Misdaad
in
Stockholm
Erepalm voor trouwe hoeders van
Australië's 150 miljoen schapen
A
péi
Recreatieve voorzieningen
zijn in voorbereiding
PANDA EN DE MEESTER*RIOLIST
MEER LICHT" VOOR AMSTERDAM
•0
Beste herdershonden meten
jaar hen krachten in Canberra
Amsterdams
x
x
Allerlei
17
WOENSDAG 15 JANUARI 1964
Ons vervolgverhaal
door N. Edward Werner
(naar het Zweeds)
ia—I
immmmnmh
vmmmmmm/i
99
Energiebedrijf gaat 33
miljoen investeren
Einde
van een
tijdperk
X
Europapleinvrees
Nieuwe schouwburg
T.v.-bank
r<Ttt-
i
„Ze kan niet wegkomen," mompel
de hij.
Dahl hoorde de voordeur met een
bons dichtslaan.
„Waar is de telefoon?" vroeg de
man.
Dahl staarde hem sprakeloos naar
de hal en hoorde de ander de politie
waarschuwen. Even later kwam hij
de kamer weer binnen. Dahl begon
enigszins van zijn verbazing te beko
men. Want dit was het „oude" man
netje met de ouderwetse kleren, dat
Dahl al enige malen eerder tegen het
lijf was gelopen. Kort geleden nog
's nachts en de volgende morgen in
alle vroegteDe tengere man glim
lachte Dahl toe. „Hoe voel je je, jon
geman? Je hebt geluk gehad, erg
veel geluk", zei hij.
„Wie bent u eigenlijk?" bracht Dahl
er met moeite uit.
HOOFDSTUK XX
„En wie wès die „oude man"?"
Het was Ingrid Rydell, die deze
vraag twee dagen later aan Gunnar
Dahl stelde, toen ze samen op het
dakterras van een groot restaurant za
ten. Dahl schoof zijn bord weg, haal
de zijn schouders op en glimlachte.
„Een man van het tweede plan, ook
al speelde hij toevallig dan een be
langrijke rol in mijn leven. Hij heeft
in het Amerikaanse leger gediend ge
durende de eerste wereldoorlog en zat
in hetzelfde regiment als Carl Marsh.
Na die oorlog gingen ze beiden bij de
politie werken. Maar Gustafsson zo
heet die oude man kreeg het hard
te verduren. Hij werd vijftien jaar ge
leden bij een razzia op smokkelaars
van verdovende middelen in de haven
van San Francisco bijna om het leven
gebracht. Hij werd vastgehouden in
een kleine ruimte op één van de bo
ten, waar die smokkelaars hem
trachtten te vergassen. Op het laatste
nippertje werd hij uit zijn benarde po
sitie bevrijd, maar hij liep zoveel let
sel op, dat hij voor zijn werk onge
schikt werd. Hij nam ontslag en gaf
er de voorkeur aan naar Zweden te
rug te keren. Toen Marsh deze kant
uitkwam, nam hij contact op met zijn
oude vriend. Gustafsson kreeg de
waarschuwing, dat er vreemde dingen
te verwachten waren. Hij was op zijn
hoede en keek goed uit zijn ogen. Het
was jammer, dat hij die waarschu
wing niet éérder kreeg, vóór Millechs
dood. Dan zou hij juffrouw Millech
waarschijnlijk gezien hebben. Maar.
dat zou op zichzelf nog geen bewijs
zijn geweest dat zijIk kwam die
zondagnacht óók laat thuis."
„Maar om haar vader te vermoor
den, of haar stiefvader, wat hij dan
misschien wasIngrid Rydell
maakte haar zin niet af en zuchtte
even. „Wat denk je dat haar te wach
ten staat?" vroeg ze een ogenblik la
ter. Dahl had zijn koffiekopje leegge
dronken en keek zoekend rond naar
een kelner. Er was niet veel tijd meer
over van zijn lunch-pauze. Hij haalde
even zijn schouders op. „Wat haar te
wachten staat?" herhaalde hij. „Wel
ehze heeft al gekregen wat haar
toekomst.'' „Hoezo? Werd ze
„Misschien hoorde je 't zaterdag
avond via de radio, en waarschijnlijk
heb je er gistermorgen ook in de
kranten over gelezen." Ingrid Rydell
staarde hem niet-begrijpend aan. „Er
was een bericht over een auto, die
niet ver van hier van de kade het
water inreed, met opzet of door een
noodlottig toeval." Ingrid haalde even
diep adem. „Bedoel je dat geval van
die Amerikaanse toeriste? Dat onge
luk?" „De politie vond het beter, dat
het op die wijze werd gepubliceerd,"
zei Dahl. „De politie had niet veel tijd
nodig, na het alarm van onze „oude
man" Gustafsson, om Moira Millech
op het spoor te komen. Ze was ge
vlucht naar de flat, waar haar Ameri
kaanse vriend uit Helsinki had gelo
geerd. Hij had haar blijkbaar de sleu
tels gegeven; waarschijnlijk was het
zijn plan om haar spoedig weer op te
zoeken. Ze haalde de auto uit de ga
rage, maar ze kwam er niet ver mee.
Al gauw merkte ze, dat een politie
auto haar achtervolgde. Ze trapte op
haar gaspedaal en reed als een wilde
de weg langs het water op. Ze merk
te' niet tijdig op dat de kade naar
rechts afboogze vloog rechtuit
het water in, en toen
Dahl maakte een gebaar met zijn
handen. „Wat ontzettend," zei Ingrid
Rydell zacht. Dahl had intussen de
aandacht van de kelner weten te
trekken en hield de lege koffiekopjes
op. De kelner glimlachte, knikte en
haastte zich weg om méér koffie te
halen. „En Borgsten?" vroeg Ingrid,
„hoe is hij?" „Een beetje beter, maar
niet veel. De doktoren denken dat het
weken zal duren voordat hij van de
schok hersteld zal zijn. Geen wonder!
Moira's praatjes over twijfelachtige
affaires van Borgsten in Kopenhagen
bleken op pure fantasie te berusten.
Zij zelf blijkt echter betrokken te zijn
geweest in een transactie van twijfel
achtige allure. Er zat wél enige waar
heid in haar verhaal, dat Karin Borg
sten en Volmer Jensen goede vrienden
zijn geweest, ook al waren ze nooit
verloofd. Jensen, die Moira gedurende
de bezetting had gekend, vermoedde
waarschijnlijk, wie er in de moord op
Millech de hand had gehad. Hij las
mijn naam in de kranten en besloot
met mij contact op te nemen. Borg
sten was natuurlijk verbaasd, dat zijn
oude rivaal plotseling ten tonele ver
scheen en naar zijn kantoor opbelde."
„Maar de politie? Welk excuus
maakt de politie, dat ze er niet achter
kwam?"
(Slot volgt)
Een moeilijk onderdeel van de wedstrijd
De collie moet nu drie van zijn zes
koppige „wedstrijdschapen" binnen de
omheinde ruimte links drijven en daar
na de andere 3 in een tweede „kraal",
die men op de achtergrond rechts ziet.
SCHAPEN zijn naar veler mening
domme en leidzame dieren. Iedere
herder weet echter, dat dit een mis
vatting is. En een ervaren herders
hond zou (als hij kon praten) waar
schijnlijk nog meer verhalen kunnen
vertellen over sluwe, lastige, weer
spannige en plagerige schapen dan
zijn baas.
Drentse, Beierse en Australisch
herders hebben ons aan de hand var,
tal van voorbeelden duidelijk ge
maakt, dat er heel wat komt kijker,
om een kudde schapen bijeen te hou
den. Zonder schaapshond is dat voor
een herder zelfs vrijwel onmogelijk.
Maar een herderskond kan het zo
nodig ook zonder herder wel pres
teren, mits het dier de eigenschappen
heeft die een goede schaapshond ken
merken, en goed afgericht is.
EEN HERDER moet, waar ook ter we
reld hij zijn schapen hoedt, weten, wat
een goede herdershond precies kan pres
teren. Hij moet voorts zijn honden een
goede opvoeding kunnen geven, dus kun
nen africhten. De typische „herdersken
nis" is vooral van grote waarde in Au
stralië, omdat dit „verre zuidland" met
zijn meer dan honderdvijftig miljoen scha
pen het rijkste schapenland is. Wol is bij
verre het belangrijkste Australische vee
teeltproduct. Dat dit zo is, danken de
vijftig miljoen Australiërs, mede aan de
vele goede herders en herdershonden, die
het allesbehalve domme schaapdom ver
zorgen en bijeenhouden. Het spreekt dus
vanzelf, dat de Australische „schapenba
ronnen" van wie velen kudden bezitten
van tienduizenden woldragers, bijzonder
veel zorg besteden aan de fok, de verzor
ging en de dressuur van hun viervoetige
helpers.
- w.: -
Bij de grote waterstaatswerken, die in
ons land in voorbereiding en uitvoering
lijn, kan een grote oogst van recreatieve
voorzieningen worden verwacht, zo wordt
in een publikatie van het ministerie van
Verkeer en Waterstaat medegedeeld. Ver
wezen wordt naar hetgeen reeds is ge
publiceerd over de recreatieve voorzienin
gen, die zullen ontstaan bij de uitvoering
van de waterstaatswerken aan het Veerse
Meer en het zuidelijke IJsselmeer.
Het ministerie spreekt in zijn publikatie
van veelbelovende perspectieven, die niet
alleen voor geheel Nederland, maar zelfs
voor een goed deel van recreatie-zoekend
West-Europa van betekenis zijn.
Het scheppen van recreatieve voorzie
ningen is een onderdeel van de in hoofd
zaak op geheel andere doeleinden ge
richte taak van de rijksdiensten, die wer
ken uitvoeren, zoals rijkswaterstaat,
staatsbosbeheer en de cultuurtechnische
dienst.
Hun beleid, dat aanvankelijk inciden
teel het scheppen van voorzieningen toe
liet, werd in de loop van de jaren ge
leidelijk doelbewust gericht op systema
tisch meewerken aan het tot stand brengen
van niet zelden omvangrijke voorzieningen
ten behoeve van de recreatie. Voorbeelden
van dergelijke voorzieningen zijn de bos
sen in de Wieringermeer en in de Noord
oostpolder, de stranden, rijwielpaden en
parkeerplaatsen langs het Veluwemeer,
de rust- en picnicplaatsen en de zanden-
plas langs nieuwe rijksweg nr. 28 over de
Veluwe.
Overigens moet de Waterstaat ook wel
eens bestaande of toekomstige recreatie
mogelijkheden teniet doen. Zo wordt de
nog steeds zeer geliefde bermrecreatie
steeds meer onmogelijk gemaakt door bor
den met wachtverbod, die voor de veilig
heid van het verkeer worden geplaatst.
Daar staat dan weer tegenover dat langs
de autosnelwegen meer en meer open
luchtpleisterplaatsen worden ingericht.
In de toekomst is verder te verwachten,
dat om veiligheidsredenen het zeilen op
de druk bevaren scheepvaartroutes wordt
verboeten. De voort jagende beroepsvaart
wordt op deze waterwegen soms gehin
derd en in gevaar gebracht door plezier-
zeilers op een wijze, die nauwelijks meer
te tolereren is en die tot ernstige onge
lukken en schade kan leiden, aldus het
ministerie van Verkeer en Waterstaat.
element. Treft een uitstekende hond toe
vallig een paar erg lastige schapen, dan
kan het gebeuren, dat zijn prestaties ko
men te liggen beneden die van een min
der goede hond, die toevallig makkere
DE COLLIE is in Australië zeer in trek
als herdershond. Ook de Kelpie en krui
singen van Collies en Kelpies en diverse
herderrassen" zijn gezocht om hun uit
stekende eigenschappen. De Collie is van
huis uit een Schotse herdershond. Jaren
lang reeds fokt men ook in Australië Col
lies. De fokkers zorgen er echter voor,
dat er ieder jaar een aantal „verse"
stamboek-Collies uit Schotland wordt ge
ïmporteerd om het ras in Australië op
peil te houden. Voor die Schotse „immi
granten" betalen zij vaak zeer hoge prij
zen.
DE AUSTRALISCHE schapenhouders
en hoeders hebben veel belangstelling voor
eikaars honden. Die belangstelling blijkt
onder andere uit regelmatige bezoeken
aan eikaars kennels. Zij bereikt hoogte
punten tijdens de demonstraties, proeven
en wedstrijden met herdershonden, die
men vrijwel het gehele jaar door op tal
van plaatsen organiseert. Soms zijn zij
een speciale attractie ter gelegenheid van
een landbouw- of veeteelttentoonstelling,
maar vaker houdt men ze alleen om de
mensen uit een streek eens echt te la
ten genieten van „goede hondensport".
DE TOESCHOUWERS stedelingen zo
wel als plattelanders leven intensief
Deze black-and-tan Kelpie droeg vorig
jaar de erepalm weg bij de nationale
wedstrijden in Canberra.
66-7®
66. Onmiddellijk nadat Joris Goedbloed had aange
klopt opende Blub de zware deur van het ministerie,
want dat was één van de opdrachten die Joris hem
eerder had gegeven. „Knap werk, goede Blub," sprak
zijn leermeester dan ook prijzend terwijl hij binnentrad;
„ik zie dat gij uw leerstof goed hebt verwerkt. Magna
cum demonstrandum, zoals wij latinisten zeggen wanneer
wij een bekwame jongere prijzen. Maar onze zwaarste
opgaaf wacht ons nog, dus nu, mijn amoebale vriend,
ferm aangepakt!" „Dusnu! Ferm angepaknoi!" riepen
ook (toevallig op het zelfde ogenblik) de spionnen Slin-
kovitch en Binkovitch, terwijl zij de keet op de belt
bestormden. De beide geheim-agenten waren na rijp be
raad tot de slotsom gekomen, dat de slapende figuur die
zij daar zagen liggen niemand anders kon zijn dan de
amoebale Blub en zij hadden al lang schrander inge
zien van hoeveel nut een dergelijk iemand voor hen kon
zijn in hun geheim agentenwerk. Zij wilden zich dus
meester van hem maken zonder dat hij hen (zoals de
vorige keer) te slim af kon zijn. Daar bestond echter wei
nig kans op, want de slaper was, zoals wij weten, niet
Blub maar Panda; en deze was door de pil die Joris
hem had ingegeven zó verdoofd, dat hij van het geweld
der indringers niet eens wakker werd. Alleen verscheen
er dankzij hun gedaver een olifant in zijn dromen.
mee als zij de verbeten strijd tussen hond
en schaap volgen. En inderdaad is het
een spannend en boeiend tafereel, als een
vastberaden doelbewuste intelligente
hond een troepje eigenwijze en slimme
schapen onder appèl moet brengen en
houden. Bij die wedstrijden kan men zien,
hoe uitstekend de honden gedresseerd zijn.
Wie voor de eerste maal zo'n wedstrijd
gadeslaat, kan niet anders dan bewonde
ring hebben voor wat de eenvoudige her
ders hun honden kunnen bijbrengen en
wat zij uit hun dieren weten te halen.
Toch hebben zij nooit studie gemaakt van
de dierpsychologie.
Zware krachtproef
EENS PER JAAR gaan Australië's bes
te schaapshonden naar de federale hoofd
stad Canberra. Daar worden dan drie da
gen achtereen nationale wedstrijden en
dressuurproeven gehouden. Men brengt
zes schapen in de „arena". De honden
moeten om de beurt tonen, hoe goed zij
met die woldragers weten om te sprin
gen. Het concentratievermogen, de behen
digheid, de gehoorzaamheid, het inzicht en
het uithoudingsvermogen der honden be
palen de uitslag. Ook de aard van de
schapen vormt een belangrijk wedstrijd-
Warenda Boy, een vierjarige collie, is
een andere kampioenshond. Hij verzet
in zijn eentje het werk van 4-herders-
te-paard.
schapen als demonstratiemateriaal toe
gewezen kreeg.
De eisen, die men in Canberra aan de
honden stelt, zijn hoog. Eerst moet de
hond de zes op een vrij groot stuk ter
rein verspreid grazende schapen samen
drijven zonder zich te begeven op het
stuk grond, dat ligt tussen de jury en
de grazende schapen. Vervolgens moet de
hond het zestal schapen zo keurig moge
lijk in het gelid een terreinwandeling la
ten maken.
Het parcours gaat, gelijk een slalom
tussen bevlagde paaltjes door en vervol
gens door een opening in een heg. Na
dien moet de hond drie (daartoe gemerk
te!) schapen binnen een omheining bren
gen en dan de resterende drie binnen een
andere omheining. Tot besluit moet de
hond het zestal schapen naar een gereed
staande vrachtauto drijven en de dieren
vervolgens dwinggen om via de loopplank
de wagen in te gaan.
Wisselprijs
DE MEESTE honden die aan deze jaar
lijkse krachtmeting deelnemen volbrengen
die proef goed. De hond die de minste
fouten maakt en binnen de kortste tijd
„zijn" schapen in de wagen krijgt, krijgt
de titel „Beste schaapshond van het
jaar" met de bijbehorende wisseltrofee:
een massief geval van marmer, geflan
keerd door twee zilveren herdershonden,
de hoogste eer die zo'n trouwe waker èn
zijn baas ten deel kan vallen.
(Van onze redacteur in Amsterdam)
Het is te verwachten dat de Amster
damse gemeenteraad zonder tegenwerpin
gen f 33 miljoen beschikbaar zal stellen
voor het Gemeente Energie Bedrijf, dat
voor dit bedrag transformatoren en ka
bels zal aanschaffen om het toenemende
electriciteitsverbruik in de zich naar het
zuiden uitbreidende stad te kunnen opvan
gen. Electriciteit is niet meer weg te den
ken en het hoofdstedelijke energiebedrijf,
dat niet alleen de grootste stad moet be
dienen, maar ook de grootste industrie
stad van ons land, is zich van de grote
verantwoordelijkheid terdege bewust. Am
sterdam beschikt over een nieuwe electri-
sche centrale aan de Hemweg, naast de
reeds veertig jaar oude „lichtfabriek" in
Amsterdam-Noord. Deze grote centrales,
die tevens zijn gekoppeld aan het lande
lijke net, garanderen dat er onder alle
omstandigheden electriciteit zal zijn.
Er is een tijd geweest dat de overheid
minder interesse had voor de stroomvoor
ziening. In de vorige eeuw liet men het
initiatief graag over aan particulieren. De
eerste gloeilampen in Amsterdam werden
in 1883 in grand hotel Krasnapolsky ont
stoken en daar liep de hele stad voor uit.
De stroom werd toen geleverd door de
particuliere maatschappij „Electra". Pas
tien jaar later bouwde de gemeente een
kleine electrische centrale aan de Brou
wersgracht, die moest dienen om de eerste
electrische trams van stroom te voorzien.
Maar in 1900 werd dan toch besloten, een
grote centrale te bouwen en de stroomle-
vering via de overheid te doen geschieden.
Vier jaar later werd de eerste electrische
straatverlichting ontstoken. Dat was op
het stationsplein, waar duizenden mensen
het „sprookjesachtige schouwspel" gade
sloegen. Amsterdam behoorde tot de eer
ste Nederlandse gemeenten waar ieder
huis van electrische stroom werd voor
zien. Maar tot op de dag van vandaag
spreekt de Amsterdammer van de „elec
tra" als hij het energiebedrijf bedoelt, zo
dat de naam van de eerste hoofdstedelijke
stroomleverancier bewaard is gebleven.
Hoe verheugend de groei van de Am
sterdamse haven ook moge zijn, één van
de meest aantrekkelijke aspecten gaat
verdwijnen. Dat is het komen en gaan
van de passagiersschepen, van en naar de
overzeese gebiedsdelen, waarvoor men
vroeger langs de De Ruyterkade ging
staan kijken om de schepen toe of uit te
wujven. Die tijd is voorgoed voorbij. Am
sterdams laatste passagiersschip, de
„Oranje", is zo goed als verkocht en zal
eerlang voorgoed afscheid nemen van
Amsterdam. Het is wel duidelijk dat bin
nen niet te lange tijd ook de walvisvaar
ders uit de hoofdstad verdwijnen. Sinds
de „Groenlandse Compagnie in 1614 de
eerste schepen der walvisvangst zond, is
Amsterdam eeuwenlang de thuishaven
van walvisvaarders geweest. De laatste is
de „Willem Barendz", maar deze zal ver
dwijnen zodra er een koper is gevonden.
De Willem Barendz en zijn vloot van snel
le jagers varen nu al drie jaar met ver
lies en de toekomst ziet er troosteloos uit.
De Maatschappij voor de Walvisvaart on
derzoekt nog een laatste poging om liqui
datie te voorkomen, n.L de jagers ombou-
wen tot trawler en de Willem Barendz in
richten als varende fabriek voor bevroren
vis. De walvisvaart is voor wat Amster
dam betreft, binnenkort voorgoed verle
den tijd.
IN HET RAIGEBOUW is het tentoon
stellingsseizoen weer opgang gekomen. De
eerste was de Horecava die een rekord-
bezoek heeft getrokken. In een snel tem
po volgen straks het landbouwwerktuig,
de bedrijfsauto's, de tweewielers, de His-
was-Goed Kamp en de huishoudbeurs el
kaar op. Honderdduizenden zullen de ko
mende maanden naar het Europaplein in
Amsterdam stromen. In dit tentoonstel
lingsseizoen kan men ook steeds weer een
opvallende opleving constateren bij het po
litiebureau Pieter Aertszstraat, dat de
scepter zwaait over het gebied waarin de
RAI is gelegen. Dit bureau schijnt het
enige dat niet onder het personeelstekort
lijdt. Zijn mannetjes storten zich bij iede
re tentoonstelling opnieuw met satanische
genoegens op automobilisten die hun auto
bij dat RAI-gebouw parkeren in strijd met
de voorschriften.
En het wemelt er van voorschriften,
waarvan de meeste bezoekers als niet-Am
sterdammer de bedoeling niet begrijpen.
Het grote parkeerplein voor de RAI telt
namelijk honderden plaatsen waar men
zijn auto kan parkeren, maar waar dat
om esthetische redenen, of omdat da
ruimte voor (nimmer aanwezige) taxi's is
gereserveerd, is verboden. De eerste da
gen van de Horecava hebben honderden
automobilisten mokkend de drie rijksdaal
ders boete neergeteld. Men zij dus voor
de zoveelste maal gewaarschuwd: óf
de situatie bij de RAI grondig bestuderen
alvorens te parkeren, of de 7,50 gereed
houden en dat laatste op verzoek van
de politie „graag in gepast geld". Vele
automobilisten parkeren hun wagens dan
ook bij voorkeur niet op het Europaplein,
bevreesd dat zij per ongeluk toch nog in
een verboden zone zouden terechtkomen,
met alle nare gevolgen van dien.
OM EVEN BIJ DE RAI te blijven, de
tentoonstellingshallen krijgen gezelschap
van een nieuw gebouw dat inmiddels zijn
voltooiing nadert, het RAI-congresgebouw.
Het wordt niet zomaar een zaal met ta
fels en stoelen, maar een van de best ge
outilleerde congrescentra van Europa. De
zaal wordt bovendien uitgerust met een
complete toneelaccommodatie, waardoor
het tevens een fraaie schouwburg wordt.
Nu het bericht dat het operagebouw voor
alsnog niet zou worden gebouwd zoveel te
leurstelling heeft gezaaid, veronderstelt
menigeen dat het congresgebouw straks
een nuttige functie kan vervullen in de
schouwburgnood in Amsterdam. Maar te
vens wordt gevreesd dat dit nieuwe ge
bouw dat tussen de congressen door ze
ker gelegenheid heeft om toneel- en an
dere gezelschappen gastvrijheid te bie
den de uitbreiding van het aantal goede
zalen in de hoofdstad in de weg zal staan
en dat zou jammer zijn.
NEW YORK (AP). Een televisiebank
zal een van de merkwaardigheden van de
komende New Yorkse wereldtentoonstel
ling zijn. Mensen die de tentoonstelling be
zoeken, kunnen daar in een soort telefoon
cel een knop indrukken, waarna het gelaat
van een kassier van de First National City
Bank op een beeldbuis in het hokje ver
schijnt.
Door afstandsbediening opent de kassier
in de cel een laatje met allerlei bankfor-
muliercn. De klant schrijft zijn verlangens
op het desbetreffende formulier, dat ver
volgens via een buizenpost naar de bank
gaat, waar de transactie afgehandeld
wordt.
