DE KAPITEINSDOCHTER
Negerrepubliek Liberia
vri jheid nog geen echte
na 40 jaar
democratie
PANDA EN DE MEESTER-MEESTER
TUSSEN
HEMEL
EN
AARDE
JÉÜilfc
Vierling werd geestesziek
Bruid was al
getrouwd
0
w
ZONSVERDUISTERING IN CE AVOND
13
Ons vervolgverhaal
Uniek studieobject
voor psychiaters
Nakomelingen der ex-plantageslaven uit
Amerika houden soms zelf weer slaven
v.
DONDERDAG 20 FEBRUARI 1964
'jiwniflnflflflflflwi
Een historische roman uit
het tsaristische Rusland
door Alexander Poesjkin
MONROVIA (AP). De nakomelingen van de bevrijde slaven uit de Verenigde
Staten van Amerika die de regering vormen van Liberia, maken ernst met hun
burgerrechten. Rassendiscriminatie „in welke vorm dan ook" is in deze West-
af rikaanse republiek bij de wet verboden: het is een misdaad die bestraft kan
worden met een boete van 1000 dollar of zes maanden gevangenisstraf. Een
buitenlander die een Liberiaan een „nikker" noemt kan het land worden uit
gezet. Alleen negers die tevens grondbezitters zijn, mogen aan de verkiezingen
deelnemen en kunnen verkozen icorden.
Miskende minderheid
Slavernij
G. v. W.
ïr;;j
(Vertaald door mr. S. L. de Leeuw)
29)
„Beste vriend, dat is allemaal goed,
maar één ding is niet goed. Wat dui
vel, waarom wil je toch trouwen? Ik
ben een eerlijk officier en ik wil je
niet bedriegen: geloof me, dat trou
wen is maar onzin. Is dat nu iets
voor jou, met een vrouw op te trek
ken en op de kindertjes te passen?
Laat dat toch lopen! Luister: laat die
kapiteinsdochter gaan. De weg naar
Simbirsk is ongevaarlijk, die heb ik
vrij gemaakt. Stuur haar morgen al
leen naar je ouders en blijf zelf bij
mij in mijn troep. Het heeft geen zin
voor je, om naar Orenburg terug te
gaan. Als je weer in handen van de
rebellen zou vallen, dan zou je je ze
ker niet nog eens kunnen redden. Op
die manier zullen die liefdesdwaas
heden wel vanzelf verdwijnen, en al
les komt in orde."
Hoewel ik het niet geheel met hem
eens was, voelde ik toch, dat het voor
mij een ereplaats was, in het leger
van de keizerin te blijven. Ik besloot,
de raad van Zoerin te volgen, Maria
Iwanowna naar het dorp te zenden en
zelf bij de troep te blijven. Sawelitsj
kwam om mij bij het ontkleden te
helpen en ik zei hem, dat hij de vol
gende dag gereed moest zijn om met
Maria Iwanowna verder te reizen. Hij
wilde weer koppig zijn: „Wat is dat,
Heer? Ik kan je toch niet verlaten?
Wie zal dan je oppasser zijn? Wat
zullen je ouders zeggen?" Daar ik de
koppigheid van mijn bediende kende,
wilde ik hem door vriendelijkheid en
oprechtheid overtuigen. „Archip Sa
welitsj, beste vriend!" zei ik, „wei
ger niet, bewijs mij een grote dienst.
Een oppasser zal ik hier niet nodig
hebben, maar ik zal niet gerust zijn,
als Maria Iwanowna zonder jou op
reis gaat. Als je haar dient, dien je
mij ook, want ik ben vast besloten
om haar, zodra de omstandigheden
het toelaten, te trouwen."
Toen hij dit hoorde, sloeg Sawelitsj
de handen in elkaar, in onbeschrijfe
lijke verbazing. „Trouwen!" herhaal
de hij, „het kind wil trouwen! En wat
zal papa zeggen, en wat zal mama
denken?"
„Ze zullen hun toestemming geven,
vast en zeker," antwoordde ik, „wan
neer zij Maria Iwanowna leren ken
nen. Ik stel mijn hoop ook op jou.
Vader en moeder zullen jou vertrou
wen; jij zult voor ons opkomen, niet
waar?" De oude man was ontroerd,
antwoordde hij, „je denkt er wel wat
vroeg aan om te trouwen, maar Ma
ria Iwanowna is ook zo'n goede jonge
dame, dat het zonde zou zijn, de ge
legenheid voorbij te laten gaan. Zoals
je wilt dus! Ik zal haar, die engel
uit de hemel, begeleiden en je ouders
onderdanig mededelen, dat zulk een
bruid geen bruidsschat nodig heeft."
Ik dankte Sawelitsj en ging in de
kamer van Zoerin slapen. Verhit en
opgewonden als ik was, praatte ik
maar door. Eerst sprak Zoerin gaar
ne met mij, maar langzaam-aan wer
den zijn woorden spaarzaam en on
samenhangend; ten slotte antwoordde
hij niet meer op een vraag van mij,
maar begon te snurken. Ik zweeg en
volgde spoedig zijn voorbeeld.
Vroeg in de volgende morgen ging
ik naar Maria Iwanowna. Ik stelde
haar op de hoogte van mijn voorstel.
Zij erkende, dat het verstandig was
en was het dadelijk met mij eens.
De afdeling van Zoerin moest diezelf
de dag nog de stad verlaten. Er was
geen tijd te verliezen. Ik nam dade
lijk afscheid van Maria Iwanowna,
vertrouwde haar aan de hoede van
Sawelitsj toe en gaf haar een brief
voor mijn ouders mee. Maria Iwa
nowna schreide. „Vaarwel, Peter An-
dreïtsj!" zei zij met zachte stem. „Of
wij elkaar zullen terugzien of niet,
dat weet alleen God; maar nooit zal
ik u vergeten; tot aan mijn dood zul
jij alleen in mijn hart blijven."
Ik kon niets antwoorden. Mensen
omringden ons; ik wilde mij niet in
hun tegenwoordigheid overgeven aan
de gevoelens, die mij ontroerden. Ein
delijk ging zij op weg. Ik keerde te
rug naar Zoerin, in droevig zwijgen
Hij wilde mij opvrolijken, ik wilde
mij verstrooien; wij brachten de dag
wild en luidruchtig door en gingen
's avonds op mars. Dat was aan het
eind van februari. De winter, die de
krijgsverrichtingen belemmerd had,
ging voorbij en onze generaals maak
ten zich gereed voor gemeenschappe
lijk handelen. Poegatsjow lag nog al
tijd voor Orenburg. Intussen begon
nen onze afdelingen hem te omringen
en zij naderden van alle zijden het
nest van de rebellen. De in opstand
gekomen dorpen onderwierpen zich.
zodra zij onze troepen zagen; de ro
versbenden vluchtten overal voor ons
en alles voorspelde een spoedig en
gelukkig einde.
Weldra versloeg vorst Golitsijn Poe
gatsjow bij de vesting Tatisjtjewa, hij
verstrooide zijn troepen en bevrijdde
Orenburg, en het scheen, alsof hij het
oproer de laatste en beslissende slag
had toegebracht. Zoerin had in die
tijd bevel gekregen, tegen een bende
oproerige Basjkieren op te trekken,
die uit elkaar liepen voor wij hen nog
te zien kregen. De lente belegerde ons
in een Tartarendorpje. De riviertjes
traden buiten hun oevers en de wegen
werden onbegaanbaar. Wij troostten
ons in onze ledigheid met de gedach
te aan het spoedige einde van deze
vernielende kleine oorlog tegen rovers
en wilden.
Maar Poegatsjow was niet gevan
gen genomen. Hij verscheen bij de
Siberische mijnen, verzamelde daar
nieuwe benden en begon weer met
zijn wandaden. Het gerucht van zijn
overwinningen verbreidde zich op
nieuw. Wij hoorden van de vernieti
ging der Siberische vestingen. Weldra
verontrustte de tijding, dat de usur
pator Kazan ingenomen had en tegen
Moskou oprukte, de bevelhebber der
legers, die zorgeloos sliepen in het
vertrouwen op de onmacht van de
verachte rebel. Zoerin kreeg het be
vel, de Wolga over te steken.
Ik zal onze veldtocht en de beëindi
ging van de oorlog niet beschrijven
In het kort wil ik zeggen, dat de
ramp verschrikkelijke afmetingen
aannam. Het bestuur was overal op
geheven, de landheren verborgen zich
in de bossen. Benden van rovers be
dreven overal hun schanddaden; de
aanvoerders van de verschillende af
delingen deelden straf en genade uit
naar willekeur; de toestand in het ge
hele uitgebreide gebied, waar de
brand woedde, was verschrikkelijk
God behoede ons ervoor, het Russi
sche oproer te zien in zijn zinneloos
heid en onbarmhartigheid!
Poegatsjow nam de vlucht, achter
volgd door Iwan Iwanowitsj Michel-
son. Spoedig vernamen wij, dat hij
vernietigend verslagen was. Tenslotte
ontving Zoerin de tijding, dat de
usurpator gepakt was en tegelijk
daarmee het bevel, de mars te sta
ken. De oorlog was ten einde. Einde
lijk kon ik naar mijn ouders reizen!
De gedachte, hen te omarmen en
Maria Iwanowna, van wie ik niets ge
hoord had, weer te zien, vervulde mij
van verrukking. Ik danste als een
kind. Zoerin lachte en zei schouder
ophalend: „Neen, dat loopt nooit goed
af! Als je trouwt, dan is het uit met
je."
Maar tegelijk was er een vreemd
gevoel, dat mijn vreugde vergalde;
de gedachte aan de boosdoener, die
bevlekt was met het bloed van zoveel
onschuldige offers, en aan de terecht
stelling, die hem wachtte, verontrust
te mij onwillekeurig Emelja, Emel-
ja, dacht ik spijtig, waarom heb je
je niet op een bajonet geworpen, of
midden in de kogelregen? Het was
het beste, wat je had kunnen uitden
ken. Wat wilt ge? De gedachte aan
hem was bij mij onverbrekelijk ver
bonden met de gedachte aan de ge
nade, die hij mij had verleend op een
van de vreselijkste ogenblikken van
mijn leven, en aan de bevrijding van
mijn bruid uit de handen van de
schurk Sjwabrin.
(Wordt vervolgd)
„Wèg met alle poten" was het devies
waardoor de Deense binnenhuisarchi
tect Verner Panton zich liet leiden
bij het ontwerpen van deze collectie
hangende zit- en ligstoelen, waar
van de zwevende exemplaren desge
wenst 's avonds neergelaten, en tot
een bed gerangschikt kunnen wor
den. Panton is van oordeel dat zijn
zweefstoelen „op hoog niveau" de
anders zo lege ruimte tussen plafond
en vloer niet alleen „verantwoord
vullen", maar bovendien tot een ge
zelliger wooncultuur bijdragen, ge
tuige dit geanimeerde onder-
(en boven) onsje...
WASHINGTON (AP). - Weten
schappelijke vorsers hebben mede
delingen gedaan over een identieke
meisjesvierling, die gelijktijdig door
schizofrenie („gespleten persoonlijk
heid") getroffen werd het enige geval
van deze aard in de medische ge
schiedenis.
Volgens de onderzoekers wijst deze
gebeurtenis kans één op anderhalf
miljard geboorten op de mogelijkheid,
dat de milieufactor een grotere rol
speelt bij het veroorzaken van deze
moeilijk te doorgronden geestesziekte
dan oorspronkelijk verondersteld werd.
Een studiegroep van het Amerikaanse
instituut voor geestelijke gezondheid heeft
het geval in een boek geschreven. Dit boek
heet „De Genain vierling", naar een
schuilnaam van de vier kinderen. Het zijn
identieke vierlingen, d.w.z. dat zij alle
werk gezet op de akkers, zodra dat maar
enigszins mogelijk is, dat wil zeggen wan
neer hij of zij feitelijk nog niet veel meer
is dan een kleuter. Zo heel erg „verlicht"
en democratisch gaat het in deze vrije
negerrepubliek dus ook niet toe, maar in
vergelijking tot de toestand in de omlig
gende jonge Afrikaanse staten heerst er
althans rust, orde en vrede.
LIBERIA kent niet het probleem van
blanke huiseigenaren die met geweld ne
gers uit hun buurt proberen te houden of
te verwijderen, daar alleen negers huizen
of grond kunnen bezitten. Zelfs de Fire
stone Rubber Co., die hier in Liberia de
grootste rubberplantage van de wereld ex
ploiteert, heeft al haar land slechts in
pacht.
In de dagelijkse omgang met blanken is
de houding van de Liberiaan anders dan
die van andere bewoners van Afrika. In
de vroegere Engelse en Franse kolonies
bestaat veelal de neiging, de vestigingen
van bedrijven van de desbetreffende Euro
pese landen als 't exclusieve eigendom van
de Afrikaanse negers te beschouwen en
vaak wordt de aanwezigheid van blanken
en hun economische macht met een gevoel
van rancune beschouwd.
LIBERIANEN voelen dit veel minder
sterk. Zij zijn nooit een kolonie geweest
en tonen een zelfvertrouwen dat klaarblij
kelijk voortkomt uit het besef, inwoners
van de oudste republiek in Afrika te zijn.
Ze zijn er van overtuigd dat de rijkdom
men van hun land alleen met de volledige
instemming van Liberia zelf door buiten
landers worden geëxploiteerd.
ONGEVEER 20.000 voormalige slaven
zijn sedert 1822 uit de Verenigde Staten
naar Liberia overgebracht door de Ameri
can Colonization Society. Jarenlang bleef
het land uiterst arm, terwijl het boven
dien geteisterd werd door malaria. Liberia
wwvvvwvwvwwwwwwvvwvwwwwwwwwwwwv^
FREDERIKSTAD, Noorwegen (AP)
Een bruidegom kreeg de verrassing
van zijn leven toen zijn bruid niet
kwam opdagen in de kerk en hem la
ter op de dag een telegram zond waar
in zij hem meedeelde dat zij met een
ander op huwelijksreis was.
De bruidegom zat met zijn familie
urenlang in de kerk op de bruid te
wachten. Zij kwam niet.
Zij was nergens te vinden en het erg
ste werd gevreesd. Later op de dag
stuurde zij een telegram waarin zij
meedeelde dat zij in een andere kerk
met een andere man was getrouwd. De
bruidegom had geen commentaar.
was eigenlijk alleen maar bekend door de
enorme rubberplantages en de ietwat
bouwvallige huizen die in hun typische ar
chitectuur deden denken aan de oud-kolo
niale stijl in de Zuidelijke staten van
Noord-Amerika. Het land, dat een bevol
king heeft van ongeveer één miljoen men
sen, wordt nog steeds geregeerd door de
afstammelingen van deze immigranten.
Ondaks het feit dat ze hun eigen burger
rechten steeds zo beklemtonen, zijn ze ge
durende lange tijd volkomen onverschillig
gebleken voor de rechten van inboorlin-
genstammen die bij hun komst reeds in
Liberia woonden en die nu in de positie
van een miskende minderheid verkeren.
97. Er werd gebeld. Panda droogde haastig zijn han
den af en repte zich naar de voordeur. Daar stond een
deftige heer, die zelfverzekerd naar binnen stapte en
met scherpe, taxerende blik rondkeek. „Een ruime
hal," mompelde hij. „Juist. Een goed entree voor mijn
kantoor." „Wat wenst u, meneer?" vroeg Panda. De
ander liet zijn blik langzaam naar Panda afdwalen.
„Ik wil je baas spreken," zei hij bevelend. „Vlug, ventje,
dien me aan. Mijn naam is Vlijmen. Meester Vlijmen,
advocaat en procureur." „Ik heb geen baas," antwoord
de Panda. „Ik ben mijn eigen baas, meneer." „Aha,
je bent dus de zoon van de heer des huizes," sprak
de advocaat op milder toon. „Waarscuw je vader
dan even, wil je?" „Dat kan ook niet," antwoordde
Panda wat verward. „Ik ben mijn eigen vader.eh.
ik bedoel: ik ben zelf de heer des huizes". Mr. Vlij
men maakte een diepe buiging. „Zeer geachte heer
Panda," sprak hij, „vergeef me, dat ik u stoor in uw
drukke bezigheden. Doch ik zou gaarne een zaak met
u bespreken, die voor ons beiden van groot belang is."
Een onderzoek door de Volkenbond in
1930 toonde aan, dat het houden van sla
ven er nog vrij algemeen was. Het komt
ook nu nog in het geheim voor, vooral in
de binnenlanden. Een arbeider verdient
hier ongeveer 40 a 50 cent per dag
dollarcenten uiteraard, want Liberia ge
bruikt de U.S.-dollar als munteenheid,
waarbij het naast zijn eigen muntstukken
maar Amerikaans papiergeld gezigt en
deze Ionen worden door de regering vast
gesteld.
OOK DE BRUID, die voor een som van
tussen de 150 er 275 gulden wordt gekocht
de prijs hangt af van haar persoon
lijke kwaliteiten en van het deel van het
land waarin de koop plaats vindt schijnt
maar karige burgerrechten te bezitten. Op
het platteland is het normaal dat een man
drie vrouwen heeft. In de praktijk komt
het er dan op neer dat twee van de vrou
wen op het land werken, terwijl de derde
een kind aan het gezin toevoegt. Dit kind
wordt dan weer op zijn beurt aan het
In Fasanenhof, een voorstad van Stutt
gart, wordt op het ogenblik de laatste
hand gelegd aan deze monsterflat van
21 verdiepingen de grootste en hoog
ste van West-Duitsland, die 202 appar
tementen van een tot zes kamers,
maar alle met keuken en bad om
vat. De bouwkosten van deze zestig me
ter hoge wolkenkrabber bedroegen ruim
tien miljoen gulden, die werden ge
financierd door de gemeente en een
aantal grote bedrijven.
ontwikkeld zijn uit één bevruchte eicel
van de moeder.
De meisjes, die zich oppervlakkig ge
zien normaal ontwikkelden in de lagere
schooljaren, werden geestesziek toen zij
hun 20ste verjaardag gepasseerd waren.
Zij werden opgenomen in een kliniek
te Maryland, waar 60 wetenschappelijke
onderzoekers hen en hun ouders drie jaar
lang bestudeerden. Deze studie werd vijf
jaar geleden, na hun ontslag uit de in
richting, voortgezet.
Een van de meisjes herstelde, trad in
het huwelijk en heeft onlangs een kind
ter wereld gebracht. Een tweede is vol
doende hersteld om naar huis terug te ke
ren, terwijl de overige twee in een andera
inrichting voor geesteszieken moeten blij
ven.
Dr. David Rosenthal, research-psycho-
loog van het instituut en een der auteurs
van het boek schrijft, dat het geval de
onderzoekers een ongewone kans geboden
heeft om de erfelijkheids- en milieufacto
ren bij schizofrenie te bestuderen.
„Stukje bij beetje hebben wij het leven,
dat de vierlingen geleid hebben, ontra
feld," aldus het boek. „De vader was een
zware drinker, die de meisjes mishandel
de en schrik aanjoeg, de moeder was een
dominante figuur, zeer bedillerig, die de
meisjes weinig contacten met de buiten
wereld toestond."
Volgens de onderzoekers was het hui»
„doortrokken van 'n atmosfeer van vrees,
achterdocht en wantrouwen
Rosenthal zei, dat een erfelijkheidsfac
tor in de meeste gevallen aanwezig moet
zijn wil schizofrenie zich ontwikkelen.
Zonder ernstige milieu-invloeden behoeft
de ziekte zich echter bij diegenen die er
„aanleg" voor hebben, niet te ontwikke
len.
STRIKT genomen mag
ik u voor zaterdagavond
een zonsverduistering
aankondigen; immers: elke
ster is een zon en één van
die sterren is Êta Gemi-
norum, die op 22 februari
tegen half negen door de
maan zal worden ver
duisterd.
Gebruikelijker is echter
voor dit verschijnsel de
naam: sterbedekking. De
maan bedekt tussen half
negen en kwart over
negen één van de sterren
van het sterrebeeld Twee
lingen (Gemini); het
schouwspel speelt zich af
aan de zuidelijke hemel.
Hoe zo'n bedekking in
zijn werk gaat, kan men
zien in bijgaand tweetal
tekeningen, waarvan de
bovenste (met ster) de
situatie voorstelt die
voorafgaat aan het begin
van de bedekking; de
onderste (zonder ster)
brengt de toestand in
beeld waarin de ster in
middels achter de don
kere maandrand is ver
dwenen.
De maan is wassende
van eerste kwartier naar
vol. Bijgevolg is de linker
rand nog niet verlicht. Die
rand is dus ook niet zicht
baar en is daarom in de
tekeningen gestippeld
weergegeven.
Beide, maan en ster,
bewegen van oost naar
west (van links naar
rechts) aan het firma
ment. Maar doordat de
maan langzamer loopt dan
de ster, beweegt zij zich
ten opzichte van die ster
van rechts naar links: de
linkermaanrand „raa\t"
dus de ster het eerst.
Doordat die maanrand
niet zichtbaar is, zal het
lijken alsof de ster al uit-
floept voordat zij de maan
raakt. De maan heeft drie
kwartier nodig om de
ster voor te komen: Êta
Geminorum zal dus om
21.25 uur weer verschij
nen aan de (verlichte)
westelijke rand van de
maanschijf, rechts dus.
Sterbedekkingen door
de maan zijn natuurlijk
vrij vaak voorkomende
verschijnselen; de hemel
is bezaaid met sterren
ook daar waar de maan
geregeld langs komt. Maar
de bedekking van een ster
van de derde grootte (zo
als deze) is vrij zeld
zaam.
Toch verdient het aan
beveling, een klein kijker
tje te nemen voor het
waarnemen van dit
schouwspel. Weliswaar is
een ster van de derde
grootte onder normale
omstandigheden gemak
kelijk met het blote oog
te zien, maar van normale
omstandigheden mag, zo
dicht in de buurt van de
veel licht gevende maan,
niet worden gesproken.
En nu dus maar (voor
'de veiligheid: van vijf
voor half negen af) op
wacht. Wie na dit schouw
spel een reprise wil, krijgt
kans op een tweede voor
stelling om half één
's nachts (23 februari 0.31
uur); dan wordt een twee
de, zelfs nog iets helder
der ster van Gemini door
de maan bedekt. Die be
dekking duurt tot 1.11
uur.
f ,ms j gei- 77
m
