Misdaad
in
Stockholm
OR Vll.l F. WRIGHT VLIEGT 36 METER
OVER DE DUINEN IN TWAALF SECONDEN
m
Mevrouw Oswald probeert
nieuw leven te beginnen
PANDA EN DE MEESTER-RIOLIST
VAN NIEL
HORLOGES
ZESTIG JAAR
Eerste vlucht van toestel met motor
staat aan de wieg van de luchtvaart
Wil A
WOENSDAG 18 DECEMBER 1963
I
m/mmmrm
Ons ter *o#gr ver haai
door M. Edward Warnar
(neer kat Zweeds)
Startklaar
Uitvinders
Licht op
«ii
Vijf getuigen
Medeleven heeft haar helemaal overdonderd
Gebukt
Overdonderd
Fietsenbouwers
Neerstorten
ETERNA
OMEGA
TISSOT
30)
„Je hebt gelijk," zei Borgsten, ter
wijl hij de emmer bij de put neer
zette. De put was afgedekt met een
deksel met handvatten. „En dan te
bedenken dat je hier het allerfijnste
water krijgt. Als je hier een poosje
bent geweest en je komt dan in de
stad terug en proef daar het leiding
water, dan smaakt dat als een zoen
van je zuster." Hij maakte een touw
aan zijn emmer vast en liet deze in
de put zakken. Toen hij de volle em
mer naar boven had gehezen, zei hij
tot Dahl: „Proef het zelf maar. Hier,
drink eens."
Dahl leunde voorover en dronk zo
maar midden uit de emmer. Even
later richtte hij zich overeind en
veegde zijn mond af. „Nou"? Borg
sten keek hem vol verwachting aan.
„Wat zeg je ervan?" „Wel.eh.
zei Dahl onzeker, „het smaakt stel
lig anders dan in de stad. Het smaakt
als.eh.
„Precies," onderbrak Borgsten hem
vol enthousiasme, „het smaakt naar
aarde, dennenaalden, hars, boomtak
ken, zonnestralen, een gebruisde
vissersman en naar de duivel." Hij
knielde bij de emmer en begon er met
kinderlijke enthousiasme uit te drin
ken. Het was een vreemd gezicht, de
ze grote man te zien knielen bij de
emmer, waaromheen hij zijn armen
geslagen hield, terwijl hij gulzig het
bronwater dronk. Dahl had het ge
voel, dat hij aanwezig was bij een
oude ritus: de mens die het leven
brengende water zegent zonder het
welk niets kan bestaan. Hij voelde
iets van de romantiek op zich over-
EEN-VIJFTIG V»
slaan. Het was een gevoel, dat hij
als het ware fysiek onderging. Gedu
rende enkele seconden werd hij mee
gesleept en met enige moeite kwam
hij tot de werkelijkheid terug. Hij
voelde zich opeens ontspannen. Borg
sten stond op en ledigde de inhoud
van de eerste emmer over een paar
seringen, die vlakbij de put stonden.
Ook dit scheen nog tot de ritus te be
horen, maar Borgsten scheen thans
weer met beide benen in de werke
lijkheid te staan. Hij vulde met ge
routineerde gebaren de beide emmers
en zei lachend tot Dahl: „Het draagt
gemakkelijker, als je ze beide op
neemt."
Dahl pakte de emmers op en sa
men wandelden ze zwijgend in de
richting van het huis. Toen ze de
keuken binnenkwamen, troffen ze
daar de beide vrouwen aan, die druk
bezig waren met de voorbereidingen
voor de avondmaaltijd. Borgsten en
Dahl schonken de inhoud van de em
mers voorzichtig over in een water
reservoir met een kraantje, waarna
ze het reservoir op twee houten klos
sen boven de gootsteen plaatsten.
„Alsjeblieft, meisje," zei Borgsten tot
zijn vrouw, die bij de gootsteen iets
in een pannetje stond te roeren. „Je
behoeft nu slechts met je mooie hand
je die kraan om te draaien en je
hebt eersteklas fris bronwater ter be
schikking". Hij leunde naar voren
op het aanrecht en voegde er op qua-
si-familiare toon aan toe: „Zeg meis
je, heb je niet een kleine hartverster
king voor mijn maat en mij? Het is
zwaar werk, weet je, dat waterdra-
gen! Je wordt er dorstig van, als je
begrijpt wat ik bedoel".
Karin Brogsten lachte en maakte
een wijzende beweging met haar
hoofd. „Je kunt misschien in de ijs
kast iets vinden, dat jou en je maat
wel zal smaken. Maar doe 't zacht
jes, opdat de baas het niet merkt.
Denk erom, hij heeft vanavond gas
ten." „Bedankt, meisje. Je bent een
zonnestraaltje in een duistere we-
8 reld". Borgsten liep naar de ijskast
en haalde een paar flessen te voor-
schijn; hierna opende hij een muur-
kast en pakte een paar glazen. Hij
wenkte Dahl, die het allemaal glim-
~i lachend had aangehoord.
„Kom mee, ouwe jongen! Sta daar
niet naar die meisjes te staren als
of je nog nooit eerder in een platte
landskeuken bent geweest. Hier naar
toe." Hij opende met zijn elleboog
een deur aan het andere eind van de
keuken. Dahl wisselde even een lach
ende blik met mevrouw Borgsten en
ging daarna achter zijn chef aan, die
in de deur stond te wachten. Ze be
traden een zeer ruime zitkamer, waar
de ramen wijd open stonden. Voordat
Borgsten de keukendeur achter zich
sloot, zei hij nog tegen zijn vrouw:
„Misschien kunnen we elkaar van
avond ergens treffen, meisje? Ik be
doel, zodra je vrij bent en de gasten
zijn gaan slapen." „Dat is misschien
mogelijk. Maar ik beloof niets."
Borgsten sloot de keukendeur en
wees met een hoofdknikje naar een
deur aan het andere eind van de
zitkamer. Deze deur leidde naar een
overdekt terras, waarvan een zijde zo
met klimplanten was begroeid, dat
het bijna een muur leek. In het mid
den stond 'n lage ronde tafel met
er omheen diepe comfortabele stoelen.
Borgsten zette flessen en glazen op
de tafel, liep naar een hoek van het
terras en trok zachtjes aan een touw.
Dahl slaakte een uitroep van verras
sing, toen hij zag hoe er tussen de
klimplaten openingen ontstonden,
waardoor er een prachtig uitzicht op
de baai en de open zee vrij kwam.
Het zonlicht viel door de openingen
naar binnen en toverde lichtjes op
de betegelde vloer, op het mahonie
houten tafelblad en in de flessen en
glazen.
„Ga zitten", zei Borgsten, terwijl
hij zelf in een van de gemakkelijke
stoelen plaats nam. Hij schonk zich
zelf cognac in en schoof hierna de
fles naar Dahl. „Neem zoveel als je
wilt," zei hij uitnodigend.
Ze voegden sodawater toe, hieven
het glas en knikten elkaar toe, voor
dat ze hun eerste slokje namen. Dahl
haalde een pakje sigaretten te voor
schijn en nam er één sigaret uit. Toen
hij het pakje, wetend dat Borgsten
bijna nooit sigaretten rookte, weer bij
zich wilde steken, zei deze: „Geef
mij er ook een." Dahl gooide hem
het pakje toe. Toen ze tenslotte be
haaglijk achterover in hun stoelen
leunden, merkte Dahl terloops op:
„Je bent nog altijd erg verliefd op
Karin hè?" Borgsten trok even een
gezicht. „Bedoel je, omdat ik een
afspraakje met haar maakte?" Hij
trok even peinzend aan zijn sigaret en
blies de rook door zijn neusgaten uit.
„Onze gewoonten zijn natuurlijk 'n
beetje in de war gebracht, doordat
Moira plotseling bij ons is ingetrok
ken. We hebben vanzelfsprekend me
delijden met haar, zoals iedereen dat
zou hebben, en ik zou voor geen
goud willen, dat ze zich in de weg
voelde. Maar toch is ze dat wel. Ik
houd er niet van. als man en vrouw
stiekem in een hoekje moeten lief
kozen. Dat is ook de reden, waarom
ik nooit logés langer dan een dag of
twee wil hebben. Maar de arme Moi
ra heeft een vreselijke slag te ver
werken, en denk niet dat ik niet in
staat zou zijn de juiste proporties van
haar verdriet en mijn gebrek aan
vrijheid te zien. Tóch vind ik het
vervelend. Ik vermoed dat mijn in
borst niet edel genoeg is." Dahl mom
pelde iets; hij wist niet goed wat hij
hierop moest zeggen.
Toen ze weer achterover in hun stoe
len leunden, vroeg Borgsten opeens:
„Ben ie erg geïnteresseerd in films?"
Dahl was zo verrast door deze
vraag, dat hij niet onmiddellijk kon
antwoorden.
„Ik bedoel in de film als kunst
uiting," voegde Borgsten eraan toe.
„Nee, ik moet bekennen dat ik
geen bijzondere belangstelling voor
films heb. Ik heb de gewone belang
stelling, zoals de meeste mensen.
Borgsten knikte even alsof dit ant
woord zijn vermoedens bevestigde.
„Hoe kwam het dat jij en Millech
zulke goede vrienden waren en zovele
uren samen doorbrachten?"
Dahl voelde zich opnieuw verrast.
Hij had het gevoel dat deze vraag
uit een soort hinderlaag kwam en
dat er nog vele soortgelijke vragen
zouden volgen. Hij had echter niets
te verbergen. Hij lachte even en
zei: „Misschien vond Millech 't juist
prettig om met iemand samen te zijn,
die niet zo geïnteresseerd was in het
geen hemzelf de gehele dag bezig
hield. Het is niet ongewoon, meen ik,
dat mensen zich in hun vrije tijd
aangetrokken voelen tot mensen, die
zich met iets geheel anders bezig
houden dan zijzelf."
(Wordt vervolgd)
noeg gehad... Kom, laten wij de vlag op
trekken."
Dit is immers het afgesproken teken
met de mannen van de kustreddingsdienst
die beloofden te komen helpen als dit
nodig mocht blijken. Spoedig zijn ze
daar: John T. Daniels, W. S. Dough en
A. D. Etheridge. Onder het oog van W.
C. Brickley, een houtkoper uit Manteo en
de zestienjarige Johnny Moore uit Nay's
Head wordt een houten spoor de eer
ste startbaan uitgelegd.
Maar er tussendoor hoort men menig
maal sakkeren over het koude weer: de
kachel in de nieuwe loods is steeds om
ringd door enkele verkleumde mannen, die
zich vlug wat komen warmen. „Ik heb bij
de proef van zondag mijn kans gehad,"
zegt Wilbur, die juist binnen komt, tot zijn
broer. „Vandaag is het jouw beurt om
de eerste vlucht te maken".
Na een paar minuten zegt een hunner:
„Kom, wij maken ons klaar."
Wilbur Wright hield de vleugeltip
vast.
Het gebeurde zestig jaar geleden.
Over de Kill Devil Hill aan de Ameri
kaanse oostkust waait een ijskoude noor
denwind. De oceaan is woelig en de
lucht is grauw. De gebroeders Wright
hebben aan de inwoners van Kitty
Hawk een uitnodiging gestuurd om don
derdag zeventien december hun eerste
vlucht bij te wonen, maar er is slechts
één belangstellende komen opdagen.
Aan de voet van de heuvel staat de
crèmekleurige tweedekker met het dubbe
le hoogteroer vooraan. De vleugelbreedte
is 12,30 meter. Het toestel is slechts zes
meter lang. Er zijn twee duwschroeven,
die aangedreven worden door de ene
twaalf PK-motor. Ook deze motor werd
door de gebroeders Wright zelf ontworpen
en gebouwd.
De gebroeders Wright hebben zojuist be
slist de vlucht te laten doorgaan. De wind
snelheid bedraagt zowat veertig kilome
ter per uur. Dit is niet gering, maar an
derzijds is de landingsnelheid dan ook niet
zo hoog. „Wij kunnen niet langer wach
ten", menen de gebroeders Wright. „Het
weer zal waarschijnlijk niet meer beter
worden en wij hebben al vertraging ge-
ledereen gaat mee. De dubbeldekker
staat reeds startklaar. Orville knoopt zijn
jas extra-goed dicht en gaat voorover lig
gen op de onderste vleugel. Hij probeert
even met de linkerhand de vertikale stuur
stang voor zich en brengt daarmee het
dubbele hoogteroer in werking. Hij werpt
een vlugge blik op de drie instrumenten,
rechts voor hem: een stopuurwerk, een
windsnelheidsmeter en een toerenteller.
Met de heupen probeert Orville ook even
het houten zadel, dat het richtingsroer in
beweging bréngt.
Daarop knikt hij naar zijn broer, die
aan het rechtervleugeluiteinde gaat plaats
nemen. De motor wordt aangezet. Pas
wanneer deze goed regelmatig loopt trekt
Orville de slipkabel los. Het toestel komt
in beweging. Wilbur loopt met het toe
stel, dat hij bij de vleugeltip vasthoudt,
mee tot aan het einde van de twaalf me
ter lange rail.
Terwijl de „Flyer" de lucht ingaat, gaat
Wilbur Wright wat achteruit om beter de
vlucht te volgen.
Op dat ogenblik juist maakt Daniels een
foto, de enige die van dit historisch ge
beuren bestaat.
De vliegbaan is bewogen. De krachtige
wind en het feit dat Orville nog niet zo
veel ondervinding heeft spelen daarbij na
tuurlijk een rol. Een eind verder maakt
Orville dan een vrij geslaagde landing.
Van gejuich is er geen sprake.
Iedereen verricht vlug de hem opge
legde taak. Er wordt vastgesteld dat de
vlucht twaalf seconden heeft geduurd en
dat een afstand van 36 meter vliegend
werd afgelegd, waarna iedereen zich vlug
even gaat warmen alvorens de volgende
vluchten worden voorbereid.
Op die ijskoude zeventiende december
1903 te 10.35 uur plaatselijke tijd is de
oude droom der mensheid: te vliegen, wer
kelijkheid geworden. Voor 't eerst in de
geschiedenis heeft een bemand vliegtuig
door middel van motorische kracht een
voortgezette vrije vlucht uitgevoerd. De
eerste stap ter verovering van het heelal
was gezet.
Die dag worden door de gebroeders, die
elkaar afwisselen, nog drie vluchten ge
maakt, waarvan de laatste 59 seconden
duurde en waarbij een afstand van 260 me
ter werd afgelegd. Maar bij de landing
werd de FLYER beschadigd.
De zoons van Milton Wright, de latere
bisschop van de „United Brethren Curch"
werden op zestien april 1867 Wilbur
en negentien augustus 1871 Orville
geboren.
Orville, die zich al van zijn vijfde jaar
voor mechanische knutselarijen interes
seerde, speelde op negenjarige leeftijd
handelaar in oudroest en had daarvoor
zelfs zijn twee jaar jongere zuster in
dienst genomen.
Op zekere dag wilde hij een draaibank
maken, maar hetgeen hij knutselde was
te klein om werkelijk practisch te zijn.
Hij vroeg om hulp aan zijn broer. Wilbur
was onmiddellijk bereid. Het was het eer
ste „grote" technische stuk dat beide
broers samen maakten, die draaibank.
Dat het uitvinden hen in het bloed zat
werd herhaaldelijk bewezen. Zo kwam Or
ville op zekere dag op de gedachte om
kauwgom te fabriceren, „zowel voor ge-
zinsverbruik als voor de handel." Hij
mengde verscheidene ingrediënten en liet
het mengsel goed koken, maar toen hij
met een vriendje het produkt probeerde,
werden beiden zo misselijk, dat ze hun
„kauwgom" niet meer konden zien.
Toen Orville's speelmakker Ed Sines
op zekere dag „een drukpers" bleek te be
zitten met juist voldoende materiaal om
een paar regels te kunnen drukken
stichtte Orville de drukkersfirma „Sines
Wright". Hoe dan ook de jongens kre
gen het gedaan, dat vader en oudere broer
er een flinke stuiver voor over hadden,
zodat er steeds meer zetmateriaal en een
per- konden worden gekocht.
Ze gaven spoedig een schoolblaadje uit.
De zaak groeide verder en het was uit
eindelijk zover dat ze er toe kwamen een
plaatselijk blad uit te geven, dat „WEST
SIDE NEWS" heette en dat weldra een
Orville Wright vloog in 1903 36 meters
dwarsstabllitelt van een vliegtuig te be
heersen.
Eerst werd een licht zweefmodel van
bamboe gebouwd, gevolgd door een dub-
beldekse touwvlieger met anderhalve me
ter spanwijdte, met gewelfde vlakken en
open zijkanten. Het procédé bleek nogal
bevredigend te werken. Er werd besloten
een apparaat te bouwen, dat een mens
kon dragen.
In de zomermaanden van 1900, 1901 en
1902 gingen de broers kamperen in de dui
nen van Kitty Hawk aan de Atlantische
Oceaan. Op die primitieve tweedek-
zweefvliegtuigjes hebben de gebroeders
Wright hun luchtdoop gekregen. Maar de
vele tientallen vluchten, die zij gedurende
die drie vakanties hebben gemaakt waren
geen pleziertochtjes.
Geen ogenblik hebben zij uit het oog
verloren dat zij zochten naar een goed be
stuurbaar vliegtuig. Vele kleinere en gro
tere verbeteringen werden uitgevoerd.
Tenslotte was het Orville, die de sleutel
van hun succes gevonden heeft op een sla
peloze nacht in oktober 1902, toen hij op
zijn veldbed lag te denken over het wan
gedrag van het zweefvliegtuig.
Opeens ging hem een licht op. Als het
toestel sneller afgleed dan gewoonlijk, of
Buiten de gebroeders Wright zijn daar
welgeteld vijf getuigen aanwezig aan de
Kill Devill Hill. Er is nog een andere ge
tuige: Robert L. Wescott van de kustred
dingsdienst die het station onmogelijk kan
verlaten: hij heeft met een sterke verre
kijker alles goed kunnen volgen.
DALLAS (AP) Mevrouw Marina Os
wald, de weduwe van de vermoedelijke
dader van de moordaanslag op president
Kennedy, gaat gebukt onder de tragische
dood van president Kennedy, maar dap
per streeft zij er naar een toekomst voor
haar kinderen in Amerika op te bouwen.
Dit beeld krijgt men van haar in ge
sprekken met mensen die nauw contact
met haar hebben sinds haar man zelf op
24 november vermoord werd.
Daarna werd Marina, een 22-jarige Rus
sin die nog geen twee jaar in de Verenig
de Staten is, zelf onmiddellijk door de ge
heime dienst van de buitenwereld afgeslo
ten. Haar rustige leven in Irving, voor
stad van Dallas, was als een kaartenhuis
,*\ENU
45. Joris Goedbloeds vermaning had zijn uitwerking
op Nachtwaker van de Biel niet gemist. „Een schat zoe
ken, zei u?" vroeg hij. „Meneer, dat is nou toch frap
pant, dat heb ik nou toch altijd al willen doen'. Welke
schat, had u gezegd? Moemoetoemi's? Meneer als ik
weet waar die is ga hem meteen zoeken. Nu, meteen!
Dan geef ik de hele nachtwakenj er aan, meneer! Dan
laat ik die hele vervelende nachtwakerij in de steek.
„Waar, vraagt ge?" zei Joris, terwijl hij snel een land
kaartje tekende. „Wel, mijn waarde, dat is heel een
voudig! Ge gaat zuidwaarts tot ge het Obergine Ge
bergte bereikt, dat ik hier in schematische trekken voor
u opschets; daar neemt ge de derde berg rechts, heel
eenvoudig, en hier bij het kruisje ligt uw schat. Ge
moogt dit kaartje hebben, mijn beste; ik schenk het u;
ik help namelijk een flink daadkrachtig iemand als u
graag vooruit in deze wereld". Ongeveer tezelfder tijd
sprak Panda in de hut tot Blub: „Als je vooruit wilt
komen in deze wereld, Blub, moet je geen rare of on
bezonnen dingen doen. En de manier waarop jij eet,
door alles zo-maar midden in je buik te steken, is heel
raar. Dat zijn geen goede manieren. Als je netjes wilt zijn
moet je die vis daar naar binnen stoppen, kijk, zo.
„Blub", zei Blub, die het best vond zolang hij de vis
maar kreeg.
in elkaar gestort. Foto's die rond die tijd
van haar gemaakt werden toonden haar
terwijl zij met een afwezige blik op het
gelaat haar baby angstig tegen zich aan
klemde.
Nu bijna drie weken later is zij nog
steeds in zichzelf gekeerd. Zij praat zel
den over haar echtgenoot. Zij schijnt ge
bukt te gaan onder zijn schuld. Zij be
antwoordt vragen over hem, maar verde
digt hem niet. Haar kinderen June twee
jaar oud en Rachel zeven weken bete
kenen alles voor haar. Het gezin woont
ergens bij Dallas onder bescherming van
de geheime dienst.
Deze week is zij naar het Parkland zie
kenhuis geweest, waar zowel Kennedy als
haar man gestorven is, voor controle.
Haar gezondheidstoestand en die van de
kleine Rachel zijn uitstekend.
Marina schijnt tevreden te zijn. Zij kan
overal gaan, maar wordt steeds vergezeld
door twee rechercheurs. Twee maal heeft
zij het graf van haar man in fort Worth
bezocht en beide keren nam zij bloemen
mee.
Zij geeft er echter de voorkeur aan
thuis te blijven. Zij besteedt veel tijd aan
naaien om de kleren te veranderen die
haar en de kinderen gegeven zijn. Zij
leest ook veel in haar Russische bijbel.
Ofschoon zij een trouw lid van de grieks-
orthodoxe kerk is, heeft zij sinds de moord
geen diensten meer bijgewoond, vermoe
delijk uit vrees opgemerkt te worden.
Zij heeft weinig belangstelling voor de
televisie, maar maakt graag een praatje
met de mannen van de geheime dienst,
ook om haar Engels te verbeteren. Zij
spant zich erg in om het Engels volko
men te beheersen. Met behulp van een
woordenboek probeert zij de kranten te ont
cijferen en volgens haar kennissen maakt
zij goede vorderingen.
Het medeleven uit de Verenigde Staten
en de rest van de wereld heeft haar over
donderd. Tot dusver heeft zij meer dan
duizend brieven ontvangen en reeds is
meer dan 12.000 dollar binnengekomen om
Manna te helpen bij de opvoeding van
haar kinderen.
oplage van 500 exemplaren bereikte en
bevredigende resultaten opleverde.
Daarop volgde een nieuwe ambitie. Or
ville was reeds sinds enige tijd eigenaar
van 'n oude vélocipède met hoog voorwiel,
waarvoor hij drie dollar had betaald. Toen
in 1892 de nieuwe Safety met luchtbanden
verscheen, kocht Orville die ook, voor 160
dollar. Orville deed spoedig mee aan
plaatselijke wedstrijden. In hetzelfde jaar
nog kwamen de beide broers op het idee
het te proberen met de verkoop van rij
wielen.
Al spoedig bleek, dat er een behoefte
aan reparatiewerkplaatsen bestond. Dus
vestigden ze een nieuwe winkel, aan de
overzijde van de straat, die klaar was te
gen de lente van 1893, tegen het nieuwe
fietsseizoen. Orville verdeelde zijn tijd tus
sen de drukkerij en de rijwielzaak. De rij
wielzaak breidde zich steeds uit. Er kwam
een eigen rijwieltype, waarvan er ver
schillende honderden exemplaren ver
kocht werden. Deze uitbreiding verplicht
te de Wrights weer tot verhuizen.
Het is in West Third Street, waar de
meeste fietsen van eigen fabrikaat tot
stand kwamen, dat ook het eerste echte
motorvliegtuig gebouwd zou worden...
Een kort berichtje over het neerstorten
van Otto Lilienthal, de eerste man, die
werkelijk gevlogen heeft met een zelfge
maakt zweeftoestel, scherpte hun latente
belangstelling voor alles wat het vliegen
betreft. Ze besloten alles te lezen wat er
maar over de vliegerij te vinden was.
Tot hun niet geringe verbazing was dit
heel wat meer dan zij hadden kunnen ver
moeden. Het viel hen spoedig op hoeveel
energie, tijd en geld in de loop der tijden
aan futiele vliegpogingen waren gespen
deerd. Met hun aangeboren aanleg voor
systeem en methode rangschikten zij het
werk van hun voorgangers in klassen.
De drie hoofdklassen waren: de model
bouw, het zweefvliegen en het beproeven
van door motorkracht gedreven vliegtoe
stellen op natuurlijke grootte. Zij begon
nen met het zweefvliegtuig, ook al omdat
zij onder de indruk gekomen waren van
het enthousiasme, waarmede apostelen
der vogelzweefvlucht de schoonheid van
het drijven met vaste vleugels op de lucht
zelve schilderden.
Een gelukkige vondst welke Wilbur deed
was het scheluwtrekken van de vleugel
achtereinden van een zweefvliegtuig en
wel zo, dat als het ene vleugeldeel werd
opgewipt het andere omlaagging. Hierdoor
ontstond de principiële mogelijkheid de
Dit is de historische foto die Daniels
maakte van de eerste vlucht van de
„Flyer". Rechts holt Wilbur, het
toestel los.
als de bestuurder de glijbeweging te laat
corrigeerde, dan oefende het verticale
staartvlak een weerstand uit aan de kant
van de omlaaggerichte vleugel en maakte
het apparaat in de richting van de glij
beweging een onbeheerste zwaai om zijn
vertikale as. Het resultaat was dus slech
ter mét dan helemaal zónder staart.
Orville zag de oplossing in het beweeg
baar maken van het kielvlak, dus door het
scharnierend te bevestigen en er een rich
tingsroer van te maken. Aldus vond hij
de sleutel van het hele geheim der dwars-
besturing! Het ogenblik was dus gekomen
om een vliegtuig dat door een motor met
schroef zou worden aangedreven te ont
werpen. Nog voor ze Kitty Hawk verlie
ten begonnen de Wrights aan het ont
werpen van dit vliegtuig. Ook deze laatste
etappe verliep met dezelfde wetenschappe
lijke stelselmatigheid.
Op veertien december 1903 hadden de
eerste proeven vanaf Kill Devill Hill
plaats, maar het was op zeventien decem
ber 1903 dat zij geschiedenis maakten. Wil
bur is reeds in 1912 gestorven, maar Or
ville heeft nog de ganse evolutie van de
vliegerij mogen beleven, ook al had hij er
na 1915 geen actief deel meer aan. Hij
stierf in het hospitaal te Dayton op der
tig januari 1948.
MET GOUDEN BAND
VANAF 440.—
GROTE HOUTSTRAAT 86, HAARLEM
Speciaalzaak sinds 188S
