Nieuwe offerte aan KLM
voor zes Caravelles
Dooi in Oost-Duitsland?
Acht doden in het verkeer
Gunstige vooruitzichten
voor de kernenergie
SS-er Kaduk mishandelde
in Auschwitz de huidige
premier van Polen
Marechaussee
blijft grenzen
bewaken
Professor Havematin eist ongestraft
meer vrijheid voor de burgers
Hongersnood op Java
Begroting W.G.D,
beloopt 138 min
Regering gaat Midden-
Limburg steunen
Rapport-Battistini
verschenen
Binnenschip gezonken
na aanvaring op het IJ*
Franse regering
poogt stakingen
„af te kopen"
John Okello van
Zanzibar verbannen
Nieuwe president
voor Venezuela
DONDERDAG 12 MAART 1964
5
wees mooi in de lente met
Toenadering tussen
Maleisië en Philippijnen
De Franse genationaliseerde vliegtuig
fabriek „Sud Aviation" heeft aan de KLM
de hernieuwde offerte gedaan voor zes
Caravelle-straalverkeersvliegtuigen. „Sud
Aviation" heeft bij deze offerte gebruik ge
maakt van haar door de KLM verstrekte
cijfers over het luchtnet der Nederlandse
maatschappij in Europa, van Warschau
en Istanbul tot Las Palmas.
„Sud Aviation" heeft bij haar offerte
verder betrokken cijfers over de Douglas
DC-9 de British Aircraft Corporation,
Bac-111, zoals die gegevens door de be
trokken fabrieken worden verstrekt en
wat in de wandeling heten potentiële af
nemers. Op grond van een groepering van
deze cijfers meent „Sud Aviation" dat de
KLM er in geen enkel opzicht beter aan
kan doen dan door de „Caravelle" aan te
schaffen.
de „Caravelle" ter sprake kwamen. Een
paar weken geleden verklaarde ons een
zegsman van de British Aircraft Corpora
tion, fabrikanten van de BAC-111, dat de
Douglas DC-9 (die er nog niet is) wel van
de BAC zou kunnen zijn nagebouwd; gis
teren merkte een medewerker van „Sud
Aviation" op dat de Douglas DC-9 wel van
de „Caravelle" kon zijn nagebouwd.
Nu is het wachten op de verklaring dat
de BAC-111 (waarvan er twee vliegen) wel
gecopieerd zou kunnen zijn van de „Ca
ravelle" (waarvan er een 160 vliegen) en
dan is de kring rond. Maar BAC en „Sud
Aviation" bijten elkaar niet zo gauw, want
zij bouwen samen het Brits-Franse ont
werp voor een supersonisch verkeersvlieg
tuig de „Concorde". Alleen de naam van
dit toestel verdraagt al geen tweestrijd en
zeker geen zusterstrijd.
Gisteren kwamen ln Athene de hoge gasten aan die
vandaag de begrafenis van koning Paul van Grieken
land zullen bijwonen. Koningin Juliana en prins
Bernhard werden van het vliegveld afgehaald door
prins Michael, president Makarios van Cyprus door
koning Konstantijn en prins Philip van Groot-
Brittannië door kroonprinses Irene van Griekenland.
De Amerikaanse regering wordt vertegenwoordigd
door mevrouw Johnson (Lady „Bird"), de echtgenote
van de president en oud-president Truman (links)
Om haar offerte niet alleen de taal van
de cijfers der vliegtuigprestaties te laten
spreken, heeft de Franse fabriek aange
boden onderdelen van de „Caravelle"
voor haar rekening gedurende vier jaar
te deponeren op de plaatsen, die de KLM
aanwijst, zonder opslagkosten en dergelij
ke. Bovendien zou de fabriek wellicht niet
ongenegen zijn de KLM nog op andere wij
ze financieel tegemoet te komen.
De KLM heeft, zoals steeds meer van
die kant wordt gezegd, als het gaat om
nieuwe vliegtuigtypen, altijd belangstel
ling daarvoor. Dat is ook gezegd toen de
Britse „Trident," de BAC-111, de DC-9 en
Het korps Marechaussee zal voorlopig
belast blijven met de bewaking van on
ze grenzen. Een woordvoerder van het
ministerie van Defensie heeft bevestigd
dat de minister dit besluit heeft genomen.
Wel is er over deze kwestie nog interde
partementaal overleg gaande, speciaal met
het ministerie van Justitie, onder welks
feitelijke verantwoordelijkheid de grensbe
waking valt.
Van de zijde van Defensie zou er bij
Justitie op zijn aangedrongen de fi
nanciële bijdrage die dit departement in
de kosten van de grensbewaking levert,
te verhogen. Minister Scholten zou daar
weinig voor voelen, hij heeft echter nog
geen definitief standpunt ingenomen.
Het terugtrekken van de marechaussee
bij de grensbewaking was in studie ge
nomen als onderdeel van staatssecretaris
Haex' bezuinigingsactie, die bekend staat
als „Operatie Chirurg". Enige weken ge
leden stelde het tweede-Kamerlid de heer
Couzy (V.V.D.) vragen over deze kwes
tie. In het ministeriële antwoord op die
vragen werd gezegd dat het afwegen van
voor- en nadelen van deze maatregel in
tern nog niet geëindigd was.
Van de legervoorlichtingsdienst verne
men we dat bij de grensbewaking, ook op
vliegvelden en waterwegen, totaal 650 ma
rechaussees dienstdoen, vrijwel allemaal
beroepspersoneel.
(Van onze correspondent)
BONN Breekt in Ulbrichts diepvries-
staat werkelijk de dooi aan? Het heeft er
alle schijn van. Na het verrassende Oost-
duitse aanbod om aan Westberiijners de
gelegenheid te geven zich 72 uur in Oost-
duitse steden op te houden, heeft de Oost-
duitse professor Robert Havemann op
nieuw een verrassende verklaring afgege
ven. Havemann zei in een interview met
een Hamburgs avondblad: „De burgers
van Oóst-Duitsland moeten vrijer worden
dan die van welk westelijk land ook. Als
de regering van de D.D.R. van meet af aan
zulk een politiek gevoerd zou hebben, zou
zij zich veel moeilijkheden hebben be
spaard."
Havemanns kritische verklaring volgt op
zijn colleges aan de Oostberlijnse Hum-
boldt-universiteit, waarin hij meer vrijheid
eiste en waarin hij zei dat Oost-Duitsland
een staat moet worden waarin de burgers
naar hun eigen individuele streven mogen
handelen en waarin hun vrijheid niet be
perkt mag worden door „bevelen, verorde
ningen en grondslagen." Furieuze verkla
ringen van de ideologische zetbazen van
Ulbrichts S.E.D. hebben de professor dus
niet de mond kunnen snoeren. Havemanns
DJAKARTA (Reuter) President Soe-
karno heeft woensdag de economische
moeilijkheden van Indonesië de gevolgen
genoemd van een revolutie die nog niet
is voltooid. Hij deed dit op de openings
bijeenkomst van 'n conferentie in Djakar
ta over de ondervoeding, waarvan de be
volking van Midden-Java te lijden heeft.
De president zei het te betreuren dat
Indonesiërs moeten lijden, maar elke re
volutie heeft haar eigen moeilijkheden. De
minister van Buitenlandse Zaken, dr. Soe-
bandrio, was van oordeel dat de economi
sche moeilijkheden niet kunnen worden
overwonnen op een gewone manier, „zo
als door het invoeren van voedingsmidde
len".
Het officiële persbureau Antara heeft in
tussen gemeld, dat op een onlangs gehou
den conferentie van banken in Djakarta
gepleit is voor invoering van een ploegen-
stelsel in de levensmiddelen- en kleding
industrie, opdat er dag en nacht kan wor
den geproduceerd.
„liberalisme" zou hem in vroeger tijden
in het concentratiekamp Bautzen hebben
gebracht. Nu is hij slechts door de Oost-
duitse secretaris voor hoger onderwijs „ge-
inviteerd voor een onderhoud."
Dit betekent dat voor het eerst een pro
minent partijlid openlijk critiek op het Ul-
bricht-regime heeft kunnen oefenen en
dat nog wel in een Westduits blad
zonder dat hij onmiddellijk door de
„Staatssicherheitsdienst" werd gearres
teerd.
Het Oostduitse besluit om aan Westber
iijners, Westduitsers en buitenlanders de
gelegenheid te geven zich met een transit
visum voor 72 uur in twaalf Oostduitse ste
den op te houden, heeft West-Duitsland vol
komen verrast. De regeringswoordvoerder
in Bonn kon nog niets anders zeggen dan
dat de bondsregering „met terughoudend
heid" kennis heeft genomen van de Oost
duitse beslissing.
GENèVE (Reuter). Woensdag is op de
bijeenkomst van de Wereldgezondheids
organisatie in Genève de begroting voor
i965 van ongeveer 138 miljoen gulden met
79 tegen drie stemmen bij 33 onthoudingen
aangenomen.
Frankrijk en West-Duitsland stemden
tegen, omdat zij de begroting te hoog vin
den .Groot-Brittannië keurde de begroting
goed, maar drong er op aan verdere be
grotingsverhogingen zo laag mogelijk te
houden. De nieuwe begroting is elf percent
hoger dan die van 1964.
De regering gaat de midden-Limburgse
Roerstreek, die na de exploratiestop van
de staatsmijn Beatrix te Vlodrop een pro
bleemgebied is geworden, financiële steun
verlenen. Dat heeft de staatssecretaris van
Economische Zaken, drs. J. A. Bakker,
gisteren aan het slot van zijn tweedaags
werkbezoek aan de provincie Limburg
meegedeeld.
De 45-jarige meubelmaker B. J. Klein tienjarige ongehuwde M. Hielkema uit Mid-
Stapel uit Winterswijk is gistermiddag
overleden aan de gevolgen van een onge
luk, dat hij negen dagen geleden met een
bromfiets had gehad. Hij is toen waar
schijnlijk tegen een boom gereden.
De kettingbotsing bij Maarssen, die wij
gisteren al meldden, heeft niet drie maar
twee slachtoffers geëist. Om het leven zijn
gekomen de zestigjarige A. Schreurs uit
Amsterdam en de 58-jarige P. J. Versteeg
uit Utrecht.
Gistermorgen omstreeks half negen is
de 47-jarige A. Iedema uit Purmerend op
de provinciale weg Purmerend-Amsterdam
nabij het dorp Iipendam door een auto
ongeluk om het leven gekomen.
De bouwvakarbeider J. H. A. van der
Hijkant uit Dorst is gistermorgen om
kwart over zeven bij een verkeersonge
luk op rijksweg 16 in de gemeente Hoge
en Lage Zwaluwe om het leven gekomen.
De chauffeur De Nijs uit Dronten is
gistermorgen omgekomen, toen hij met
zijn vrachtwagen in dichte mist bij Rogge-
botsluis in oostelijk Flevoland tegen een
autobus van de lijndienst Kampen-Dronte
botste.
Op het rijwielpad tussen Edam en Mon
nikendam zijn gisteren twee bromfietsers
met elkaar in botsing gekomen. De acht-
delie liep hierbij een schedelbasisfractuur
op. Hij werd overgebracht naar het stads
ziekenhuis te Purmerend, waar hij in de
loop van de middag overleed.
Op rijksweg 2 onder Breukelen hebben
zich sinds gistermiddag vijf uur een aan
tal kettingbotsingen voorgedaan over een
lengte van drie-en-een-halve kilometer.
Een van de kleinere kettingbotsingen
werd de oorzaak van een dodelijk onge
luk.
Een Belg reed namelijk met hoge snel
heid op de stilstaande wagens af. Hij wist
de auto's te ontwijken, maar schoot door
de middenberm en kwam op de andere
rijbaan in botsing met een tegenligger,
bestuurd door een 31-jarige vertegenwoor
diger, de heer G. J. H. Hermans uit
Utrecht. De heer Hermans was op slag
dood.
In het Sint Jansziekenhuis in Weert is
gisteren overleden de steenfabrikant H.
van Grootel uit Mierlohout. Hij was za
terdag op de Wilhelminasingel in Weert
aangereden door een personenauto.
Na ruim een maand in een ziekenhuis
in Zwolle te hebben gelegen zonder bij be
wustzijn te zijn geweest, is dinsdagavond
de twintigjarige J. Nolte uit Tubbergen
overleden. Hij werd in de nacht van 8 en
9 februari ernstig gewond bij een ongeluk
met een auto in Marienheem, waarbij drie
plaatsgenoten licht gewond raakten.
Op de rijksweg te Heesch in Noord-
Brabant is woensdagmorgen een autobus
in een zware mistbank tegen een met een
paard bespannen tweewielige wagen gere
den. De wagen was niet verlicht. Het
paard liep ernstig letsel op en werd op
advies van de dierenarts ter plaatse dood
geschoten,
De ontwikkeling van kernenergiecentra
les, die in de periode 1967-1971 geleidelijk
in de gehele Europese gemeenschap zul
len kunnen concurreren met de gewone
elektriciteitscentrales, wordt begunstigd
door de snelle stijging van de elektrici
teitsbehoefte, aldus een verslag dat de
Italiaan G. Battistini heeft samengesteld
voor het Europese parlement.
De elektriciteitsbehoefte stijgt veel snel
ler dan de totale energiebehoefte. In 1970
wordt een elektriciteitsverbruik verwacht
van 574 miljard kwh (30,3 percent van de
totale energiebehoefte) tegen 258 miljard
kwh in 1960 (21.6 percent).
De verwachting is, dat met ingang van
1970 de elektriciteitsproducenten steeds
meer de voorkeur zullen gaan geven aan
kernenergiecentrales. Alle gewone cen
trales zullen dan echter niet verouderd
zijn. Zo zal de elektriciteit van centrales
die met zg. bevoorrechte brandstof wer
ken (aardgas, hoogovengas, bruinkool, wa
terkracht) zeker nog twintig jaar goedko
per blijven dan de kernenergie.
Er bestaat een redelijk kans, aldus het
verslag, dat in 1980 een kwart van de
dan tot 1.080 miljard kwh gestegen elek
triciteitsbehoefte door kernenergiecentra
les zal worden gedekt. Dit zal dan over
eenkomen met ongeveer tien percent van
de totale energiebehoefte.
Het rapport-Battistini verwacht, dat na
1970 de uitbreiding van het aantal kern
energiecentrales voornamelijk zal wor
den beperkt door de mogelijkheid die de
bouwers hebben om aan de vraag te vol
doen. Daarom is het van groot belang dat
Euratom de ontwikkeling van een Euro
pese industrie voor de bouw van kerncen
trales krachtig stimuleert, met name door
steun aan de bouw en exploitatie van gro
te centrales (van 300 tot 500 mw.). Men
heeft ze nodig om ervaring op te doen,
ook al kunnen ze nog niet concurreren
met de gewone centrales.
In de afgelopen nacht is op het Binnen-
IJ in Amsterdam het 100 ton grote bin
nenschip „Goede Verwachting" in aanva
ring gekomen met de zeegaande kustvaar
der m.s. „Calchas" van de K.N.S.M. Het
met tegels geladen binnenschip raakte lek
en zonk. De twee opvarenden, de gebroe
ders Jan en Willem Boon uit Giessendam-
Hardinxveld, werden door vletterlieden
gered.
De aanvaring was een gevolg van het
uit het roer lopen van het binnenschip.
De kustvaarder liep geen schade op.
KOE AL A LOEMPOER (AP). Premier
Toenkoe Abdoel Rachman van Maleisië
heeft bevestigd, dat zijn land consulaire
betrekkingen gaat aanknopen met de Phi
lippijnen.
Hij verklaarde, dat hij een consul heeft
benoemd, maar weigerde deze zaak verder
te bespreken met de verklaring, dat hem
werd verzocht geen verdere bijzonderheden
bekend te maken, voordat een bekend
making door Manilla wordt gedaan. Deze
bekendmaking wordt binnen twee dagen
tijd verwacht.
(Van onze correspondent
ARMS De Franse regering heeft in
haar wekelijkse zitting van gisteren beslo
ten de conclusies van een belangrijk so
ciaal rapport, onlangs door de directeur
van het planbureau Massé uitgebracht,
voor haar rekening te nemen. Het rap
port geeft richtlijnen voor een rechtvaar
diger verdeling van de inkomsten en ba
ten van de genationaliseerde bedrijven
waarbij aan de directies ruimere bewe
gingsvrijheid zal worden toegekend.
Het is bekend dat deze opvattingen voor
al bij de jonge conservatieve minister van
Financiën en Economie Giscard d'Estaing
weinig instemming vinden en het zag er
aanmerkelijk naar uit dat het rapport
zonder meer in de reeds welgevulde kast
van dossiers met deskundige adviezen aan
de regering zou worden geklasseerd. De
belangstelling die de regering plotseling
voor de gedachte van de directeur van
het planbureau aan de dag legt wordt
vooral gezien in het licht van nieuwe on
rust op het sociale front. Premier Pompi
dou hoopt komende dagen met de vak
bondsleiders de conclusies van het rap
port te bespreken. Ondertussen hebben de
vakverenigingen hun plannen in de over
heidsbedrijven, transport, post, onderwijs
en elders volgende week grote stakingen
te ontketenen nog altijd niet herroepen.
Het lijkt de bedoeling van de regering te
zijn met haar gebaar in de richting van
het rapport de publieke opinie aan haar
kant te krijgen om de vakcentrales bij da
komende stakingen in het defensief te kun
nen dringen.
DAR ES SALAAM (AP) John Okello,
de veldmaarschalk van Zanzibar, heeft
meegedeeld, dat bijna 12.000 mannen, vrou
wen en kinderen om het leven zijn ge
komen bij de revolutie op het eiland van
twee maanden geleden. Hij heeft voorts
meegedeeld niet naar het eiland te mogen
terugkeren. Hij gaat in Oeganda zijn be
roep van metselaar weer opvatten.
CARACAS (Reuter) Woensdag is dr.
Raul Leoni beëdigd als president van Ve
nezuela. Omdat bij de autoriteiten de
vrees bestond voor ordeverstoringen door
pro-Castro figuren in de hoofdstad was er
veel politie geconcentreerd bij het parle
mentsgebouw. De plechtigheid is echter in
alle rust verlopen.
Het was voor de eerste keer in de 133
jaar oude geschiedenis van Venezuela, dat
een democratisch gekozen president zijn
bevoegdheden heeft kunnen overdragen
aan een eveneens op democratische wijze
gekozen opvolger. De aftredende president,
Romulo Betancourt, is in de geschiedenis
van Venezuela de enige gekozen president
die zijn ambtstermijn volledig heeft kun
nen uitdienen.
FRANKFORT (DPA) In het Ausch-
witz-proces zijn verklaringen voorgelezen
die enkele jaren geleden, tijdens het voor
onderzoek, zijn afgelegd door de voorma
lige „Unterscharführer" van de S.S., Os
wald Kaduk, een der 22 beklaagden in dit
proces, die in Frankfort terecht staan
voor hun aandeel in de dood van miljoe
nen gevangenen in dit beruchte vernieti
gingskamp. Kaduk, die een der hoofdbe-
klaagden is en tot dusver voor zijn rech
ters het stilzwijgen heeft bewaard, heeft
destijds toegegeven de huidige Poolse pre
mier Cyrankiewicz in een varkensstal in
het kamp te hebben mishandeld, omdat
deze weg liep. Cyrankiewicz reageerde
echter niet noemenswaard op deze mis
handeling, aldus Kaduk. „Als ik destijds
de kans had gehad, zou ik hem hebben ge
dood, want ik haat de communisten," zo
had hij verder verklaard.
Overigens ontkende Kaduk ooit iemand
met opzet te hebben gedood, „alleen maar
geslagen". Volgens zijn verklaringen zou
Kaduk reeds in Auschwitz een voorgevoel
hebben gehad, dat het daar gebeurde „eens
zou worden gewroken". „Helaas kwam dit
in de bondsrepubliek te laat".
„Als ik aan Oberlander, die in Oost-
Duitsland tot levenslange gevangenisstraf
is veroordeeld, doch in de bondsrepubliek
vrij rondloopt, en aan Globke denk, kan
ik mij alleen maar afvragen waarom er
met twee maten wordt gemeten,aldus
Kaduk tijdens zijn eerste verhoren.
De vroegere Westduitse minister voor
Vluchtelingenzaken, Theodor Oberlander,
die in Oost-Berlijn bij verstek wegens oor
logsmisdaden in Polen tot levenslange ge
vangenisstraf werd veroordeeld, in ver
band met zijn nazi-yerleden afgetreden.
Hij is nog lid van de bondsdag. Op Globke
die onder Adenauer als staatssecretaris ja
renlang aan de bondskanselarij verbonden
was, is wegens zijn commentaren op de
beruchte Neurenbergse wetten tegen de
Joden, felle kritiek geleverd.
Als getuige is gehoord dr. Konrad Mor
gen, een voormalige rechter bij de SS,
die destijds voor de SS het onderzoek heeft
geleid tegen Karl Koch, de beruchte com
mandant van het concentratiekamp Bu-
chenwald, die wegens moord door de na
zi's zelf ter dood werd veroordeeld en ge-
executeerd.
Dr. Morgen moest destijds in Ausch
witz een onderzoek instellen, toen een pak
ket, dat een verpleger aan zijn vrouw had
gestuurd, was onderschept. In dat pakket
zaten, naar dr. Morgen vertelde, drie sta
ven goud, „een wel zo dik als twee pol
sen". Het goud bleek afkomstig te zijn
uit de gebitten van wel 20.000 tot 100.000
omgekomen gevangenen.
SS-bewakers gebruikten „knappe jodin
nen om zich te ontspannen van het ver
gassen van duizenden joden," aldus dr.
Morgen.
Bij een inspectie van de kasten van de
SS-bewakers trof getuige een grote hoe
veelheid van de gevangenen gestolen voor
werpen aan: parels, gouden kettingen, rin
gen en allerlei soorten geld. Volgens dr.
Morgen hadden sommige bewakers op de
ze manier een fortuin vergaard.
Een andere getuige, Hans Frankenthal,
die toen hij nauwelijks zestien jaar oud
was in 1943 met zijn hele familie in Ausch
witz terechtkwam, herkende beklaagde
Gerhard Neubert als een van degenen, die
aan de selectie van de gevangenen had
deelgenomen.
I
