Noodtoestand
in Brits-Guyana
m*
°Kn
Gesprekken tussen Johnson en
Erhard veranderen koers niet
Duitsers blijven hameren
op nationale problematiek
Roosevelt vond De Gaulle een
bruid met Messias-complex
F
Demonstraties in Engeland
tegen vonnissen van Pretoria
Britse wapens
voor Arabië?
JOSEPH
GUY
f ïi.io Ee
WERELDNIEUWS
J
Van dag tot dag I
Kroesjtsjev reist
door Scandinavië
Israëlische vrouw
krijgt een jaar
(*0n
Europa-socialisten
ongerust over
Spanje-poütiek
<^raatótocl
FRANSE
COGNAC
3
f
0p de
MAANDAG 15 JUNI 1964
J
vim/i/mm/mmr/mm/mm/mm
Duitse kernbunkerproef
35.000 mijnwerkers op de been in Wales
I
ORIGINELE
HOLLANDSE PRIJS
(JMtPKOÏrtJ
Een tragisch weekeind-cijfer in zomer-
»e perioden is het getal der verdronkenen,
dat deze keer in ons land het even tragi
sche cijfer der verkeersdoden overtreft.
Jaarlijks vallen in ons waterrijke land
enkele honderden verdrinkingsgevallen te
constateren, wanneer de zomer zich door
ongewone warmte kenmerkt. En voorts
verdrinkt ieder jaar een aantal personen
dat per ongeluk te water raakt.
Een van de oorzaken van dit verschijn
sel is ongetwijfeld het feit, dat velen de
zwemkunst niet of onvoldoende machtig
zijn. Nu kan men zich verbazen over de
nalatigheid van een zo groot percenta
ge Nederlanders, dat niet zorgt zich deze
kunst aan te leren of hun kinderen er
mee vertrouwd te maken, maar men moet
daarbij niet vergeten dat er een te zwak
ke stimulans uitgaat van de situatie, zo
als die zich ten aanzien van de zwem-ac-
commodatie in Nederland manifesteert.
Ten eerste zijn er veel te weinig zwem
baden. De open baden bieden slechts een
gering aantal dagen per seizoen gelegen
heid tot oefenen, omdat de zomers bij
ons vaak op kwakkelwinters lijken. Bo
vendien staat het zwemmen niet op het
lesrooster van de meeste scholen, althans
wat de lagere klassen betreft. De binnen
baden worden overstelpt, zodat het nage
noeg ondoenlijk is om behoorlijke en vol-
doelde zwemlessen te geven. Op war
me dagen moet men in de baden soms
de drastische maatregel nemen dat per
half uur of zelfs per kwartier het hele
bad ontruimd wordt, om de wachtende
liefhebbers aan de beurt te doen komen.
Dat is geen situatie, waarin men mag ver
wachten dat kinderen zwemmen leren.
Ofschoon de propaganda voor de zwem-
sport zeer nadrukkelijk wordt gevoerd door
de daarvoor in aanmerking komende parti
culiere organisaties, heeft de overheid tot
dusver te weinig aandacht voor dit nood
zakelijke aspect van de opvoeding gede
monstreerd. Wat in ons land aan goede
zwembaden bestaat, is gedeeltelijk nog uit
particuliere fondsen geschapen. Grote ste
den als Haarlem, Utrecht, Eindhoven, Til
burg, Groningen enzovoort hebben een
schromelijk gebrek aan zwembaden en het
is voorshands niet te verwachten, dat daar
in zal kunnen worden voorzien. Overstel
pende drukte in baden en zwemgele-
genheden doet het gevaar van verdrinking
sterk toenemen, zoals ook blijkt uit enke
le ongelukken van het afgelopen weekein
de, waarbij kinderen ongemerkt verdron
ken in aanwezigheid1 van duizenden.
Klassikaal zwemmen van de laagste klas^
sen der lagere school af is een dringende
eis, met tegelijkertijd een drastische uit
breiding van het aantal oefenbaden. Als
men de bevordering van het zwemmen fi
nancieel als „sport-subsidie" wil blijven
beschouwen, mag men daarbij toch de vei
ligheidsoverwegingen wel even voor een
preferentie laten zorgen.
GEORGETOWN (Reuter) De gouver
neur van Brits-Guyana, Sir Richard Luyt,
heeft zaterdag de noodtoestand afgekon
digd en opdracht gegeven tot arrestatie
van minstens dertig vooraanstaande figu
ren uit het politieke en vakbondsleven.
Tot de arrestanten behoren vele aanhan
gers van premier Jagan.
De gouverneur zei later in een radio
toespraak dat hij vastberaden zal optreden
tegen degenen die gewelddadigheid pre
diken of bevorderen. Hij had tot de arre
staties besloten om te verhinderen dat de
betrokkenen de openbare orde in gevaar
zouden brengen.
In de afgelopen vier maanden zijn bij
gewelddadige botsingen tussen negers en
Indiërs 43 mensen om het leven gekomen
en ongeveer vijfhonderd mensen gewond.
Enkele honderden huizen werde- platge
brand.
MOSKOU (Tass). De Russische pre
mier Kroesjtsjev is gisteren uit Moskou
vertrokken voor een officieel bezoek aan
Denemarken, Zweden en Noorwegen op
uitnodiging van de regeringen van deze
drie landen.
In zijn gezelschap bevinden zich onder
andere de Russische minister van Buiten
landse Zaken, Gromyko, de voorzitter van
de staatscommissie voor de culturele be
trekkingen met het buitenland, S. Roma-
novski, en de hoofdredacteur van de
Pravda, P. Satioekov.
I t
TEL AVIV (AFP/Reuter) De 34-jarige
Israëlische mevrouw Gizele Kafri, die in
Tel Aviv terecht stond voor het doden
van haar 3-jarig zoontje dat sinds zijn
geboorte blind, doofstom en geestelijk
abnormaal was, is gisteren verqordeeld
tot een jaar gevangenisstraf. De tenuit
voerlegging van het vonnis werd tot
november opgeschort om de vrouw in de
gelegenheid te stellen de president van
Israël gratie te vragen.
Bij de motivering van het vonnis merkte
.de rechtbank op dat de moeder medelijden
verdient, dat zij ongetwijfeld geestelijk
heeft geleden, voordat zij tot haar daad be
sloot. De rechters waren echter van oordeel
dat geen mens het recht heeft het leven
van een ander te nemen. De vrouw werd
in afwachting van het gratieverzoek in
vrijheid gesteld.
Advertentie
De verjaardag van koningin Elisabeth
van Groot-Brittannië is weergevierd
met de befaamde militaire parade. De
Britse vorstin, gekleed in uniform,
nam de parade af met op haar arm de
twaalf weken oude prins Edward.
Naast haar staat de vierjarige prins
Andrew. Naast hem staat prins Phi
lip, die vrolijk naar de menigte wuift.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Het vriendschapsver
drag tussen Moskou en Oost-Berlijn is
van geen gewicht voor het Westen en wij
zigt niets aan de positie van West-Berlijn.
Dat is het standpunt dat president John
son en bondskanselier Erhard hebben be
paald tijdens hun besprekingen. De beide-
regeringsleiders leken zelfs enigszins op
gelucht te zijn over het verdrag.
Zij nemen namelijk aan dat het vre
desverdrag, waarmee Moskou al jaren ge
dreigd heeft en dat zou betekenen dat de
Qostduitsers het militaire verkeer van eh
West-Duitsland kunnèn gaan controleren,
voorlqRig van de ibaan ig.
Het vriendschapsverdrag beschouwde
men als een snoekje voor Ulbricht, waar
aan nauwelijks betekenis hoeft te worden
gehecht. Erhard sprak tijdens zijn twee
daags bezoek aan Washington behalve
met Johnson ook met minister van Bui-
telandse Zaken, Dean Rusk en met oud-mi
nister Herter, de grote man van de Ken-
nedy-ronde.
De atmosfeer was vriendelijk, al werd er
harder onderhandeld dan tijdens Erhards
bezoek aan Johnsons ranche in Texas tus
sen Kerstmis en Nieuwjaar. Zo maakten
de Amerikanen dit maal heel duidelijk
aan de Duitsers dat zij een zinsnede in
het communiqué van de besprekingen wil
den hebben, waarin Erhard mede ver
klaarde dat ontspannings-overeenkomsten
tussen Oost en West, inclusief over be
perking van de bewapening, de Duitse her
eniging dienen. Zulk een zinsnede kwam
dan ook in het communiqué.
Heel Duitsland
Daarentegen verplichten de Duitsers hun
Amerikaanse gesprekspartners met oud-
Duitse, langzamerhand steeds onrealisti
scher palaver af te draaien, over hereni
ging via zelfbeschikking en het recht van
de regering in Bonn om namens heel Duits
land te spreken.
Afgezien van officiële teksten is inmid
dels echter zeer duidelijk geworden dat de
Duitsers uiterst huiverig staan tegenover
Oost-West ontspanning. Erhard sprak dat
glashelder uit in een rede, die hij vorige
week in New York afstak, terwijl hij ook in
Washington in kleinere kring uiteenzette
dat Bonn pas ruimte ziet voor ontwape
ningsovereenkomsten in Europa nadat de
Duitse hereniging een feit is. Met andere
woorden: „Bonn is van plan elke poging
in Europa de bewapening te beperken, te
bevriezen of te controleren, te sabote
ren zolang de voorlopige onverwezenlijk-
baar lijkende Duitse, herenigipg er nog
niet is. Een standpunt, dat fataal kan
zijn voor toekomstige ontspanningspogin
gen, aangezien West-Duitsland zelf juist dè
militair sterkste macht in Midden-Euro
pa is.
Een punt van gesprek waarop de Ameri
kanen succes boekten, was de door Bonn
volgens recente berichten beoogde uitbrei
ding van de handel met communistisch
China. Op een persconferentie zei Erhard
zaterdagmorgen namelijk, dat de Bondsre
gering op dit moment niet overweegt di
plomatieke of economische relaties met
Peking aan te gaan en dat zij daar niet aan
denkt uit solidariteit met de V.S. Parti
culiere handel kon de regering natuurlijk
niet belemmeren, aldus Erhard, maar een
overeenkomst van welke aard ook hangt
niet in de lucht.
Wensen
Daarmee honoreerde de kanselier de
wensen van president Johnson en minis
ter Rusk, die nog steeds niet kunnen ver
kroppen dat De Gaulle op eigen houtje
Peking erkende en die voorlopig vast wil
len honden aan de politieke boycot van
communistisch China, die Washington nu
al vijftien jaren bedrijft. De hele kwestie
staat overigens ook in verband met de
komende presidentsverkiezingen. Johnson
zou niet graag zien dat kort voor de ver
kiezingen opnieuw een belangrijke bondge
noot de schouders op haalt over Washing-
tons wensen en eigen wegen gaat.
WASHINGTON (Keuter) „De bruid"
met een „messias-complex", zo betitelde
wijlen president Roosevelt in een briefwis
seling met Sir Winston Churchill gene
raal Charles de Gaulle. De Amerikaanse
president wilde een breuk met de Franse
leider.
Roosevelt schreef op 17 juni 1943 aan de
Britse premier: „Ik ben De Gaulle zat...
ik ben er vast van overtuigd dat hij onze
oorlogsinspanningen heeft geschaad en dat
nog doet en dat hij voor ons een zeer ern-
stige bedreiging vormt. Ik ben het met u
eens dat hij noch de Britten, noch de Ame
rikanen mag.... ik vind ook dat het tijd
stip is aangebroken om met hem te bre
ken".
Op 21 juli 1943 schreef Churchill aan
Roosevelt ook niet veel met de Franse
leider op te hebben, maar hem altijd nog
liever in het Franse bevrijdingscomité te
zien dan „rondstappend als een combina
tie van Jeanne d'Arc en Clémenceau".
Roosevelt zei op 8 mei 1943 in een me
morandum aan de Britse premier, het op
treden van De Gaulle onduldbaar te ach
ten. „De Gaulle mag dan een oprechte ke
rel zijn, maar hij heeft een messias-com
plex. Roosevelt schreef verder, geneigd te
zijn te overwegen om van Frankrijk na
de bevrijding „voor een half jaar of zelfs
een jaar" een land onder militaire bezet
ting te maken, onder bestuur van Britse
en Amerikaanse generaals." Hij verklaarde
voorstander te zijn van een geheel nieuw
Frans Comité van nationale bevrijding,
waarvan de samenstelling door Churchill
en hemzelf zou moeten worden goedge
keurd. „Giraud (een andere Franse gene
raal) zou opperbevelhebber moeten worden
van leger en vloot.... Ik weet niet wat
er met De Gaulle moet gebeuren. Moge
lijk wilt u hem gouverneur van Madagas
car maken".
Deze openhartige en ondubbelzinnige ge-
dachtenwisseling over de toenmalige leider
van de vrije Franse strijdkrachten in Lon
den, is vervat in officiële documenten die
in Washington door het State Department
openbaar zijn gemaakt. Sommige van de
huidige geschillen tussen de Verenigde
Staten en Frankrijk worden toegeschreven
aan de moeilijkheden in de oorlog tussen
de geallieerden en De Gaulle.
Dat zou koren op de molen zijn van
Johnsons critici, die beweren dat prestige,
macht en aanzien van de V.S. achteruit
hollen. Iets opzienbarends heeft Erhards
bezoek niet opgeleverd. Overeenstemming
om de Duitse kwestie op hoog niveau in
een of andere richting op te rakelen,
werd niet bereikt.
Men praat verder over mogelijkheden in
de groep van de ambassadeurs van Ame
rika, Engeland, Frankrijk en West-Duits
land, die in Washington af en toe bij el
kaar komt.
Een spoedig gesprek tussen Erhard en
Kroesjtsjev is, aldus de kanselier op zijn
persconferentie, ook niet te verwachten.
Dat betekent dat de situatie door Erhards
bezoek aan Washington nauwelijks veran
derd is en dat de "Duitsers zullen blijven
proberen hun nationale problematiek als
hefboom te gebruiken om het beleid van
het gehele Westen te beïnvloeden.
STRAATSBURG De socialistische frac
ties van het Europese Parlement en de
raadgevende vergadering van de Raad van
Europa, hebben zaterdag gezamenlijk hun
verontrusting uitgesproken „over een te
sterk uitgesproken verlangen van sommi
ge landen om de banden met Spanje te
versterken".
DORTMUND (AP) Na zes dagen is
gisteren een einde gekomen aan de proef
om het uithoudingsvermogen van 142 men
sen in een atoomschuilplaats te beproeven.
Dr. Josef Schunk, de leider van de proef,
zei dat het enige weken zou duren voor
dat de resultaten op hun juiste waarde
geschat kunnen worden.
Bij de proef is speciaal gelet op de
bloedsomloop en het verbruik van water.
Dr. Schunk zei, dat de oudere vrouwen
zich het eerste aan het leven in de bunker
hadden aangepast.
(Van onze correspondent)
LONDEN. De meest dramatische
demonstratie tegen de vonnissen die in
Pretoria tegen Mandela c.s. zjjn geveld,
vond zaterdag plaats in Cardiff, de hoofd
stad van Wales, waar 35.000 mijnwerkers
met" hun gezinsleden door de stad mar
cheerden met de enkele weken geleden
na zeventien jaar vrijgelaten vroegere
Griekse politieke gevangene Tony Amba-
tielos aan het hoofd. Zij eisten de on
middellijke vrijlating van de Zuidafri-
kaanse veroordeelden.
Ambatielos zeide in een rede: „Wij zullen
trachten te voorkomen dat mevrouw Man
dela zeventien jaar lang moet wachten,
voordat zij haar man kan omhelzen. Laat
ons er voor strijden om er voor te zorgen
dat Mandela en zijn vrouw over een jaar
hier bij ons zullen kunnen zijn".
In Londen postten studenten, die tachtig
kilometer van Brighton hadden gemar
cheerd en geleid werden door de zoon
van een van de veroordeelden, voor het
gebouw van de Zuidafrikaanse ambassade
aan het Trafalgar Plein. Een deel hunner
trok met honderden anderen naar Down
ing Street 10, de ambtswoning van de
Britse premier, om petities te overhan
digen.
I
Engelands grootste coöperatieve vereni
ging, die miljoenen leden telt, verzocht de
Zuidafrikaanse premier Verwoerd tele
grafisch om clementie. De burgemeester
van de industriestad Nottingham verklaar
de dat hij met het volle gewicht van zijn
functie achter een protestbrief staat, die
werd verstuurd door de plaatselijke anti-
apartheidsgroep. In Birmingham trokken
zaterdag enkele demonstranten naar het
stadhuis om de burgemeester te verzoeken
tegen de vonnissen te protesteren.
De anti-apartheidsbeweging samen met
het Londense „comité van honderd" or
ganiseerden zondag in Londen een protest
mars van Marble Arch naar het Trafalgar
Plein, waar door ruim drieduizend mensen
een betoging werd gehouden.
De voornaamste spreker was de 92-
jarige filosoof Bertrand Russell, die een
beroep deed op de internationale trans
portarbeiders om het vervoer van goe-
LONDEN (AFP) In kringen die in
nauw contact met de Britse regering staan,
is gezegd, dat onderhandelingen over gro
te wapenleveranties aan Saoedi-Arabië
gaande zijn tussen verschillende Britse
firma's en de Saoedische regering. Het zou
speciaal om de levering van „Lightning"-
jagers en van luchtdoelprojectielen van
het type „Bloodhound" gaan,, alsmede om
radarinstallaties. De Britse regering zou
hiervoor een uitvoervergunning moeten
geven.
deren van en naar Zuid-Afrika te boy
cotten.
De sprekers, behalve de oude Russell,
gingen later naar Downing Street om een
petitie af te geven.
Socialistische en liberale Lagerhuisleden
zullen opnieuw proberen een spoeddebat
te forceren over de vonnissen. Indien de
regering dit weigert zullen zij tijdens het
tweedaagse debat over de buitenlandse
politiek van dinsdag en woensdag aan
staande een aanval doen op de Zuidafri
kaanse rassenpolitiek.
De Britse minister van Buitenlandse
Zaken, Butler, zou vandaag de houding van
de regering uiteenzetten, maar van hem
verwacht men weinig meer dan voorzich
tige diplomatieke taal.
De Times, uitinggevende aan de al
gemene gevoelens, schreef dat het vonnis
van de geschiedenis zal zijn dat de re
gering van Verwoerd de werkelijke schul
dige is.
Nobelprijswinnaar Albert Loethoeli heeft
opgeroepen tot afdoend Amerikaans en
Brits optreden om wereldomvattende sanc
ties te organiseren tegen Zuid-Afrika en
zo „het gehate systeem van apartheid" te
vernietigen.
Loethoeli is de erkende leider van de
Zuidafrikaanse negers. Hij is om zijn poli
tieke activiteiten door de regering van
premier Verwoerd in de ban gedaan en
mag zijn huis en erf ir. Natal niet ver
laten.
Suggestie
Mijn grootouders woonden op het Wa-
terlooplein en om hun huis te bereiken,
werd ik als kind tussen duwende en. drin
gende, schreeuwende en ruziënde men
sen langs de markt meegezeuld. Huive
rend en griezelend van de kraampjes met
oudroest, lappen, vodden, gebroken aar
dewerk, enge geneesmiddelen, afval en
stank, kwam ik uiteindelijk bij mijn
grootouders. Het was een ervaring waar
van niemand weet had, zelfs ikzelf niet.
Althans niet voordat ik volwassen was
en nooit meer een schrede op een markt
zette.
Totdat ik in Italië een heel andere markt
ontdekte: kantjes en strikjes, hoedjes,
lingerie in de meest merkwaardige tinten,
jurkjes, truitjes en lapjes, enfin, te veel
moois om op te noemen. En goedkoop,
goedkoop.Mijn echtgenoot telde elke
dag zijn geld.
Ik was nog niet terug in het vaderland,
of ik kon de marktdag niet afwachten.
En ja, waarachtig, nou, niet helemaal,
maar toch. Alleen het weer was er an
ders. Toen kwam Stiefbeen op de beeld
buis en duikelde ik weer in mijn weerzin
terug. Want Stiefbeen is suggestief ge
noeg om mij het Waterlooplein weer voor
ogen te toveren. Maar goed, een poosje
lang schommelde ik psychisch tussen Ita
lië en het Waterlooplein, totdat ik op een
zeer zonnige, warme dag de stoute schoe
nen weer aantrok en met rasse schreden
naar de markt toog. Langzaam slenterend
besloop ik kraampje na kraampje. Opeens
trof mij een bepaalde geur. Ik sloot de
ogen: Italië. Juist, het rook naar Ita
lië. De geur kwam van e,en kraampje waar
Italiaanse truitjes lagen uitgestald. Nu
was ik in feite helemaal niet naar de
markt gegaan om een truitje te kopen,
maar een klosje garen. Ik kocht een duur
truitje. Terwijl ik het kocht, dacht ik in
het Italiaans. Dwz. ik dacht in de enke
le woorden die ik ken. Salute, arriveder-
ci, sole, pane. Enfin en nog een paar.
En toen kon ik het natuurlijk niet laten;
-Weet u wel, zei ik tegen de koopman,
dat die truitjes ook helemaal naar Italië
ruiken?
-U zult m'n zonnebrandolie bedoelen, zei
de koopman nuchter. Ik keek hem voor
het eerst aan. Waarachtig, hij glom van
het vet en de blaren. Hetzelfde vet, blijk
baar, dat ik het vorig jaar ook gebruikt
had Ach, wèl een illusie minder, maar
een duur truitje rijker, stapte ik naar
huis.
En ik wil zeggen: een duur truitje is per
slot geen dure reis naar het land van
zijn herkomst. Leve de suggestie!
Lizzy Sara May
Advertentie
r,.«n«iA
II
JOSEPH eet
'MN.VC COGNAC
*RODUIT DE FMKCt
Ingestort. Nabij Bombay in India zijn door
het instorten van een deel van een zie
kenhuis zes mensen, onder wie vijf kin
deren, omgekomen.
Kernschip. In Kiel is het eerste in West-
Duitsland gebouwde door kernenergie
aangedreven vrachtschip van stapel ge
lopen. De voltooiing zal nog ongeveer
drie jaar in beslag nemen.
Prijsstijging. De Suezkanaalmaatschappij
heeft de tarieven voor doorgang door het
kanaal met ingang van 29 juni met één
percent verhoogd. Extra grote schepen
moeten meer betalen.
Bloedbank. De algemene Duitse automobiel
club heeft op de verkeersweg München-
Salzburg, een van de drukste verkeers
wegen in West-Duitsland, de eerste bloed
bank in dienst genomen. De club wil
duizend van dergelijke dépots oprichten.
Vijftien meter. In de Franse Alpen is de
dertigjarige gids Pierre Jacquet, een er
varen bergbeklimmer en instructeur,
verongelukt. In de biiurt van Chamonix
gleed hij voor de ogen van een groep
jonge leerlingen uit en stortte vijftien
meter omlaag.
Opperste Sovjet. De opperste Sovjet van
Rusland zal op dertien juli in zitting
bijeenkomen. Over de agenda zijn geen
bijzonderheden medegedeeld.
Arrestaties. In Valencia zijn in de afgelopen
week 52 personen gearresteerd, vermoe
delijk in het kader van een actie der
politie tegen pro-Chinese communisten.
Ook in Barcelona, Madrid en Sevilla
hebben soortgelijke arrestaties plaats
gehad.
Terechtstelling. In de provincie Choezistan,
Zuid-Perzië, zijn drie burgers met de ko
gel terechtgesteld, nadat zij schuldig wa
ren bevonden aan verraad. Zij hadden
met „Nassergezinde elementen" samen
gezworen om een autonome staat in het
olierijke Choezistan te stichten. Acht an
dere verdachten kregen gevangenisstraf
fen tot vijftien jaar.
Obelisk. De Romeinse politie heeft het
plein voor het gebouw van de kamer
van afgevaardigden afgesloten, omdat
een 2.500 jaar oude Egyptische obelisk
dreigt om te vallen. De obelisk is vroe
ger uit Heliopolis naar Rome overge
bracht.
