DE KAPITEINSDOCHTER
PANDA EN DE MEESTER^MEESTER
w
HET DAL DER BLINDEN
Het eerste
vliegtuig
In Amboise
Da Vinci s geniale uitvindingen in
Frans kasteelmuseum gereconstrueerd
Halssnoer van mummie
is 750.000 waard
9
Ons %-ervolgvL rhaai
MAANDAG 24 FEBRUARI 1964
mniiimiimiiiiMiiiiiiiiiimii
'V
Een historische roman uit
het tsaristische Rusland
door Alexander Poesjkin
(Vertaald door mr. S. L. de Leeuw)
-
Brug in Mariaheide
bezienswaardigheid
VOOR GOEDE
HAARVERZORGING
OOK ZONDER AFSPRAAK
STOFZUIGERS
Het afgelegen, 400 kilometer lange
Laupoeladal in het noorden van
Nóord-Rhodesië wordt het „dal der
blinden" genoemd.
Hoeveel van de bewoners van hei
dal blind zijn, is niet nauwkeurig vast
te stellen, maar de oorzaken ervan
zijn niet moeilijk te achterhalen.
Een bevolking van ongeveer 250.000
zielen leeft hier in een gebied dat
bijna zo groot is als Engeland. Onder
zoekingen hebben uitgewezen dat er
op elke 100.000 kinderen op zijn minst
3.235 blind zijn. Dit is waarschijnlijk
een hoger percentage dan waar ook
ter wereld. Men schat dat van deze
kinderen negen van iedere tien blind
werden vóór hun tiende jaar.
De wanhoop der
autodieven
7
32)
„Waarom wil je naar Petersburg?"
zei zij, „wil jij ons nu ook verlaten,
Maria Iwanowna?"
Maria Iwanowna antwoordde, dat
haar gehele toekomst van deze reis
afhing en dat zij, als de dochter van
een man, die voor de hem betoonde
trouw geleden had, hulp en bescher
ming ging zoeken bij machtige lie
den.
Mijn vader liet het hoofd hangen;
elk woord, dat hem herinnerde aan
de vermeende misdaad van zijn zoon,
was hem een kwelling en scheen
hem een bitter verwijt te zijn. „Ga
maar, lieve," zei hij met een zucht,
„wij willen je geluk niet in de weg
staan. God geve je een goed man
tot echtgenoot, en geen eerloze ver
rader." Hij stond op en ging de ka
mer uit. Maria Iwanowna bleef al
leen met mijn moeder, en vertelde
haar voor een gedeelte, wat zij van
zins was. Mijn moeder omhelsde haar
onder tranen en bad God om een ge
lukkige afloop van haar voornemen.
Maria Iwanowna kreeg het nodige
voor de reis en binnen enkele dagen
ging zij op weg, tezamen met de
trouwe Pais ja en de trouwe Sawe-
litsj, die zich na zijn gedwongen
scheiding van mij getroost had met
de gedachte, dat hij dan tenminste
de bruid, met wie ik verloofd was,
diende.
Maria Iwanowna kwam goed en
wel in Sophia aan en toen zij ver
nam, dat het hof zich in die tijd te
Tsarkojie Selo ophield, besloot zij
daar te blijven. Men gaf haar een
hoekje achter een kamerscherm. De
vrouw van de opzichter kwam dade
lijk met haar in gesprek; zij vertelde,
dat zij een nicht was van een ka
chelstoker aan het hof en wijdde haar
in alle geheimenissen van het lofle-
ven in. Zij verhaalde, hoe laat de
keizerin gewoonlijk ontwaakte, wan
neer zij koffie dronk, wanneer zij een
wandeling maakte; welke hoogwaar
waardigheidsbekleders zich in die tijd
in haar omgeving bevonden; welke
woorden zij de vorige dag aan ta
fel had uitgesproken, wie zij 's avonds
ontvangen had in één woord, de
conversatie van Anna Wlasjewna
weegt tegen enige bladzijden histo
rische herinneringen op en zou voor
het nageslacht van grote waarde zijn
geweest. Maria Iwanowsna luisterde
aandachtig naar haar. Zij gingen in
de tuin. Anna Wlasjewna vertelde de
geschiedenis van elke laan en van elk
bruggetje, en aan het eind van een
lange wandeling kwamen zij zeer met
elkaar ingenomen naar het ontvangst
huis terug.
De volgende morgen werd Maria
Iwanowna vroeg wakker, zij kleedde
zich aan en liep stil de tuin in. Het
was een prachtige morgen, de zon
bestraalde de toppen van de linden,
die reeds geel begonnen te worden
onder de koele adem van de herfst.
De brede vijver glansde onbewogen.
De ontwaakte zwanen kwamen statig
uit de struiken gegleden, die de oever
beschaduwden. Maria Iwanowna liep
langs de schone weide, waar kort ge
leden een gedenkteken was geplaatst
ter ere van de laatste overwinningen
van graaf Peter Aleksandrowitsj
Roemjantsew. Plotseling begon een
wit hondje van Engels ras, dat haar
tegemoet liep, te blaffen. Maria Iwa
nowna schrok en bleef staan. Op het
zelfde ogenblik vernam zij een vrien
delijke vrouwenstem: „Wees maar
niet bang, ze bijt niet," en Maria
Iwanowna zag een dame, die op een
bankje tegenover het gedenkteken zat.
Zij ging aan het andere eind van het
bankje zitten. De dame keek haar
scherp aan en Maria Iwanowna, die
van ter zijde ook enige blikken op
haar wierp, kon haar van het hoofd
tot de voeten opnemen. Zij was ge
kleed in een wit morgengewaad, met
een warme overrok zonder mouwen,
en zij droeg een nachtmuts. Zij scheen
ongeveer veertig jaar oud. Haar ge
zicht was vol en blozend met een
uitdrukking van rustige voornaam
heid; haar blauwe ogen en lichte
glimlach hadden een onbeschrijfelijke
bekoring. De dame onderbrak eerst het
zwijgen. „U bent zeker niet van hier?"
vroeg zij.
„Zeker niet; ik ben gisteren pas
uit de provincie aangekomen."
„Bent u met uw ouders gekomen?"
„Neen, zeker niet. Ik ben alleen ge
komen."
„Alleen! Maar u bent nog zo jong!"
„Ik heb geen vader en moeder
meer."
„U bent hier natuurlijk voor een
zakelijke aangelegenheid?"
„Ja zeker. Ik ben gekomen, om de
keizerin een verzoekschrift te over
handigen."
„U bent een wees; waarschijnlijk
wilt u zich beklagen over een on
recht, of een belediging?"
„Neen, zeker niet. Ik ben gekomen
om genade te vragen, niet om recht."
„Mag ik vragen, wie u bent?"
„Ik ben de dochter van kapitein
Mironow."
„Kapitein Mironow? Was hij niet de
kommandant van een van de Oren-
burgse vestingen?"
„Ja, juist."
De dame scheen getroffen te zijn.
„Neem mij niet kwalijk," zei zij met
nog vriendelijker stem, „als ik mij
met uw zaken bemoei; maar ik kom
aan het hof; vertelt u mij, wat de
inhoud van uw verzoek is, misschien
zal ik u kunnen helpen."
Maria Iwanowna stond op en dank
te haar eerbiedig. Alles in de onbe
kende dame trok het hart aan en boe
zemde onwillekeurig vertrouwen in.
Maria Iwanowna nam een gevouwen
stuk papier uit haar zak en gaf het
aan haar onbekende beschermvrouw,
die het voor zich zelf begon te le
zen.
In het begin las zij met een aan
dachtige en toegenegen uitdrukking;
maar plotseling veranderde haar ge
zicht en Maria Iwanowna, die met de
ogen al haar bewegingen volgde,
schrok van de strenge uitdrukking van
dat gezicht, dat een ogenblik tevoren
nog zo vriendelijk en rustig was ge
weest.
„Uw verzoekschrift is voor Grin-
jow?" vroeg de dame op koude toon.
„De keizerin kan hem geen genade
schenken. Hij heeft niet uit onwetend
heid of lichtgelovigheid de zijde van
de usurpator gekozen, maar als een
zedeloze en gevaarlijke schelm."
„Ach, dat is niet waar!" riep Maria
Iwanowna uit.
„Wat, niet waar!" antwoordde de
dame toornig bewogen. „Niet waar,
bij God, niet waar! Ik weet alles, ik
zal u alles vertellen. Hij heeft zich
voor mij alleen onderworpen aan al
les, wat hij nu te lijden heeft. En
als hij zich voor de rechtbank niet
gerechtvaardigd heeft, dan komt
dat, omdat hij mij niet in de zaak
wilde mengen!"
Hierop vertelde zij met vurige ijver
alles, wat aan mijn lezers reeds be
kend is.
De dame luisterde aandachtig naar
haar. „Waar woont u?" vroeg zij
daarop, en toen zij hoorde, dat dit
bij Anna Wlasjewna was, zei zij glim
lachend: „O, daar! Vaarwel, spreekt
u met niemand over onze ontmoeting.
Ik hoop, dat u niet lang op het
antwoord op uw brief zult behoeven
te wachten."
Met deze woorden stond zij op en
ging heen door de overdekte laan en
Maria Iwanowna keerde terug naar
Anna Wlasjewna, vol vreugde en
hoop. Haar gastvrouw maakte haar
verwijten, omdat zij op deze herfst
dag zo vroeg was gaan wandelen,
wat volgens haar woorden voor de ge
zondheid van een jong meisje schade
lijk was. Zij bracht de samowar en
wilde juist weer bij een kop thee met
haar eindeloze verhalen over het hof
beginnen, toen plotseling een hofrij-
tuig bij de deur stilhield en een ka
merlakei binnenkwam met de bood
schap, dat de keizerin mejuffrouw
Mironowna had laten ontbieden.
Anna Wlasjewna was verbaasd en
verontrust.
(Wordt vervolgd)
0*******************************************************************MMMMW00M0WMM00MrMM0MMMMM0MMMMMM0MMMM*MM0MM*Wr*M**M000rWMMWM0MMM0MW0M00*MMMMM0M00M0M0jrM0MMMMMM*M*00MaM000MMMWMWt
Zo stelde Leonardo zich het
vliegtuig voor.
TOEN DE OUDE MAN op zijn
ziekbed lag, keek hij uit over de
brede, vruchtbare en door de zon be
schenen Loire-vlakte. Hoewel ver van
zijn land en zijn geboortestad, voelde
hij een wonderlijke rust en tevreden
heid. Het leven was goed geweest,
het had hem ontelbare kansen ge
boden, en hoewel veel van wat hij had
willen verrichten bij een plan was ge
bleven, waren de onrust en de on
gedurigheid, die zo vaak zijn leven
beheerst hadden, nu geheel ver
dwenen. Bij zijn leven reeds had hij
de roem der mensen geoogst, maar
tegelijkertijd was langzamerhand het
besef bij hem gegroeid, dat roem niet
het voornaamste was in een mensen
bestaan. Hij had afgerekend met alle
menselijke kleinheid en zag met be
rusting en overgave zijn einde te
gemoet. En toen dat tenslotte kwam,
zetten de duiven uit de kasteeltuin
zich in de vensterbank en kon hij het
moede hoofd laten rusten tegen de
schouder van zijn vriend, de koning
van Frankrijk. Men hield en houdt
hem voor een van de grootste genieën,
die de wereld ooit gekend heeft. Zijn
naam is: Leonardo da Vinei.
HOEWEL deze meester van de hoog-
renaissance meerdere malen van zich
zelf getuigd heeft, dat hij slechts een
„uomo senza lettere" (een ongeletterd
man) was, staat het wel vast, dat hij een
van de grootste en vruchtbaarste gees
ten was die zijn tijd heeft gekend. Gro
ter dan illustere tijdgenoten als Michel-
der is hij begonnen en we kermen hem
nog het best uit zijn onvergelijkelijk-
mooie, hoewel slecht bewaard gebleven
schilderstukken.
Na Verrochio, die zelf verklaard moet
hebben door zijn begaafde leerling te
zijn overtroffen in het stuk „De doop
van Jezus", heeft Leonardo geen ande
re leermeester meer gehad. Zijn didac
tische geest heeft zichzelf ontwikkeld.
VEEL VAN Leonardo's werk is aan
getast door de tand des tijds. Dat geldt
in hoge mate voor zijn schilderstukken.
Er zijn vele schilderwerken aan hem
toegeschreven die niet van hem kun
nen zijn. Van ongeveer een twaalftal
staat het evenwel onomstotelijk vast en
zij genieten dan ook alle een faam, hun
grote schepper waardig. Als voorbeeld
noemen we „De aanbidding der Wij
zen" (Museum Uffizi, Florence), „La
Gioconda" (Louvre, Parijs) en de schil
dering van het heilig avondmaal in het
refter van het klooster Santa Maria del-
Ie Grazie in Milaan. Er zijn voorts
een groot aantal tekeningen en schet
sen van Leonardo bewaard gebleven.
IN HET JAAR 1516 ondernam hij een
reis naar Frankrijk en vestigde zich
te Amboise in het Loiredal, waar hij
van zijn grote bewonderaar koning
Frans I het kasteeltje Le Clos Lucé, dat
eertijds Manoir de Cloux heette, tot zijn
beschikking kreeg. In Amboise werkte
Leonardo ijverig aan zijn veelomvatten
de plannen; hij legde er de laatste hand
aan enige van zijn schilderstukken en
heeft waarschijnlijk een belangrijk aan
deel gehad in de bouw van enkele kas-
telen die in opdracht van Frans I tot
stand kwamen. Men noemt in dit ver
band vooral het kasteel van Chambord.
Het was ook in Amboise dat Leonar
do ten slotte zijn einde voelde naderen.
Op 2 mei 1519 stierf hij, zonder zijn
vaderland en zijn geboortedorp Vinei
teruggezien te hebben op 67-jarige
leeftijd.
Wie nu in het rustige Amboise komt,
vindt er twee kastelen. Het grote, dat
het stadje geheel beheerst, heeft eer
tijds als residentie gediend voor Frans
I en is nog altijd in trek als toeristi
sche attractie. Het kleine kasteel, Le
Clos Lucé, had tot voor kort geen an
dere faam dan de laatste woonplaats
te zijn geweest van Leonardo da Vinei.
Sedert enige tijd is daar verandering
in gekomen. Men heeft het herschapen
in een museum en natuurlijk is dat een
museum geworden, gewijd aan de na
gedachtenis van zijn vroegere bewoner.
In de vertrekken, die Da Vinei tot
studeer- en werkkamer dienden, treft
men meubelen en andere gebruiksvoor
werpen uit zijn tijd, maar het hoogte
punt vormen de kelders. Wie hierin af
daalt, waant zich in de Renaissance,
de bloeitijd van Da Vinci's meester
schap. In een bonte verscheidenheid
staan hier de resultaten van zijn inven
tieve geest opgesteld.
Men heeft, aan de hand van zijn eigen
tekeningen en schetsen, tot in alle de
tails nauwkeurig zijn vindingen nage
maakt en het is daaraan te danken,
dat we er de meest uiteenlopende uit
vindingen van zijn brein voor ons zien.
Men vindt er bijvoorbeeld een mitrail
leur, een helikopter, een heitoestel, een
klok met gewichten, een magyruslad-
der, een tank, een boot met schepra
deren en het prototype van een
vliegtuig, zoals Leonardo zich dat voor
stelde; een onderwerp waarmee hij
overigens zijn hele leven lang is be
zig geweest, zozeer interesseerde het
hem.
Alles is op schaal nagemaakt, mees
tal voorzien van fotokopieën van de ori
ginele werktekeningen, het geheel
maakt een diepe indruk op de bezoeker,
die hier uitvindingen voor zich ziet wel
ke pas in onze eeuw tot volle perfectie
zijn gekomen.
Le Clos Lucé wordt beheerd door
de Franse vereniging „De vrienden van
Leonardo da Vinci", die zich ten
doel stelt de figuur en het werk van de
ze grote en ver vooruitziende geest
meer bekendheid te geven in brede
kring.
Henk Bouwman
1,000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000004
Ontwerp van een raderboot van de
hand van Da Vinei.
angelo of Rafael, groter ook dan zijn
voorganger Giotto of zijn leermeester
Verrochio. Er was bijna geen tak van
wetenschap welke de renaissance had
aangeboord of Leonardo toonde er zich
een meester, en op de nog onontdekte
terreinen van de wetenschap en de geest
zette hij de eerste baanbrekende
schreden.
HIJ KWAM van Vinei, een stadje op
de hellingen van de Monte Albano tus
sen Livorno en Pistoia. Zijn eerste
jeugdjaren bracht hij door in grote vrij
heid. Hij zwierf veel in de omgeving
en dit eerste contact met de vrije na
tuur heeft in heel zijn verdere leven
een diep merkteken nagelaten. Want
wat hij later ook onderneemt, altijd
speelt de natuur daarbij een voorname
rol. We hoeven maar een blik te slaan
op de meeste van zijn schilderstukken
of te lezen van zijn vele prestaties op
het gebied van kanalisering, stedebouw
architectuur en het wordt ons duidelijk
dat zijn talent èn uit de natuur voort
gekomen èn op de natuur gericht is ge
weest.
Als jongen van een jaar of twaalf
toont hij voor het eerst zijn aanleg voor
schilderen. Zijn vader zond hem naar
Florence, in die dagen hèt brandpunt
van wetenschap en kunst, waar hij zijn
eerste onderwijs genoot in het atelier
van Verrochio. In deze echt-renaissan-
cistische omgeving werden vrijwel alle
takken van kunst en kunstnijverheidbe-
oefend, maar het staat wel vast dat Leo
nardo zich aanvankelijk voornamelijk
op de schilderkunst heeft toegelegd.
Want vóór alles was hij schilder. Hij
moge daarnaast grote bekwaamheid
aan de dag gelegd hebben voor (onder
andere) wis- en natuurkunde, stede-
bouwkunde, beeldhouwkunst, anatomie,
architectuur en mechanica als schil-
I
De Baileybrug in Mariaheide, die de ge
nie vorige week bouwde over de provin
ciale weg door het kerkdorp, bleek in het
weekeinde een bezienswaardigheid voor
velen te zijn. Het was zelfs zo druk dat
zondagmiddag de rijkspolitie uit Veghel
het verkeer in goede banen moest leiden.
De brug is niet alleen een toeristische at
tractie, ook op de jeugd oefent het super-
mecanowerk een bijzondere aantrekkings
kracht uit. Een zesjarig meisje uit het
dorp, dat met andere kinderen op de brug
speelde, viel van een van de brugtrappen
en liep een hersenschudding op. Het kind
moest in het ziekenhuis in Veghel worden
opgenomen.
CO» MAtTïM TOONDE»
100. 79
100. Panda vond het wel vervelend, dat hij zijn brand
kast moest openmaken. Want hij wist, dat er niets in
zat en daarvoor schaamde hij zich een beetje. „Schiet
een beetje op, pupil," zei mr. Vlijmen ongeduldig. „Geen
lijdelijk verzet tegen je voogd. Dat is strafbaar!" Met
een zucht opende Panda de ijzeren deur. Hij vond, dat
mr. Vlijmen opeens niet meer zo aardig was, nu hij
voogd was geworden. Derechtsgeleerde werd nog on
vriendelijker, toen hij met scherpe taxerende blijk de
inhoud bekeek. „Niets?!" riep hij ongelovig. „Dit nadert
het bedrog, pupil Panda! Deze brandkast is slechts ge
vuld met spinnewebben! Foei en nogmaals foei!" „Maar
ik heb echt niet kunnen sparen," zei Panda bedremi
meld. „Ik heb heus mijn best gedaan, maar.
„Zwijg!" snauwde mr. Vlijmen. „Je hebt me teleurge
steld en dat is hard voor een eerlijk en toegewijd
voogd. Maar ik zal ervan maken, wat er nog van te
maken valt. In elk geval heb je nog een huis. Uit de
weg, twijfelachtige pupil, ik ga orde op zaken stellen."
Hij greep de telefoon en belde een verhuisonderneming.
„Ik heb een spoedopdracht voor u," sprak hij. „Het
welbekende advocaten en procureurskantoor mr. Vlij
men moet verhuisd worden van de Achterdwarsstraat
naar Huize Hobbeldonk. Ik stel er prijs op, dat het
nog hedenmiddag geschiedt"
DAMESKAPSALON
Lange Nleuwstraat 471
Telefoon 8166 - na 6 uur 8768
Juweliers ramen de waarde van het
halssnoer dat Rome's mysterieuze „Oos
terse mummie" bij haar opgraving droeg
op 750.000 gulden.
De mummie werd onlangs opgegraven
op een bouwplaats in de buitenwijken van
Rome Archeologen beschouwen haar als
een van de belangrijkste oudheidkundige
vondsten van de laatste jaren.
Het lijk werd 1.800 jaar geleden gebal
semd volgens een onbekend proces. Zij lag
in een kist van rose marmer.
Eerst dacht men, dat het halssnoer uit
zwarte parels bestaat, maar juweliers zeg
gen, dat het saffieren zijn.
Er zijn nog twee theorieën over het
meisje:
1. zij was de dochter van een Oosterse
ambassadeur en overleed in het oude Ro
me.
2. Zij was de dochter van een machtige
Romeinse afgezant in een Oosters land,
waar zij overleed om vervolgens gebalsemd
voor de begrafenis naar Rome gebracht
te worden.
Electrolux, Excelsior, Erres,
Holland Electro, Ruton, AEG, Philips enz.
VERKOOP - REPARATIE
Betaling in overleg.
VELSERDUINWEG 172 - TELEFOON 4402
DE VOORNAAMSTE reden hiervoor
is gebrek aan vitaminen, maar de zo
genaamde medicijnen die door de me
dicijnmannen worden aangewend dra
gen er belangrijk toe bij. Deze medi
cijnen bevatten vaak bijtende en schu
rende stoffen. Ze worden bijna altijd
onder zeer onhygiënische omstandighe
den bereid. Een van deze „geneesmid
delen" wordt kameme genoemd. Een
stuk van een wortel wordt uitgehold,
waarin het blinde kind dan urineert.
Daarna wordt de vloeistof gebruikt als
oogdruppels.
Twee jaar geleden begon het Konink
lijk Genootschap voor Blinden van het
Gemenebest in dit dal zijn werkzaam
heden. Verschillende kerkgenootschap
pen onderhouden er ziekenhuizen, maar
een groot deel van de behandeling is
afgestemd op het genezen van oogkwa
len en niet op het voorkomen van blind
heid.
EEN VAN de moeilijkste opgaven
voor de groepen die daar werken is
het overwinnen van het bijgeloof. De
regering van N.-Rhodesië heeft al eer
der een actie gevoerd in het dal, maar
de verschillende medische teams voe
ren hun eigen campagnes. Zij verrich
ten eenvoudige oogoperaties in het cen
trum van de dorpen, zodat alle inwo
ners kunnen zien wat er gebeurt. Maar
het gebrek aan vitaminen blijft het
grootste obstakel.
DE BEVOLKING van het dal leeft op
een dieet van cassave en vis, maar de
vissenlever die vitamine a bevat, wordt
weggeworpen. Melk en vlees zijn vrij
wel onbekend in het dal, dat geteisterd
wordt door de tsetse-vlieg en andere
ziekteverspreiders, zodat als er maze
len of pokken uitbreken hetgeen vaa
het geval is de kinderen vaak blind
worden door hun gebrek aan weerstand.
HOEWEL er nu een begin van hulp
wordt geboden iedere school, ieder
ziekenhuis en elke apotheek heeft een
voorraad vitaminetabletten ontvangen
van kerkgenootschappen in New York
is er nog steeds meer hulp nodig.
Er is behoefte aan meer dokters, meer
ziekenhuizen en klinieken. De voeding
van de bevolking moet worden verbe
terd maar bovenal is er een grote
behoefte aan goede voorlichting, zodat
er begrip zal ontstaan voor de gegeven
hulp.
Volgens „Fleet Owner", een Ameri
kaans tijdschrift voor automobilisten,
zal binnenkort een beveiligingsapparaat
voor auto's op de markt worden ge
bracht, dat autodieven wel tot wanhoop
moet drijven.
Bij een auto met dit apparaat worden
de remmen geblokkeerd als iemand aan
de ontsteking gaat peuteren. Hebben
de dieven de remmen weer vrij weten
te maken, dan wordt de benzineleiding
afgesloten. Is deze brandstofmoeilijk
heid opgelost, dan gaan de remmen
weer op slot en weigert de ontsteking
opnieuw dienst.
By een proef was een monteur er na
een half uur nog niet in geslaagd om
zonder contactsleutel een aldus bevei
ligde auto op gang te brengen. Met een
afgesloten, maar overigens onbeveiligde
wagen had hij er maar zestien seconden
voor nodig.
i
