GEZEGEND IS HET LEVEN
Sssis.
Nieuw leervak voor de schooljeugd
in hoofdstad: „Amsterdam-kunde"
PANDA EN DE PETTENJACHT
Tyfus in uw vakantieoord?
Amsterdams
x
x
Allerlei
9
Een oorspronkelijke roman
door Klaas van der Geest
55
Antenneverbod berooft duizenden
Amsterdammers van het tv-genot
Haarlems matrassenhuis
Geen reden tot paniek, wèl
tot het nemen van enkele
verstandige maatregelen
MAANDAG 15 JUNI 1964
Ons vervolgverhaal
bruining
PiGtnaderm f2.95
uw matras te dun of versleten
laat het ons even weten
prijsopgave aan huis
's morgens 9 uur gehaald
's avonds 6 uur weer thuis
grote houtstraat 103
ïaarlem, telefoon 11485
profiteer van onze inruilactie
10.- of f25.- voor uw oude
spiraal of ledikant
X
Munt herziening
Damrak kersunie
f
58) Misschien is
het beter, dat ik alleen zaterdags
avonds thuis kom, van zaterdagavond
tot maandagmorgen, net als toen ik
bij de direkteur was." Naar de Oele
vroeg ze zelfs niet. Hanne kende haar
lang genoeg om zich nergens meer
over te verbazen. Maar ze kon het
toch niet laten te vragen: „Had je
dat dan gisteravond niet kunnen zeg
gen je had de Oele immers de
boodschap mee kunnen geven?"
„Ja, dat is wel zo, moeder. Maar
toen ik bij de school kwam, was hij
al weg de cursus was al afge
lopen."
„O dus je hebt hem niet meer
gezien?" vroeg Hanne. „Nou, ga
even bij me zitten. Ik heb haast wa
ter aan de kook en dan kunnen we
samen een kop koffie drinken."
Maar daar had Liesje geen tijd
voor, beweerde ze.
„Dokter rekent er op, dat ik met
een terug kom." En opgewekt, een
liedje neuriënd, ging ze weg. Hanne
keek haar door het raam na, een blij
moedig, onschuldig meisje, dat met
lichte tred langs de modderige paden
liep en toch geen spatje op haar
schoenen of kousen kreeg. Zelfs haar
mantel, die al oud was zag er uit,
alsof ze hem voor het eerst droeg en
het mutsje, dat een beetje zwierig op
de blonde haren stond, kon ze zo uit
de winkel hebben gehaald. Even
kwam het in haar op of de Oele
alles, wat hij haar de vorige avond
vertelde, dan kon hebben verzonnen.
Ze zou het misschien wel willen.
Maar ze wist wel beter. En meer
verbaasd dan bezorgd vroeg ze zich
af, hoe Liesje kon zeggen, dat ze
hem niet gezien, niet gesproken had,
toen hij van de cursus kwam.
„Denkt u nu werkelijk, dat ik dat
geloof Ze kwam op het wonder
lijke idee, dat Liesje zelf misschien
geloofde, wat ze zei. En als ze daar
over nadacht, leek het ook zo wonder
lijk niet meer. Het vervulde haar
en dat niet voor de eerste maal
met diepe deernis, zelfs met een
zekere angst. Ze zou het kind terug
willen roepen, haar niet weer weg
willen laten gaan maar bij zich hou
den, altijd. En alleen maar goed voor
haar willen zijn. Er was ter wereld
geen mens, die het meer nodig had
dat iemand goed voor haar was dan
juist Liesje.
Zonder dat er een bepaalde reden
voor scheen te zijn vroeg Hanne de
Oele een paar dagen later, toen hij
van zijn werk thuis kwam, waarom
Liesje kwaad op hem was geworden
en hem gekrabd en geslagen had.
Hijzelf scheen dat liever te vergeten
en er niet meer over te willen praten.
„Kwaad O, ik weet het niet
het was niets bijzonders, geloof ik,
tante Hanne." Maar hij begreep wel,
dat hij er zo gemakkelijk niet af
kwam. Hanne, die zich door Liesje
altijd heel gauw liet afleiden, hield
tegenover de Oele vol.
„Natuurlijk weet je het wel Je
hebt zeker iets tegen haar gezegd,
dat ze niet wilde horen. Dat moest
je ook niet doen, Oele."
„Ik heb niets tegen haar gezegd,
waar ze kwaad om kon worden," zei
hij, geduldig. „Ze zei zelf Toen
zweeg hij. Hij kon er maar beter
niet op doorgaan. Maar hij had al
te veel losgelaten. Zoveel, dat Hanne
nu niet meer zou ophouden, voor ze
alles wist. En met een verlegen grijns
flapte hij het er daarom meteen
maar uit: „Ze zei, dat ik een meisje
had en het me daarom niets kon
schelen wat zij doet!" Zelf had hij dat
niet ernstig opgevat en hij verwacht
te, dat ook Hanne er om zou lachen.
Dat deed ze echter niet. Ze vroeg:
„En is dat waar, Oele?" Aan de
manier, waarop ze het vroeg, merkte
hij, dat ze niet slechts verbaasd maar
zelfs ontsteld was.
„Waar?" herhaalde hij. Hij begreep
niet dadelijk, wat ze bedoelde.
„Dat jij een ander meisje hebt?"
vroeg ze bits,: verontwaardigd.
„Een ander meisje? Tjeee Om
het een of ander verloor hij toen zijn
geduld. „God, tante Hanne, moet ik
jou dan óók alles vertellen?" En om
dat hij meteen al spijt had zo tegen
haar te zijn uitgevallen, probeerde hij
vergoelijkend: „Waarom zou ik nou
een meisje moeten hebben? Ik heb
jou toch!"
Dat was hartelijk. Dat was welge
meend. Alleen was het voor Hanne's
gevoel geen rechtstreeks antwoord op
haar vraag. Ze kon het echter niet
over zich verkrijgen nog langer aan
te dringen, maar legde een schoon
overhemd klaar, dat hij die avond
moest aantrekken. Later kwam ze er
echter nog wel weer op terug, soms
openlijk, een enkele maal ook met
een of andere toespeling, maar altijd
heel ernstig, nooit als een grapje. Als
hij eens uitging, terwijl hij toch niet
naar de cursus hoefde, rustte ze niet
voor ze wist, waar hij heen wilde en
met wie. Ze keek wat ze nooit
eerder gedaan had tersluiks de
zakken na van de kleren, die hij des
avonds droeg. Ze keek zelfs in zijn
beurs en telde het geld, dat hij nog
over had van zijn zakcenten. Ze be
gon telkens over meisjes uit het dorp
en de naaste omgeving, die hij kende
en probeerde er dan achter te komen
of hij voor een van hen misschien
meer dan de gewone belangstelling
had. Ze praatte over hem met de
bakker, die aan de deur kwam en
met de buren en liet duidelijk door
schemeren dat ze wel eens zou willen
weten of hij soms met meisjes gezien
was. Niets bevestigde haar vermoe
den, maar dat stelde haar toch niet
gerust. Het maakte haar zelfs nog
argwanender. Bij zichzelf beschuldig
de ze de Oele er soms van, dat hij
achterhoudend was, maar die be
schuldiging trok ze dan ook gauw
weer in, omdat ze zich ervoor
schaamde. En toen ze eens op een
zondag met Liesje alleen was, kon ze
het niet langer voor zich houden,
maar vroeg ze haar er naar.
„Gaat de Oele wel eens met meis
jes om voor zover jij weet?" Liesje
haalde de schouders op, alsof het
haar weinig kon schelen en gaf er
niet meteen antwoord op. Pas enkele
ogenblikken later, toen het blijkbaar
goed tot haar doorgedrongen was, wat
Hanne gevraagd had, schoot ze in
een lach.
„Hij heeft er de leeftijd voor, moe
der. Maar ik geloof het niet. Ik kan
het me tenminste niet voorstellen.
Vind jij vroeg ze, vertrouwelijk
als meisjes of als vrouwen onder el
kaar, vind jij de Oele een jongen
om met meisjes om te gaan? Denk
je, dat ook maar één meisje iets om
hem kan geven?" Een. vraag, die
moest zijn voortgekomen uit een ge
dachtegang, die Hanne Tadema niet
kon volgen. Voor haar gevoel stak er
iets kwetsend in. Kwetsend niet al
leen voor de Oele maar ook voor
haarzelf en wat nog erger* was
voor Gosse. En daarom zei ze, nogal
verontwaardigd, dat een hele hoop
meisjes de Hemel zouden danken als
ze een jongen hadden of een man
kregen zoals de Oele.
„Misschien," gaf Liesje toe. Ze wil
de nog iets zeggen, maar begreep
blijkbaar, dat ze tegenover Hanne te
ver ging en viel zichzelf in de rede:
„Nou ja, hij is een beste jongen
een lieve jongen ook. Maar hij zou
mijn jongen niet zijn, moeder."
„Waarom niet?" wilde Hanne weten.
Op die .vraag kreeg ze geen ant
woord. Liesje kon haar alleen maar
aankijken. En Hanne keek het meisje
aan en kon alleen maar deernis met
haar hebben, alleen maar weer goed
voor haar zijn, omdat zij van alle
schepselen ter wereld dat het meest
nodig had. „Waarom niet?" En nu
vroeg ze het de Hemel, die al even
min antwoord kon geven op zo'n
vraag. Nog diezelfde avond, toen
Liesje alweer naar de dokter was ge
gaan ze ging daar op zondagavond
altijd heen om maandagochtend vroeg
op haar werk te zijn zei ze tegen'
de Oele:
„Jij gaat niet met een meisje, hè,
jongen?" Haar stem beefde. Ze moest
zich werkelijk zorgen maken. En dat
verdroeg de Oele niet. Daarom ver
zekerde hij haar dan ook:
„Nee, tante Hanne. Dat doe ik niet.
Zolang jij leeft, laat ik jou niet al
leen." Maar dat was het niet, wat
Hanne Tadema bedoelde. Aan zichzelf
had ze niet eens gedacht. Alleen aan
Liesje.
(Wordt vervolgd)
WWWWWWWWWWWWIA/MWWWWWWWWWWWWWVWWIAWWWWWWWWIWWVWWWWWWWWWWWVWWWWWWWWWWWWWWW
INCASSO WEEKABONNEMENTEN
De incasso van het abonnementsgeld
iedere week kost veel geld en moeite,
aan u en aan onze bezorgers.
Er zijn twee mogelijkheden om het
ongemak in dit opzicht te vermijden
a. Overgang op een kwartaalabonne
ment.
b. Betaling aan de bezorger voor een
periode van 4—5 weken. U krijgt
dan een door de bezorger onder
tekend ontvangstbewijs. Misver
stand over de betaling is daardoor
uitgesloten.
Het resultaat voor u Minder geloop
naar en gebel aan de deur; in uw wijk
daardoor een vlottere bezorging. Voor
de bezorger minder last. Probeert u
het eens.
DE ADMINISTRATIE
De zevenjarige Chip Durlacher uit
Coral Gables in Florida, V.S., heeft
sinds enige tijd een aapje als speel
makker. Dat is op zichzelf niets bij
zonders, wel echter het feit dat Baby
- zoals het aapje genoemd is - zich de
zer dagen ontpopte als een verwoed
liefhebster van de watersport. Toen
Baby namelijk in een onbewaakt
ogenblik uit haar kooi in de tuin van
Chips ouders ontsnapte, nam zij zon
der aarzelen een duik in het zwem
bassin van de Durlachers. waar ze nu
met haar vriendje dagelijks naar har
telust mag zwemmen en spelen. Baby
beschikt ook over benijdenswaardige
longen; zij kan althans wel drie mi
nuten onder water blijven.
Advertentie
en bescherming
(Van onze correspondent)
Ongeveer 9.000 leerlingen van lagere en voortgezet lagere scholen te Amster
dam hebben sinds enkele maanden een nieuw vak op hun lesrooster: „Levend
Amsterdam"Dat is de titel van een cursus die binnenkort aan alle Amsterdamse
kinderen in de leeftijdsgroep van 10 tot 14 jaar zal worden gegeven. De ervaring
heeft geleerd dat de meisjes en de jongens bijzonder zijn ingenomen met deze
lessen, die beogen de jeugd nader te brengen tot de gemeenschap waarin zij
leven. De Amsterdamse gemeenschap is zeer veelzijdig en soms wat ingewikkeld.
Na afloop van de cursus die een jaar duurt weten de kinderen althans iets
af van hun stad in haar aspecten van leven, werken en historie.
DE CURSUS is opgebouwd uit een aan
tal rubrieken als: Amsterdam woont, Am
sterdam eet en drinkt en Amsterdam in de
toekomst. In de les „Amsterdam werkt"
bijvoorbeeld wordt o.a. .de haven aan de
orde gesteld. Met kaarten, foto's en boei
ende beschrijvingen worden de leerlingen
vertrouwd gemaakt met begrippen als
stuk- en massagoederen, overslag en ve
men. Van de kinderen zelf wordt na de
lessen eigen initiatief gevraagd in het
maken van opstellen en plakboeken. „Le
vend Amsterdam" is een frisse aanpak van
het onderwijs in heemkennis dat een voor
beeld kan zijn voor menige andere stad.
De Amsterdamse gemeentelijke woning-
dienst en de woningbouwverenigingen in
Advertentie
h. de graaff
de hoofdstad hebben een begin gemaakt
met het plaatsen van centrale antenne-sy
stemen voor radio en televisie in bestaan
de woningcomplexen. De operatie zal nog
ruim een jaar in beslag nemen. Het is
een goede gedachte geweest om het mast
bos van antennes dat de daken van de stad
ontsiert te vervangen door een centrale
t.v.-boom die in de meeste gevallen boven
dien een betere ontvangst garandeert. De
keerzijde is dat tienduizenden gezinnen in
191. Voor de verbaasde ogen van kolonel Basoechka
opende het apparaat, na wat technisch gemorrel, de
voordeur. „Grlwits!" gromde de militair, op zijn knevel
bijtend. „Skras!" „Zegt u dat wel", zei professor Kal-
ker trots. „Op die manier kan het apparaat elke deur
openen. U begrijpt Hij brak af, want nu drong
het zelfs tot de wazige geleerde door, dat zijn toehoor
der zich hevig stond op te winden. Hoe hevig begreep
hij pas, toen de kolonel het apparaat met verwoede
slagen van zijn geweerkolf vernielde. „Skras!" herhaal
de hij. „Inbraakinstrumenten aan mijn deur! Ha!
Grlwits!" „Uw deur?" herhaalde professor Kalker be
duusd. „O hm Eh, goedenavond!" En hij volgde
het voorbeeld van Panda, die er met een vaart vandoor
ging. Dat was nog maar net op tijd, want het volgend
ogenblik begon de verbolgen militair heel gevaarlijk
met zijn geweer te knallen.
Amsterdam voorlopig verstoken blijven
van ontvangst van het 2de televisiepro
gramma. Het is in de hoofdstad namelijk
verboden, een t.v.-antenne te plaatsen of
een bestaande antenne uit te breiden zon
der toestemming van de gemeente. In
afwachting van de komst van de centrale
antennes mogen de bewoners van huizen
van woningbouwverenigingen (in Amster
dam 60.000 woningen) wel een antenne
plaatsen voor het eerste net, maar geen
voor het tweede net.
De 17.000 gezinnen die in een huis Wo
nen dat eigendom is van de gemeente mo
gen, als zij een t.v.-toestel kopen, zelfs in
't geheel geen antenne plaatsen. Van ge
meentelijke zijde wordt particuliere huis
eigenaren die overwegen, in de toekomst
een centraal antenne-systeem in te voeren
een centraal antenne-systeem in te voeren
aangeraden eenzelfde gedragswijze te vol
gen. Voorlopig niet kijken naar het tweede
net dus en ook niet naar de R.E.M. Mis
schien dat de gemeente eerstdaags ontdekt,
dat een bepaald weekblad te dik is voor
de brievenbus en de bezorging van dat
blad verbiedt totdat er over anderhalf
jaar bij ieder huizenblok een centrale brie
venbus opgericht is
„Bijna 20 jaar na de oorlog is de dis
tributie van noodzakelijke levensbehoeften
nog niet geheel voorbij: de woningen zijn
nog „op de bon". Langzamerhand begint
men te beseffen dat er in de beschaafde
wereld geen land te vinden is waar de
woningnood zo groot is als in Nederland.
Er komen steeds meer studies en rappor
ten die ons uit het slop moeten halen. De
woningbouw is in de eerste plaats een re
geringszaak. De gemeenten immers zijn
met handen en voeten gebonden aan de
portie bouwvolume die het rijk toewijst.
Het gemeentebestuur van Amsterdam wil
niettemin trachten, binnen die beperking
toch tot een efficiënter woningproduktie te
komen. Dezer dagen is een werkgroep ge
ïnstalleerd die gaat bestuderen op welke
wijze de bouw kan worden versneld en de
distributie van de beschikbare woningen
gladder kan verlopen. Er zal aandacht
worden besteed aan arbeidsbesparende
bouwmethoden, aan beter overleg tussen
bij de bouw betrokken instanties, aan de
problemen van bejaarden, zieken en al
leenstaanden en aan vele andere aspec
ten. Omdat Amsterdam een ambitieus plan
heeft opgesteld tot rigoureuze sanering van
de 19de eeuwse stadwijken, kan zo'n werk
groep juist hier zeer nuttig werk doen.
In een tijd als deze waarin de jeugd over
vrij veel geld beschikt, zijn er in een stad
als Amsterdam tientallen cafés en bars
die vrijwel uitsluitend door jeugdigen wor
den bezocht. In de omgeving van het Leid-
seplein heeft men bijvoorbeeld typische
jeugdcafés als Luckey Star en op het
Thorbeckeplein treft men o.a. Toulouse 1'
Thorbeckeplein treft men o.a. de Toulouse
Lautrec-bar en de Phono-bar waar de tie
ners hun eigen grammofoonplaten kunnen
draaien.
Voor degenen die zich voor het wel en
wee van de jeugd verantwoordelijk ach
ten, is dat een verschijnsel dat tot na
denken stemt. De A.N.V.J. die aan het
Leidsebosje een welhaast ideaal jongeren
centrum bezit heeft plannen om ook een
jeugdcafé te beginnen. Het zal een café-
op-niveau worden dat kan worden bezocht
door jongeren van 15 tot 20 jaar wier ou
ders dan niet bang behoeven te zijn dat
zij in een verkeerd milieu terecht komen.
Een van de vragen die nog niet zijn op
gelost is of er al dan niet een glas bier
zal mogen worden geschonken. Het ziet
er niet naar uit dat het nieuwe jeugd
café een ernstige concurrent zal worden
van de „vrije" jeugdgroepen. Maar het
zal stellig een jeugdig publiek kunnen aan
trekken dat geen behoefte of toestemming
heeft, vertier te zoeken in het schemerige
avond- en nachtleven van de stad.
HET DRUKSTE PLEIN van Amster
dam is het Muntplein, dat eigenlijk geheel
bestaat uit een brug met 50 meter de
breedste van de hoofdstad. De Munt is de
voornaamste verbinding van het centrum
met het oosten en het zuiden van de stad.
In de toekomst zal dit plein met zijn fraaie
torentje een ander aanzien krijgen. Als de
métro wordt aangelegd (wanneer het ge
beurt weet niemand, maar dat het ge
beurt, staat vast), zullen de tramsporen
verdwijnen en krijgt het plein een ander
profiel. Maar ook de naaste omgeving
gaat veranderen. Het warenhuis Galeries
Modernes in de Reguliersbreestraat heeft
een aantal panden in eigendom verwor
ven, welk complex zich uitstrekt langs
de Vijzelstraat.
De vooroorlogse plannen om hier een
groot theater te bouwen, zijn reeds lang
van de baan en iedereen heeft er vrede
mee dat Galeries Modernes is begonnen
met het uitwerken van een plan om hier
een zeer groot en zeer modern waren
huis te bouwen. Het gebouw zal toegangen
krijgen in Reguliersbreestraat en Vijzel
straat. Wanneer met de bouw zal worden
begonnen, is nog niet bekend.
DE BEDRIJVEN aan het Damrak heb
ben elkaar gevonden in een comité dat
zich beijvert, deze brede toegangsallée
van Amsterdam meer allure te geven. Er
is een verlanglijstje opgesteld, dat met
diverse gemeentelijke diensten zal worden
besproken. Op dat lijstje staan wensen als
een extra-zebrapad en tijdige waarschu
wingen bij het opbreken van de straat,
maar ook het verlangen, een eind te ma
ken aan de zonnebaderij op en rond het
Nationaal Monument op de Dam, een
streng optreden tegen opdringerige figu
ren die speldjes willen verkopen en het
weren van jeugdige personen die in de
avond- en nachtelijke uren in de stegen
rond het Damrak dingen doen die zo er
gens, dan toch in elk geval niet op de
openbare weg thuishoren. Tenslotte is er
de wens om het Damrak te voorzien van
een indrukwekkender verlichting, die van
deze brede straat een ware boulevard zal
maken.
TYFUS in Schotland, in Engeland:
we hebben er de laatste tijd veel over
gelezen en gehoord. Af en toe melden
de kranten vooral in deze tijd van het
jaar ook incidentele tyfusgevallen in
andere landen en dan speciaal in Zuid
Europa. Omdat het vakantieverkeer
steeds intensiever wordt en ook vanuit
ons land vele duizenden het zonnige
zuiden opzoeken, zijn een paar voor
zorgsmaatregelen die u kunt nemen
hier wel op zijn plaats.
DIE MAATREGELEN ontlenen wij aan
een circulaire van het Voorlichtingsbureau
voor de Voeding, waarin allereerst ge
wezen wordt op het feit dat tyfus, even
als een aantal minder ernstige darm
infectieziekten, eën kwestie is van be
smetting van water en voedsel, waarbij
dan vooral het drinkwater de grootste ge
varen oplevert.
Voorzichtig met water
Wanneer u dus met vakantie naar de
warme landen gaat, raden we u aan voor
al met uw drinkwater voorzichtig te zijn.
Dit geldt niet alleen wanneer u kampeert
en dus zelf voor alles zorgt, maar ook
wanneer u gebruik maakt van hotels. Over
het algemeen kunt u aannemen dat de
grote waterleidingbedrijven betrouwbaar
zijn. Anders wordt het echter wanneer
men met een meer primitieve installatie
te doen heeft of wanneer het water be
trokken wordt uit een put of regenton. In
twijfelgevallen kunt u alle risico ver
mijden door het water te koken. In cafés
en restaurants kunt u dan dranken bestel
len waarvan u weet dat het water ervoor
gekookt is (koffie en thee) of industrieel
klaargemaakte dranken, die u kant en
klaar van onder de kroonkurk ingeschon
ken krijgt.
Wat te doen in een tyfusgebied.
Wanneer u leest over enkele tyfusge
vallen in het gebied waar u reeds uw
vakantiereservering gemaakt hebt, kunt
u daar rustig heen gaan, maar u moet uw
voedingshygiëne verscherpen. Het is dan
niet meer een zaak van drinkwater alleen,
maar van de gehele voedingshygiëne en
in het bijzonder ook van persoonlijke hy
giëne.
Wat het voedsel betreft moet u op
passen met rauwe groenten, bijvoorbeeld
sla. Het is namelijk niet altijd zeker dat
die gewassen worden met betrouwbaar
water. In het algemeen kunt u aannemen
dat uw voedingsmiddelen betrouwbaar
zijn als zij gekookt of gebakken zijn. Dit
geldt dus niet alleen voor de macaroni,
aardappelen, groente, maar vooral ook
voor het vlees. Deze gerechten moeten
danook heet opgediend worden. Let ook,
als u zelf kookt, op het afwaswater; ge
bruik hiervoor gekookt water.
Zwemmen
Bij alle infectueuze darmziekten, maar
in het bijzonder bij tyfus, geldt een strenge
toilethygiëne, waarbij het handen wassen
een grote plaats inneemt.
Wat zwemmen betreft kan gezegd wor
den dat breed open water geen gevaar
oplevert mits niet binnen enkele honder
den meters een uitmonding van een rio
lering is. De zee is in elk geval safe.
Wij geven deze wenken, omdat wij u
gaarne een onbezorgde vakantie gunnen.
Zoals reeds opgemerkt is, behoeft u be
slist niet een voorgenomen reisplan te
wijzigen door berichten over enkele tyfus
gevallen epidemieën als die in Aber
deen uitgezonderd. De preventie van deze
ziekte is dus een kwestie van hygiëne en
dat hebt u goeddeels zelf in de hand.
