„In het voorjaar werken we het
liefst met een dikke das om"
„Tuinieren als hobby heeft een
enorme vlucht genomen"
Ruime keuze voor
een plaatje:
zwart-wit of dia
Eerste en laatste bewoners Natuurschoon in Velsen ligt
van het IJmuidense strand
vlak bij uw voordeur
Kennemergaarde in de lentezon
Wandelen
Volkstuinder
E. Malestein
19
KRIJGEN WE EEN
WARME MEIMAAND?
BOLLENKWEKER JAC. NIJSSEN:
ANTONIE TABERNAL UIT SANTPOORT:
FOTO'S op deze en de
volgende pagina's zijn
van HANS DE BOER
sjTTut-
LENTE
„Prima weertje voor ons. Andere men
sen vinden het misschien nogal frisjes,
maar voor de bollen is er niets beters.
Als je als bollekweker met je dikke jas
aan en de kraag op in deze tijd van het
jaar moet werken tot de rooierstijd mag
je niet mopperen. Deze temperatuur
moeten de bollen juist hebben, niet te
droog en niet te vochtig."
Bloembollenkweker Jac. Th. Nijssen
uit Santpoort, op handen en voeten krui
pend tussen de hyacinten die nog schuw
hun bloementrosjes laten zien, knikt te
vreden. Zo nu en dan trekt hij een plant
je uit de grond. Hij en zijn knecht Frans
Tromp zijn aan het ziek zoeken in het
vakjargon ook wel grijzen genoemd.
Door een virus besmette bollen zijn
waardeloos.
De 39-jarige heer Nijssen zit nu 18 jaar
„in de bollen". Hij zet daarmee een fa
milietraditie voort want Nijssen is al
generaties lang een bekende klank in de
bollenkwekerij in en rond Santpoort.
Van de drie hectare die zijn velden in
het vroeger als Rozenstein bekende stuk
grond tussen Driehuis en Santpoort be
slaan kweekt hij voornamelijk hyacin
ten- en tulpenbollen.
„De laatste jaren hebben de bollen-
kwekers vrij aardig geboerd, dat mag ik
gerust zeggen. Maar de meeste mensen
vergeten dat de bloembollenkwekerij
veel risico's met zich mee brengt. Wij
zijn aan de genade of ongenade van de
weergoden overgeleverd. Een te strenge
winter of een te warm voorjaar kan de
hele oogst bederven. Bollen zijn bijzon
der weergevoelig. Ook moet de grond
precies het vochtgehalte hebben dat ze
nodig hebben. In het algemeen is het zo
dat bollen die in oktober uitgezet zijn in
juli gerooid moeten worden. Voor hya
cinten ligt de rooitijd tussen 6 en 15
juni. Rooi je ze daarna dan bloeien ze
met kerstmis niet. Zo heeft elke bollen-
soort eigenlijk zijn eigen rooitijd."
De heer Nijssen gaat recht zitten.
Kleine zweetdruppels op zijn voorhoofd
glinsteren in de zon. „Het mag niet war
mer worden," zegt hij bezorgd naar de
lucht kijkend. „Iedereen verlangt naar
een warm voorjaar. Wij niet
HET IJMUIDENSE STRAND is be
paald niet alleen in de zomermaanden
een magneet voor vele duizenden land
genoten en buitenlanders. En terecht,
want het gehele jaar door valt daar iets
te beleven, dat het alleszins de moeite
waard maakt eventueel minder ideale
weersomstandigheden op de koop toe te
nemen.
Voor de meesten zal het wellicht nog
minder aantrekkelijk zijn om zich nu al
verder dan tot kniediepte in zee te wa
gen. Wie droog wenst te blijven, kan
echter vele kanten op. Immers, waar el
ders aan de kust van Nederland heeft
men zo'n onvergetelijk uitzicht op de wij
de Noordzee, over intens scheepvaartver
keer en over zulk een gigantisch werk
als thans in uitvoering is in de haven
mond van IJmuiden, de toegangspoort
van Amsterdam?
Een bezoek, onder deskundige leiding,
aan het voorlichtingscentrum, op de top
van het uiterste duin, lijkt ons bijzonder
nuttig
En welke „zwart op wit" of dia
mogelijkheden liggen er niet achter de
havenmond, in het beschermde sluizen-
complex, waarvan de grote Noordersluis
(nog altijd) door geen andere zeesluis ter
wereld in afmetingen overtroffen wordt.
De machtige industrieën aan de noor
delijke oever van het Noordzeekanaal
bieden alle kansen voor „het plaatje van
uw leven".
Nog enkele tips (het is maar een
greep): de vishallen, de vissershaven, de
haringhaven
Wie meent voorlopig uitgekeken te zijn
op het strand, zou een kijkje kunnen
gaan nemen achter de duinenrij, in Vel-
sen-zuid, bijvoorbeeld op het thans in
restauratie zijnde landgoed Beeckestein,
of in het landelijke Santpoort.
Voorjaar is in de bloembollenteelt de tijd van het ziek zoeken". Kweker
Jac. Nijssen uit Santpoort (rechts) zuivert hier met zijn knecht zijn hyacinten-
velden van de door virus aangetaste planten.
De naam Tabernal heeft in de handel in groente- en bloemzaden al 75 jaar
een goede klank. De heer A. Tabernaleigenaar van het bedrijf aan de
Hagelingerweg in Santpoort, is de kleinzoon van de oprichter.
Op het strand tussen de IJmuidense
pieren staan de vakantiehuisjes ver
kleumd in de frisse wind. De zomer is
nog ver weg. Maar voor de 73-jarige
heer G. J. Maréchal uit Haarlem en zijn
even oude vrouw is het strandseizoen al
een maand geleden begonnen.
Elk jaar zijn ze de eersten die hun
huisje betrekken en de laatsten die aan
het eind van het badseizoen opbreken.
Voor deze Haarlemmers gaat er niets
boven het stukje strand daar tussen de
pieren.
Het is in 1937 begonnen en alleen on
derbroken door de bezettingsjaren zijn
ze IJmuiden trouw gebleven.
„Ik zou dit plekje voor de mooiste
bungalow in het buitenland niet willen
ruilen. Kijk eens wat we voor een prach
tig uitzicht hebben op de in- en uit
varende schepen", zegt de heer Maréchal.
„Het bevalt ons hier nog altijd heel
best", beaamt zijn vrouw.
Zodra de strandhuisjes voor bewoning
vrij zijn gegeven zijn de Maréchals pre
sent. Kou en storm kunnen hen niet
Achter het landhuis Duin en Kruidberg,
in de richting van de zee, ligt een onge
veer vierhonderd hectaren groot gebied,
dat toegankelijk is voor eenieder die een
toegangskaart heeft gekocht.
Het is een al heel oud stuk natuur
schoon, maar in de lente is het jong en
mooi. Met heel veel zorg wordt de be
planting verzorgd. Er zijn goede wandel
paden Op een kilometer van het strand
wordt thans een groot duinmeer uitge
graven, waarin een vogeleiland komt te
liggen.
Duin en Kruidberg is een natuurreser
vaat aan het worden, met een oorspron
kelijke duinbegroeiing, waarin tal van
diersoorten zich thuis voelen.
Een mooie wandeling, van ongeveer
een uur, over geaccidenteerd terrein met
een rijk gevarieerde begroeiing van den
nen, berken, hakhout etcetera.
tegenhouden. Op kille, dagen wordt de
vergasser aangestoken en dan is het in
het huisje best om uit te houden. Me
vrouw Maréchal heeft het vertrekje ge
zellig ingericht. „Ach, dan is het ook niet
zo erg als het weer niet zo best is", zegt
ze. Het enige wat ze lastig vindt is dat ze
bij gebrek aan een busverbinding alle
boodschappen lopend moet doen. Van het
strand naar de dichtstbijzijnde winkel is
een behoorlijke wandeling.
„We hopen", zegt de heer Maréchal,
„dit strandleven nog lang te kunnen vol
houden. Iedere keer verheugen we ons
op het voorjaar. Niet omdat de winter
voorbij is maar omdat we weer gauw
naar ons huisje op het IJmuidense strand
kunnen gaan. De mensen schudden wel
eens hun hoofd als ze ons zo zien zitten
terwijl het nog echt weer voor de kachel
is, maar geef ons ons strandhuisje maar.
Hier ben je heerlijk vrij en kom je pas
tot rust".
De lente is de mooiste tijd van het
jaar voor het maken van wandelingen
of tochtjes dicht bij huis. De wegen zijn
nog niet met lange rijen auto's bezet en
u kunt op uw gemak de ontluikende
natuur bewonderen. Velsen en om
geving bieden daartoe volop gelegen
heid: bos en duin, zee en strand liggen
binnen een kring van weinige kilo
meters.
Geniet eens van het voorjaar in de
Heerenduinen of wandel door een van
de oude buitenplaatsen waar het ver-
keersrumoer u niet stoort. Dan zijn er
de vissershavens waar altijd wel iets te
zien valt. Loop tijdens uw wandeling
langs het strand een van de strandpavil
joens binnen voor een warme dronk of
verfrissing.
Houdt u meer van landelijke rust dan
De zon maakt glanzend satijn van
het zwarte en bruine paardehaar. Het
tuig piept bij iedere beweging. De ge
zichten van de kinderen staan ernstig.
Bijna automatisch reageren ze op de
commando's van de pikeur in het mid
den van de manege.
„Het is pas zijn zesde les. Hij doet het
al aardig, vindt u niet," zegt de trotse
moeder in haar tuinstoel. Hij is het blon
de joch van een jaar of tien dat nog wat
onwennig in het zadel achter de kleine
ruiterstoet rijdt die in een matig drafje
rondjes draait, zo nu en dan afgewisseld
met een zwenking naar links of rechts.
„Jullie benen doen niks," roept de pi
keur met de klemtoon op doen. De benen
(van de jeugdige ruiters) gaan plotseling
iets doen. „Zo is het beter."
In de manége van rijschool „Kenne
mergaarde" in Santpoort is het in het
lentezonnetje goed rijden.
„Niet dat de meisjes en jongens zich
zal u zeker op de buitenwegen van Drie
huis en Santpoort bekoord worden door
een van de schilderachtige boerderijen,
de bollenvelden die hier en daar al wat
kleur bekennen of door het dartele spel
van lammetjes in de wei. Ontmoet de
middeleeuwen in de ruïne van Brederode
en kijk op de trans uit over de vredige
landouwen waar een® de Westfriezen hun
gevreesde strooptochten hielden.
Dit zijn maar enkele tips voor een wan
deling of fietstocht langs Velsens groene
dreven. In het WV-kantoor op het
Marktplein in IJmuiden zal men u gaarne
beter wegwijs maken aan de hand van
wandel- en fietskaarten. Maar vooral
trek er op uit en geniet van al het moois
dat Moeder Natuur u kosteloos als op een
presenteerblaadje aanbiedt.
Precies een week geleden heeft de
lente een doorbraak geforceerd naar de
20 graden nadat de eerste helft van de
lente bijzonder koud was gebleven. De
tendens is, nu de hoge drukgebieden zich
boven Oost-Europa ophouden en de
depressies niet verder dan Engeland
komen, belangrijk verbeterd. Na een veel
te koude start lijkt een warme mei zeer
waarschijnlijk.
De laatste tien jaar bleef mei zeven
maal te koud, zodat een bloeimaand met
zomerse allures ons niet onwaarschijn
lijk voorkomt, zo zegt onze weerkundige
medewerker. Er komen vroeg of laat
tussen eind april en begin juni meestal
nog een paar dagen met koud weer voor,
bekend als de ijsheiligen met de gevrees
de nachtvorsten, die maar zelden verstek
laten gaan.
gauw door slecht weer laten afschrikken.
Het moet wel erg bar en boos zijn willen
ze hun uur rijles laten schieten. Maar zo
in de zonneschijn is het dubbel plezie
rig," zegt pikeur Arthur Wijier als paar
den en ruiters even uitblazen.
„We lopen nu wel met plannen rond
om een binnenmanege te bouwen, maar
in dit weer gaat er toch niets boven een
buitenmanege," zegt mevrouw Wijier, de
eigenaresse van de rijschool.
„Hoe het met de plannen voor een bin
nenmanege zit? Als we de rijksgoedkeu
ring maar kregen. En iedere maand stij
gen de prijzen van de bouwmaterialen."
De heer en mevrouw Wijier willen ook
onder Den Helder, op een boerderij in
Julianadorp een rijschool beginnen. Het
ligt in de bedoeling op 1 mei daarmee te
starten. „We kunnen op die boerderij een
stuk grond huren voor een buitenmanege
en we kunnen er ook over een stal be
schikken. Er hebben zich al een stuk of
vijftien leerlingen aangemeld. Een hoop
vol begin," zegt mevrouw Wijier.
„Vroeger en dan spreek ik over
veertig, vijftig jaar geleden had je ook
wel beroepskwekers en mensen die uit
sluitend voor hun liefhebberij tuinierden,
maar de verhouding lag toch heel an
ders dan tegenwoordig. Wij leverden in
die jaren bijvoorbeeld heel veel aan de
grote buitenplaatsen als Duin en Kruid
berg, Sparenberg, Beeckesteijn en Wa
terland. Die buitens hadden vaak tuin-
personeel van tien of meer man die niet
alleen de bloemperken onderhielden,
maar ook de moestuinen en de fruitbo
men. Langzaam ging de kleine man,
vooral in de crisisjaren, een stukje
grond bewerken om aardappelen en
groente te kweken. Dat deed-ie voor zijn
eigen voordeel. In deze tijd van welstand
raakt dat kweken van groenten door
amateurs meer en meer op de achter
grond. Het loont immers bijna de moeite
niet meer. Steeds meer mensen gaan nu
liefhebberen in het kweken van bloemen.
Het hoeven niet altijd grote tuinen te
zijn. Hier en daar wat bolletjes en vaste
planten en je hebt al een aardig geheel.
Weet u wat er ook bij moet? Een draai
end sproeiertje. En dan maar genieten
van de aanblik van het eigen tuintje.
Tuinieren als vrijetijdsbesteding komt er
hoe langer hoe meer in. Aan de ene kant
is het daarom jammer dat in veel mo
derne wijken gemeenschappelijke tuinen
zijn aangelegd. Voor de echte tuinliefheb-
ber zijn het dooie dingen."
Dat vertelt ons de heer A. Tabernal,
handelaar in zaden, tulnbenodigdheden
en gereedschappen, gevestigd aan de Ha
gelingerweg in Santpoort. Bijna vijfen
zeventig jaar geleden legde de grootva
der van de heer Tabernal de grondslag
van het bedrijf dat nu wijd en zijd be
kend staat. Van een zeer bescheiden
eenmanszaakje groeide de firma uit tot
een onderneming met 18 personeelsleden.
„Grootvader was oorspronkelijk groen
tekweker. Hij had een lapje grond aan
de Overbiltweg in Santpoort. Driemaal
per week bracht hij zijn groente met de
handkar naar Amsterdam om ze aan ho
tels te verkopen. Iemand die zo vaak in
Amsterdam kwam gold in het Santpoort
van die dagen voor een man van de
wereld. Later ging grootvader groente
zaden verkopen. In 1889 verhuisde hij
naar een huis aan de Hagelingerweg 28.
Een half jaar later had hij er een winkel
tje bijgebouwd. Hij maakte rietmatten
en had voor de verkoop wat harken,
schoppen, mestvorken en timmergereed
schap in voorraad. Van lieverlee kreeg
hij meer buitenplaatsen als klant en zo
groeide ook het assortiment in de winkel.
Ik mag wel zeggen dat het zelf bijhou
den van een tuin in alle lagen van de
bevolking graag wordt gedaan. Ik krijg
hier in de winkel directeuren van grote
bedrijven en banken die toch echt wel
een tuinman kunnen betalen. Nee, ze vin
den het leuk zelf achter een maaimachi-
ne te lopen of met een snoeischaar te
manipuleren. Waarom ook niet? Het is
een fijne ontspanning en-het schenkt veel
bevrediging."
Hij leunde zwaar op zijn schop
die in de omgespitte aarde stak. Een
paar meter verder bengelden drie dode
kraaien aan een poot boven een pasinge-
zaaid volkstuintje. Als afschrikwekkende
bakens voor hun hongerige soortgenoten.
De zon schoot vurige pijlen uit de blau
we lucht omlaag. Hij veegde met zijn
hand langs zijn voorhoofd. „Best weertje
om op de tuin te werken," zei hij met
een beetje vermoeide glimlach.
„Je moet er nou van profiteren. Ik ben
het anders wel gewend, dit spitten. Vroe
ger als jongen werkte ik bij een kweke
rij in Rooswijk. Later ben ik 33 jaar
bij de hoogovens geweest. Bij de slak-
kenstort. Een tijdje terug heb ik nog een
speldje gekregen omdat ik er langer dan
vijfentwintig jaar heb gewerkt. Ik heb al
jaren een volkstuintje. Ik doe het uitslui
tend voor m'n plezier. Die aardappelen
en groente die ik hier van af haal ko
men je eigenlijk duurder dan wanneer je
ze in de winkel koopt. Nu het mooie weer
begint te komen werk ik elke dag een
paar uur op de tuin."
Hij is 73 jaar, de heer E. Malestein
uit de Rijnstraat in IJmuiden. Hij is lid
van de volkstuinbouwvereniging IJmond
die haar complex aan het Groene Wegje
in Santpoort-Noord heeft.
„Ik dacht eigenlijk dat u mij kwam
controleren," zegt hij. „Ja, we kunnen
hier niet maar raak zaaien en planten.
We moeten ons aan de regels houden.
Maar goed ook. Anders wordt het een
bende." Hij begint weer te spitten en
mest te verdelen. „U neemt me niet kwa
lijk dat ik door ga, hè?" Een trein den
dert voorbij. Hij kijkt niet op.
