„De Babel" van Jan Wolkers
BAMI
HAS1?
TONEEL IN HAARLEM
DE PROGRAMMA'S
Prinsessen woonden gala
concert in Den Haag bij
Zwierige ijsrevue
in de R.A.I.
indringend maar niet onderhoudend
Jacques Tati trad op
in Leidseplein Theater
Kalief onder Duitse druk
eet U graag
of
MAANDAG 23 DECEMBER 1963
7
Knap debuut van Nederlandse toneelschrijver
Holiday on Ice":
Culturele overeenkomst
Nederland-Tunesië
nabeschouwingen
Het weekeinde
Paul Robeson in V.S.
H. Bartman
De radio geeft dinsdag
Televisieprogramma
DE EXPERIMENTELE TONEEL
GROEP „Studio" heeft een moedige en
waardevolle daad verricht door de dra
matische eersteling van de Amsterdamse
schrijver-beeldhouwer Jan Wolkers, het
toneelspel „De Babel", tot opvoering te
brengen. En het is dan ook heel jammer
dat zaterdagavond, toen het gezelschap
uit zijn eigen Amsterdams schouwburgje
„De brakke grond" met dat stuk naar
Haarlem was gekomen, zo bijzonder wei
nig toneelliefhebbers door hun aanwezig
heid blijk gaven van belangstelling voor
dit debuut van een Nederlandse auteur.
DIE BELANGSTELLING zou aan „De
Babel" stellig niet verspild zijn geweest.
Want hoewel Jan Wolkers een volslagen
nieuweling op toneelgebied is, heeft hij
met dit stuk, ofschoon er nog wel wat aan
ontbreekt, bewezen dat hij niet alleen be
schikt over litterair talent en spirituele
oorspronkelijkheid, maar dat hij ook een
onmiskenbaar gevoel voor toneel heeft en
dramatisch-levende dialogen weet te
schrijven. Bovendien heeft hij met „De
Babel" getoond, de ambitie en de moed te
bezitten om problematiek van groot for
maat aan te pakken en tevens het inzicht
om die problematiek op het toneel tot be
scheidener proporties terug te brengen.
Dat zijn eigenschappen die in 't algemeen
bij Nederlanders niet in overstelpende
mate voorkomen en alleen al daarom
heeft Wolkers ongetwijfeld recht op onze
aandacht en sympathie, ook al is zijn
eersteling dan niet in elk opzicht bevredi
gend.
„DE BABEL" is (zoals men in ons blad
al eerder heeft kunnen lezen) de naam
van een ruimteschip dat met vijf beman
ningsleden al jaren onderweg is naar...
de commandant meent: naar God. Want
die commandant wordt gedreven door het
denkbeeld dat hij, al maar verder de ruim
te in vliegend, tenslotte ergens een punt
zal bereiken waarop hij in communicatie
kan treden met God en daardoor een con
crete bevestiging van zijn Godsgeloof zal
krijgen. Op een gegeven moment „spreekt
God" inderdaad tot de commandant (via
een apparaat dat anders alleen de stra
lingssterkte meet), maar de woorden die
hij te horen krijgt getuigen niet van god
delijke belangstelling voor de mensheid,
noch geven zij enige belofte omtrent het
leven na de dood. De commandant wordt
hierdoor zo in zijn geloof geschokt dat hij
het ruimteschip niet naar de aarde wil
laten terugkeren. Als zijn bemanningsle
den dan opstandig worden en op eigen ge
zag het stuur willen omgooien, blijkt dat
onmogelijk te zijn: het toestel is onbestuur
baar geworden en de vijf mannen zijn ge
doemd, tot hun laatste ademtocht recht
uit de niii«ti"l* LU 'WHJpir."
ÏN DRIE KORTE BEDRIJVEN, die zich
in de twee vrijwel identieke kabines van
het rüimtevaartuig afspelen, heeft Wol
kers dit gegeven op voortdurend boeiende
en soms zelfs adembenemende wijze uit
gewerkt. Hij is er bovendien in geslaagd
met belangrijke steun van de regisseur
Albert Abspoel zijn stuk voor het groot
ste deel een sfeer van waarschijnlijkheid
te geven die bij toekomstfantasieën van
dit soort maar al te dikwijls ontbreekt.
Die waarschijnlijkheid raakte echter tijde
lijk volkomen zoek toen de kwasi-goddelij-
kè stem uit het stralingsmeetapparaat
klonk en er tussen de commandant en die
stem een theologische discussie scheen te
beginnen.
Deze scène is weliswaar de kern van
het stuk, maar tevens de zwakste plek
ervan. Wolkers helpt ons (en zichzelf)
enigszins over die moeilijkheid heen door
onmiddellijk daarna een der ruimtevaar
ders te laten vaststellen dat de „stem uit
dé ruimte" niet door de band-recorder is
geregistreerd, zodat de toeschouwer kan
gaan spelen met de gedachte dat die stem
toch eerder een fysische dan een meta
fysische oorsprong moet hebben gehad.
Dat behoeft trouwens niets af te doen aan
de dramatische waarde van het stuk,
waartoe de geloofscrisis van de comman
dant tenslotte minder bijdraagt dan de
scala van menselijke reacties op de ruim-
tevaart-zonder-einde. Die reacties zijn op
zichzelf belangwekkend genoeg om de
aandacht van het publiek voor het gebeu
ren in „De Babel" tot het eind toe ge
spannen te houden.
IN DE OPVOERING door „Studio"
kwam het stuk heel goed tot zijn recht.
De regie van Albert Abspoel was fel en
gepassioneerd, in een duidelijk streven
om tegenover het tekort aan uiterlijke be
weeglijkheid binnen de wanden van het
ruimteschip een maximum aan innerlijke
bewogenheid te stellen. Ad Noyons, die bij
de Amsterdamse première de comman
dant had gespeeld, moest zich wegens
ziekte laten vervangen door Abspoel zelf
en deze gaf een indrukwekkende vertol
king van de rol, al kon hij de zwakke
kanten daarvan (die vooral na de confron
tatie met „de stem" aan het licht treden)
uiteraard niet wegspelen. De rollen van
de andere ruimtevaarders werden met
grote overgave en soms verrassend goed
gespeeld door Herman Lutgerink, Ad van
Gessel, Bram van der Vlugt en Henk Vo-
ges. Het decor van Wim Vesseur en Peter
van Rooy was zeer suggestief.
Het langdurige en krachtige applaus
aan het slot toonde dat de weinige aan
wezigen bepaald geen spijt hadden van
hun komst naar de schouwburg. Het stuk
en de opvoering verdienen danook inder
daad dat er een grotere opkomst zal zijn
als „De Babel" aanstaande woensdag
avond opnieuw in Haarlem wordt ge
speeld.
Simon Koster
De prinsessen Beatrix en Irene hebben
zaterdagavond in het Scheveningse Kur-
haus het galaconcert bijgewoond dat werd
gegeven ter gelegenheid van de nationale
herdenking 1813-1963. De burgemeester van
Den Haag, mr. H. A. M. T. Kolfschoten,
de commissaris der Koningin in de pro
vincie Zuid-Holland, mr. J. Klaasesz, de
vice-voorzitter van de Raad van State en
van het comité Nationale Herdenking, dr.
L. J. M. Beel, en de voorzitter van het
algemeen werkcomité, prof. P. J. Bouman,
begroetten de prinsessen.
Het concert in de met prachtige bloe
men, tropische planten en sierconiferen
getooide Kurzaal werd gegeven door het
Residentieorkest onder Willem van Otter-
loo.
Willem Noske zocht voor dit concert om
streeks 1813 in Nederland geschreven
werken van Graaf, Colizzi, Fodor, Wilms
en Van Bree uit. Mevrouw Corrie Vier
dag speelde een klavecimbelconcert van
Colizzi met orkestbegeleiding.
De minister-president, mr. V. G. M. Ma-
rijnen, de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, mr. Th. H. Bot,
diens gast, de Tunesische minister van cul
tuur en voorlichting, de heer Chadli Klibi,
de minister van Verkeer en Waterstaat,
mr. J. van Aartsen, de staatssecretaris
van dit departement, mr. M. Keijzer, de
voorzitter van de Eerste Kamer, mr. J.
Jonkman, tal van Kamerleden, de deken
van het corps diplomatique, de Belgische
ambassadeur, baron F. X. van der Stra
ten Waillet, zeer vele andere diplomaten,
de procureur-generaal in Den Haag, mr.
D. van Gilse, alsmede tal van andere
hoogwaardigheidsbekleders woonden het
concert bij.
Franz-Paul Decker. De chef-dirigent
van het Rotterdams Philharmonisch Or
kest, Franz-Paul Decker uit Bochum, is
als opvolger van Karl Elmendorff gekozen
tot president van het Duitse Sibelius-
Gesellschaft te Wiesbaden.
„Holiday on Ice!" In sierletters van de
allervluchtigste soort zagen wij deze
naam zaterdagavond door snelle schaatsen
duizendvoudig in het ijs graveren. Het was
de Nederlandse première in het Amster
damse R.A.I.-gebouw. Een allerplezierig
ste show op een bevroren piste; een fan.-
tastisch carnavalesk festijn tegen kleur
rijke decors met een geraffineerd tegen
spel van flitsende schijnwerpers.
Leunen de Europese ijsbaletten tegen de
Weertse operette, deze Amerikaanse ijs-
revue is meer gebonden aan de circus-
sfeer. Een chimpansee op gladde ijzers
vertedert de toeschouwers en twee poe-
deltjes komen ook even in het stuk voor.
Joe Jackson blijkt een kostelijke „klas
sieke" clown, die het zonder schaatsen
kan stellen; zijn collega's in deze show
ontlenen de effecten van hun clownerieën
aan de mogelijkheden van het ijs: flitsend
voetenwerk en gekke val- en glijpartijen.
Aan de „gags" ontbreekt de onvervalst
Amerikaanse roomtaart-scène niet.
Toch zijn voor ons de echte ijsballetten de
hoogtepunten. Een Duizend en één Nacht
scène blijkt best te kunnen worden Over
geplaatst uit een Arabische lusthof naar
het koele ijs en met een „Indian Summer"
is het precies zo, ook al vertalen ijsballe-
rina's de „Love call song" in zwierige
arabesken.
Een zweem van het echte ballet heeft de
„straat-scène", die herinneringen wekt aan
de Amerikaanse moderne balletstijl, met
soli van Martin Minshull en Rika Schropp
als hoogtepunten. Oekraïnische boerendan
sen en zelfs „Les Sylphides" blijken op
het ijs een plezierige divertissement te
kunnen worden.
Wie echt voor het schaatsen kwam ge
noot van het Duitse kampioenenpaar
Göbl en Ningel maar evenzo van Wer
ner Müller en Liz Kaufmann. De Ameri
kaanse ijsrevue kan het blijkbaar niet stel
len zonder Europese bakermat: het ver
trekpunt van dit lichtvoetig plezier.
van lonesco
DE NEDERLANDSE COMEDIE
heeft het aangedrufd het op één na laat
ste, avondvullende toneelstuk van lones
co op het programma te nemen, hoewel
dat stuk in Parijs allerminst gunstig was
onthaald. Iedereen weet dat de Roe
meens-Franse schrijver Eugène lonesco
(o.a. „De Stoelen", „De Kale Zangeres",
::Sferditoffers van de Plicht" m het popu
laire „Rhinoceros") toneelwerk schrijft
dat een hoogst persoonlijke visie op dé"
wereld en onze menselijke positie daar
in, probeert vast te leggen in een vor
mentaal die is losgemaakt van de meeste
door de traditie geheiligde, realistische
toneelconventies. Hij bereikte daarmee
voorheen vaak uiterst komische effecten
doordat het gebruikelijke logische ver
band van de dialogen werd losgelaten
om plaats te maken voor een minstens zo
herkenbaar, associatief heen en weer
springend geleuter.
Toch werd het in „Rhinoceros" al dui
delijk dat het constructief talent, het ver
mogen om een enigszins samenhangende
intrige te ontwerpen voorwaarde om
een avond lang te blijven boeien niet
Ionesco's sterkste kant was. In „de Ko
ning sterft" („Le Roi se Meurt" 1961) is
lonesco er in geslaagd zijn hoogst per
soonlijke getuigenis het helderst te for
muleren en tegelijkertijd heeft hij het
minste kans gezien er een intrigerende
toneelvorm voor te vinden.
DE FABEL, die verondersteld wordt ons
van kwart over acht tot tien over tien zon-
Koop het dan VERS kant en klaar
Alle ingrediënten 2ijn reeds toegevoegd. Drie minuten in de
braadpan en het is klaar. Slechts f f,25 per groot pak
Verkrijgbaar bij slagerijen, met verkoop uit gekoelde toonbank,
VERPAKTE KANT EN KLAAR MAALTIJDEN
De pionier van de Chinese keukerr in Nederland.
GORTMOLEN 27 - DEN HAAG - TÉL. 185125
De Franse filmmaker Jacques Tati heeft
zaterdagavond In het Amsterdamse Leidse
plein Theater de eerste twee voorstellin
gen bijgewoond van een nieuwe bewer
king van zijn film „Jour de Fête. Hij
speelt in deze film zelf de hoofdrol, evenals
dat 't geval is in zjjn films „Monsieur Hu-
lot met Vakantie" en „Mon Oncle".
Ter ere van de Fransman was het thea
ter feestelijk versierd met ballonnen en
kleurige slingers. Op het Leidseplein vóór
de bioscoop zorgde het Wiering's Trom
petterkorps voor muzikale omlijsting. Voor
de aanvang van de voorstelling bracht
het trompetterkorps op het podium een
muzikale groet aan Jacques Tati.
Na afloop van de voorstelling bedankte
de Franse filmmaker de aanwezigen voor
hun belangstelling. Hij zei onder meer:
„Ik ben erg blij, dat zoveel jonge, zeer jon
ge mensen naar deze oude film hebben
willen kenken". Daama beeldde de Frans
man achtereenvolgens de keeper van een
voetbalelftal een tennisser en een buspas
sagier uit op een wijze die het talrijke
publiek tot enthousiaste ovaties bracht.
In het ministerie van Onderwijs, Kuns
ten en Wetenschappen is in de werkkamer
van de minister een culturele overeen
komst geparafeerd tussen het koninkrijk
der Nederlanden en de republiek Tunesië.
Voor Nederland parafeerde de minister
voor Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, mr. Th. H. Bot, voor Tunesië de
staatssecretaris voor Culturele Zaken en
algemene voorlichting, Chadli Klibi. Aan
wezig hierbij waren de staatssecretaris
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen, drs. L. J. M. van de Laar, de ambas
sadeur van Tunesië, Slaheddine El Goulli,
en de ambassadeur van Nederland in Tu
nis, dr. Th. P. Bergsma en enige hoofd
ambtenaren.
Max Roach Kwartet. Drummer Max
Roach komt met zijn kwartet naar Am
sterdam voor een nachtconcert op 4 janu
ari in het Concertgebouw met als vocaliste
Abbey Lincoln. Het kwartet wordt ge
vormd door Clifford Jordan (tenorsax),
Coleridge Perkinson (piano), Eddië Kahn
(Bas) en Max Roach (drums). Aan-hetzelf
de concert zal ook Boys Big Band o.l.v.
Boy Edgar meewerken,
der pauze te kunnen bezighouden, behelst
niets anders dan het overlijden van een
koning die zich zijn greep op de wereld
en het leven geleidelijk ziet ontvallen.
lonesco heeft wel kans gezien op be
klemmende wijze vorm te geven aan zijn
doodsangst als het centrale thema dat ons
hele leven beheerst en overschaduwt, maar
de zich langzamerhand voltrekkende des
integratie blijkt toch roei minder dari Het
minimum aan handeling te bêvatfen: Het
is' in ide'zeh" een statisch gebéuren zónder
enige 'ontwikkeling. Lfe hoofdpersoon Ko
ning Bérenger de Êersfe draagt dezelfde
naam als de centrale personages in een
drietal andere stukken, waaronder „Rhi
noceros" en het wordt zonder meer dui
delijk dat lonesco daarmee zichzelf en te
gelijk iederfvan ons bedoelt. Wij zijn alle
maal Bérenger de Eerste in ons eigen
Rijkje, waar alles en iedereen zich naar
onze wensen voegt. Maar de dood doet ons
landje uiteenvallen, doet ons onze greep
berusten in het totale „afstand doen."
op onze omgeving verliezen en doet ons
DE BIZARRE VONDSTEN van Ionesco's
fantastisch talent, die zijn vroegere werk
vaak zo onderhoudend maakten, ontbreken
ditmaal echter nagenoeg, zodat men zich
ondanks de grote betrokkenheid bij het ge
geven, toch weinig bevredigd voelt. lones
co had kennelijk zelf te weinig afstand tot
het thema van de doodsangst om er een
toneel-„spel" mee te kunnen bedrijven.
Een bijzonder bedreven regisseur, vooral
één die zich door de Parijse kritieken had
laten waarschuwen, zou wellicht in staat
zijn geweest deze bezwaren te ondervan-
gén en Ionesco's werk alsnog te voorzien
van de nodige levendigheid. Dit is in de
Amsterdamse voorstelling die zaterdag
avond in de Stadsschouwburg in première
is gegaan ten enenmale niet gebeurd. Om
onverklaarbare rédenen heelt de directie
van de Nederlandse Comèdié de eigen dra
maturg stukkenlezer) Theün Lammert-
se in staat geacht deze hachelijke taak te
volbrengen. Gaarne willen mij geloven in
een oprecht enthousiasme van de heer
Lammertse voor het werk van lonesco,
maar als regisseur daarvan is hij volko
men ongeschikt gebleken.
Zó goed mogelijk heeft hij de Franse
voorstelling met de meesterlijke decors en
kostuums van Jacques Noël gekopieerd,
maar is daarbij niet verder gekomen dan
het op een rij opstellen van de verschillen
de spelers'en ze hun teksten naar indi
vidueel inzicht eentonig te doen oplepelen.
VAN DEZE ACTEURS heeft Ton Lutz
zo toch riog kans gezien een prachtig uit
gespeelde en genuanceerde uitbeelding van
Koning Bérenger te laten zien, knap de
ovèrgangen tonend van aanvankelijke op
standigheid, via kinderlijk geklaag naar
uiteindelijke berusting.
Het moeilijk te interpreteren personage
van de ijskoude koningin Marguérite (ver
persoonlijking van het geweten of de
plicht?) werd in handen van Ellen Vogel
nfet meer dan een statisch haar teksten
zeggende ijspegel. Lous Hensen speel
de sympathiek, met de haar goed liggen
de larmoyante ondertonen, de machteloos
heid van de 'aardse liefdesbetrekkingen.
Allard van der Scheer, Elisabeth Hoytink
en Bob Vèrstraete waren het wegvallen
van een regisseur het slechtst te boven ge
komen. De eerste als de dokter-beul-astro-
loóg van het hof bracht niets dan zichzelf
in een al te stereotiepe solorol, waarbij
zijn spel geen enkele reactie op, of invoe
ging in het geheel van zijn medeacteurs
vertoonde. Het personage zelf stelt waar
schijnlijk de onmacht van het menselijk
weten tegenover de dood voor en is als zo
danig de laatste exponent van een lange
doktoren-traditie in het Franse en Ita
liaanse toneel. De-huishoudster Juliette en
de wachter symboliseren het volk dat men
zijn traditionele medeleven en medelijden
de eenzaamheid van de hoofdpersoon al
leen maar accentueert. Er was nog wat
aarzelende muziek, uitgevoerd door een
zestal musici waaronder de componist Jan
van Vlijmen.
BEHALVE HET sublieme spel van Lutz
bleken de spookslotachtige decors en de
sombere kostuums, zoals gezegd naar
Frans ontwerp, de sterkste pijlers van de
voorstelling.
In ieder geval heeft lonesco ermee voor
zien in een lacune van het Romaanse cul
tuurgebied, waartegenover het Germaan
se al vele eeuwen lang zijn „Elkerlyc",
„Jedermann" en „Everyman" kan stel
len. -f "4 CjjÖj 'f 'if
Hans 'van den Bergh
V
Ton Lutz en' Loes Hensen in „De
Koning sterft" van lonesco bij de
Nederlandse Comedie.
Een gyoot deel van het zaterdagavond
programma van de AVRO bleek geschikt
voor ontvangst in de Hollandse, huiselijke
kring, waar onder meer het gezelschaps
spel een geliefd tijdverdrijf is. De spelle
tjes „Wie van de drie?" en „Wachtwoord"
het eerste verrassend, het tweede wat
langdradig werden weer met overgave
geleid door de Vlaming Nand Baert, die
zich in zijn enthousiasme wel eens een
onnodig stekelige opmerking liet ontval
len. Aan dit quiz-uur vooral gingen Pinky
en Perky die, al is hun programma dan
bedoeld voor de kleine opblijvertjes, ons in
de herberg van Papa Luigi bijzonder amu
seerden. De vijfde aflevering van de Dick
van Dyke-show was wederom een dolle
klucht, waarin de naamgever, o.m. ge
steund door Mary Tyler Moore en Danny
Thomas, in een razend tempo en vol fan
tasie het slachtoffer van een t.v.-griezel
stuk speelde. Wie na al dit onschuldig ver
maak behoefte had aan een dure nacht
club van zeer laqg allooi, kon terecht bij
Lou Paradoe en zijn gezelschap, aan wier
kwalijke praktijken tekstschrijver Eli
Asser het gehele amusementsprogramma
„Kijk die Rijk" had gewijd. Het werd, op
een heel gek nummer van Monti Landis
en „de brief aan de zoon in La Courtine"
na, een heel goedkoop, schreeuwerig,
weinig amusant programma, dat de onge
twijfeld hoge produktiekosten niet recht
vaardigde. Het streven van Asser, om van
elke aflevering een homogene, op één ge
geven steunende show te maken, heeft be
tere ideeën nodig.
Zondagavond
Het getal dergenen, die de lichamèlijke
oefeningen van de „Sweet Sixteen" aan
trekkelijk vinden, schijnt groot te zijn,
want de NCRV kan het niet laten, deze
groepsgj mnastiek voor de camera's te
brengen Zonder dat gedoe, zijn deze tie
ners en hun zang aantrekkelijk genoeg,,
ook voor een t.v.-programma; een ander
onderdeel van deze zondagavond bewees
trouwens wel, dat een goed regisseur het
als het moet ook kan stellen zonder bewe-
ging-in-het beeld. Dat was de uitzending
„Daar werd iets groots verricht," waarin
Kees van Langeraad op basis van een sce
nario van Wolf Kielich (die hiervoor weer
veel résearchwerk moest verrichten) het
levenswerk van Pa van der Steur op
boeiende wijze in beeld bracht. En al kon
genoemde regisseur slechts beschikken
over uiteraard statisch foto-materiaal en
over getuigenissen van „Oud-steurtjes",
toch werd het een dynamisch program
ma.
Schoon van taal, poëtisch vaak, was
John Arden's kerstspel „Een zaak van al
gemeen belang" gespeeld door een forma
tie van Vlaamse en Nederlandse aspirant
acteurs onder regie van Gerard Rekers.
Zij allen beantwoordden aan Arden's be
doeling, de moderne mens in een dichter
lijk spel te confronteren met de menselijk
heid vare de figuren^yan het. kerstverhaal.
Hét was, dunkt ohsT overbodig dat de
werkelijkheid van al die figuren benadrukt
werd door de deels 'moderne kledij, waar
in zij gehuld waren. Die anachronistische
Paul Robeson, die de laatste vijf jaar
bulten de Verenigde Staten heeft doorge
bracht, is zondagmiddag in New York te
ruggekeerd. De 65 jaar oude neger-zanger,
wiens gezondheidstoestand te wensen over
laat en die in drie jaar geen en^el con
cert meer gegeven heeft, was in gezel
schap van zijn vrouw.
Zij werden op het vliegvéld Idlewild be
groet door hun zoon Paul jr. en een groep
van 50 negers.
PAUL WESTHEIM OVERLEDEN
De Duitse kunstcriticus Paul Westheim
is zaterdag op 77-jarige leeftijd in Berlijn
overleden. Westheim had van 1917 tot 1933
de leiding van het „Kunstblatt". Aan de
almanak „Europa", die Westheim in sa
menwerking met Carl Einstein uitgaf,
werkten in de loop der tijd o.a. André Gi-
de, Fernand Léger, Le Corbusier en Oskar
Schlemmer mee. Westheim schreef boeken
over Indische architectuur en plastieken.
Gedurende het Hitlerregime verbleef
Westheim in Mexico waar hij les gaf in
kunstgeschiedenis.
mélange werkte eerder storend. Apart
dient vermeld de acteur Wim de Haas,
die met zijn warme stem prachtig de rol
van de vertellende en interveniërende en
gel vertolkte. Een vroege kerstsurprise
was zeker de uitzending van het concert
in E-dur van Bach, waarin Yehudi Me-
nuhin als solist optrad.
Damslwizer
Zaterdagavond hoorden we in het pro
gramma „Le grenier de Montmartre" (In-
ter-Variétés) een spotlied op sommige Ne
derlandse handelspraktijken: bedriegelij-
ke namaak van Franse parfums, van dia
manten en van boter, „dat alles uit ver
knochtheid aan de gemeenschappelijke
markt", zoals de tekstdichter-chansonnier
er bijtend aan toevoegde.
Had de auteur van deze weinig vlei
ende beoordeling- van ons land zondag
avond naar de door Hilversum I uitge
zonden radiobewerking van de opera „Le
caliphe de Bagdad" geluisterd, dan zou
hij een nieuwe aanleiding hebben gevon
den om zich aan Nederlandse vervalsings
praktijken te ergeren. Dit komische zang
spel van de Franse componist Francois
Boieldieu en de Franse librettist Saint-
Just Dqucourt bleek namelijk zonder
nadere aankondiging in het Duits gezon
gen te worden.
Afgezien van het feit dat een dergelijk
typisch produkt van gallische huize vrij
belachelijk gaat klinken wanneer het in
een wezensvreemde taal wordt uitgevoerd,
zou een uitzending in het Nederlands
tenminste nog te verdedigen zijn geweest,
ervan uitgaande dat de Franse tekst de
betrokken solisten en het koor te moei
lijk op de tong lag. Voor een beter be
grip van de handeling bij de luisteraars
waren al deze krachttoeren overbodig,
daar er, terecht, voor goede Nederlandse
toelichtingen was gezorgd.
De dienstdoende omroepster was "blijk
baar evenmin op een germanisme ver
dacht. Zij kondigde de rolverdeling met
een Franse uitspraak der eigennamen
aan, waarna Fé Sciarone in de verbin
dende tekst dezelfde namen op z'n Duits
uitsprak. Om de verwarring nog groter
te maken, werd de titel van de opera
steeds in het Nederlands vermeld. De
vroegere militaire kapelmeester Gijsbert
Nieuwland verleende de van oorsprong
lichtvoetige partituur de logge nadrukke
lijkheid welke in de theaters van de mid
delgrote Duitse steden regel Is.
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 AVRO. 7.50 VPRO.
8.00-24.00 AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek.
7.-20 Lichte gramrnofoonmuziek. VRPO: 7.50
Dagbperting.'AVRÖ i 8.0u Nieuws. 8.15 Program^
ma-overzicht en lichtè grammofoonmuziek. 9.0Ó
Ochtendgymnastiek. 9.10 De groenteman. 9.15
Klassieke grammofoonmuziek. 9.35 Waterstan
den. 9.40 Morgenwijding. 9.55 Een boek voor
het geestelijk leven: boekbespreking. 10.00 Lich
te grammofoonmuziek. 10.50 Voor de kleuters.
11.00 Voor de zieken. 12.00 Licht ensemble met
zangsolist. 12.20 Regeringsuitzending: Uitzen
ding voor de landbouw. 12.30 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Licht orkest. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen, eventueel actueel
of grammofoonmuziek. 13.25 Beursberichten.
13.30 Kerstbijeenkomst op het Ministerie van
Marine te 's Gravenhage. 14.30 Voor de vrouw.
15.10 Lichte grammofoonmuziek. 15.40 Tenor en
piano: Spaanse kerstliederen, (stereofonisehe
uitzending). 16.00 Levenskunst, lezing. 16.15
Licht ensemble. 16.30 Voor de jeugd. 17.30 New
York calling, praatje. 17.35 Voor de jeugd.
18.00 Nieuws. 13.15 Eventueel actueel. 18.20 Or
gelspel: lichte muziek. 18.30 R.V.U.: Zoeklich
ten op het toneel, door drs. G. J. de Voogd. 19.00
Voor de kleuters. 19.05 Paris vous parle. gespro
ken brief uit Parijs. 19.10 Bel canto (gr.). 20.00
Nieuws. 20.05 Hou je aan je woord, een pro
gramma vol speelse invallen en literaire spits
vondigheden. 20.45 Kamerorkest en solist: klas
sieke en moderne muziek. 21.30 Voordracht.
21.50 Gemengd koor en beiaard: kerstklanken.
22.30 Nieuws en mededelingen. 22.40 Actualitei
ten. 23.00 Voordracht en muziek. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Morgengebed. 7.15
Ouverture..., radio, voor vroege mensen. 7.55
Overweging. 8.00 Nieuws. 8.15 Strip voor de
jeugd. 8.20 Lichte grammofoonmuziek. 8.50 Voor
de huisvrouw. 9.40 Koorzang (klassiek). 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Lichtbaken, lezing. 10.25
Klassieke grammofoonmuziek. 10.55 Grammo
foonmuziek. 11.00 Voor de vrouw. 11.30 Lichte
grammofoonmuziek. 11.50 Volaan... vooruit,
praatje. 12.00 Angelus. 12.04 De Kerstboodschap
van Z. H. Paus Paulus VI. 12.30 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Wij van het land:
programma voor de boeren. 12.45 Platennieuws.
12.55 Katholiek nieuws of actualiteiten. 13.00
Nieuws. 13.15 Lichte grammofoonmuziek met
commentaar 14.00 Voor de plattelandvrouwen.
14.10 Wissewsssen..., licht programma (herh. v.
zondag j.l 14.30 Als de dag van gisteren, klank
beeld. 15.00 Klassieke grammofoonmuziek. 15.20
Voordracht. 15.40 Klassieke grammofoonmuziek.
16.00 Voor de zieken. 16.30 u hebt voorrang,
Godsdienstig programma. 17.00 Voor de kabou
ters, 17.15 Voor de jeugd. 17.50 Regeringsuitzen
ding: Kerstfeest op de Nederlandse Antillen,
door Henk Dennert. 18.00 Lichte grammofoon
muziek voor de ieugd. 18.20 Uitzending van de
Pacifistisch Socialistische Partij. Encycliek:
Pacem in Terris. Tot U spreekt drs. K. ,T. W.
Hensen. lid partijbestuur. 18.30 Strijkorkest:
amusementsmuziek. 18.50 En nu mijn geval:
vragenbeantwoording. 19.00 Nieuws. 19.10 Actua
liteiten. 19.25 Komt allen tezamen, koorzang.
20.00 Kerstliederen. 20.20 De ster van Bethle
hem, luisterspel! door M. Nijhoff. 21.15 Klassie
ke grammofoonmuziek. 21.35 Concertgebouwor
kest en solist: Klassieke en moderne muziek.
22.25 Boekbespreking. 22.30 Nieuws. 22.40
Vreemd..., een keuze uit woord, zang en dans
van elders en anders. 23.10 Kerkorgelcon
cert: Oude muziek. 23.40 Radio a Caoellakoor:
Franse kerstliederen. 23.55-24.00 Nieuws.
Kaarslicht zet luister bh'
GOUDA KAARSEN '4
VOOR MAANDAG
CVK/IKOR/RKK: 19.30 Logboek: kinderen
van de Montessorischool In Haarlem vertellen
en tekenen hun eigen kerstverhaal. 19.40 Let
Freedom Ring, de rede van ds. Martin Luther
King, uitgesproken op 28 augustus t.g.v. de
March on Washington. NTS: 20.00 Journaal en
weeroverzient. 20.20 uitzending van de Boeren
partij. 20.30 Volkskerstzang in de Margriethal
te Utrecht. 21.00 Rockets galore, speelfilm.
22.30-22.35 Journaal.
VOOR DINSDAG
KRO: 19.30 Aan de orde is: Kerstmis, een
discussie voor en door jongeren. NTS: 20.00 Jour
naal. KRO: 20.20 Brandpunt. 20.45 Schatten op
zolder. 21.20 Vocaal ensemble: kerstmotetten en
profane renaissance-liederen. 21.40 Het kind.
éenacter. 22.15 Heilige Nacht, een film over het
kerstgebeuren. 22.30 Epiloog. NTS: 22.40 Jour
naal 22.50 Pauze. IKOR: 23.00 Kerstnacht
dienst NTS: 23 55-01.00 Eurovisie: Pontificale
nachtmis te Brugge
