TOERISTISCHE ANWB-
ROUTES ZEER IN TREK
PANDA EN DE MEESTER*MEESTER
Veluwe
DE SMARAGDEN RING
zuid
route
Mag ook al
niet
17
Snuif en wrijf
DONDERDAG 19 MAART 1964
(A princess for Port Royal)
door Frederick du Quesnay
Eerste elftal is nu gereed;
nog vele andere op stapel
A,
Q
I
20)
Hij keek op haar neer, een glimlach
speelde om zijn lippen. „Arme Mary,
ik geloof werkelijk, dat je het meent,
liefje". „Maar dat is ook zo Harry".
Ze brak af als om haar gedachten
weer meester te worden en vervolgde:
„Weken geleden, toen ik jou voor het
eerst ontmoette, was ik van plan jou
als een instrument te gebruiken, zo
als ik al zo dikwijls gedaan hen. Ik
wou Tom kwijtraken en „de Wilde
Zwaan" voor mijzelf hebben, mijn
vrijheid terugkrijgen Ik wist dat
Tom jaloers was en ik dacht jullie
beiden tegen elkaar op te zetten en
zo een vechtpartij te organiseren. Ik
twijfelde er niet aan of jij zou die win
nen dan zou ik voor altijd van Tom
af zijn". Ze hield op en zonk weer
neer in de stoel.
„Nu kan het me niets meer schelen.
Ik wens niet Tom's bloed aan jouw
handen. Niets kan me meer schelen,
alleen jouw liefde je bent tot het
uiterste wreed geweest, lieveling. Zie
wat je van Mary Carleton hebt over
gelaten een dwaas, belachelijk,
grienend schoolmeisje".
Morgan nam haar handen in de zij
ne. „Dank, dat je me dit gezegd
hebt", zei hij, „ik weet wat dit van
je ijdelheid en trots gevergd moet
hebben". Zijn woorden waren wonder
lijk zacht. Hij trok haar op uit haar
stoel en ze wierp zich in zijn armen,
terwijl ze hem hartstochtelijk kuste.
Enige tijd later verliet Morgan Mary.
Hij kon moeilijk wegkomen en zei op
het laatst: „Ik moet proberen de ar
me oude Modyford wat moed in te
pompen.
Dank je voor je koffie m'n hartje,
ik kom gauw terug." Morgan was
nauwelijks weg toen Mary Tom's zwar
te merrie de straat zag binnen galop
peren. Hij bond het dier voor de
herberg vast. O, hemel, dacht Mary
geërgerd, niet nu! Ik wil hem niet
zien! Van zijn paard springend stond
Tom tegenover Harry. Ze wisselden
de gebruikelijke begroetingen en een
ogenblik later ging Tom naar binnen.
Harry keek op naar Mary, een cynisch
lachje op zijn lippen. Hij wist hoe
ze zich voelde, maar ofschoon hij van
haar hield, kon hij er niets aan doen,
dat hij zich verkneukelde over haar
verwarring. Mary trachtte zichzelf er
toe te brengen om rustig met Tom
te praten. Zij hoorde zijn zware stap
op de trap en bereidde zich voor op
een moeilijk gesprek.
Hoofdstuk XII
Het was donker in de ziekenkamer,
waar het beetje licht, dat door de
half gesloten jaloezieën binnendrong,
op de vloer viel en op het beneden
eind van Peter's bed. De kolonel zat
op een stoel naast zijn zoon, zijn geest
vervuld van martelende gedachten.
Max Avery bewoog zich rusteloos door
de kamer heen en weer, vol aandacht
voor de wensen van de zieke.
Hij had weinig hoop meer op Pe
ter's herstel, het feit, dat na een stil
stand van ongeveer twaalf uren, alle
symptomen waren teruggekeerd, was
een uiterst veeg teken. Het zwakke,
uitgeputte lichaam kon nauwelijks
nog iets verdragen. Dr. Warner had
een uur geleden openlijk gezegd, dat
hij geen hoop meer koesterde en Max
op zijn beurt had niet getracht de erri-
stige toestand voor Stella te verhelen.
Hij wilde haar geen valse hoop geven.
Ze had het vrij goed opgenomen,
vond hij en scheen te berusten in wat
hij vreesde dat gebeuren zou. Stella
kwam zachtjes met een lege kom,
waarin bloembladeren hadden gedre
ven, die een aangename geur ver
spreidden. Peter gaf opnieuw .over en
Stella kon het gezicht en de kleur van
wat hij uitgespuwd had, niet verdra
gen. Het was zwart en dit, wist ze,
was geronnen bloed. Haar broer had
klaarblijkelijk een inwendige bloe
ding. Ze had gehoord van het braak
sel, dat voorkwam in het laatste sta
dium van de gele koorts en wist, dat
dit het slechtste van alle tekenen was.
Ze keek angstig in Max' ogen om zijn
gevoelens te ontdekken. Maar er was
niets in zijn ogen dat zijn innerlijke
emoties openbaarde. Ze zette de kom
op tafel. Arme Peter, dacht ze. Ze
moest hard op haar lippen bijten om
de tranen weg te dringen. Ze voelde
Max' arm op de hare, bemoedigend
en stevig.
Hij was de vriendelijkste, de lief
ste, de dierbaarste mens, die zij ooit
gekend had. Telkens weer merkte ze
zijn tederheid en oprechte bezorgd
heid voor zijn patiënten. „Stella",
fluisterde Peter zo zacht, dat ze heel
dicht naar hem over moest buigen om
te kunnen horen wat hij wilde zeggen.
„Ja lieveling," ze streelde zijn zijde
achtige haren.
„Stella, ik ben zo blij dat je gaat
trouwen met Max." Hij hield op en
zuchtte bijna onhoorbaar, „hij is een
goed mens."
Ze was niet in staat te antwoor
den, haar ogen waren vol tranen. Pe
ter hief zijn hand op om haar gezicht
aan te raken en gaf te kennen, dat
ook Max dichterbij moest komen.
„Pas in mijn plaats op Stella, Max,"
zijn stem was bijna weg, „Laat haar
niets overkomen." Max nam zijn ble
ke hand en streelde die zachtjes.
„Natuurlijk zal ik waken over Stella,
maar nu, Peter, probeer wat te rus
ten". Peter keek een ogenblik naar
zijn vader en legde een slappe hand
op de schoot van de kolonel. De oude
man hield haar liefdevol vast en
streelde er teder overheen. „Probeer
te rusten jongen en maak je nergens
bezorgd over, we zijn allemaal bij
je." Zijn stem brak, ook hij was het
huilen nabij. Peter rees half overeind
toen een krampachtige aanval hem
overviel. Max snelde toe en, hem in
zijn sterke armen nemend, drukte hij
hem met alle kracht tegen zijn borst
om hem te steunen. Peters hoofd viel
machteloos tegen zijn schouder.
„O God van erbarmen, vergeef
mij!" Zijn woorden klonken luid,
daarna werd het doodstil. Max legde
hem zachtjes terug op het bed het
was voorbij.
Stella barstte in een tranenvloed
uit; alle opgekropte emoties van de
laatste dagen zochten een uitweg. Max
nam haar in zijn armen.
Hij boog zijn hoofd naar het hare
toe. „Lieveling, O mijn lieve, lieve
Stella." De kolonel stond onzeker op,
keek een ogenblik neer op het ge
laat van zijn zoon en sloeg het laken
over de bewegingloze gestalte. Zwij
gend gingen ze naar de tuin. Er was
geen wind en het was bladstil. De
avondzon ging onder om te rusten.
HOOFDSTUK XIII
Port Royal broeide in de hitte van
die septembermaand 1671. De kwa
lijke damp, die opsteeg uit de moe
rassen rond het schiereiland, was bij
na onverdraaglijk. De hitte had in al
le hevigheid een maand geleden door
gezet; de weinige bomen en gewas
sen verloren hun groen en zagen er
bruin en dor uit onder de onbarmhar
tig gloeiende zon. Het stilstaande wa
ter langs de wegen droogde op en
liet een stinkend, vuil zwart slijk ach
ter. Iedere namiddag hing een bank
van dikke grijze wolken langs de
bergrand, die een belofte inhield als
zou zij de stad zegenen met een wel
dadige regenbui alleen om tegen
de avond weer te verdwijnen en de
stad een nieuwe broeihete nacht te
doen ingaan. De verkoelende land
wind, die elke avond tegen de sche
mering van de bergen kwam, bleef
ook uit. De bergen waren als ver
schroeid, de heuvelruggen bedekt
met bruin struikgewas. Het gras was
zo dor als hooi. Op 22 augustus ver
liet Sir Thomas Modyford de kusten
van Jamaica aan boord van de „Ja
maica Merchand" om in Engeland
terecht te staan. Sir Thomas Lynch
was in zijn hart blij, dat het einde
lijk zover was. De taak Modyford
technisch als een gevangene te be
handelen en tegelijkertijd in diens
huis te wonen en zijn gastvrijheid te
aanvaarden, had hem onzegbaar te
gen de borst gestuit. Er was nog niets
besloten met betrekking tot Morgan.
CWordt vervolgd.)
(Van onze correspondent)
ARNHEM. Nog slechts twee jaren geleden is het in de
komende zomer dat de vereniging „De Utrechtse Heuvelrug"
zijn heuvelrugroute openstelde voor het toeristische verkeer.
Sedertdien heeft de ANWB dit prachtige initiatief van deze
vereniging met graagte overgenomen en in andere aantrekke
lijke streken van ons land elf soortgelijke routes uitgezet en
opengesteld. De belangstelling daarvoor blijkt enorm te zijn.
In nauwelijks anderhalf jaar tijd werden 375.000 routebladen
gedrukt en uitgegeven, maar de interesse was dermate groot dat
velen vorig seizoen de trajecten zonder de hulp van de kaarten
hebben moeten afleggen. Groot is dat bezwaar niet, want de
bewegwijzering is uitmuntend. Inmiddels zijn tal van aanvragen
binnengekomen om meer routes en er zijn er dan ook ver
scheidene in voorbereiding. Het doel dat de ANWB met deze
toeristische routes nastreeft is openlegging van recreatiegebie
den en behoud van het natuurschoon. Ogenschijnlijk schuilt
hierin een tegenstelling. Het is echter gebleken dat het leiden
van het toeristische verkeer langs aangegeven wegen met daar
aan gelegen parkeerplaatsen en aangeduide wandelmogelijk
heden inderdaad leidt tot beperking van beschadigingen aan
het natuurschoon, die worden toegebracht indien ieder op eigen
gelegenheid bos en veld intrekt.
DE ROUTES worden vastgesteld in over
leg tussen ANWB en de in de provinciale
recreatiecommissies vertegenwoordigde
instellingen plus indien het verkeer hier
en daar over rijkswegen moet worden ge
leid de rijksoverheid. Wanneer een tra
ject is uitgewerkt, wordt dit door de
ANWB voorzien van zeshoekinge weg wij -
zerborden en worden er recreatieve voor
zieningen langs aangelegd, zoals parkeer
plaatsen, picknick-terreintjes en wandel
paden.
Wat kan de toerist nu met zo'n route
doen? Hij kan er bijvoorbeeld gebruik van
maken om zieh te oriënteren in een be
paald gebied door haar van het begin tot
het einde te rijden. Het zijn vooral dag
toeristen, die van deze mogelijkheid ge
bruik maken. Men kan ook op een andere
wijze te werk gaan en dat zal veelal in de
vakanties gebeuren. De toerist zoekt dan
de ANWB-route in zijn gebied op moei
lijk is dat niet, want de borden laten aan
duidelijkheid niets te wensen over en
rijdt tot hij een aantrekkelijk plekje vindt
om auto, scooter, bromfiets of fiets neer
te zetten.
Vervolgens trekt hij te voet bos of hei in
langs door de eigenaren dikwijls staats
bosbeheer gemerkte paden. Een volgen
de maal herhaalt hij dit op een andere
plaats. Op deze manier kan het afleggen
van een route over vele dagen worden
verdeeld en worden voldaan aan veler ver
langen naar een meer intensief natuurge
not.
Naar aard en mogelijkheden zijn de rou
tes daarom als het ware in twee catego
rieën te verdelen: de ene meer bestemd
voor het dagtoerisme, de andere voor het
vakantietoerisme. Een specifiek voorbeeld
van het eerste is de „Hollandse Midden
route", in de driehoek tussen Amsterdam,
Utrecht en Leiden. Deze voert langs vele
aantrekkelijke punten, maar biedt betrek
kelijk weinig gelegenheid, om van de ge
baande weg af te wijken. Bovendien ligt zij
aan de periferie van de randstad, waar het
dagtoerisme een grotere plaats inneemt
dan waar ook in ons land. Het tweede
genre wordt vooral vertegenwoordigd
door de „Mergellandroute" in Zd-Limburg,
waar zoveel mogelijkheden tot recreatie
zijn dat men er maandenlang van kan ge
nieten alvorens alles gezien te hebben dat
de moeite waard is.
Wij geven hieronder een overzicht van
de bestaande routes en de daaraan liggen
de bewegwijzerde of beschreven wande
lingen. Uiteraard kan men op eigen initia
tief nog veel meer en andere wandelingen
maken dan de aangeduide.
HEUVELRUGROUTE (van de vereniging
De Utrechtse Heuvelrug), totaal onge
veer 80 km. Amersfoort, Soest, Soest-
dijk, Baarn, Lage Vuursche, Den Dolder,
Huis ter Heide, Driebergen, Doorn, Leer-
sum, Maarn, Oud-Leusden.
NOORD-VELUWEROUTE (evenals de vol
genden van de ANWB), 125 km. Elburg,
Langs de wegen treft men op vele
plaatsen de borden aan met het lig
gende mannetje, hetgeen beduidt dat
men op de aangegeven plaats een
pickniekterrein zal vinden.
121."
COP. MARTIN TOONDU
121. De heer Ambrosius was een geharde opvoeder
van moeilijke knapen. Anderen zouden misschien ver
stomd hebben gestaan, wanneer leerlingen met raam
en al hun cel verlieten, maar Ambrosius talmde geen
ogenblik. In een wip werkte hij zich door het gat, dat
Panda had achtergelaten en zette de achtervolging in.
„Stop!" riep hij. „Probeer je niet te ontrekken aan het
wettelijk boven je gestelde gezag! Dat is heel straf
baar!" Panda antwoordde niet. Hij had al zoveel moeite
om niet van het hotsebotsende raamwerk te vallen, dat
hij zijn leraar niet behoorlijk te woord kon staan. Om
dezelfde reden kon ook Jolliepop geen bevredigende uit
leg geven. De goede knecht zou overigens graag ge
stopt zijn, want hij vond het stuitend om zich zo wild
over de openbare weg te bewegen. „De toestand is
geheel uit de hand gelopen," dacht hij bedrukt. „Maar
wie had ook kunnen vermoeden, dat paarden zo wild
worden van een maagtabletje? Maar gelukkig zag een
verkeersagent het hollende paard naderen en met gro
te tegenwoordigheid van geest draaide hij zijn bordje
op stop. Als dat niet hielp, zou niets baten.
Uw verkoudheid van neus.
keel of borst wee met
Rusty Field, een 20-jarige Londense,
die in een Engels vrouwelijk hulp
korps dient, heeft 62 tatoeëringen op
haar lichaam. De militaire autoriteiten
hebben haar te verstaan gegeven, dat
zij disciplinair zal worden gestraft als
er ook maar één daarvan boven haar
boord of onder haar mouwen of de
zoom van haar rok uitkomt. Zij wordt
echter overstroomd met aanbiedingen
voor engagementen in de vermaaksin
dustrie en daar voelt zij wel voor, alleen
de vermaaksindustrie zal nog even moe
ten wachten.
„Ik vind dat ik nog niet genoeg ta
toeëringen op mijn lichaam heb om ze
in het openbaar te vertonen", zei Rus
ty. „En in elk geval kan ik het niet
doen, vóór ik in juni afzwaai." Ze gaf te
verstaan, dat zij van plan is, de eerste
geheel getatoeërde" vrouw in Enge
land sinds 1930 te worden.
„Ik geef meer dan mijn wekelijkse
soldij uit aan tatoeëringen", zei zij, „en
ik wil er het grootste deel van mijn
lichaam mee laten overdekken."
Haar armen zijn van schouders tot
polsen, één wriemelende massa slangen,
panters, katten, Chinese figuren vlin
ders en bloemen, haar borst, rug en
dijen zijn overdekt met duivels, draken
en hagedissen. „De andere meisjes den
ken dat ik gek ben", zei Rusty, „maar
ik wil alleen maar anders zijn". „Ik
heb altijd willen reizen en van alle aan
biedingen trekken die om in de nacht
clubs op te treden mij het meest aan".
Voor zij wegging om een van haar
tweewekelijkse behandelingen bij de
tatoeërder te ondergaan, zei ze nog: „De
officier van gezondheid sloeg bijna steil
achterover, de laatste keer dat hij me
onderzocht en toen had ik alleen nog
maar een tatoeëring op mijn rug. Be
nieuwd wat hij zal zeggen, als ik de
volgende keer kom!" (AP).
Oostelijk Flevoland, Harderwijk, Elspeet,
Nunspeet, Epe, Wapenveld, Hattem en
Wezep; acht wandelingen.
MIDDEN-VELUWEROUTE, 130 km. Apel
doorn, Epe, Nunspeet, Elspeet, Garderen,
Putten, Barneveld, Kootwijkerzand, Ot-
terlo en Hoenderloo. Twaalf wandelin
gen. Deze route valt van Epe tot iets
voorbij Elspeet samen met de vorige.
ZUID-VELUWEROUTE, 120 km. Rhenen,
Wageningen, Ede, Otterlo, Hoender
loo, Apeldoorn, Beekbergen, Loenen,
Dieren, De Steeg, Posbank, Velp en Arn
hem. Zeven wandelingen. Deze route valt
van Otterlo tot kort voor Apel
doorn samen met de vorige. Een nieuw
tje is dat de ANWB dit jaar op de Zuid-
Veluweroute een begin zal maken met
de bewegwijzering naar de kastelen op
dit traject.
HONDSRUGROUTE, 125 km. Emmen, Ern,
Sleen, Schoonoord, Grollo, Anderer,
Tynaarlo, Zuidlaren, Annen, Gieren,
Gasselte, Borger, Exloo, Valthe en Weer-
dinge. Zes wandelingen.
FRIESE MERENROUTE, 150 km. Sneek,
Rauwerd, Irnsum, Terhorne, Joure, Sint
Nicolaasga, Wijckel, Balk, Gaasterland,
Warns, Nijeburen, Koudum, Workum,
Gaast, Makkum, Bolsward, Oudega,
Heeg en IJlst. Drie wandelingen.
WESTERSCHELDE-ROUTE, 190 km. Vlis-
singen, (veerboot) Breskens, Cadzand,
Sluis, Aardenburg, Oostburg, IJzendijke,
Biervliet, Philippine, Sluiskil, Axel,
Hulst, Graauw, De Paal, Perkpolder,
(veerboot) Kruiningen, Yerseke, Kapelle,
Goes, 's Gravenpolder, Nisse, Ovezande,
Driewegen, Borssele, Sloepolder en Sou
burg. Twee wandelingen.
MERGELLAND-ROUTE, 125 km. Maas
tricht,Eijsden, Sint Geertruid, Noorbeck,
Sleenaken, Epen, Vaals, Vijlen, Meche-
len, Simpelveld, Ubachtsberg,, Wijlre,
Schin op Geul, Klimmen, Hulsberg,
Hoensbroek, Geleen, Stein, Beek, Geulle
Borgharen. Vier wandelingen.
OMMELAND-ROUTE, 165 km. Haren,
Eelde, Roden, Leek, Grijpskerk, Olde-
De routes zijn duidelijk beweg-
wijzerd met de zeshoekige borden.
Op deze foto ziet men onder het
routebord een wegwijzer naar het
kasteel Doorwerth. De verwijzingen
naar de kastelen op de zuidelijke
Veluwe zullen in de komende maan
den worden aangebracht.
Dit kaartje geeft een overzicht van
de tot dusver door de ANWB gerea
liseerde grote toerististische routes.
1. Noord-Veluweroute; 2. Midden-
Veluweroute; 3. Zuid-V eluweroute;
4. Hondsrugroute; 5. Friese Meren-
route; 6. Westerschelderoute; 7. Mer
gellandroute; 8. Ommelandroute; 9.
Sallandroute; 10. Beek- en Brink
route; 11. Hollands Middenroute.
ANWB
hove, Zoutkamp, Vierhuizen, Klooster
buren, Winsum, Middelsum, Appinge-
dam, Siddeburen, Slochteren en richting
Groningen. Geen wandelingen.
SALLAND-ROUTE, 110 km. Deventer,
Holten, Nijverdal, Hellendoorn, Den
Ham, Ommen, Dalfsen, Heino, Wij he,
Olst en Diepenveen. Twee wandelingen.
BEEK- EN BRINK-ROUTE 110 km. Mep-
pel, De Wijk, Balkbrug, Zuidwolde, Rui
nen, Dwingelo, Diever, Wateren, Frede-
riksoord, Havelte en Wannepeveen. Vier
wandelingen.
HOLLANDS MIDDEN-ROUTE, 155 km.
Alphen aan de Rijn, Woubrugge, Nieuwe
Wetering, Leimuiden, Uithoorn, Ouder
kerk aan de Amstel, Abcoude, Loenen,
Breukelen, Haarzuilen, De Meern, Oude
water, Linschoten, Woerden en Bodegra
ven. Geen wandelingen.
In voorbereiding zjjn de Kemperroute
rondom Eindhoven, de Driewaarden-route
(Oostelijk van Rotterdam), de Achterhoek
route (Oostelijk Gelderland), de Twente-
route (Oostelijk Overijssel), en de Drie
eilanden-route in Zeeland deels samen
vallend met de Westerschelde-route
die dit jaar worden gerealiseerd en voorts
de Friese Wouden-route, twee routes in
de kop van Noordholland en internationale
routes oostelijk van Coevorden en zuid-
oostel'jk van Nijmegen in samenwerking
met de Duitse zusterorganisatie en een
„Interkempen-route" samen met de Bel
gische organisatie.
WIE DE KAART van Nederland voor
zich neemt, zal ongetwijfeld nog tientallen
streken kunnen aanwijzen die ook in aan
merking zouden kunnen komen om er een
recreatieve route in uit te zetten. Daarvan
is men zich bij de ANWB bewust. Tal van
aanvragen liggen op behandeling te wach
ten en het is nog op geen stukken na te
zeggen hoeveel toeristische routes tenslot
te de kaart van ons land zullen bedekken.
Er wordt hard en met voortvarendheid aan
gewerkt.
HET IS NIET alleen
het grote toerisme
dat de ANWB ter
harte gaat. Voor de
dagtoerisme blijft
men vooral in de
omgeving van de
grote steden. Een
kwart van de recre
anten trekt er op de
fiets op uit. Dat ie
voor de ANWB aan
leiding geweest om
dit voorjaar in het
gebied van Rotter
dam en Delft de
Delfland-route, en
ten zuiden van Den
Haag de WestJand-
route te realiseren
voor fietsers en
bromfietsers. Het ligt
overigens in de lijn
der verwachting (en
dat is ook op de 2-
wieler RAI vorige
week wel gebleken),
dat de fiets weer
steeds meer zal wor
den ingeschakeld
voor het recreatieve
verkeer. De hierbo
ven beschreven grote
toeristische routes
zijn trouwens ook
niet uitsluitend be
stemd voor het ge
motoriseerde ver
keer. Met opzet zijn
de autowegen ver
meden, zodat ook de
fietsers en de brom
fietsers van deze tra
jecten ten volle kun
nen profiteren.
i
