Misdaad
in
Stockholm
PANDA EN DE MEESTER-RIOLIST
Rumoer rond standbeeld
van Russisch dichter
Omstreden tango na
een halve eeuw nog
bijzonder populair
A OSRAM
i
DINSDAG 14 JANUARI 1964
11
pr///////////j
Ofts vervolgverhaal
door N. Edward Werner
(naar het Zweeds)
m/m/mm/h
lampen
■B). «w»
ji 4* rtl' -m
50)
Dahl huiverde even. Hij luisterde
gefascineerd naar Moira's verhaal,
maar tegelijkertijd trachtte hij wan
hopig meer geluiden uit de hal op te
vangen. Want hij was er bijna zeker
van, dat hij daar iemand had horen
bewegen.
Moira Millech sprak door, zelfver
zekerd en kalm. Haar bekentenis ver
toonde geen spoor van ziekelijk exhi
bitionisme, zoals vaak bij misdadi
gers wordt aangetroffen. Toch ver
moedde hij dat het aanwezig was
achter de nuchter vertelde feiten en
omstandigheden, die tot haar geweld
daden leidden.
„Na de oorlog kreeg ik toestemming
om naar Amerika te gaan. Ik logeer
de bij vrienden van vader in San
Fernando Valley, maar het was daar
een tamme bedoening na Denemarken
tijdens de bezetting. Ik zocht en vond
ander soort vrienden, maar het was
puur toeval dat ik betroken raakte
bij een bende, die in verdovende mid
delen deed, juist op het moment dat
deze werd opgerold. Vader kwam 't
te weten en ik kreeg van hem een
ultimatum: óf thuiskomen en onder
zijn toezicht leven, óf daar helemaal
op eigen benen. Ik gaf er voorkeur
aan hierheem te komen om te trach
ten met hem te praten. Vlak voor
dat ik uit Los Angeles vertrok, ont
moette ik een diplomaat. Hij had een
bezoek gebracht aan zijn geboorte
stad en ging terug naar zijn post in
Finland. We besloten de reis samen
te maken. We namen de boot en gin
gen na aankomst per auto van Go
thenburg naar hier. Ik schreef aan
vader dat ik per vliegtuig zou komen,
maar ik vermeldde er niet bij met
wélk vliegtuig. Ik zag vader op zon
dagavond in de bar van het Grand
Hotel. Hij zat te praten met twee an
dere mannen. Ik ging naar een tele
fooncel, beschreef hem en zijn ge
zelschap, en ik kreeg hem aan de te
lefoon.
Enkele ogenblikken later bracht
hij mij de duplicaat-sleutels van zijn
flat, waarom ik gevraagd had. Ik
voegde me weer bij mijn Amerikaan
se vriend. We.eh.gingen samen
naar bed en toen hij in slaap was
gevallen, sloop ik weg. Ik kwam on
geveer 2 uur 's morgens in deze flat.
Vader kwam enkele ogenblikken la
ter. Hij had een beetje té veel ge
dronken en verklaarde dat de man
nen, met wie hij had zitten praten,
schurken waren, die het op zijn geld
voorzien hadden. Daarna begon hij
mij uit te schelden. Hij sprak over
dingen, welke we volgens een ou
de afspraak zouden vergeten. Na
een uur had ik er schoon genoeg van.
Toen hij naar de badkamer ging,
zocht ik naar zijn pistool, dat hij al
tijd in een la van zijn bureau be
waarde. Toen hij in de kamer terug
kwam, deed ik iets dat ik al sinds
jaren had willen doen. Hij keek zo
verrast en stom, toen het schot af
ging! Precies dezelfde dwaze uit
drukking, die ik op het gezicht van
anderen in diezelfde situatie had ge
zien."
Moira hield even op en keek op
haar horloge. Ze vervolgde haar ver
haal, maar sprak opeens veel snel
ler.
„Ik ging terug naar mijn Ameri
kaanse vriend, maakte hem wakker
en begon met hem te praten. Hij had
er geen idee van, dat ik weg was ge
weest. Hij was volkomen in mijn ban
en bovendien had ik een slaappil in
zijn laatste drankje gedaan. Het
drong opeens tot me door dat ik die
duplicaat-sleutels nog in mijn bezit
had en ik besefte dat ik die moest
terugbrengen. Ik zorgde ervoor, dat
mijn Amerikaan nog iets dronk, en
hierna viel hij prompt in slaap. Ik
ging wéér naar deze flat, hèt was niet
ver. Het was niet prettig er terug te
komen en ik kon vaders sleutelring
niet vinden. Toen ik op hem zocht,
kreeg ik bloed aan mijn handschoenen.
Ik vond één van zijn sigaren half op
gerookt, in een asbakje in de hal. Ik
stak de sigaar aan en deed een paar
trekjes, terwijl ik door de flat wan
delde. Die sigarenlucht zou de zaak
nog mysterieuzer maken, dacht ik.
Ten slotte ging ik weer weg. De du
plicaat-sleutels en de rest van de si
gaar gooide ik in de w.c
„En wat zei je Amerikaanse vriend
toen je terugkwam?" zei Dahl op lui
de toon. Hij zou er thans op durven
zweren, dat zich in de hal niemand
ophield.
„Hij sliep als een blok. Hij zou
zich waarschijnlijk verslapen hebben
en zijn vliegtuig naar Helsinki heb
ben gemist, als ik hem niet met veel
moeite wakker had gekregen. Hij was
ervan overtuigd dat ik de hele nacht
bij hem was geweest. Voor een man
met zijn mentaliteit zou het stellig
heel vernederend zijn geweest, om
dat niet te geloven."
Moira Milech glimlachte even, hau
tain en minachtend.
„En toen?"
„Ik wuifde hem uit op het vlieg
veld, belde vervolgens Borgsten op en
zei dat ik zo juist was aangekomen.
De rest weet je."
„Waar was het wapen al die tijd?
In je koffer?"
„O nee, daar durfde ik het niet te
bewaren. Mijn bagage was aan boord
doorzocht. Ik begrijp nu, dat het
Marsh was, die dat deed. Ik weet dat
je hem ontmoet hebt. Borgsten ver
telde me dat."
„Ik heb hem inderdaad gesproken.
Waarom zou hij speciaal jouw baga
ge willen onderzoeken?"
„Misschien dacht hij dat ik zou
smokkelen met behulp van mijn di
plomaat. Politiemensen hebben soms
van die bespottelijke ideeën. Ik heb
dat pistool dus bij me gehouden,
meestal droeg ik het in mijn hand
tas."
„Ook op je vaders begrafenis?"
„Ja, ook op de begrafenis van mijn
stiefvader."
„Maar toen je Karin had doodge
schotenDe politie doorzocht de
hele flat en heeft stellig ook jou ge
fouilleerd. Mij hebben ze dat in ieder
geval wél gedaan."
„Ze hebben mij inderdaad gefouil
leerd, maar het wapen was toen vei
lig verborgen in het vuilnisvat van
de Borgstens. Ik schoot Karin neer,
omdat ze dreigde mij te zullen aan
geven als een mogelijke verdachte in
vaders moordzaak en de vreemde ver-
dwijning van Volmer Jensen. Ze uitte
deze bedreiging, toen Borgsten even i
weg was gegaan om sigaretten te ha- 3
len. Na Karin te hebben neergescho- 3
ten, wikkelde ik het wapen in een 3
paar zakdoeken, deed het vervolgens 3
in een papieren zak, die ik vond, en S
liet het in de vuilniskoker vallen. Toen j
Keiler vanmorgen in de flat mijn kof-
fer ging halen, maakte ik van de ge-
legenheid gebruik om de papieren zak
met inhoud uit het vuilnisvat in de S
kelder op te vissen. De vuilnisman-
nen waren er gelukkig nog niet ge-
weest."
,,'n Riskante zaak," zei Dahl.
„Riskant, ja, maar het lukte en het 8
resultaat, dat ik heb bereikt, is zeer 3
belangrijk: ik heb nu mijn vrijheid en 3
niemand kan me meer iets doen. Ik
moet thans voortmaken. Het is jam- N
mer dat we het niet samen ééns kon- J
den worden. Ik mocht je graag."
Ze kwam dichterbij en Dahl besefte
maar al te goed wat dit betekende.
Hij voelde zich stijf van het almaar
in dezelfde houding zitten. Wat er ver
volgens voorviel, gebeurde zó snel,
dat hij het nooit in detail zou kunnen
navertellen. Hij hoorde een geluid als
of een fietsband sprong, daarna het
geluid van een metalen voorwerp, dat
tegen iets anders stootte, dan een dof
fe bons, en even later drong het tot
hem door dat Moira Millech met uit
gestrekte arm vóór hem stond, maar
dat er in haar hand niéts te zien was.
Ze keek met een stomverbaasde blik
naar haar uitgespreide vingers. Zó
moesten haar slachtoffers haar heb
ben aangekeken, volgens haar eigen
lugubere beschrijving.
Met diezelfde verbaasde blik draai
de ze zich om naar de deur, waar
door een man de kamer was binnen
gekomen. Hij was klein en tenger,
maar zijn bewegingen waren vlug en
soepel. Hij liep snel langs Moira Mil
lech heen, bukte zich en raapte van
de grond iets op, dat hij in zijn jas
zak stopte. Voordat hij zich uit zijn
bukkende houding had opgericht, was
Moira al uit de kamer verdwenen.
Haar hoge hakken tikten op het par
ket in de hal, maar de tengere man
deed geen poging haar te volgen.
(Wordt vervolgd)
EEN SOMBERE dreiging hing, in de eerste jaren van deze
eeuw, boven de vermaakscentra van vele wereldsteden. Een
schandaal was losgebarsten en de kranten voorzagen een golf
zedeloosheid, bandeloosheid en schaamteloosheid die alle etisch
normbesef dreigde weg te spoelen. Dat schandaal was de tango.
De „betere kringen" kwamen in verzet. Kerken en koningen
namen maatregelen. Maar de tango liet zich niet verdringen.
Zelfs niet door de grootste vijand van alles en iedereen: de tijd.
Thans, precies vijftig jaar nadat deze dans voor het eerst in ons
land werd gedemonstreerd, lijkt het einde van haar dagen nog
lang niet in zicht. Over de oorsprong van de tango lopen de
meningen sterk uiteen. Vermoedelijk moet zij worden gezocht
in de tijd van de slavenhandel. De nieuwe ritmes die van de
negerplantages opklonken hebben namelijk, vermengde met de
muzikale tradities der creolen, omstreeks 1870 sterk hun stem
pel gedrukt op de muziek in Cuba, waar ongeveer tezelfdertijd
de habanera ontstond. Deze dans veroverde, als de fandango in
korte tijd de gehele oostkust van Zuid-Amerika en heeft, zegt
men, model gestaan met de tango.
In de havenkroegen van Buenos Aires,
verzamelplaatsen van zeelieden uit alle
delen van de wereld, gaucho's, avonturiers
en andere uitzonderlijk ruwe lieden, zette
de nieuwe dans zich schrap voor zijn eer
ste sprong over zeeën en oceanen. Men
behoeft geen groot mensenkenner te zijn,
om te kunnen inzien dat de vurige tango,
die hier in de donkere, temperamentvolle
vrouwen verleidelijke pleitbezorgsters
vond, de mannen van de zee eenvoudig
buiten zichzelf bracht.
En menig schip dat het anker lichtte en
wegvoer uit Buenos Aires, nam het ritme
van de tango op zijn reis mee.
Parijs
Zo drong de dans al gauw door ln de
zeemanskroegen van
vooral in Spanje.
vele havensteden,
Maar nergens anders dan in deze weinig
rooskleurige gelegenheden kreeg zij een
voet aan de grond. Haar slechte afkomst
speelde haar parten. In vele landen ver
wekte iedere poging om haar ingang te
doen vinden in beschaafder milieus, stor
men van verontwaardiging en afschuw.
Vorsten vaardigden edicten uit en er
werden kerkelijke banvloeken uitgespro
ken over de nieuwe, schandelijke dans
die de laagste menselijke instincten wak
ker riep.
Ook in de nette dancings van Argen
tinië was de tango taboe, maar zij liet
zich niet stuiten. Alle verordeningen en
maatregelen ten spijt drong zij in 1910
door tot aan de poorten van Parijs. En
zie, de lichtstad, die zich in de uitgaande
wereld al lang mocht verheugen in de
reputatie een verlichte stad te zijn, be
groette de dans uit het verre Zuid-Amerika
met groot enthousiasme.
Rudolf Valentino
De enigszins bijgeschaafde vorm waarin
de tango in de Franse hoofdstad werd
gepresenteerd, deed de tegenstand elders
snel afbrokkelen. Als een symbool van
zuidelijke vitaliteit en levenslust door
kruiste de tango het oude, statige Europa.
In 1911 bracht zij Tsaar Nicolaas II van
Rusland in pure extase en twee jaar later,
in januari 1913, deed zij haar intrede in
ons land. In die tussentijd had de tango
Het valt voor zebra's niet mee om in
de sneeuw op de benen te blijven.
Deze dieren in de dierentuin van
Boedapest hebben er tenminste veel
moeite mee.
Rond de oprichting van een standbeeld
voor de Oekrainse dichter Taras Sjevts-
jenko die de eerste helft van de 19e eeuw
leefde heeft zich in de Amerikaanse fe
derale hoofdstad Washington een 20ste
eeuwse controverse compleet met koude
oorlog aspecten ontwikkeld.
De plannen voor het oprichten van het
standbeeld schenen tot eind vorig jaar
geen mogelijkheden te ondervinden. Het
Amerikaanse Congres gaf in 1960 toestem
ming om het beeld in een park te Washing
ton te plaatsen.
is het feit dat ook de Sovjet-Unie vóór de
oprichting van het standbeeld is, omdat
Sjevtsjenko anti-tsaristische poëzie schreef.
In de Sovjet-Unie staan 1.620 standbeel
den van hem terwijl ook openbare gebou
wen en andere instellingen naar hem ge
noemd zijn. De Russische ambassade
heeft kenbaar gemaakt, dat zij gaarne zou
deelnemen aan eventuele plechtigheden bij
de oprichting van een standbeeld van Sjev
tsjenko in de Amerikaanse hoofdstad.
In september 1963 werd de plaats aan
gewezen waar het standbeeld zou komen,
waarop twee bladen (waaronder de Wash
ington Post) de juistheid van het project
in twijfel gingen trekken.
De plancommissie van de stad Washing
ton zal volgende maand op verzoek van
een der commissieleden bijeenkomen om te
overwegen of de toestemming tot oprich
ting van het standbeeld moet worden in
getrokken.
heel wat aan prestige gewonnen, want
het was in een drietal voorname restau
rants in Den Haag, in die dagen niet
bepaald een stad zonder hooghartige te
rughoudendheid, waar de eerste demon
straties plaatsvonden.
Kort daarop volgde Amsterdam.
Maar de grote dagen van de tango
waren nog niet aangebroken. Zij kwamen
in de twintiger jaren. In Amerika ver
overde een onwaarschijnlijk mooie jonge
man het witte doek en daarmee de harten
van miljoenen vrouwen: Rudolf Valen
tino.
In één van zijn films speelde de tango
een voorname rol en hoewel het maar
een slap aftreksel was van hetgeen des
tijds in de kroegen van Buenos Aires
werd gepresteerd, raakte de dans daarna
geweldig in zwang.
In 1932 werd zij door de Engelse dans-
leraren gestandaardiseerd en daarmee
was ze ingelijfd in het boek der etikette.
Rode rozen
Zonder de tango als dans tekort te
willen doen, lijkt het waarschijnlijk dat
haar langdurige populariteit in de bal
zaal toch voor een aanzienlijk deel is
te danken aan de rol die haar ritme is
gaan spelen in het wereldje van de lichte
muziek. Wat men graag hoort, wordt nu
eenmaal graag gedanst. Vooral in de
Duits sprekende landen kwam de tango
prachtig te pas in de kraam der roman-
tische-liedjesschrijverij. Karrevrachten ro
de rozen zijn over onze hoofden uitge
stort en er wilde ma-r geen einde komen
aan de zwoele zomernachten met rode
lippen, ruisende palmen en zachte gitaar
muziek. Wij hebben kennis gemaakt met
een zwarte zigeuner, met Laila en met de
beklagenswaardige Tamara, die zo bitter
weende omdat haar geliefde, in zijn func
tie van zeevarende, weer dringend het
ruime sop moest kiezen.
Maar ook wat ons tegenwoordig door
prachtige orkesten in perfecte arrange
menten als de Argentijnse tango wordt
gepresenteerd, verschilt heel wat van de
muziek die omstreeks de eeuwwisseling,
meestal alleen met behulp van een ban
doneon (trekharmonica) en een gitaar, in
de kroegen van Buenos Aires weerklonk
en veel minder melodieus was.
De tango bood de componisten de mo
gelijkheid, zich aan te passen aan het oor
van de luisteraar.
Daardoor is haar ritme in trek gebleven.
En op het ogenblik, nu Latijns-Ameri
kaanse dansen en melodieën weer favoriet
zijn met name in de Engels sprekende
landen, beleeft zij weer een hoogtij.
Alles en iedereen in Tokio bereidt
zich voor op de komende Olympische
Spelen. In de befaamde theehuizen
van de Japanse hoofdstad bekwamen
sierlijke geisha's zich onder leiding
van een Europeaan in het spreken
van de Engelse taal om de buiten
landse gasten straks op gepaste wijze
te kunnen verwelkomen. Engels is de
„voertaal" van de Spelen en vele
honderden gidsen, politiemannen en
spoor- en buspersoneel in Tokio zijn
dan ook al ijverig aan het studeren
op de moeilijke klanken van deze
wereldtaal. Zij zullen een vocabu
laire van ruim 200 woorden „Basic
English" moeten beheersen.
85. „Toelichtingsaanvulling op uw dienstvervullings-
tooster is verder overbodig," meende Referendaris Ver
geel, nadat hij BIub de deursleutels had overhandigd.
„Sluit goed af. Laat geen vreemden binnen. Sla alarm
bij onraad." Het valt misschien op, dat hij wat kortaf
was, maar men moet niet vergeten dat zijn verplichte
dagtaak al drie minuten geleden beëindigd was, zodat
alles wat hij nog zei feitelijk overwerk was een be
zigheid, die hij uit principiële overwegingen sterk af
keurde. Voor Blub maakte dit geen verschil; die zei al
leen maar „Blub", liet zich gewillig naar binnen schui
ven en sloot netjes de deur zoals dit een goed nacht
waker betaamt. De referendaris schreed dan ook met
een gerust gemoed heen om zich te gaan wijden aan
datgene, waar referendarissen zich in hun vrije tijd
aan wijden; maar nog voordat hij uit het gezicht ver
dwenen was trad Joris Goedbloed op het nu zo hecht
gesloten gebouw toe. „Als overtuigd democraat," zo
sprak deze tot zichzelf, „keur ik het bestaan van natio
nale geheimen ten stelligste af. De staat dient niets ver
borgen te houden voor een ordelievend, stemgerechtigd
en belastingplichtig burger als ik; dat immers zou tot
dictatoriale bedilzucht kunnen leiden! Ik sta volledig
in mijn recht wanneer ik mij de staatsgeheimen eigen
maak, want, nietwaar; de staat, dat ben ik, zoals een
ander groot democraat eens opmerkte!" Steunend op
deze overwegingen, klopte hij met een gerust hart aan.
Krachtens de wet, die door het Congres
aanvaard werd, kan het standbeeld alleen
met goedkeuring van deze plancommissie
worden opgericht.
De oprichting van het standbeeld staat
onder auspiciën van de Oekrainse vereni
ging in de Verenigde Staten. Dit is eer,
sterk anti-communistische groep van Oe
krainse Amerikanen, die streven naar on
afhankelijkheid van de Oekraïne.
Zij zien in de dichter Sjevtsjenko het
symbool van de Oosteuropese onafhanke
lijkheid.
Wat de zaak echter ingewikkeld maakt,
