Van vijf Amerikanen na noodlanding
bij Vijfhuizen niets meer gehoord
Door illegaliteit gekaapte foto's
brachten geen licht in de zaak
V
Ruby's verdediger Belli is een
toneelspeler voor de balie
Jan van Eibergen kwam nooit op
de plaats waar hij wilde komen
Nieuwe CNV-voorzitter stond
nog tot 1946 op de steigers
NYLON
VELO
ONOPGELOST DRAMA UIT DE TWEEDE WERELDOORLOG
Havenberichten
Sport in IJmond
Arend Reym
WONINGINRICHTING
UIT
THUIS
VRIJDAG 28 FEBRUARI 1964
Noodlanding in polder
Duitse mitrailleurs
Foto's naar illegaliteit
een ongekende luxe binnen ieders bereik
MARKTPLEIN - IJMUIDEN
gÉSx-
•-
en tóch
Met
PHILIPS TELEVISIE
gezellige avonden
Uiterlijke rust
Loonbeleid
Stichting
Nutsspaarbank
Medische verzorging
tijdens het weekeinde
OPEL en VOLKSWAGEN
RIJSCHOOL
voor alle rijbewijzen
25 februari 1944 was een kalme, zon
nige winterdag. Er stond een zachte
bries, die de akkers van de Haarlemmer
meerpolder snel deed drogen, zodat de
boeren aan de voorjaarswerkzaamheden
begonnen te denken.
Ook op een ander terrein had het
fraaie winterweer vele activiteiten tot
gevolg. Immers, 1944 was het vijfde
oorlogsjaar; het jaar waarin de grote ken
tering kwam die haar toppunt zou vin
den in de invasie van de geallieerde le
gers op het vasteland van Europa. In
februari werden daartoe al voorberei
dingen getroffen, onder meer bestaande
uit bombardementsvluchten van steeds
grotere aantallen geallieerde bommen
werpers naar Duits gebied.
Zo waren ook in de ochtenduren van de
25e februari 1944 weer grote formaties
bommenwerpers begeleid door snelle
jagers oostwaarts getrokken. Zoals al
tijd ging de tocht naar vijandelijk gebied
in gesloten gelederen, waarbij de condens-
strepen van de toestellen nog lang tegen
de blauwe lucht zichtbaar bleven. Het te
rugvliegen dat omstreeks het middag
uur plaatsvond geschiedde veel onre
gelmatiger. Nu eens passeerde een kleine
groep vliegtuigen, dan weer trokken er
een paar over of gonsde er één alleen
vliegend nader om over de duinen en het
strand het laatste deel van de thuisreis
naar Engeland te aanvaarden.
Daarom zag men er op die dag in de
Haarlemmermeerpolder niet zo vreemd
van op, dat om half één 's middags een
Amerikaanse bommenwerper uit het oos
ten naderbij kwam. Wél vond men het op
vallend, dat het vliegtuig belangrijk lager
vloog dan de andere overtrekkers. Toen het
nog ver weg was, kon men al zien dat het
een viermotorig „Vliegend Fort" was.
Boven het kruispunt IJweg-Schipholweg
wijzigde de bommenwerper zijn koers en
ging pal noordwestwaarts in de richting
van Haarlem. Het vliegtuig verloor snel
hoogte en daardoor was het duidelijk, dat
er iets aan de hand was. De mensen, die
op de Schipholweg stonden, ontdekten dat
twee van de vier motoren stilstonden.
Terwijl laag boven de bommenwerper
twee Amerikaanse jachtvliegtuigen als
snelle reuzelibellen cirkels draaiden en
rondvlogen om hem tegen vijandelijke
luchtaanvallen te beschermen, wijzigde
het vliegtuig tussen Haarlem en de Ring
vaart zijn koers.
Het keerde en vloog, rakelings over de
bomen op de ringdijk, naar de polder te
rug. Ieder zag dat de vlieger zich gereed
maakte voor een noodlanding. De bom
menwerper kraakte door een boomtop bij
een boerderij aan de Spieringweg nabij
de rooms-katholieke kerk van Vijfhuizen.
Vlak daarachter landde hij op een wei
land. Alsof het een normale landing be
trof, taxiede het viermotorige gevaarte
over het gras, en wanneer na een kilo
meter de IJtocht geen obstakel had ge
vormd, zou het normaal tot stilstand zijn
gekomen.
Nu boorde de bommenwerper zich met
de neus in de oever van de vaart. Vijf
Amerikaanse vliegers vier officieren en
één onderofficier stapten ongedeerd uit
bet vrijwel niet beschadigde toestel op
Haarlemmermeerse bodem.
Hoewel er in deze polder gedurende de
oorlogsjaren verscheidene geallieerde vlie
gers konden ontsnappen, was het bij dit
vijftal niet mogelijk. Op een kilometer af
stand op de hoek van de IJweg en de
Vijfhuizerweg waren Duitse stellingen
van waar men over de vlakke akkers een
ongehinderd schootsveld had op de plaats
van de noodlanding. Weldra ratelden dan
ook de mitrailleur, die de vliegers belet
ten er vandoor te gaan en na korte tijd
waren Duitse militairen uit de stellingen
op de plaats van de landing om de Ame
rikanen gevangen te nemen.
Het vliegtuig was van de Vijfhuizerweg
af goed zichtbaar. Op de neus was geschil
derd, dat het 42 vluchten naar vijandelijk
gebied had gemaakt. De uit de tanks lo
pende benzine het „Vliegend Fort" had
nog duizenden liters aan boord ver
spreidde zich over het water van de vaart
naar de Vijfhuizerweg. Daar, waar de
vaart onder de weg doorstroomt heeft
men toen het donker was geworden nog
getracht deze benzinestroom in brand te
steken, in de hoop dat het vliegtuig óók
zou verbranden en de bezetters deze buit
sou ontgaan. Dat is echter mislukt.
's Avonds maakte de B.B.C. bekend, dat
van een Amerikaanse bombardements-
vlucht naar Schweinfurt in Midden-Duits-
land 59 bommenwerpers en 10 jachtvlieg
tuigen niet waren teruggekeerd.
De volgende dag lieten de Duitse militai
ren in de Haarlemmermeer de na de lan
ding door hen gemaakte foto's van het
vliegtuig en de gevangenneming van de
vliegers zien. Eén serie van deze Duitse
opnamen belandde toen bij de illegaliteit.
Onder het gezegde „Je kunt nooit weten
hoe die foto's nog eens van pas komen",
werden ze op een veilig plekje weggestopt.
Niemand kon toen vermoeden hoe de foto's
•ens zouden worden gebruikt.
liet was al meer dan een jaar na de
bevrijding toen er in Vijfhuizen en omge-
ving opeens navraag werd gedaan naar
de landing van het „Vliegend Fort" in fe
bruari 1944. Er verschenen autoriteiten
van het Nederlandse Bureau voor opspo
ring van oorlogsmisdadigers in het dorp.
I.ater kwamen er ook leden van de Ame
rikaanse Inlichtingendienst, die speciaal
met het onderzoek naar oorlogsmisdaden
belast waren. Uit alles bleek, dat er iets
fout was met hetgeen op die wintermid
dag van 1944 op het weiland tussen de
Spieringweg en de IJweg was gebeurd.
Eén van de inlichtingenofficieren vertel
de wat dit was: de vijf Amerikaanse vlie
gers, die ongedeerd uit hun bommenwer-
intussen al lang gedemobiliseerde op
de foto voorkomende Duitse soldaten te
vinden.
Na veel moeite slaagde men erin. Eerst
vond men er één. Later nog één. Maar
het leidde niet tot het gewenste resul
taat. Men had gehoopt, dat 't een sneeuw
bal zou worden, dat men door de één op
het spoor zou komen van de ander en
zó uiteindelijk het lot van de vliegers zou
ontdekken.
Dit is niet gebeurd. De Duitse militai
ren die in de laatste jaren van de oor
log de barakken en bunkers op de hoek
van de IJweg en de Vijfhuizerweg bevolk
ten, konden maar weinig vertellen. Alleen
dat de Amerikanen naar Amsterdam wa
ren gebracht, wisten zij zich te herinne
ren.
Verder ontbreekt elk spoor. En daar
mee werden de namen van deze vijf
Amerikaanse vliegers bijgeschreven op
de lijst van de vele duizenden vermisten
in de Tweede Wereldoorlog.
P. KJaassen
Donderdag kwamen in IJmuiden aan: Jason
van Rotterdam; Lingestroom, Londen; Lady Mac-
Gowan, Londen, explosieven voor Buitenhuizen;
Jans. Londen; Valiant, Londen; Caroline, Lorient;
Cortia, Gothenburg; King Fisher, Londen; Saar
land, Antwerpen; Militenee, Brussel; Ubbergen,
Klaipeda; Portelet, Swansea; Valga, Liepaja;
Vechtstroom, Dagenham; Kruswica, Londen;
Rijnstroom, Londen; Wexford, Boston, naar Koog
a. d. Zaan; Hasseloe, Gefle, erts voor IJmuiden;
Celebes. Rotterdam.
Donderdag vertrokken uit IJmuiden: Gittelil
naar Esbjerg; Catharina, Birkenhead, walsmate-
riaal van IJmuiden; Noordborg, Ystad, kunstmest
van IJmuiden; Lady MacGowan, Irvine, van Bui
tenhuizen; Clothilda M., Berwick, kunstmest van
IJmuiden; Forel, West-Hartlepool, walsmateriaal
van IJmuiden; Clan Grant, Antwerpen; Esso
Emden, Hamburg; Johanne, Oskarshamn, wals
materiaal van IJmuiden; Fivelborg. Delfzijl, van
Zaandam; Amstelland, Las Palmas; Larchbank,
Londen; Martha Ahrens^ Rotterdam; King Fisher,
Harlingen; Ariel, Helsinki; Temar, Boston; Bo-
heme, Baltimore; Marwick Head, Newcastle;
Finngerma, Trondheim.
VrUdag kwamen in IJmuiden aan: Hoogvliet
van Gent; Hangard, Karlskrona, hout voor Zaan
dam; Andalien, Hamburg; Gouwestroom, Fowey;
Aaltje, Londen; Goote. Antwerpen.
Vrijdag vertrokken uit IJmuiden: Ammon naar
Nassau; Jongkind, Bremen: Else Danielsen, Pa
lermo, walsmateriaal van IJmuiden.
baPisom
Het sterke nylon van Tapisom (zelfs sleepkabels worden van nylon gemaakt!)
neemt geen vlekken op. Alles wat erop wordt gemorst, kan er met een eenvoudig
reinigingsmiddel gemakkelijk worden afgehaald. Dank zij de stofdichte onderlaag
is af en toe stofzuigen voldoende omïapisom volkomen stofvrij te houden.Tapisom
kan niet worden geplet; zelfs door naaldhakken niet. In Tapisom ziet u geen naden.
Het is krimpvrij, kan niet uitzetten, niet verschieten.
Ga naar Tapisom kijken bij:
unie
„Het kan zijn dat er betere verdedigers
zijn dan ik", zo zegt Meivin M. Belli,
maar ik heb er nog nooit een in een
rechtszaal gezien". De man die optreedt
als verdediger van Jack Ruby heeft een
ervaring van dertig jaar als advocaat en
is bekend om zijn levendige en drama
tische manier van optreden voor de ba
lie.
.'S'jéL.-'"
Aan het begin van zijn loopbaan trad
Belli eens op als raadsman van een vrouw
die bij een tramongeluk in San Francisco
een been was kwijtgeraakt. Belli kwam
elke dag in de rechtszaal met een groot
pak onder zijn arm dat was omwikkeld
met vetvrij slagerspakpapier. Hij legde
dat pak dan op een tafel en negeerde het
tot de laatste dag van het proces. Toen
begon hij het uit te pakken. Er ging een
huivering door de zaal. Om een illustra
tie te geven van het verlies dat de vrouw
had geleden, haalde Belli een houten been
tevoorschijn, toonde dit aan de juryleden
en vroeg hun op ironische toon „het been
te betasten, het warme bloed te voelen
dat door de aderen stroomde".
De jury wees de vrouw 100.000 dollar
schadevergoeding toe.
Belli zei in een vraaggesprek: „Ik heb
mijn best gedaan te bewijzen dat ik geen
waardige figuur ben volgens de standaar
den van het Amerikaanse genootschap van
rechtskundigen. Voor hen betekent die
waardigheid het dragen van het juiste
pak, het lid zijn van de juiste' club en
het werken voor de juiste firma. Zij zien
de wet als een zaak waarbij geld te ver
dienen valt." Ik zie de wet als een prach-
Over het geploegde land langs de
Vijfhuizerweg gaan de Amerikanen
hun dood tegemoet. Op de voorgrond
drie der vliegers met (rechts) een
Duitse bewaker. Ook op de achter
grond loopt één der vliegers met een
bewaker. Beide foto's behoren tot de
opnamen, die de Duitsers in 1944 door
de illegaliteit werden ontfutseld.
Duitse Luftwaffe-manschappen on
derzoeken de Amerikaanse bommen
werper, die juist is geland met de
neus in de IJtocht. Op de achter
grond het dorp Vijfhuizen en
de Spieringweg.
per waren gestapt, waren vermist, spoor
loos. Hoe? Waar? Men tastte volkomen in
het duister.
Uit de buitgemaakte papieren bleek,
dat ze krijgsgevangen waren gemaakt,
doch onderzoekingen hadden uitgewezen,
dat ze nooit in een Duits krijgsgevangen
kamp waren geweest. Men vermoedde dat
een oorlogsmisdaad was gepleegd,
waardoor de vijf vliegers het leven had
den verloren.
Bij de speurtochten in Vijfhuizen en om
geving kwamen ook de door de Duitsers
gemaakte foto's voor de dag. De mensen
van de opsporingsdienst hoopten, dat de
ze de sleutel zouden vormen om het raad
sel op te lossen. Er werden grote reporduc-
ties van gemaakt, waarmee in Duitsland
naspeuringen werden verricht om de
A ■•o'ï' fitüao V vr ösfaïï ï'Afc iaSsi if
Het Kinheim-elftal neemt het voor de
zaterdagcompetitie in een uitwedstrijd op
tegen SVJ uit Heemstede. Kinheim staat
drie punten voor op de belangrijkste con
current, SIZO. Kinheim verschijnt met:
De Boer; Van Kooperen en Grevink; Tiel-
rooy, Sparreboom en Geerlofs; Visscher,
Botvliet, Verburg, Nieuwenhuis en Bax.
Het is niet alleen een zware verant
woordelijkheid, maar het doet ook pijn
de eigen bond te moeten verlaten. Ik
heb echter in het belang van het C.N.V.
gemeend niet te mogen weigeren". Dit
zijn de woorden van de heer J. van Ei
bergen, thans nog voorzitter van de
Nederlands Christelijke Bond van Werk
nemers in de Hout- en Bouwnijverheid,
die op 24 maart de C.N.V.-hamer van
de heer Van Mastrigt zal overnemen.
Het is vreemd gelopen met de heer Van
Eibergen. Naar zijn eigen woorden
kwam het verzoek de protestantse vak
centrale te gaan leiden ook voor hem
als een volkomen verrassing en daarmee
werd de lijn van zijn levensloop eigenlijk
doorgetrokken. „Ik ben nooit terecht ge
komen, waar ik meende te moeten zit
ten", verklaarde de 57-jarige vakbonds
bestuurder.
Ook voor het aller
laatste sportnieuws
100% service
Philips-dealer
Trompstraat 68 Tel. 5198
Op 19 juni 1906 werd Jan van Eibergen
geboren als zoon van een fabrieksarbeider
te Renkum. Hij was een van de vijf zoons.
Na de lagere school moest hij reeds voor
zijn elfde jaar aan het werk. Hij werd
loopjongen, later metselaar en dit vak
heeft hij uitgeoefend tot 1946 toe. Hoewel
hij in zijn jeugd hoopte nog eens opzichter
in de bouw te worden, werd hij in 1946
gekozen tot districtsbestuurder van de
vakbond, waaraan hij toen al 17 jaar lang
een deel van zijn tijd had gegeven. Het
jaar daarop werd Van Eibergen reeds ge
kozen in het bondsbestuur van de christe
lijke bouwvakarbeidersbond en in decem
ber 1949 werd hij voorzitter.
In 1956 is de heer Van Eibergen ook
gekozen als Tweede-Kamerlid voor de Arp.
In deze functie kreeg zijn naam landelijke
bekendheid toen hij in december 1960 een
motie indiende die een regeringscrisis ver
oorzaakte. Hij eiste namens de Arp. en
de C.H.U. 5.000 woningwetwoningen meer.
Toch heeft de heer Van Eibergen zijn
carrière nooit gezocht. Met plezier heeft
hij de Renkumse bouwvakarbeidersbond in
de twintiger jaren opgericht en met ple
zier is hij daar jarenlang voorzitter van
geweest. Toen hij in 1959 werd aangezocht
om C.N.V.-secretaris Roolvink op te vol
gen die staatssecretaris werd, weigerde
hij. Zijn hart lag in de bond waarvan hij
inmiddels voorzitter was en hij meende
de grens van zijn capaciteiten te kennen.
Met warmte denkt de heer Van Eibergen
ook terug aan zijn eerste bezoldigde vak
bondsfunctie. In '46 kreeg hij als districts
bestuurder het contact te behartigen met
de bouwvakarbeiders in de vele opbouw-
gebieden. Die arbeiders zaten grotendeels
in kampen. „Toen zijn er banden gelegd
die thans nog levend zijn", verklaart hij
met voldoening.
Zijn vijfjarige maatschap van het Ren
kumse crisiscomité in de dertiger jaren
ziet hij als belangrijk omdat hij komen
de uit een zeer orthodox milieu leerde
met andere levensrichtingen om te gaan.
Dit zal in zijn toekomstige functie bijzon'
der belangrijk worden en dit verklaart
mede waarom het C.N.V. hem verkoos als
voorzitter.
Wat het eerst opvalt bij van Eibergen is
zijn uiterlijke rust, het gemak waarmee
hij zichzelf blijft in alle kringen. Autori
teitenvrees heeft hij nooit gekend. Zijn
levensbasis het christendom heeft
hem geleerd dat alle mensen gelijk zijn
en vanuit die basis leeft hij. Daarnaast
staat hij echter open voor alle goeds in
alle levensrichtingen. „Tot mijn spijt moet
ik zeggen", aldus de heer Van Eibergen,
„dat vele humanisten het christendom be
ter in praktijk brengen dan sommige
christenen".
De oecumenische levenshouding van de
nieuwe C.N.V.-voorzitter en zijn praktische
zin maken duidelijk dat hij een sterk voor
stander is van de huidige samenwerking
der drie vakcentrales, ook al wil hij hier
over thans niets zeggen.
Daarentegen geeft hij zijn mening over
het woonbeleid onomwonden. „C.A.O.-
kwesties, stakingen, ambtenaren-salarissen
of ambtenaren-pensioenen horen niet in de
Tweede Kamer thuis," zegt hij. „Dit zijn
kwesties die alleen de werkgevers en de
werknemers in het bedrijfsleven aangaan."
De Kamer dient zich alleen uit te spreken,
meent hij, over de algemene sociaal-eco
nomische koers van het kabinet. Het con
tact tussen de regering en het bedrijfs
leven over de loonpolitiek ziet de heer
Van Eibergen momenteel als te innig.
„Dit heeft ons het verwijt bezorgd bood
schappenjongens van de regering te zijn.
De debatten in de Tweede Kamer vorig
tig, levend iets. Zoals ik het zie hoort de
wet bij een proces waarin de mensen d«
dingen tot uitdrukking brengen die zij vol
gens hun sociale gedrag willen zien uit
gevoerd. De wet zorgt ervoor dat dez«
dingen gebeuren. Als dat niet op die wij
ze gebeurt krijgt men dictatuur, zoals in
de Sovjet-Unie. Ik zie de wet als een stel
sel van menselijke rechten en de advo
caat als een menslievend iemand".
Deze logica, vermengd met menselijk
gevoel, verklaart zijn rol als de voornaam
ste raadsman van Jack Ruby, die wordt
berecht wegens het doodschieten van Lee
Harvey Oswald, de man die werd beschul
digd van moord op president John F. Ken
nedy.
„Dit is wellicht een van de belangrijkst*
gevallen uit mijn carrière", zegt Belli.
„Er is natuurlijk een honorarium en mijn
diensten zijn niet goedkoop. Ik had ver
wacht 75.000 dollar te krijgen, maar er ia
niet helemaal zoveel geld als de familie
van Ruby eerst had gezegd".
Mevrouw Joy Belli, de derde vrouw van
de advocaat, zegt van hem: „Van één ding
kun je zeker zijn: je hoeft je met hem
nooit te vervelen.
JONGELUI,
sluit een
jeugdspaarovereenkomst
in de gemeente Velsen
IJMUIDEN
Artsen: J. J. Wuife, Röntgenstraat 1,
tel. 4953; A. J. G. Wermenbol, Maasstraat
15, tel. 6388; F. M. van Stekelenburg,
Leeuweriklaan 52, tel. 4290.
Apotheek: Apotheek Kuylman, Lange
Nieuwstraat 403.
Wijkverpleging: voor IJmuiden en IJmui-
den-Oost, zuster C. Nap, Rembrandt-
laan 5, IJmuiden, tel. 02550-6195; voor
Santpoort-Zuid, Santpoort-Noord en
IJmuiden-Oost, zuster G. Lammerts,
Curagaostraat 18, Santpoort, tel. 02560-
8756; voor Velsen-Noord, Velsen-Zuid
en Driehuis, zuster J. Markerink, Geel
vinkstraat 27, Velsen-Noord, tel. 02510-
3936.
Verloskundigen: Mevrouw M. Bakker,
Snelliusstraat 53, tel. 5053; mejuffrouw
E. W. Engelhardt, Moerbergplantsoen
no. 154, tel. 7949; mejuffrouw A. C. van
Saase, Rijnstraat 92, tel. 8960.
Tandartsendienst voor Velsen, Beverwijk
en Heemskerk: M. C. Geurs, C. van
Manderstraat 1, Heemskerk, tel. 02512-
2408.
SANTPOORT
Arts: M. M. C. Trooster, W. Daniëls-
laan 14, Santpoort-Station, tel. 02560-
8410.
Apotheek: Santpoortse Apotheek, Bloe-
mendaalsestraatweg 145, Santpoort-Zuid,
tel. 02560-8249.
BEVERWIJK
Artsen: van zaterdagmiddag 12 uur tot
zondagmorgen 9 uur: C. Versélewel da
Witt Hamer, Vondellaan 29, tel. 02510-
23969; zondag van 9 tot 24 uur; J. A.
Hommes, Plantage 154, Beverwijk, tel.
02510-26050.
Tandartsendienst voor Velsen-Bever-
wijk en Heemskerk: M. C. Geurs, C. van
Manderstraat 1, Heemskerk, tel. 02512-
2408.
Apotheek: zondag en de komende week
nachtdienst: Apotheek J. H. Huisman,
Wijkerstraat 163, Velsen-Noord, telef.
02510-23883.
Vs sy
KERKWEG 67 - SANTPOORT
TEL. (02560) 8930 en 8947
als, de vakbeweging gaat kapot aan ac-
mij behoeft de vakbeweging nergens bang
ties hebben mij nooit veel gedaan. Volgens
voor te zijn als zij in de eerste plaats
vakbeweging blijft, dat wil zeggen een be-
langen-organisatie. Overleg met de re
gering blijft noodzakelijk uiteraard, maar
de vakbeweging moet tenslotte zelf het be
lang van de eigen leden tegen het alge
meen belang afwegen." Een Opmerkelijke
uitspraak voor iemand die zelf Tweede
jaar vond ik bar dramatisch. Uitlatingen kamerlid is.
