Misdaad
in
Stockholm
EEN DER WONDERLIJKSTE MUSEA VAN EUROPA
Amerikanen met Gemini naar de maan
tr
tt
PUZZEL NUMMER 15
PANDA EN DE ME ESTER^RIOLIST
potter'sMsi
„De Wereld der Planten"
Ur&it «teek fit.
mnc:
Johnson bezuinigt
op ruimte- en kern
onderzoek
ZATERDAG 4 JANUARI 1964
19
Ons vervolgverhaal
mmnmnm
door N. Edward Werner
(naar het Zweeds)
X
brandstof zoor
schietstoelen
venster
stuurraketten
no
stuurraketten
rendez-vous
radar
skis voor landing
met para vleugel
Hij bepeinsde dat zijn oordeel over
de inspecteur glimlachend aan.
„Uw laatste hypothese was echter
5 tóch fout," zei hij, „want voor zo-
3 ver ik wist kwam ze hier op maan-
S dagmorgen per vliegtuig aan."
„Toegegeven. Maar het zou moge-
S lijk zijn, dat u op de hoogte van dit
8 alles was."
„Nu u toch in een spraakzame bui
blijkt te zijn, inspecteur, zoudt u
mij misschien willen vertellen, waar-
om uw Amerikaanse collega Marsh
hierheen is gekomen. Hij vertelde
g mij dat hij hier zowel voor zaken
als voor z'n plezier is."
„Inspecteur Berg trok een lade van
zijn bureau open en haalde een siga
rendoos te voorschijn, welke hij open
de en Dahl toeschoof.
„Hij kwam hier om mij deze siga
ren cadeau te doen. Neem er een, ze
zijn niet slecht."
Dahl drukte zijn sigaret uit en nam
een sigaar uit de doos. Ook Keiler
werd de geopende doods toegescho
ven. Terwijl Dahl en Keiler zorgvul
dig de cellofaan-verpakking van hun
sigaar verwijderden, bood de inspec
teur de stenografe een sigaret aan.
„Steekt u een sigaret op, juffrouw
Hansson," zei hij vriendelijk.
Het onopvallende gezicht van het
meisje vertoonde opeens een glim
lach, waardoor het bijna aantrekke
lijk werd, en Dahl kwam tot de con
clusie dat de inspecteur toch niet he
lemaal onmenselijk was. Berg was
echter volkomen onberekenbaar.
„Wist u, meneer Dahl, hoeveel geld
meneer Millech op u zou vastzetten?"
vroeg hij opeens.
„Hoeveel.
Dahl keek hem verrast aan, maar
de inspecteur liet zich niet afsche
pen.
„U wist dat u een som gelds zou
8 krijgen, nietwaar?"
„Ja, dat wist ik", gaf Dahl na even
S aarzelen toe.
„Mijn vraag is dus", vervolgde de
inspecteur, alsof hij tegen een kind
met weinig begrip sprak, „of u er
enig idee van had, hoeveel geld u
a zou krijgen."
B „Ongeveer tienduizend dollar,"
B antwoordde Dahl.
S Het was intussen zo donker gewor-
S den, dat de inspecteur niet kon zien
S dat hij een kleur kreeg. Maar het
5 was alsof de inspecteur het yermped-
S de en zeker vari zijn zaak wilde zijn.
S Hij stond op en knipte, het licht aan.
„O, tienduizend dollar", zei hij, te-
ruglopend naar zijn stoel. „En het
bleek intussen, wel een beetje meer
te zijn hè?"
Dahl haalde trekken. Deze smaak-
te hem niet meer.
„Wat was volgens u de reden dat
8 Millech uitgerekend u in zijn testa-
3 ment bedacht? Vertelt u me dat eens
8 eerlijk."
Dahl haalde even diep adem.
„U vindt het misschien verwaand
klinken," begon hij, „maar ik geloof
dat mijn gezelschap veel voor Millech
betekende in de laatste jaren van
zijn leven. Ik wist dat hij zo nu en
dan andere mensen ontmoette, nota-
fc ris Wallinger bijvoorbeeld, en enke-
le Denen, die hier wonen, en vrien
den, die hier op de doorreis verble
ven, maar ik geloof dat ik de enige
was, met wie hij regelmatig contact
had. Ik verloor mijn ouders, toen ik
nog heel jong was. In het gezelschap
van Millech kon ik me volkomen op
mijn gemak voelen, zoals met men
sen van je eigen leeftijd, terwijl hij
tegelijkertijd voor mij de autoriteit
van de oudere en meer ervaren man
had, zoals ik me voorstel dat een va
der dat heeft. Hij werd een soort
tweede vader voor mij en tegelijker
tijd een goede vriend. En hij scheen
ook zeer op mijn gezelschap gesteld
te zijn. Hij vertelde mij, dat hij een
zoon had gehad, die heel jong was
gestorven. Misschien vond hij in mij
iemand, 'aan wie hij zijn vaderlijke
gevoelens kwijt kon en nam ik de
plaats in van die vroeggestorven
zoon." Dahl hield even op en keek
de inspecteur aan. „U vindt dit na
tuurlijk allemaal sentimentele onzin
hè?" voegde hij er enigszins bitter
aan toe.
De inspecteur glimlachte zwakjes.
„Helemaal niet," antwoordde hij op
bijna verwijtende toon. „Ik krijg
steeds meer de indruk, dat u mij niet
aardig vindt, meneer Dahl."
Dahl keek hem met opgetrokken
wenkbrauwen aan.
„Werkelijk?" zei hij quasi-verwon-
derd.
De inspecteur zuchtte even.
„Millech had u dus verteld dat hij
u in zijn testament zou bedenken met
tienduizend dollar?"
„Er was helemaal geen sprake van
een testament." zei Dahl koel, „en
er was ook geen sprake van een gift.
Hij wilde mij a.s. herfst een rondreis
door Amerika laten maken. Ik zou
naar New York vliegen, daar een
auto kopen en via Chicago naar Los
Angeles reizen, waar Millech, naar
hij mij vertelde, vrienden had, die
hij mij wilde laten bezoeken. Of
schoon hij 't destijds niet met zo
veel woorden zei, kreeg ik de indruk
dat het niet een plezierreisje was, dat
ik op zijn kosten zou maken, maar
dat ik bepaalde opdrachten zou moe
ten uitvoeren. En het bedrag, dat hij
te mijner beschikking zou stellen, was
tienduizend dollar."
„Maar in plaats daarvan maakte
hij u tot een erfgenaam, alsof hij
er een voorgevoel van had, dat hij
zou sterven, voordat u die reis on
dernam. Is het niet zo?"
„Uw fantasie sleept u mee, inspec
teur," zei Dahl. „Millech deelde mij
mee, dat zowel het geld als bepaal
de instructies gedeponeerd waren bij
notaris Wallinger; dit voor het ge
val hij zelf niet bereikbaar zou zijn
op het tijdstip, dat ik mijn reis zou
aanvangen."
„Wat bedoelde hij daarmee?"
Dahl stond op en stopte zijn stomp
je sigaar, dat toch al enige tijd niet
meer brandde, in de asbak op het
bureau van de inspecteur.
„U houdt ervan om in het privé-
leven van andere mensen te roeren
hè?" zei hij op scherpe toon.
De blikken van de inspecteur en
Dahl kruisten elkaar.
„Integendeel, meneer Dahl, ik vind
het hoogst onaangenaam. Maar onge
lukkigerwijze is het hoogst nood
zakelijk voor iemand ni mijn beroep."
Dahl ging weer zitten.
„Meneer Millech had de gewoonte
om zich elk jaar enige maanden terug
te trekken," vervolgde hij., „een soort
rustkuur zou je het kunnen noemen.
Hij verbrak dan' elk contact met de
buitenwereld. Verdere bijzonderheden
kunt u van zijn dokter èn notaris Wal
linger te horen krijgen."
„Ik dank u voor een eerlijk ant
woord, zonder omwegen," zei de in
specteur. „Ik had al bepaalde inlich
tingen gekregen van onze eigen me
dische experts, die hem na zijn dood
onderzochten. Wie was zijn dokter?"
„Dokter Morelli," antwoordde Dahl
op doffe toon. „U kent waarschijn
lijk zijn naam en weet in welke ziek
ten hij gespecialiseerd is. Voor het
geval u dat niet weet, kan ik 't u
beter vertellen: hij wordt als een ex
pert beschouwd in het behandelen van
mensen, die soms wel eens wat te
veel drinken. Ik kan u echter ver
zekeren, dat meneer Millech in geen
enkel opzicht.
De inspecteur hief zijn hand op.
„Ik ken dokter Morelli heel goed,"
zei hij, „en de politie heeft veel waar
dering voor het goede werk dat hij
verricht. Zoals ik zei, ik had al in
lichtingen gekregen van onze eigen
medische experts. U behoeft geen ex
cuses te maken voor de gewoonten
van meneer Millech. Die doen ver
der niet ter zake."
Er heerste even een stilzwijgen, dat
Dahl verbrak. „Ik had er geen flauw
idee van dat ik in het testament van
Millech voorkwam, tot het moment
dat notaris Wallinger ons op de hoog
te stelde. Millech was zeer voorzich
tig in geldaangelegenheden en hij
heeft mij nooit laten merken dat hij
mij geld wilde nalaten."
„Juist, ik begrijp 't", zei de inspec
teur.
De telefoon rinkelde en Berg nam
de hoorn op.
(Wordt vervolgd)
ZELFS WIE NOG nooit in Zwitserland is geweest, kent
minstens de naam van één van de toppen van het Alpen
massief: de Jungfrau. Wie de top op eigen kracht wil be
dwingen, moet beschikken over ondernemingslust, vasthou
dendheid en een meer dan gewone durf. Voor de minder
ondernemende toerist bestaat er een gemakkelijker manier
om de Jungfrau tot op grote hoogte te bestijgen: de trein.
In een tijdsbestek van achttien jaar heeft men een tandrad
spoorweg aangelegd, waarlangs kleine treinstellen vanuit
Lauterbrunnen of Crindelwald bezoekers omhoog en omlaag
voeren. Onnodig te zeggen, dat men vanuit de steeds stijgen
de trein een onvergetelijk uitzicht heeft op de bergen en
dalen rondom. Na enige tijd gaat de trein een tunnel binnen
en een kwartier later komt hij eruit op het hoogst gelegen
station van Europa: Jungfraujoch, op 3457 meter, ruim twee
kilometer hoger dan de plaats vanwaar men is vertrokken.
HET 1JSMUSEUM van Jungfraujoch
doet zijn naam alle eer aan: letterlijk
alles is hier van ijs, trappen, muren, pla
fonds, zalen en uitgestalde voorwerpen.
Dicht bij de ingang staat een auto, com
pleet met stuur, zitbanken en dashbord.
De portieren kunnen niet open, maar
aan de achterkant is een opening, waar
door men in de wagen kan komen. Ver
der is er een compleet ingericht café met
een tapkast, tafels en stoelen, glazen,
flessen enzovoort. Iets verderop kan men
een ijspiano bewonderen, compleet met
twee kaarsenhouders. De pianokruk staat
uitnodigend klaar, maar het is niet raad
zaam er lang op te blijven zitten. Er is
een grote zaal, gesteund door ijszuilen,
die iets wegheeft van de spiegelzaal in
het paleis van Versailles. Óveral in de
ijsmuren zijn nissen gemaakt, waarin
grote vazen prijken, meestal gevuld met
dennetakken.
Ter hoogte van Jungfraujoch bevindt men zich in een mach
tige schitterwereld van louter ijs en sneeuw. Vlakbij rijzen
de pieken van de Mönch en de Eggishorn omhoog en daar
tussendoor kronkelen brede gletsjers waaronder de gletsjer
van Aletsch, de grootste van Europa, naar beneden. Hier
verlaat men de trein en gaat te voet verder. In de onmiddel
lijke omgeving bevinden zich een restaurant en twee hotels.
Ook is hier in de buurt het (niet voor publiek toegankelijke)
observatorium van Genève. Verderop gaat men een gang in
de bergwand binnen en komt dan terecht in een museum.
Het moge vreemd aandoen op deze hoogte een museum aan
te treffen, nóg vreemder is het wellicht dat er zich in dit
museum voorwerpen bevinden, die in de wereld een paar
kilometer lager doodgewoon zijn. Het enige verschil is, dat
wat hier staat gemaakt is vanijs.
DIT IJSPALEIS is gebouwd door twee
berggidsen, Alfred Gertsch en Christian
Bohren. Ze hebben een vol jaar nodig
gehad om alles uit te hakken. Daar er op
deze hoogte zowel 's zomers als 's win
ters een constante temperatuur heerst
van —2 graden, blijft hun werk onge
schonden bewaard. De enige bedreiging
voor hun museum vormt de gletsjer,
waarin alles is uitgehouwen, Hij beweegt
zich langzaam (aan de basis twee meter,
hierboven slechts tien centimeter per
jaar) in de richting van de vallei en
neemt het museum met zich mee. Maar
Gertsch cn Bohren maken zich geen zor
gen. Ze hebben uitgerekend dat ze pas
over tien jaar zullen moeten ingrijpen.
Dan zal er een nieuwe toegang tot het
museum gemaakt moeten worden.
Voorlopig is er dus niets aan de hand
en zullen de bezoekers van Jungfraujoch
onbezorgd kunnen genieten van een der
wonderlijkste musea van Europa.
Tc den hoest en Keelpii
Uitwerking frappante
Het eerste deel van een groot, drie
delig standaardwerk „De Wereld der
Planten", (uitgever is de firma W. Gaade
dat is geschreven door de hoogleraren
prof. dr. H. C. de Wit en prof. K. B.
Boedijn, is bij zijn verschijnen al een
groot succes, want van het eerste deel
„Hogere Planten 1" is de helft van de op
lage reeds verkocht. De belangstelling uit
het buitenland (het boek zal in eerste in
stantie in zeven landen verschijnen) is
dermate groot, dat de oplage van deel 2
al moest worden vergroot.
Prof. De Wit heeft een unieke verza
meling kleurendia's gemaakt van planten
uit alle delen der wereld. Deze opnamen
zijn benut als illustratie-materiaal voor
het boek. Door de internationale samen
werking kon worden bereikt, dat de prijs
uitzonderlijk laag is voor een werk van
deze allure. Na bijna drie jaar van zorg
vuldig werken kon de uitgave worden ge
realiseerd. In de loop van 1964 zullen ver
talingen verschijnen in Duitsland, Frank
rijk, Italië, Engeland, Spanje en Denemar
ken, terwijl te verwachten is dat het nog
zal verschijnen in de V.S., Zweden, Noor
wegen, Finland, Polen, Hongarije, Joego
slavië en Japan. Het boek, dat buiten
gewoon goed is verzorgd, heeft 1200 af
beeldingen, waarvan 470 in kleur.
Een grote vaas en een wijnvat in het
museum van Jungfraujoch. Alles is hier
van ijs.
id
Het project Gemini, opvolger van het
in 1963 voltooide project Mercury, zal voor
de Amerikanen de weg openen naar de
maan en naar bemande ruimtestations.
Astronauten zullen ermle leren, zich in de
ruimte te bewegen het is als het ware
de springplank voor moeilijker en groter
projecten.
Horizontaal: 1. stad in Duitsland aan de
Fulda, 5. haak met ring om balken te kan
telen, 10. jongensnaam, 12. soort van hert,
13. rivier in Rusland, 15. gezond (Eng.), 17.
hoogte nabij een moeras, 18. meisjesnaam
20. overal, 22. slede, 23. voorzetsel, 25
landbouwwerktuig, 26. staatsbedrijf (afk.),
27. meteoorsteen, 31. muzieknoot, 32. ne
venschikkend voegwoord, 34. mannelijk
beroep, 41. telwoord, 42. radio omroep
(afk.), 43. titel (afk.), 44. rivier in Italië, 45.
onvriendelijk mens (Z.N.), 47. slank (Z.N.),
49. rivier in Nederland, 51. meisjesnaam,
53. berg bekend uit de bijbel, 55. tijdreke
ning, 58. buitenhaven, 59. oplopende vlak
te, 60. zes blaadjes postpapier.
Verticaal: 1. een der Ver. Staten, 2. vlak-
CO". MABlfN TOONOfl
57 Toen Joris Goedbloed begreep, dat de riolist Blub
zo slim was geweest om de hut uit te glibberen en zijn
belagers er in op te sluiten, straalde hij van genoegen.
„Zo uw uiterlijk mij al ooit wansmakelijk voorkwam,
amoebale vriend", zei hij, dan is dat vergeten nu uw
stralende intelligentie zich doet kennen. Persona grata
in co~pora sana, merkten onze klassieke voorgangers
in dit verband reeds op. Ik voorzie een vruchtbare sa
menwerking met u; ook uw voorkomen begint trou
wens meer en meer te worden, wat ik me er van
voorstelde. Maar laten wij ons even bezighouden met
uw gevangenen"Dat waren de onfortuinlijke spionnen
Slinkovitch en Binkovitch, die zich radeloos achter het
venstertje verdrongen. „Heren, heren," aldus Joris,
„gij doet mij verdriet. Daar wildet ge u in mijn af
wezigheid meester maken van mijn assistent Blub! Dat,
heren, is niet alleen in strijd met onze afspraak, maar
ook met de moraal; en waar moet het heen met de
wereld als er zelfs in óns beroep geen moraal meer
is?" Daar wisten de spionnen niet veel antwoord op.
„Chroet," mompelde Slinkovitch. „Sof," prevelde Bin
kovitch. Wie op dat ogenblik ook nog niet veel antwoord
wist, was Panda, die door referendaris Vergeel werd
ingewijd in de geheimen van zijn nieuwe vak, en
vond, dat daar veel moeilijke woorden aan te pas kwa
men. „En dit is nu," verklaarde de dienstchef, hem
een vertrek invoerend, „de departementale geheimen
kelder. Hierin wordt dus niet bewaard, wat geheim is,
maar alleen wat zeer geheim is, hoogst geheim, ui
terst geheim of geheim geheim."
temaat, 3. godheid der Hindoes, 4. voeg
woord, 6. klaar, 7. cilindervormig slagin
strument, 8. telwoord, 9. verzoekschrift, 11.
voedsel, 14. hoekpijler, 15. muzieknoot, 16.
scheik. element (afk.), 17. eertijds hoofd
bestuurder van de republiek Venetië, 19.
keurig, 21. steensoort, 24. ontkenning (Eng.)
27. masker, 28. priem, 29. cilindervormig
voorwerp, 30 kever, 33. vorm waarin
vruchtbomen geleid worden, 35. god der
liefde, 36. gesloten, 37. afnemend getij, 38.
vaarwel. 39. oorlogsgod, 40. schikgodinnen
(Germ. Myth.), 45. voegwoord, 46. vreemde
munt (afk.), 47. oude Egyptische zonnegod,
48. vreemde munt, 50. vlaktemaat, 52. pers.
voornaamw., 54. aardsoort, 56. uitroep, 57.
voorzetsel.
Oplossingen, uitsluitend per briefkaart,
dienen voor donderdag a.s. in ons bezit te
zfjn.
Ook van militaire zijde is er interesse
in verband met opleiding van lucht
machtpiloten maar óók omdat dit ruim
tevaartuig zijn koers in de ruimte kan
wijzigen, hetgeen de observatie van eigen
en andermans satellieten mogelijk maakt.
President Johnson heeft kortgeleden mi
nister van Defensie, McNamara, gemach
tigd de luchtmachtplannen voor een ruim
testation goed te keuren. Gemini zal hier
in een belangrijke rol spelen.
Hét grote vraagstuk dat nu moet wor
den opgelost is het enteren in de ruimte
en het aaneenkoppelen van twee ruim
tevaartuigen. Op papier en met behulp
van rekenmachines is al aangetoond hoe
het moet, maar de manoeuvre is in wer
kelijkheid nog niet uitgevoerd.
De Amerikanen hebben deze techniek
nodig in hun maanexpeditie, het project-
Apollo. De Russen hebben het al twee
keer geprobeerd met hun Wostok-satellie-
ten. In het voorjaar komt er weer een
Russische .poging.
De eerste bemande Gemini-capsule zal
hiertoe een kleine satelliet meevoeren in
zijn baan om de aarde, de satelliet ont
koppelen om hem later op te sporen en
te enteren. In 1965 volgt dan een poging
met een Agena-D raket, die afzonderlijk
wordt gelanceerd.
Men is achter op het tijdschema door
moeilijkheden met de Titan-2, de lanceer-
raket. Tijdens de start komen er trillin
gen voor in verticale richting, die de as
tronauten erg hinderen tijdens het eerste
deel van hun vlucht, een euvel dat nu ten
dele is verholpen door dempend materiaal.
De Gemini-capsule is gebouwd volgens
hetzelfde principe als de Mercury-capsu
les. Het is een conisch gevormde cabine
met aan de basis een hitteschild, ter be
scherming van voertuig en bemanning te
gen de grote wrijvingshitte bij terugkeer
in de atmosfeer.
In technisch opzicht is deze Gemini-cap
sule minder gecompliceerd dan de Mer
cury-capsule. Er is minder automatie in.
Er wordt meer overgelaten aan de astro
nauten. Het instrumentarium is zo gemon
teerd dat men het van buiten af, via lui
ken, kan bereiken. De Gemini-capsule be
staat uit vier hoofddelen te weten:
a) een uitrustingssectie met onder ande
re de besturingsraketten voor de enter
manoeuvre;
b) het remgedeelte met de vier krachti
ge remraketten, te gebruiken aan het ein
de van de vlucht, na het afwerpen van
sectie A;
c) het bemanningsverblijf, met bestu
ringsraketten in het cylindrische gedeel
te;
d) de sectie, die eerst wordt afgesto
ten en later weer geënterd. Ze bevat een
radar-installatie, parachutes en een para-
of zweefvleugel om landing in glijvlucht
mogelijk te maken.
De zwarte pijlen geven de richting aan,
waarin de stuurraketten worden afge
vuurd. Het warmteschild bevindt zich di
rect achter de astronauten. De delen A
en D worden tijdens de vlucht terug naar
de aarde afgeworpen. A. vóór het afrem
men en D vlak vóór ontplooien van de
paravleugel.
JOHNSON CITY (Texas) (Reuter)
President Johnson heeft bekendgemaakt
dat hij overweegt de programma's voor
het kern- en ruimteonderzoek met ver
scheidene honderden miljoenen dollar in
te krimpen. Het Amerikaanse plan om te
gen 1970 een mens op de maan te laten
landen zal echter niet worden opgegeven.
De president zei de begroting voor het
belastingjaar 1964-1965 die deze maand zal
worden ingediend, op omstreeks 100 mil
jard dollar te willen houden. De begroting
voor de landbouw zal worden verlaagd.
