek. 14.30 Lichte grammo
foonmuziek. 14.50 Criminele causerieën, praatje.
15 05 Moderne en klassieke orkestmuziek (opn.).
16.20 Lichte grammofoonmuziek. 17.00 Voor de
padvinders. 17.15 Combo-klanken. 17.50 Militair
commentaar. 18.00 Nieuws. 18.15 Eventueel so
liste. 19.00 Arlecchino, opera in een acte (gr.).
20.00 Nieuws. 20.05 Radioscoop, gevarieerd pro
gramma. 22.30 Nieuws en mededelingen. 22.40
Actualiteiten. 23.00 Jazzmuziek. 23.5524.00 Nws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00-24.00 NCRV.
NCRV: 7.00 Nieuws en SOS-berichten. 7.10
Dagopening. 7.20 Klassieke grammofoonmuziek.
7.35 Sportuitslagen van zaterdag. 7.45 Radio
krant. 3.00 Nieuws. 8.15 Gewijde muziek (gr.).
8.30 Lichte grammofoonmuziek. 8.45 Gospel
Songs (gr.). 9.00 Verzoekprogramma voor de zie
ken. 9.40 Tussen de bedrijven door, program
ma voor de nuisvrouw. 10.10 Klassieke gram
mofoonmuziek. 10.20 Rondom het woord: theo
logische etherleergang. 11.05 Muziek bij het
werk: lichte grammofoonmuziek. 12.25 Voor boer
en tuinder 12.30 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.33 Koorzang. 12.53 Grammofoonmu
ziek. eventueel actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15
Licht instrumentaal ensemble. 13.45 Lichte gram
mofoonmuziek. 14 05 Schoolradio. 14.30 Herha
ling wedstrijd: Opsporing verzocht, v. 5 decem
ber jl. 15.10 Lichte grammofoonmuziek. 16.10
Bijbeloverdenking. 16.30 Meisjeskoor met orgel
begeleiding: Franse Kerstliederen. 17.00 Voor de
kleuters. 17.15 Voor de jeugd. 17.30 Lichte gram
mofoonmuziek voor de teenagers. 17 50 Rege
ringsuitzending: Tussen Corantijn en Marowijne,
door Willy de Gruyter (Het belang van het
Brokopondoproiect voor Suriname). 18 00 Kerk
orgelconcert: Oude en klassieke muziek. 18.20
Uitzending "an de Katholieke Volkspartij: Kaar
ten op tafel. Een uitzending over politieke za
ken die de aandacht verdienen. 18.30 Klassieke
grammofoonmuziek. 18.50 Openbaar Kunstbezit.
19.00 Nieuws en weerpraatje. 19.10 Op de man
af, praatje. 19.15 Instrumentaal ensemble: On
bekende muziek uit oude handschriften. 19.30 Ra
diokrant. 19.50 Lichte orkestmuziek (gr.). 20.03
Musette-ensemble (gr.). 20.20 Dode Bloesem,
luisterspel. 21.20 Radio kamerorkest: moderne
muziek. 22.05 Zoek de zon op de bovenste sport,
gesprek over sport. 22.15 Harprecital. 22.30 Nws.
22.40 Avondoverdenking. 22.55 Boekbespreking.
23.05 Komponeren in Nederland, gesprek. 23.40
Lichte orkestmuziek (gr.). 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte muziek. 12.30 Weer
bericht en scheepvaartberichten. 12.35 Voor de
landbouwers. 12.42 Lichte muziek. 12.50 Beurs
berichten en programmaoverzicht. 13.00 Nieuws
en weerbericht. 13.20 Kamermuziek. 14.00 Nws.
14.03 Lichte muziek en zang. 14.15 Operamu
ziek. 16.00 Nieuws. 16.03 Beursberichten 16 09
Voor de zieken. 17.00 Nieuws, weerbericht en
scheepvaartberichten. 17.15 Voor de kinderen.
17.40 Lichte orkestmuziek. 17.45 Franse les.
