IJmuider Courant | 1964 | 20 juni 1964 | pagina 20

DE LEGE SECTOR

FILATELIE

41 Su. 1

r

DE TV IN DE KOMENDE WEEK

ui mi JUL

j J lIxH

Een grootvader schrijft
zijn kleinzoon

ZATERDAG 20 JUNI 1964

Erbij

PAGINA

|T|

li

j) A fl

JflCMiWI

fcj .-J BPiff?-r

Ire PLf.B LH STL-k Rfci.CH

Filar ski

fi§

Jacques Levij

C. J. E. Dinaux

(Vervolg van pag. 1)

POLEN. Met afbeeldingen van wa
tervogels zal in juni een serie van
negen waarden in roulatie worden ge
bracht: 30 gr. kievit, 40 gr. blauwborst-
je, 50 gr. grutto, 60 gr. visarend, 90 gr.
visreiger, 1.35 zl. dwergmeeuw, 1.55 zl.
lepeleend, 5.60 zl. poolduiker en 6.50 zl.
fuut.

SOVJET-UNIE. De 94ste geboorte
dag van Vladimir Lenin (18701924) is
herdacht met een postzegel van 4 kop.,
waarop zijn portret voorkomt. Voorts is
een zegel van 4 kop. uitgegeven ter her
innering aan het feit, dat 70 jaar ge
leden Gamarnik (1894—1937), bevelheb
ber van het Sovjet-leger, werd geboren.
De zegel laat zijn portret zien.

7UINEE. Ter herinnering aan de in
Innsbruck gehouden Olympische Win
terspelen is een serie van vier stuks
verschenen: 10 fr. ijshockey, 25 fr. ski
springen, 50 fr. skilopen en 100 fr.
kunstrijden op de schaats. Voorts is een
serie voor de Olympische spelen te
Tokio uitgegeven. Hiervoor zijn de be
staande sportzegels van 100, 200 en 500
fr. overdrukt met „Jeux Olympiques
Tokyo 1964" en de Olympische ringen.
De zegels zijn ook op roze papier ge
drukt.

JEMEN. De Arabische republiek
Jemen heeft drie zegels van de bestaan
de ruimtevaartserie overdrukt met het
portret van John F. Kennedy en de
jaartallen 19171963. Het zijn de 1/4,
1/3 en 1/2 b.

CYPRUS. De 400ste geboortedag van
William Shakespeare zal worden her
dacht door de uitgifte (op 15 juni) van
vier postzegels: 15 mils het theater van
de oude stad Soli en een kleimasker,
35 mils een scène uit het treurspel van
Euripides „Helena" in het Curium-
theater, 50 mils het oude theater van
Salamis en 100 mils een scène uit Sha
kespeare's „Othello".

BELGIË. Onder de titel Het pro
testantisme in België" is een serie van
drie waarden uitgegeven. De 1 fr. 50 c.
(violetblauw) toont het portret van Mar-
nix van St. Aldegonde, de 3 fr. 1.50
fr. (rood) dat van Ida de Bure (echt
genote van Calvijnen de 6 fr. 3 fr.
(bruin) dat van Jacob Jordaens. De op
brengst van de toeslag is bestemd voor
de bouw van een kerkcentrum van de
Evangelische gemeente in Brussel.

TURKIJE. De 15e verjaardag van de
toetreding van Turkije tot de Raad van
Europa is gevierd met een serie van
twee waarden. Het zijn een 50 k. met
een vrouw met een toorts en het
embleem van de Raad en een 130 k. met
een toorts en het embleem.

FRANKRIJK. Een postzegel van 0.30
0.05 fr. is uitgegeven ter herdenking
van de 20ste verjaardag van de bevrij
ding. De zegel brengt de geallieerde
landingen in Normandië en de Provence
in beeld. Hij is ontworpen en gegra
veerd door Pheulpin.

INDONESIË. Ter viering van het
eeuwfeest van de postzegel in Indonesië
is een zegel van 10 roepia, uitgevoerd
in veelkleurendruk, verschenen, waarop
zegels van Ned.-Indië en de republiek
Indonesië van 1864 tot heden zijn ge
reproduceerd.

OOSTENRIJK. Voor het 15e congres
van de U.P.U. (Wereldpostvereniging)
te Wenen is een serie van acht waarden
verschenen onder het motto „De post
in de kunst". De zegels laten fragmen
ten van beroemde schilderijen zien:
1 s. „Het overbrengen van het bericht
van de overwinning bij Kunersdorf"
van B. Bellotto, 1.20 s. „Het wisselen
van paarden in een postation" van J.
Hörmann, 1.50 s. „De huwelijksreis"
van M. von Schwind, 1.80 s. „Na de
regen" van I. Raffalt, 2.20 s. „De post
koets in de bergen" van A. Klein, 3 s.
„Het bespannen van een diligence aan
de Beierse grens" van F. Gauermann,
4 s. „De postslede in het hooggebergte"
van A. Pilch en 6.40 „Het postkan
toor te Saalbach" van A. Pilch.

GUINEE. Een serie van vijf waarden
is uitgekomen naar aanleiding van de
voltooiing van de waterleiding naar
Conakry: 5, 10, 20, 30 en 50 fr. De zegels
brengen verschillende fasen in de con
structie in beeld.

PORTUGAL. Het hondjarig bestaan
van de Nationale overzeebank is gevierd
met drie zegels. Het zijn een 1, 2.50 en
3.50 esc., die alle het embleem van de
bank afbeelden.

„PSYCHICS"

In een gesprek dat ik onlangs met enkele
enthousiaste bridgers uit de noordelijke
provincies mocht hebben, werd mij de
vraag voorgelegd in hoeverre „psycholo
gisch bieden" in wedstrijd(club)-bridge
mocht of moest worden toegestaan. Om een
eerste bron van verwarring te verhelderen
merk ik op, dat men een duidelijk onder
scheid dient te maken tussen psychologi
sche biedingen (veelal aangeduid met het
Amerikaanse bridge-woord: psychics) en
taktische biedingen.

Een „psychic" is het doen van een bod
„op iets dat je niet hebt", bij voorbeeld
een één Sansopening op een volmaakt pop
loos spel, of het vroegtijdig bieden van een
kleur waarin slechts één enkele kaart (of
geen kaart) aanwezig is. Voorwaarde
voor de psychic is verder, dat zowel part
ner als tegenpartij veronderstellen dat men
die kleur (of het Sansbod) wél zou kunnen
hebben. Als noord opent met één harten,
oost doubleert (informatief) en zuid biedt
nu één schoppen op: 3 B 7 5 4 3
7543 4» 6 5 4, is dat een psycholo
gisch bod. De bieder hoopt, de tegenpartij
te misleiden wat de sehoppenkleur betreft;
in dit geval heeft hij een uitweg als hij
gedoubleerd zou worden hij kan naar
harten terugkeren.

Taktische biedingen zijn, in tegenstelling
tot de psychics, altijd op enige redelijke
kracht gebaseerd. Soms geven ze géén ver
keerd beeld van de kleur waarin men zou
willen spelen. Wanneer noord en oost pas
sen en zuid opent in de derde hand met
één ruiten op H 9 5 4 9 6 5 ❖HB
10 9 4 4» 7 5, dan is dat geen psychic,
doch een taktisch bod: een lichte opening,
in de hoop de tegenpartij enigszins af te
schrikken en de partner een aanwijzing te
geven in welke kleur hij eventueel moet
uitkomen. Men zou het gegeven spel óók
in de eerste of tweede hand met één ruiten
kunnen openen: het is een schot op goed
geluk, maar misschien treft het een eend
vogel. Zou men het gegeven spel openen
met één harten, dan is het een psychic,
want de bieder beschikt niet over een
enigszins redelijke hartenkleur.

Een taktisch bod is ook het volgende.
Noord opent met één ruiten, oost past en
zuid biedt twee klaver op: A V 3 H
10 9 ❖AB752 4 5 4. De bedoeling
dezer taktiek is, later drie Sans te bieden
en de tegenpartij het uitkomen met klaver
moeilijk te hebben gemaakt.

De volgende vraag die men zich kan
stellen is, of de psychologische biedingen
(en de taktische) „zin" hebben. Toen in
het begin der dertiger jaren bridge popu
lair begon te worden, werden de psychics
nogal eens toegepast. Men ging daardoor
wel eens twee duizend punten down, maar
men smaakte óók wel het genoegen de
tegenpartij af te houden van een manche-
of slembod. Bij het stijgen van het spelpeil
bleken de psychics zich nauwelijks te
kunnen handhaven. Het enkele succesje
dat men ermee boekte, woog niet op tegen
de narigheden die erdoor ontstonden. De
voornaamste narigheid was wel, dat de
partners van een paar dat psychologisch
bood, nooit precies wisten waaraan zij toe
waren. Het kwam dan wel voor, dat de
één met één Sansatout opende en de ander
met een prachtig spel paste, denkende dat
er weer van een psychic sprake was. Als
dat niet het geval bleek, speelde men één
Sans en maakte er zes of zeven

Taktische biedingen hebben wat meer
zin en ze worden dan ook nog vrij regel
matig toegepast. Toch dragen die biedingen
ook een groot risico met zich. Als men,
met sterke hartensteun, twee klaver gaat
bieden op twee kleintjes, is het gevaar niet
denkbeeldig, dat de partner naar een hoog
bod in klaver doorholt. Men kan dat dan
wel weer afnemen met een hartenbod,
maar misschien is het leed dan al geschied
en zit men in een te hoog contract. In zeer
sterk internationaal milieu, ziet men dan
ook de psychics vrijwel niet en de takti
sche biedingen slechts zéér sporadisch
gebruiken.

De voorlaatste vraag is, of psychics e.d.
zijn „toegestaan". Volgens de reglementen
van de Ned. Bridge Bond mag men alle
biedingen toepassen die men maar wenst,
mits deze niet op afspraken berusten, die
de tegenstanders niet kunnen weten. Ge
bruikt men dus veelvuldig psychics, dan
zal men dat tevoren aan elke tegenpartij
moeten meedelen.

De laatste vraag is, of het verstandig is
psychics te gebruiken. Technisch kan men
daar zeker „neen" op antwoorden de
kans op ongelukken in eigen kamp wordt
er veel te groot door. Dat de fatsoensnor
men echter overschreden zouden worden
door dergelijke biedingen, is bepaald niet
waar. Elke tegenstander moet zich kunnen
wapenen tegen elke methode die tegen
hem gebruikt wordt. Toch neemt dit niet
weg, dat de gebruikers van zulke biedingen
zich in zwakker milieu op weinig popu
lariteit kunnen verheugen. Sommige tegen
standers voelen de misleiding als iets on
rechtvaardigs aan. Men mag dan wel
kunnen aanvoeren, dat deze tegenstanders
in het wedstrijdbridge nog niet volgroeid
zijn, maar daarmee is de kous niet af.
Bridge spelen doet men niet alleen voor
het eigen genoegen maar ook voor dat
van de clubgenoten en/of de tegenstanders.
Bridge biedt al zóvele moeilijke en mooie
problemen, dat het niet direct nodig is de
zaken door vreemde manoeuvres nog extra
te compliceren. Ik acht het bepaald onge
wenst, dat sterke sp-'ers zich (in b.v.
parenwedstrijden) bedienen van psycholo
gische biedingen. Evenmin lijkt het mij
prettig, als men in een milieu van beschei
den wedstrijdspelers wordt aangezien voor
iemand, die het niet met de gewone (toch
al zo moeilijke) bridgemiddelen af kan.
Hoewel dus het psychologisch bieden be
paald niet verboden is of kan worden,
luidt mijn advies aan de gemiddelde brid
gespelen blijf met uw handen van de
psychics af.

Komt men veel hoger op de bridgelad-
der, dan kan men dat wapen wel weer uit
het arsenaal halen: men zal snel genoeg
ontdekken, dat het met de psychologie
tegen sterke tegenstanders als regel kwaad
kersen eten is.

Bridgevraag dezer week: West opent met
drie harten, noord doubleert (informatief),
oost biedt drie schoppen. Zuid bestudeert
zijn spel. Hij heeft:

HB85 6 10 9742 4-765
en vraagt aan west: „Wat betekent dat drie
schoppenbod van oost?" West antwoordt:
„Geen conventie". Zuid besluit tenslotte te
passen, west biedt vier harten, noord dou
bleert en iedereen past. Nadat noord is
uitgekomen, legt oost (de schoppenbieder)
op tafel:

3 9 V 9 7 5 ❖BS 4-HB9843
Vier harten gaat slechts één down, maar

er blijkt zelfs vijf schoppen "voor NZ te
hebben ingezeten. Protest van NZ tegen
het drieschoppenbod. Wat moet de wed
strijdleider beslissen? Antwoord elders op
deze bladzijde.

De Joegoslaaf Gligoric, die vorig jaar
in het zonetoernooi te Enschede onver
slaanbaar was, speelt ditmaal onzeker. Zijn
kansen op klassering in het kandidaten
toernooi verspeelde hij wel definitief door
een plotselinge nul, met wit nog wel, tegen
de outsider Porath uit Israel. Gezegd moet
worden dat Poraths weerlegging een pittig
grapje was.

Zwart: PORATH

ooooooocccooooooooooooooocooooooocooooooooooooc

MERKWAARDIGE MOMENTEN

Uiteraard blijft onze aandacht uitgaan
naar het interzonale toernooi te Amster
dam, dat dit weekeinde tot een einde zal
komen. De Nederlandse schakers beseffen
nauwelijks welk een voorrecht het is, dat
een dergelijk treffen in ons land plaats
heeft. Met uitzondering van de „happy
three" Petrosian, Botwinnik en Keres zijn
de hoogst geplaatsten uit de gehele wereld
thans in onze hoofdstad bijeen. Zeker, wij
missen kopstukken als Fischer en Na]dorf,
terwijl er daartegenover enige relatief
zwakke deelnemers van de partij zijn als
gevolg van het aanvechtbare FIDE-
selectiesysteem. Maar deze factoren nemen
niet weg dat daar in het GAK-gebouw aan
het Bos en Lommerplantsoen geschaakt
wordt op een niveau, dat men waar dan
ook slechts zeer zelden te zien krijgt. Daar
komt nog bij dat er over het algemeen
zeer ondernemend gespeeld wordt zodat
men vaak van uiterst boeiende ontmoe
tingen kan genieten. De denigrerende term
„grootmeesterremise" begint steeds minder
verband met de werkelijkheid te houden.

De te Amsterdam vergaarde schaak
professoren beschikken over een arsenaal
van kennis, ervaring, strijdlust, uithou
dingsvermogen, creativiteit en wat dies
meer zij, dat eigenlijk pas ten volle aan
het licht zou komen indien men enkele
deelnemers eens aan het werk zou zien
in een „gewone" wedstrijd, bijvoorbeeld
die om het Nederlands kampioenschap.
Pas dan zou de goegemeente kunnen con
stateren, wat lieden als Tal, Smyslov, Stein,
Gligoric en anderen eigenlijk in hun mars
hebben.

Aan de andere kant is het enigermate
een troost te bemerken dat ook de schaak
groten der aarde kinderlijk domme fouten
maken, natuurlijk als gevolg van de
enorme druk, aan welke zij uur na uur en
week na week bloot staan. Als tegen
hanger van onze ingewikkelde analyses
van het eindspel DargaSpasski in de vo
rige twee rubrieken laten wij thans een
aantal snapshots zien van merkwaardige
momenten, begrijpelijk voor iedereen. Het
is een vreemde professorale collectie:
Benkö, twee maal wereldkampioenschaps
kandidaat, ziet twee maal een simpele
paardvork over het hoofd, Gligoric, be
schouwd als de gevaarlijkste Westelijke
concurrent van de Russen, ziet een één-
zettige tactische wending over het hoofd,
Darga, Duitslands tweede, capituleert
na de tijdcontrole!, dus met volop bedenk
tijd in gewonnen stelling, Rosetto, Zuid-
Amerika's troef, vergeet volkomen de
lagere-school-regel, dat de verste vrijpion
in een pionneneindspel de gevaarlijkste is
en wat dies meer zij.

Onze collectie begint met Benkö, die
ditmaal niet erg op stoot is.

Zwart: BENKÖ (aan zet)

?OOOOOOCXDCOOOOOOC)OOCXX)OOOClOOOOCOOOOOOOOOOC<300C

Wit: GLIGORIC (aan zet)

Gligoric vergat blijkbaar een ogenblik
de matgevaren op de onderste lijn en
speelde: 19) Dc5-f5?? waarna de Is
raëliër de laatste Joegoslavische kam
pioensillusies torpedeerde met de pro-

bleemzet 19) Df3-g2ü De dame mag

wegens mat niet genomen worden en de
aangevallen toren kan nóch gedekt worden
nóch vluchten. Zie 20) Tdl Tdl:f. 21) Kdl:
Dflf met op zijn minst torenwinst. Wit
gaf het deswege aanstonds op.

Wij besluiten de serie van deze week met
een „merkwaardig moment" van andere
aard. De lezer leerde Darga kennen als
een diepgaand analyseerder. In de vierde
ronde slaagde de Westduitser er niet in,
de op papier veel zwakkere Argentijn
Foguelman te verslaan. Achteraf weet hij
deze tegenvaller aan een (vermeende) te
kortkoming in de volgende scherpe stel
ling, ontstaan na 20) De7xe4.

Zwart: DARGA

30<XXX)OOOOOOOCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOC)OOC

xïoaxróoooocoooooooocooooooaxxxMoooooooocooc'
Wit: TAL

Zwart aan zet staat niet fraai, maar de
nu volgende catastrofe was toch niet
nodig geweest.

18) Dc7xe5?? 19) Tdl-d8f! Ke8-e7.
Na 19) Kd8: wint de paardvork 20)
Pf7:| enz. 20) Td8xh8 De5xg5. 21) De2-d2
en zwart capituleerde.

Dit geschiedde in de elfde ronde. „Een
ezel stoot zich in 't gemeen" (enz.). Blijk
baar wilde Benkö bewijzen, dat hij niet
tot deze diersoort behoort. Want reeds in
de volgende ronde creëerde hij de dou
blure.

Zwart: STEIN

ax»ooooax)«x»ooooooooooooooeoooooooc50oa5ooooc

3QOOTOQ<?OOOOOOOOOOOOOQOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOC«:

Wit: FOGUELMAN (aan zet)

Darga is tijdelijk twee stukken voor,
maar hij verkeert in matgevaar. Foguel
man vervolgde zeer sterk met 21) Dd2xd3!
Veel beter dan 21) Pc7: bijvoorbeeld
Rh3! 22) Pa8: Rfl:. 23) Kfl: Dhlf. 24) Ke2
Pclf. 25) Kf2 Dh2:| en wint. Uiteraard
mag de witte dame niet genomen worden
wegens 22) Pe7f 23) Tf8 mat. Zowel
De4 als Rc7 staan en prise. Darga gaf het
stuk terug met 21) Rc8-f5. 22) Dd3xe4
Rf5xe4. 23) Pd5xc7 en de partij eindigde na
enige tijd in remise. Achteraf „bewees"
Darga tegenover ieder die het zien wilde

dat hij had kunnen winnen met 21)

De5, dat de dame aan de aanval onttrekt
en de loper dekt. In de partij liet hij deze
zet achterwege wegens 22) Df3 dat zowel
Df8 mat als Df7f met winst van Rc7
dreigt.

„Edoch", aldus vervolgde Darga zijn
analyse, „ik had die twee dreigingen te
gelijk kunnen pareren met 22) Re6.

Bij zijn vooruitberekeningen achter het
bord zag ik over het hoofd, dat ik mij na
23) Pe7f Kh8. 24) Df8f niet Tf8:? 25) Tf8:f
en mat op de volgende zet behoefde te
laten welgevallen, doch een winststelling
had kunnen bereiken met 24) Rg8!
Immers nu staat Rg8 gedekt en na 25) Da8:
De7: win ik dank zij mijn lopers en de
vrije d-pion".

Tot zover Darga, die dagenlang rond
liep met de overtuiging dat hij een kost
baar half punt had verspeeld. Het was
Tal die hem troostte door er op te wijzen
dat hij na 22) Re6 onmiddellijk zou
hebben verloren door 23) Df8fü Tf8:. 24)
Pe7f Kh8. 25) Tf8:f Rg8. 26) Tg8: mat.

Deze doodeenvoudige zetverwisseling
was noch door Darga zelf, noch door al
zijn gesprekspartners, opgemerkt. Haast
zo vreemd als Darga's capitulatie in ge
wonnen positie, waarover volgende week!

Mr. Ed. Spanjaard

Wit: BENKö (aan zet)

Stein had 37) De6-a2f gespeeld,

waarna Benkö eenvoudig een koningszet
had moeten doen. Hij speelde echter 38)
Dd3-c2?? waarna een vreselijke ver
rassing volgde: 38) Pd6xe4! (Geen
ezel maar een raspaard!). 39) Dc2xa2 Pe4x
c2f (Paardvork no 2) en zwart won het
eindspel met twee pluspionnen ge
makkelijk.

Tot onze spqt moet deze week de dam-
rubriek tengevolge van onvoorziene moei
lijkheden achterwege blyven, waarvoor
wij de vele liefhebbers van de damsport
onze verontschuldigingen aanbieden.

qsaaM

-aS pueq op uee s;aiu qfjijnnieu ja sbm
pjaaiqnopaS pep }soo uba poquaddoqos
-aijp }aq pmz spy -uapaj; a; do uaSe;
;qoBjj( ;aui ja uauaip sjapia^p ftjpspaM ua
Jtfqjooqaquo ;sja^tn si 'ituoquaSa; jo^ba
uaui atp „CtjaSBJA" azaQ -poq uaa uba
uaop faq jooa sbm 1[eavz a; fiq pap jbbuj
PBq ;qoBjquaddoqos (pmz) 'fiq }ep uajajaS
-Sns a; pjoou ubb 'Sbbja uCiz ;aui iqaejjag
tjaaq pmz -uaAag a: apuBuqjdej uaa jajads
-pmz ap '(gaojA }saM ubb pinz jbav jjoo snp)
;gfU5f uajoq a; saioajd jEAaS apqag ';aq ftq
S1B 'HM. sp IJooqaq japjaA '(uadoiag ufiz
uiJa ZN 4-Bp 'Sqins s^qoajs si }aq) agpuq
Ibbuijou uauiojqoA si poquaddoqos aqosig
-oioqojfsd ;oq ua jua Ciq }EM uapatq gieui
;soo 'uaza/AagjB ^saqwd ;aq qpjoM 'ufiz
UBq „aquaAuoo" uaa qfqtaoui poquaddoqos
-aup i, jbeq :3BEJAaSpuq do pjooMjuy

een fantastische gebergte dat omhoog
rees naar de opgaande zon. De hemel
straalde in de zachte opaalglans Er
heerste een volmaakte stilte; de hele
wereld scheen te rusten in een breek
bare schaal van stilte. Nu stonden we
dan eindelijk aan de uiterste grens van
de grote zandwoestijn en bijna met
spijt keek ik om in de richting, waaruit
we gekomen waren."

EN ELDERS, als de karavaan staat
aan de rand van een onafzienbare zout-
vlakte, heet het:

„We bestegen nu de kamelen. Mijn
makkers, het gezicht in hun hoofddoek
gehuld, wiegden zwijgend heen en weer
op het ritme van de kamelen. Diep
blauw waren onze schaduwen op het
helle zand. Twee kraaien die in noor
delijke richting vlogen, streken kras
send over onze hoofden. Ik moest vech
ten tegen de slaap. Het enige geluid
dat hoorbaar was, het malen der ka
meelhoeven in het zand, klonk alsof
kleine golfjes aan het strand likten."

Thesigers grote kracht in zijn om
gang met de Arabieren ligt ongetwijfeld
in zijn begrip en waardering voor hun
opvattingen. Hij aanvaardt hun tempe
rament en hun lichtgeraaktheid als een
vanzelfsprekendheid en bewondert hun
trouw en diep gevoel voor eer. Hij
schat zichzelf als mens niet hoger dan
zij en neemt hun geloof ernstig. Het vol
gende gesprek van Thesiger met Al Auf,
zijn gids op een van de woestijnreizen,
en de verklaring ervan, is een prach
tig voorbeeld.

„Ik heb haar tweemaal doorkruist,"
zei hij, „de laatste keer dat ik hier
langs kwam is twee jaar geleden. Ik
kwam toen van Aboe Dhabi." „En wie
was er bij je?" „Ik was alleen," ant
woordde hij. Ik meende, dat ik hem
verkeerd verstaan had en herhaalde:
„Wie waren toen je reisgenoten?"
„God was mijn reisgenoot." Wat een
ongelooflijke prestatie deze ontzaglijke
leegte alleen door te trekken. Ook wij
deden dat nu, maar wij hadden altijd
nog onze eigen wereld bij ons, een klei
ne wereld van vijf mensen, die elkaar
behalve vriendschap, gesprekken en hu
mor, ook het bewustzijn schonken dat
anderen de gevaren en ontberingen met
ons deelden. Ik was er heel zeker van
dat, had ik hier alleen moeten zijn, de
ze ontzettende eenzaamheid mij zou
hebben verpletterd. Ik begreep echter
onmiddellijk dat Al Auf het letterlijk
bedoelde, toen hij zei, dat God zijn
reisgenoot was geweest. Voor deze Be-
doe is God een realiteit en het geloof
aan zijn tegenwoordigheid geeft hun de
moed en de kracht om vol te houden.
Twijfelen aan zijn bestaan is voor de
Bedoe even ondenkbaar als godslaster
lijke praat."

THESIGER schonk ons een prachtig
reisverhaal. Hij schonk ons meer. Hij
gaf ons iets van zijn liefde voor een we
reld die snel aan het verdwijnen is, een
wereld zonder mechanisatie, waarin de
mens nog aandacht heeft voor de na
tuur en leeft vanuit de innerlijke zeker
heid dat het altijd zo is geweest. Toen

Zaterdag: de beroemde Spaanse
gitarist Carlos Montaya.

hij Arabië verliet, zag hij de kiemen
van het bederf reeds overal verschij
nen, de auto's en vliegtuigen, de olie
boortorens en de massaprodukten. D«
woestijn verdwijnt. De fiere Bedoe wor
den paupers, die rondhangen als onge
schoolde arbeiders bij de olievelden.

„Nooit zal ik vergeten hoe vaak ik
mij voor deze ongeletterde herders heb
geschaamd, omdat ze zoveel grootmoe
diger, dapperder, taaier, geduldiger en
riddelijker waren dan ik. Tegenover
geen enkel volk der aarde heb ik ooit
een dergelijk minderwaardigheidsge
voel gekend."

WIJ HOPEN dat het zojuist versche
nen nieuwe boek van Thesiger „The
Marsh Arabs" (De Arabieren van de
moerassen) eveneens binnenkort een
Nederlandse vertaling gaat vinden.
Voortreffelijke reisverhalen zijn zeer
zeldzaam. Ze dienen voor vele toeganke
lijk te zijn.

(Vervolg van pag. 2

volgd en verdreven een diaspora in
de diaspora.

En zo verhalend van zijn grootouders
en ouders, ooms en neven, van de jood
se gemeenschappen in Amsterdam en
Skudi, last Herzberg zinvolle verhalen
in, leidt hij zijn kleinzoon binnen in de
joodse geloofs- en geesteswereld, in wat
het rationalistische Talmudisme scheidt
van het mystieke Chassidisme en in wat
de ziel is van de Chabad, die beide, ver
standelijke doordringing en geestdrifti
ge aanbidding, wil verzoenen. Het is in
zijn eenvoud niet alleen leerrijk en wijs
wat hij vertelt, het is bezielend, omdat
er van mensen sprake is en niet van
geloofsinstellingen, van 't leven en niet
van een leer. Vaak breekt, onopvallend
voor wie niet met al zijn gevoelsorga-
nen leest, de „witz" door, die iets an
ders is dan een „mop": een door de
wijsheid verfijnde humor, die gerijpt is
door de „amor fati" en meestal „in
gelijkenissen spreekt." Want het één is
in het ander en alles samen heeft zijn.
oorsprong in een kosmische eenheid.

„ALS JE MIJ zou vragen," schrijft
Herzberg aan zijn kleinzoon, „waar da
godsdienst in zijn zuiverste vorm te vin
den is, dan zou mijn antwoord zijn: in
grootvaders huis." En dan beschrijft hij
dat huis, een etagewoning in de Am
sterdamse Paardenstraat, die eerder
een steeg is en als hij in zijn herinne
ring de voorkamer binnengaat, die voor
godsdienstige plechtigheden is ingericht
volgens het voorschrift, is er in zijn
woorden een weerglans van de Schechi-
na, de goddelijke stralenkrans, die er,
zegt hij, woonde. Niet dat deze groot
vader een buitengewoon man was
hij behoorde niet tot de zesendertig
rechtvaardigen, die volgens de legende
in André Schwartz-Barts „De laatste
der rechtvaardigen" in ieder geslacht
leven, hij was een middelmatig mens,
die je, als je hem je voorstelde tijdens
het slotgebed op de Grote Verzoendag,
het antwoord gaf op de vraag „hoe het
mogelijk geweest is, dat een klein,
over de wereld verspreid volk, duizen
den jaren heeft kunnen standhouden
zonder staat of enige andere wereldlij
ke macht, bedreigd door de grootste ge
varen, beproefd door de vervolging."

Beter dan enig commentaar brengt de
volgende passage, waarin verhaald
wordt hoe de grootvader in zijn loofhut
is gezeten, de kracht van de standvas
tigheid in de diaspora tot uitdrukking:
„Het is avond. De oude, vermoeide en
vervolgde man bereidt zich voor om de
nauwelijks te omvatten vreugde van het
feest te ontvangen. Hij beleeft de
geschiedenis van de woestijntocht,
waaraan de loofhut herinnert, hij be
leeft haar alsof hij in die tocht zelf is
meegetrokken, maar hij beleeft dat niet
als een op zichzelf staand feit, maar
als een fase in de schepping en in de
geschiedenis van het heelal. En hem,
hemzelf is daarbij een taak opgedragen.
Ze is neergelegd in de adelbrief, die
hij ontvangen heeft. Hij heeft mede te
werken aan de voleindiging van de we
reld

Dat, deze medewerking is de zin van
dit indrukwekkende brievenboek, dat
geen „litteratuur" wilde zijn, maar
kunst werd door de vormende kracht
van een bezielde geest.

(Vervolg van pag. 4

oorspronkelijke tv-produktie betrof,
maar een selectie uit een tiental pro
gramma's, die onder deze titel weke
lijks op het scherm kwamen. In ver
band met de Festivalbepalingen kreeg
„Les raisins verts" daarom ook geen
bekroning; de pers was evenwel minder
kieskeurig en kende de Franse inzen
ding de persprijs toe. Men kan het
programma in de verte vergelijken met
„Zo is het toevallig ook nog eens een
keer." Het is een satirisch programma,
dat wekelijks naar schatting twaalf mil
joen kijkers trekt en waarin commen
taren en liedjes elkaar afwisselen. De
belangrijkste medewerkers zijn Michè-
le Arnaud en Jean Christophe Averty.
Een belangrijke rol speelde in „Les rai
sins verts" ook de Nederlandse choreo
graaf Dirk Sanders, die de balletten
voor zijn rekening nam. Het volgende
programma-onderdeel komt uit Ameri
ka. Het is de laatste aflevering van de
in de States zo populaire doktersserie
Dr. Kildare, die in Nederland aanmer
kelijk minder succesvol was. Waar
schijnlijk omdat een vergelijking met
de NCRV serie van Dr. Cronin in het
voordeel van de laatste uitviel. Kildare
was te zoet, zegt men bij dé VARA.
Vandaar een streep eronder. Ook deze
avond weer beelden van de Tour.

Recital van gitarist
Carlos Montoya

ZATERDAG. In het middagprogram
ma Christobal, een herhaling van Har

ten Vijf een documentaire over zie
ken met vakantie en ter gelegen
heid van de Oostenrijkse Week in Ne
derland een speciale aflevering van een
der meest populaire series van de
Oostenrijkse tv, nl. „Der Fenster-
gucker". Verder Huis, thuis en wonen
en de finale van het kindersongfestival
„Wie zingt er mee," die rechtstreeks
uit de Singerconcertzaal komt. Jvanhoe
opent het avondprogramma, dat wordt
voortgezet met de grote finale van de
Europaquiz „Einer wird gewinnen,"
rechtstreeks overgenomen van de Duit
se televisie. Joachim Kuhlenkampf
voelt weer tal van deelnemers uit de
zes Europese landen aan de tand. De
kijkers van het tweede net hebben
reeds twee afleveringen van deze uiter
mate vakkundig gepresenteerde quiz
kunnen zien. De eerste-net-kijkers krij
gen nu de finale voorgeschoteld. Al
vorens de epiloog en de Tour aan de
orde worden gesteld, eerst nog twintig
minuten met de beroemde Spaanse
gitarist Carlos Montaya. 't Pro
gramma werd in Nederland opgenomen
toen de musicus hier enkele recitals gaf.

Het slot van de week komt dan even
na half elf. Frans Henrichs neemt
plaats in de presentatiestudio om de
thuisblijvers op deze laatste zaterdag in
juni te vertellen en te laten zien
hoe de motoren ronkten in Assen, waar
immers de TT weer zo'n honderddui
zend bezoekers trok.