ALS DE AARDE STEIGERT ff won de Europese jeugdfilmprijs PANDA EN DE MEESTER-MEESTER. a J X. O DE SMARAGDEN RING het oer geweld var vulkanen, aardbevingen en orkanen Ons vervolgverhaal -J& „Couperen en weggooien waren het moeilijkst" VRIJDAG 3 APRIL 1964 17 s iöaéT DOORSNEDE VAN EEN VULKAAN DE AARDKORST IS DAG EN NACHT IN BEWEGING EEN ORKAAN HEEFT EEN ENERGIE GELUK AAN DUIZENDEN A-BOMMEN Met filmpje van 5 minuten WASSENAAR. „Couperen, hele stukken weggooien, dat was het moeilijkst", zegt Maarten Rijkens. Hij is groot van stuk, innemend en voor een zeventien jarige erg zeker van zijn zaak. Maar aan zijn filmpje had hij toch wel lang ge twijfeld. Vijftien projectieminuten had hij eerst, ofschoon het filmpje maar vijf minuten mocht duren. Hij ging snijden en monteren en.hield tien minuten over. Nog meer eruit dus. Weer zoeken, het materiaal critisch beoordelen, cou peren. Wat blijft er nog over, verzuchtte Maartentoen hij tenslotte op vijf mi nuten precies de zaak afsloot, „de hele film is hopeloos verknipt". EEN STERK FILMPJE, zei de jury in Brussel. Maarten niet. Maar hij is natuur lijk wel ingenomen met zijn „grote prijs". Enfin, men kan zelf oordelen. De winnen de film is al uitgezonden door de Vlaamse t.v. en op 17 april zal de AVRO-televisie haar in „Rooster" op het beeldscherm brengen. Oordeel zelf, maar doe dat niet te snel. Het is een kleurenfilmpje, dat op het beeldscherm in zwart-wit maar matig „overkomt". Het idee voor een Europese foto- en filmwedstrijd voor de jeugd kwam van het voorlichtingsapparaat van de E.E.G. De verwezenlijking werd mogelijk, toen enkele grote fotografische bedrijven en lucht vaartmaatschappijen de helpende hand boden. Zo konden prijzen beschikbaar wor den gesteld voor verschillende leeftijds groepen, voor de beste film, kleurenfoto, zwart-wit foto en dia. De Duitse jongeren stonden met hun inzendingen aan de spits. In Nederland wordt naar rato veel minder gefotogra feerd, maar de gemiddelde kwaliteit is hoog. België zou men voor wat de jeugd betreft fotografisch onderontwikkeld kun nen noemen, de Fransen staan op een rede lijk peil. IN EUROPA komen veel uiraedoofde vulkanen voor in Frankrijk,Dufl-sland en Italië. Europa Peil-nog 4 werkende vul kanen wv. de Vesuvius en de Ehna de bekendste zyn. Alle 50 Foh 60jaar is er een ui'FbarsNng van de Vesuvius IN DE AARDKORST LOPEN DIEPE SCHEUREN. De lengte van diH'neh is 8 O.OOOknvDe scheuren staanvermoedelijk in verband meh de aardbevings2ones IN VERHOUDING IS DE AARDKORST NET ZO ALS DE SCHAAL WJ EEN Een gebied langs een scheur van700km lenare bij San Francisco, ver plaahsF zich ESOVJ ET-UNIE meh een snelheid van 5 cm per jaar hef- n.w. Hef-gevaar bestaar van een tae- naar hel 700 Uil- de vul kanend komshge nieuwe aarbevingsramp in San Francisco, een shad meh hhans 800.000 inwoners. ,,11" 'tf/Ateoeten'"**1' i.Spatte m De aardbevingen van 1920 en 1932 vroegen hofaal 250.000doden. CANADA 15a2ü000doden Aardbevinqsrampen O I ha lie: !78ïTalabne 1905 Messina 1915 Amzanno /0.000 MNedDe Vesuvius verspilhjaarlijk .=d oon hr^/ooikoiw warmhe ae ar een aardbeving een brand werd San Francisco in1906 hofaal verwoesh. een hoevee he ld lijk aan Imilj. hor Aardbevingen meh meer dan 10.000slachhoffers in Japan 1730 /eddoll37.000doden), /62d Eshigo, I69IM.0X9, ld9QKamaiihf. 1923 To/(io(l93.000doden) Ml Hood on 5 EUROPA onone fiuiurilED STATLM ,,tl W/A, TURKÜ Lissabon 1755 ansu At/af)h'sche Oceaan***""%Aa aV E V1 ^ig< PLRZIË lArgan Hawaii is een van de gevaarlijkste vulkaan- gebieden v.d. wereld. Assam 1950 ALGERIE óanareil Mexico CHINA Calcutr INDIA r Arable "lënawau '''lliiuW* Birma Soedan VOORAL AUSTRALIË EN DE VER.STATEN HEBBEN VEEL LAST VAN WERVELSTORMEN. Soms hellen deze landen elk meer dan 600 sta Pancotm Hieronhshond in 1943 een vulkaan die in 1952 weer verdween 'M Calcutta 1737(300.000 1576(200.000 Ehhiopië rmen per jaar. Ec Galapagos :s «ntiiitiitiiii,, Indische Oceaan ZUID-AMERIKA PE Ascension bezïF 40 uihqedoofde vulkanen /fII»lUWNN avMIH"'1""'"'!!! In 1883 sprong de Krakgta Satixxij BRAZILIË Bolivia uih elkaar Er kwamen mensen om. De aswolkdreef 73x om de aarde i A Reunion a ARGENTIN USTRALI hoofd krater J.Fernandez 0 Tristan da Cunha lavashroom eioour, NIEUW P ''//Illflltf// ziikanaal Zeebevingen veroorzaken- golven die meh een snel heid van 800 km p.u. hef- -land kunnen overvallen. •V.' onderaardse scheuren iraherkanaall DE ZUIDPOOL Dezuidpool bezih een werkende Ikaan. de En Vulkanen zijn de'Veiliqheids- n kleppen" van de aarde. Zij hef fen onderaardse spanningen op. 'Aardbevingen zijn voor 90% hel-gevolg van ver schuivingen in de aardkorst: Ca. elke 3kwarKer is er ergens een deel van de aardkorst in lichte beweging. Hel- centrumvon een aardbeving kan lol op een diepte van 700km liggen. De snelste aard- bevingsgolven hebben een snelheid van370km per minuuh Hel aantel werkelijke aardbevingen bedraagt jaarlijks 5000, w.v. er 100 een ramp zouden veroorzaken als er mensen in die gebieden woonden. Jaarlijks zijn er 20 zware aardbevingen. Hel-groolste aanfal slachtoffers vroeg de aard bevingvan 1556(China) hoen er 830,000doder» vielen. Aardbevingen zijn de mees! voorkomende rampen van moeder aarde. ut Erebus. De storm- nchHgsfe shreken van de.wereld vinden we aandezuidpooL VERKLARING VAN DE KAART Gebieden waar aardbevingen voorkomen. Deze gebieden liggen op c zwakke delen van de aardkorsh. (In de ondere delen van de wereld komen eerdbevingen slechhs uiherslzeldenvoor. Aardbevingen onder zee doen zeebevingen onlshaan.) ^""""'iniGebieden van de zeebevingen. a Aklievevulkaan EJ Onderzeese vulkaan Vulkanische uitbarsting welkemeerdan10,000 doden vroeg, (mef jaar tal van de ramp -Grens Wervelstermen welke meer dan 10,000 doden vroegen, (meh jaarhal van de ramp.) "iebieden waarwervelshormen ?tireslwrrc»i™?n De krachlvan een vulkaan berust ophetvloeibaremaqma en vrijkomende gassen meh temperaturen tot 1300 graden C. Vulkanen veroorzaken 7% van alle aardbevingen. De aarde telt ca. 450 akfieve vulkanen. Na tienhalten jaren van rush kan een vulkaan plotseling hoh leven ko.men. Lava stroomtnaar buiten meh een snelheidvan3'30lsmp.U." Hetmagma zit 10-6Qkm onder degrond. Stormen ontstaan door botsingen van koele en warme luchtstromingen. lneenorkaan,cydooneh:.raastdewindinet snel heden van 40-600 km per uur. Wervelstormen verplaatsen zich over duizen den kilometers meteen snelheid tot65km p.u. Er treden jaarlijks honderden cyclonen elc. op. Cyclonen kunnen lokomohieven, huizen en bruggen door delucht doen vliegen. DE MENS waant zich heer en meester van de wereld, maar dat is hjj slechts bjj de gratie van de natuurkrachten. Wanneer die zich verheffen, staan wij, met al onze wetenschap en techniek, machteloos tegenover het oergeweld van aard bevingen, vulkaanerupties en orkanen. Natuurrampen zjjn zo oud als de wereld zelf. Tot de grootste catastrofen die ons kunnen treffen, behoren de aardbevingen. De krachten die daarby vrijkomen bedragen reeds bij lokale tectonische bevingen waarden, vergelijkbaar met een elek trische energie van honderden miljoenen volts. Bij omvangrijke aardbevingen zoals die welke dezer dagen Alaska en een groot deel van de Stille Zuidzee teisterden, gaan die energieën ons voor stellingsvermogen teboven. Zij zouden alleen zijn uit te drukken in astronomische getallen. Aardbevingsgolven plantten zich overigens altijd voort door de gehele aardbol, maar op ons solide stukje van Moeder Aarde bemerken wij daar maar zeer zelden iets van „aan den lijve". Deze golvingen verminderen namelijk snel in hevigheid naarmate zij zich verder van het zogenoemde epi centrum verwijderen. Wel echter geeft iedere beving een uitslag op de seismologische amplitude meters in De Bilt, waar speciale apparatuur alle tectonische bewegingen in de aardkorst automa tisch optekent. Er zijn ongeveer 500 van dergelijke meetstations, over de gehele wereld verspreid, en by de huidige stand van de seismologische weten schap kan men daar vaak een aardbeving al enige tijd van tevoren „zien aankomen", omdat aan der gelijke verschijnselen meestal enig preliminair ge rommel en „gebibber" vooraf gaat voordat de natuurkrachten in volle omvang losbarsten. VULKAANUITBARSTINGEN met hun as- en vuurregens, gloeiende lavastromen en andere bij verschijnselen leveren een schouwspel op dat bij zonder spectaculair zou zijn als zij niet zoveel schade en leed zouden veroorzaken. Evenals aard bevingen komen ook vulkanische activiteiten slechts in bepaalde gebieden voor, waar de aard korst dun is. Dat zijn veelal de tropen en sub tropen, maar de ramp in Alaska heeft weer eens aangetoond, dat ook in koudere regionen dergelijke oerkrachten tot uitbarsting kunnen komen. Vul kanen zijn zelden solitair, meestel komen er meer dere in een gebied voor, zoals bijvoorbeeld de kaart van Java duidelijk aantoont. Gelijktijdige activiteit van meerdere vulkanen in één gebied behoort gelukkig tot de uitzonderingen. Ver raderlijker nog dan de lavastroom zijn veelal de gaswolken die werkende vulkanen uitstoten, om dat deze gassen bijzonder giftig zijn en zich zeer snel over een uitgestrekt gebied verspreiden kun nen. Berucht is in dat opzicht de vulkaan Pelée, welks gaswolken in het jaar 1902 aan 28.000 men sen het leven kostten. WERVELSTORMEN komen weliswaar veelvul dig voor maar hun uitwerking is meestal niet te vergelijken met die van aard- en zeebevingen of van vulkaanerupties. Bakermat van zeer veel cy clonen is het Caraibische Zeegebied: daar heeft men in de laatste 50 jaar ruim elfduizend van deze wervelstormen geregistreerd. De meeste daarvan trokken weg naar de Atlantische Oceaan waar alleen de scheepvaart last van hen ondervond. Maar naderen zij een kustgebied dan veroorzaken zij vaak grote overstromingen en ook omvangrijke directe stormschade waarbij veel have en goed, en dikwyls ook mensenlevens, verloren gaan. Een uitgekiend waarschuwingssysteem alarmeert een bepaald gebied echter vaak reeds voor een na derende cycloon als deze nog maar nauwelijks op drift gekomen is, zodat de mensen ty dig voor zorgen kunnen nemen en zichzelf ln veiligheid stellen. i «WMWWWWWVWMWWW (A princess for Port Royal) door Frederick du Quesnay 31) Het was elf uur en het souper zou worden opgediend in de eetzaal. De meeste gasten verdwenen daarheen, gewapend met glazen wijn, vrolijk lachend en pratend. Mary vond dit een goed moment om op verkenning te gaan en slipte weg. Ze vond het trappenhuis zonder moeite en beklom de trap. De bovengaanderij was om ringd door kamers. Ze vroeg zich af welke die van Lady Preston zou zijn. Opeens zag ze een dienstmeisje op zich toekomen, ze wilde doorlopen, maar Mary hield haar tegen. „Kunt u me misschien de kamer van uw meesteres wijzen? Ik heb een kleine moeilijkheid met mijn japon". En ze hield een kant van haar rok op als om te laten zien, dat daar iets mee was. „Zeker, Mylady deze kant op". Ze opende een deur recht tegenover de trap. „Kan ik u helpen, Mylady". „Och nee dank je, het is niets, ik ben in een ogenblikje klaar." Het meisje stak twee kaarsen aan op de kapta fel en sloot de deur. Mary ging snel naar de kleerkast deze was even wel stevig gesloten en ze zag geen kans om het slot te forceren. Een bit tere teleurstelling vervulde haar. Ze keek rond, trachtend iets te vinden dat haar uit de moeilijkheid kon hel pen. Haar oog viel op een pook, die bij de haardplaat hing. Ze snelde daar op af en wrong de punt uit alle macht tussen de deuren. Er was een geluid van splinterend hout toen het slot bezweek de kast was open. Daar lag een groot aantal kleino diën. Ze zette een kaars op de kast plank en keerde de dozen een voor een om. Een stroom van juwelen, robij nen, diamenten en briljanten vetoon- de zich aan haar oog. Ze verlangde er geen enkele van. Alleen de sma ragd kon haar begeerte bevredigen, de smaragd waarop ze reeds lang ge leden haar zinnen gezet had. Einde lijk zag ze hem: ze had het kunnen uitschreeuwen van vreugde! Ze nam de ring snel uit de doos en liet hem in haar lijfje verdwijnen. Juist op dat ogenblik ging de deur open en Lady Preston stond tegenover haar. Mary had haar masker op de tafel laten liggen. Opeens zag ze haar kast wijd open staan. „Waarom is mijn kast openWat duivels, jij die vegge, je komt er niet mee weg." Naar de deur hollend, riep Lady Preston om hulp. Mary probeerde nog te vluchten, maar Lady Preston greep haar stevig bij de beide polsen. Ma ry schopte en beet naar de hand. die haar vasthield, maar Lady Preston was sterk en hield vast. „Om 's hemels wil, Richard, haast je!" schreeuw de ze tegen haar echtgenoot, die ze naar boven zag komen, gevolgd door de bedienden en gasten. Twee bedien den renden naar boven en hielden Mary's handen achter haar rug vast. „Wat betekent dit allemaal, lieve ling?" vroeg Lord Preston. „Deze vrouw is een gewone dievegge. Fouil leer haar," schreeuwde Lady Pres tond, „ik weet zeker, dat zij mijn smaragden ring heeft. Ze kwam gis teren hier en wilde hem kopen, maar ik weigerde hem af te staan en nu heeft ze dit huis durven binnendrin gen om hem te stelen. Ze is een bedriegster en een leu genaarster. Ze zegt dat ze van Jamai ca komt en dat haar naar Carlyslé is een hele tijd geleden schreef ze me van Jamaica uit over dezelfde ring en ik weet zeker, dat haar naam toen Carleton was. Ze is vast een of andere misdadigster, die haar iden titeit verbergt. Van het ogenblik af dat ik haar zag, wist ik, dat het een ordinaire vrouw was." Ze brachten Mary naar een andere kamer. Een paar minuten later kwam Lady Pres ton triomfantelijk terug met de ring. „Kijk hier!" riep ze uit, „mijn prach tige smaragd, ze had hem tussen haar kleren verstopt." Ze wendde zich tot haar echtgenoot. „Roep de politie Ri chard, deze vrouw moet worden ge arresteerd. Spoedig daarna arriveer de de politie en vernam de bijzon derheden van Lord Preston, daar zijn vrouw zo van streek was dat zij geen woord kon uitbrengen. Al die tijd zei Mary geen woord. De hele wereld rondom haar stortte in elkaar. Ze wist, dat dit het einde voor haar be tekende. Toen ze haar later wegvoer den, waren alle ogen op haar gericht. Morgan en Albermarle Morgan ston den onderaan de trap. Toen ze hen naderde, zag ze Albermarle Morgan op de schouder tikken en hem iets in het oor fluisteren. Hij gaf geen antwoord. Hij keek naar Mary alsof hij haar nooit eerder in zijn leven gezien had. Voortschrijdend alsof al les haar niets kon schelen, ging ze hem voorbij, wetend dat ze hem nooit zou terugzien. Hoofdstuk XXIII Rebecca Reid lag te rusten op haar veranda. Het huis was vol gasten en ze was erg moe. (Wordt vervolgd, iiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiniiiniiniiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiiiiiiiiiii HIJ ZOND het smalfilmrolletje op aan raden van vrienden toch in voor de E.E.G.-filmprijsvraag voor de jeugd en de jury oordeelde anders. Maarten is er nog verbaasd over. Zijn vijfminuten film bleek zoveel „inhoud" te bevatten en van dermate goed gehalte te zijn, dat de film alle inzendingen van jongens uit Frankrijk, Italië, Duitsland, België en Luxemburg overtrof. Maarten behaalde met „haast niets" de grote prijs van de Europese ge meenschappen, en hij houdt er een drie daagse reis naar Parijs aan over. Van zijn vele amateurfilmpjes was dit het eerste dat hij voor een prijsvraag inzond. Het werd het hoogst gewaardeerd. In het Brusselse stadhuis kreeg Maarten onlangs met andere prijswinnaars lof toe gezwaaid. De winnaars werden daar toe gesproken door de burgemeester van de Belgische hoofdstad en door prof. dr. Wal ter Hallstein, voorzitter van de E.E.G.- commissie en wel, om in stijl te blijven, via kleurenfilmprojectie. Het is met de winnende film ietwat raar gelopen. Maarten, die kamers bewoont in een riante villa tussen het Wassenaarse groen, en wiens vader in Hamburg bij Uni lever werkt, hoorde vorig jaar juli van de foto-, dia- en filmwedstrijd, die voor de Photokina in Keulen was uitgeschreven voor amateur-smalfilmers tot en met twin tig jaar. Een kleurenfilm werd onder meer gevraagd, met als onderwerp „Wij Euro peanen, ons leven, ons werken, en onze genoegens". Serieuze aanpak ZONDER ZICH om de reglementen te bekommeren, pakte Maarten zijn toestel en liet er vier filmjes door snorren. Hij filmde in Den Haag en omgeving en in de haven van Hamburg. Alles wat hem interessant genoeg leek ving hij in beelden. Autobus sen, mensen op de markt, mensen in de straten, tijdens hun werk, fietsers en dit afgewisseld met gebouwen en mooie luchten. Maarten is niet lichtvaardig te werk ge gaan. Hij zag bijvoorbeeld eens werklieden bezig met een groot karwei in een in aan bouw zijnd gebouw van Provinciale Staten. Hij liep het gebouw binnen en wilde juist gaan filmen, toen hij eruit werd gestuurd. Want hij was geen cineast, niet van de pers, maar gewoon amateur en die mogen niet binnen. Geen werklieden dus? Niets daar van. Hij liep om het gebouw heen naar de achterkant, schoof een telelens op zijn toestel en kreeg zo de werklui in het camera-oog. Zo kwam vijftien minuten ruw filmma teriaal tot stand. Toen las Maarten de reglementen. Vijf minuten film en geen seconde meer, was de eis. Het mes erin! Dat was pijnlijk als werd Maarten zelf geopereerd. „Het was erg, scènes waarop je uren zat te staren, knipte je weg Hij was helemaal niet tevreden over zijn eindprodukt. Het filmpje was veel te kort naar zijn zin. Het spoeltje dat één dag in het leven van de Europeaan uitbeeldde, werd van een „stukje" muziek voorzien via een uitvoering van het Modem Jazz Quartet. En weg ermee! En dag voor de sluitingsdatum kwam het in handen van de Nederlandse selecteurs, die het als enige Nederlandse representant naar Brussel stuurden. Voor televisie Het is gebleken dat fotograferen en fil men nog typisch een hobby is voor jon gens. De jury had namelijk moeite, een prijs aan een meisje toe te kennen. Drie jaar geleden kreeg Maarten Rijkens voor het eerst een filmcamera in handen, een eenvoudig smalfilmboxje. Maar ander half jaar geleden stapte hij over op een Zwitsers topmerk, waarmee technisch veel meer is te bereiken. Hij heeft drie lenzen: een standaard-, een télé- en een groot hoeklens. Schnabbel DE KUNST van het filmen heeft hij van zijn broer afgekeken, die als fotograaf op een schip de wereldzeeën bevaart. Maar Maarten, hoogste klas Rijnlandslyceum, wil van het filmen niet zijn beroep maken. „Nee", zegt hij, „als hobby vind ik het leuk, maar meer niet". Na zijn eindexamen gaat hij economie doen. Wat niet wegneemt dat hij wel iet» voelt voor een cineastisch schnabbeltje zo nu en dan. Het eerste is al in aantocht: Van de zomer gaat hij naar Parijs, met de filmcamera. De K.L.M. betaalt zijn reis en levert hem gratis materiaal. Misschien zien wij nog wel eens een filmpje van hem. CO?. MAHTfN TOONDE* 132. De heer Ambrosius grendelde de celdeur en ge leidde zijn bezoeker naar boven. „Ik betreur het optre den van de leerling Panda ten zeerste", zei hij be drukt. „Zo'n brutaliteit tegen een hoofdinspecteur-gene raal is ongehoord". „Het is in orde", zei Joris min zaam. „Dit jongske is een hopeloos geval, dat is duide lijk. De rust en de orde van uw andere leerlingen zullen daar aangenaam bij afsteken". Op dat moment werd hij onderbroken door een luid getier, dat uit een klaslokaal opsteeg en hij hield verrast de pas in. ,,J-ja', ja", stamelde de heer Ambrosius, „meestal zijn de leerlingen inderdaad rustig. Maar een enkele maal is er wat jeugdige uitgelatenheid.„Hm", hernam de hoofdinspecteur streng. „Dit lawaai komt mij over- trokken voor. Misschien werkt uw opvoedingssysteem toch niet zo goed als ik hoopte. Hier dient iets te ge beuren". Met deze woorden maakte hij aanstalten de klas binnen te gaan. „M-misschien is het beter de knaap jes even uit te laten razen", stamelde de opvoeder ze nuwachtig. „Ik bedoel.eh.laten we eerst even. eh.Doch Joris onderbrak hem. „Neen!" sprak hij waardig. „Hier roep ik met de ouden uit. „Hoe jacta est!" Hetgeen betekent, dat er in dit hok fors aangepakt moet worden. Blijf op de gang waarde Ambrosius. Ik ga alleen naar binnen en ik zal u tonen hoe men moei lijke kinderen moet aanpakken".

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1964 | | pagina 17