Aanvulling op Amerikaanse
multilaterale kernvloot
Juridisch
blijft
afgehandelde Planta-affaire
een mysterieuze zaak
Heinrich Lübke in West-Berlijn
herkozen als bondspresident
Prinses Irene en echtgenoot
bij Franco op audiëntie
TBC-expIosie
in Vianen
Sjastri niet
naar Londen
Bonner reis
van De Gaulle
is routine
NAVO-commissie bespreekt
Parijs Brits integratieplan
in
Overdreven?
Joegoslavië nieuw
lid van Comecon?
Wet op buitenlandse
hulp aangenomen
Vrijwilligers konden jeukziekte
later niet meer opwekken
Russen: „Ziet af van
N avo-kernmacht"
DONDERDAG 2 JULI 1964
5
Afkeuring
voor koud vier dubbeltjes
per echte liter (en nog elke
dag thuisbezorgd ook)
Aanvulling
Nogal. Maar toch te billijken. Want de nieuwe Jasneva Enorm is een
delicate sigaar. Men zou hem bijna zóód voorzichtig roken. En dat
voor 27 cent! Wees ook attent op de andere Jasneva-nieuwelingen:
de kloeke Parfait van 22 cent, de senoritas Vedette van 14 cent en de
kleine Vivat van 6 cent. Alle Jasneva sigaren licht en lekker!
Grote onenigheid in socialistische fractie
Discussie
Teken
»s.
(Van onze correspondent)
LONDEN Vandaag komt voor een
speciale commissie van de NAVO in Pa
rijs het Britse voorstel aan de orde om
het Amerikaanse denkbeeld van een inter
nationaal geïntegreerde strijdmacht een
ruimere en steviger grondslag te geven
dan de voorlopig gekozen vorm van een
bovenwater-Polarisvloot met gemengde be
manning.
De Britse regering heeft voor dit Ameri
kaanse plan weinig geestdrift getoond, om
dat ze meent dat een dergelijke vloot mi
litair gesproken niet alleen kwetsbaar,
maar ook overbodig is en bovendien zeer
kostbaar zal zijn. Desondanks willen ook
de Engelsen de gedachte die achter het
plan zit een eerlijke kans geven. Vandaar
dat zij deelnemen aan het experiment.
Premier sir Alec Douglas-Home heeft
zojuist zijn afkeuring uitgesproken over
een groep, meest jongere, conservatieve
lagerhuisleden die te hard van stapel zijn
gelopen en nu al hun zegen wensen te ge
ven aan het Amerikaanse plan. De Britse
regering wil bedenktijd en tracht speciaal
met het oog op de naderende verkiezingen
die een spoedig besluit voor haar onmo
gelijk maken, de zaak te rekken.
Voor de Engelsen is de kernvraag of
de politieke voordelen van het plan groter
zullen zijn dan de militaire nadelen. Om
dit te kunnen beoordelen willen de Brit'ten
Advertentie
BOEKAREST (AFP) Met steun van
Roemenië staat Joegoslavië op het punt te
worden toegelaten tot verscheidene werk
groepen van de Comecon, de gemeenschap
pelijke markt van de communistische lan
den, zo wordt uit Boekarest vernomen.
Verwacht wordt, dat 't besluit daartoe de
ze maand zal worden genomen. Roemenië,
dat de laatste tijd een onafhankelijke po
litiek voert, zou zijn positie in de Come
con erdoor versterken.
eerst de militaire conceptie van het
plan verbeteren, niet langer de nadruk
leggen op de voorgestelde bovenwater-
vloot, maar het beginsel van een in NAVO-
verband geïntegreerde defensie eveneens
toepassen op andere wapens.
In de eerste plaats op de nieuwe toe
stellen waarmee de NAVO-luchtmachten
zullen worden uitgerust, te weten de En
gelse supersonische jagerbommenwerper
TSR-2 die spoedig klaar is voor zijn eerste
proefvlucht, de Amerikaanse tegenhanger
de TFX die zich nog slechts in tekenka
merstadium bevindt en de Amerikaanse
grond-naar-grond raket Pershing, die reeds
in West-Duitsland in gebruik is genomen.
Wat de jagers betreft is het bijvoor
beeld mogelijk om voor elk toestel twee
vliegers van verschillende nationaliteit aan
te wijzen of de eskaders internationaal te
mengen. Ook in de tweede wereldoorlog
werkten vele nationaliteiten in de Britse
luchtmacht met succes samen. Een andere
oplossing is het grondpersoneel uit mili
tairen van verschillende landen samen te
stellen.
Het Britse plan is uitdrukkelijk bedoeld
als aanvulling van het Amerikaanse vloot-
plan, niet als alternatief ervoor. Zou het
Britse voorstel aanvaard worden dan be
tekent dit natuurlijk wel dat er waar
schijnlijk minder Polaris-bovenwatersche-
pen zullen komen dan oorspronkelijk was
gedacht, hetgeen tot een belangrijke kos
tenbesparing zou kunnen leiden. Hoewel
men zich over de kosten van militaire
begrotingen weinig illusies moet maken.
Maar het Britse plan kan ook wrevel
bij de Amerikanen opwekken, omdat het
tot een nieuwe lange discussie kan leiden
welke het vlootplan op de lange baan zou
kunnen schuiven.
WASHINGTON (AP) Het Amerikaan
se Huis van Afgevaardigden heeft op
woensdag de wet op de buitenlandse hulp
waarin een bedrag van 3,3 miljard dol
lar wordt uitgetrokken aanvaard met 231
tegen 174 stemmen.
Een poging om het bedrag met 247 mil-
oen dollar te verminderen werd verwor
pen met 208 tegen 198 stemmen.
President Johnson heeft slechts enkele
minuten na de stemming in het Huis van
Afgevaardigden het resultaat een belang
rijke overwinning voor de Amerikaanse
buitenlandse politiek genoemd. Hij noem
de de uitslag „in het belang van het Ame
rikaanse volk en van de vrije wereld".
Het Britse initiatief komt echter hoofd
zakelijk voort uit het besef dat de grote
politieke voordelen die inderdaad verbon
den zijn aan het multilaterale denkbeeld
in gevaar worden gebracht door de mili
taire zwakte van het oorspronkelijke plan.
Ook de Engelsen zijn ervan doordrongen
dat West-Duitsland in de NAVO niet veel
langer genoegen kan nemen met een al
te ondergeschikte positie. Engeland ziet de
multilaterale strijdmacht verder vooral
als een middel tegen de verspreiding van
nucleaire strategische wapens. Voor de
Britten is dit idee ook een politieke stro
halm om na de mislukking van Engelands
toetreding tot de E.E.G. zich zo nauw mo
gelijk met de rest van West-Europa te
verbinden.
Minister Butler heeft in het Lagerhuis
vooral de Russen, die hij over een maand
in Moskou zal bezoeken, trachten gerust
te stellen door te verklaren dat de mul
tilaterale macht juist een extra beveiliging
is. Het betekent meer vingers niet op
de trekker maar op de veiligheidsgren
del.
Al het gepraat over vingers is echter
slechts theorie, omdat het nog niet duide
lijk is of de Verenigde Staten hun veto
op het losbranden zullen willen opgeven.
JASNEVA SIGARENFABRIEKEN VALKENSWAARD
Wat de rechterlijke macht betreft
mag de Planta-affaire «a de jongste
uitspraak van de Hoge Raad van de
baan zijn, voor de wetenschap is en
blijft het een mysterieuze zaak. De di
rectie van Van den Bergh en Jurgens n.v.
heeft, nu de zaak niet meer sub judice
is, gistermiddag een en ander uit de
doeken gedaan van wat bij drie rechter
lijke instanties in de raadkamer is be
slist en van datgene wat vijf deskun
digen (onder wie vier hoogleraren) aan
bezwarende en ontlastende feiten over
de omstreden Planta-emulgator op tafel
konden brengen.
Uit het onderzoek is wel duidelijk ge
worden dat de Plantamargarine met de
anti-spat-stof ME-18 niet de veroorzaker
is geweest van de geruchtmakende jeuk
ziekte. Maar ook is komen vast te staan
dat er statistisch wel verband bestond tus
sen het gebruik van Planta-rood, die in
augustus 1980 in de handel was en het op
treden van de veelal lastige en soms ge-
(Van onze correspondent)
BERLIJN Heinrich Lübke begint aan
een volgende ambtsperiode als president
van de Duitse bondsrepubliek. Dit is het,
overigens al van te voren met zekerheid
voorspelde, resultaat van de verkiezingen
waarvoor de 1042 man sterke Bundesver-
sammlung woensdagmorgen bijeen was
gekomen. Lübke's nieuwe ambtstermijn
gaat dertien september van dit jaar in.
Hij kreeg 710 stemmen. De enige tegen
speler in dit van iedere opwinding ge
speende toernooi was de minister van Jus
titie, Ewald Bucher, die door de vrije de
mocraten van Erich Mende als kandidaat
was uitgekozen. Bucher kreeg 123 stemmen.
Kort voor de Bundesversammlung be
staande uit de leden van de Bondsdag en
een gelijk aantal leden door de Lander
afgevaardigd in de Berlijnse Ost-Preus-
senhalle bijeen was gekomen, was het
nog tot heftige discussies gekomen in de
socialistische fractie waar men onder lei
ding van voorzitter Willy Brandt tot over
eenstemming probeerde te komen over de
eerder in Bonn door de socialisten ge
nomen beslissing geen eigen kandidaat te
stellen, maar de socialistische stemmen
vóór Lübke uit te brengen. Na afloop
van deze debatten besloten 107 van de
294 kiesmannen niet voor de kandidatuur
van Lübke te stemmen, veertien onthielden
zich van een uitspraak.
De socialistische fractie in de Bundes
versammlung telt 445 leden. Het aantal
onthoudingen in de Ost-Preussenhalle be
droeg 187, vier stemmen bleken ongeldig
te zijn.
Als men er van uitgaat dat de christen
democraten integraal op Lübke hebben ge
stemd, met uitzondering van drie C.D.U.-
leden die zich niet voor Lübke verklaarden,
en dat de vrije democraten zich als één
man achter Bucher schaarden, blijkt wel
hoe groot de onenigheid binnen de socia
listische partij geweest moet zijn.
De hele verkiezingsplechtigheid stond,
evenals vijf jaar geleden, in het teken van
het probleem der gescheiden Duitslanden.
Bondsdagvoorzitter Eugen Gerstenmaier
riep de leden een „welkom in Berlijn, de
hoofdstad van Duitsland" toe. Gersten
maier sprak daarop een uitvoerig be
groetingswoord uit, dat herhaaldelijk door
applaus van Bundesversammlungleden en
publiek werd onderbroken.
Hij merkte met grote nadruk op dat het
besluit de verkiezing in Berlijn te houden
niet een provocatieve daad, maar een be
wijs van gehechtheid aan deze plaats was,
aan het gehele Duitse volk en aan de Duit
se geschiedenis.
Gerstenmaier doelde in zijn toespraak
op de protesten die zowel de regering van
de Sovjet-Unie als die van de D.D.R. heb
ben laten horen over het besluit de ver
kiezingen in West-Berlijn te houden. De
voorzitter van de Bondsdag wees er nog
eens op dat de zitting onder de uitdrukke
lijke bescherming stond van de Westelijke
grote drie.
Op de beschuldigingen door het Oost-
duitse Politburo via professor Norden dins
dag geuit op een persconferentie in Oost-
Berlijn waarbij de bondspresident een
handlanger van de Gestapo werd genoemd,
werd officieel in het geheel niet meer ge
reageerd. Ook de Westduitse dagbladen
zijn met een schouderophalen aan het
incident voorbij gegaan.
Vandaag gaat het grootste gedeelte van
de prominente kiezers, waaronder oud
kanselier Adenauer naar Bonn terug. Zij
nemen bijna allen de veilige weg door
de lucht, terwijl ze hun auto's door hun
chauffeur over de Autobahn laten volgen.
Het regime Ulbricht heeft overigens aan
de reeks vage dreigementen in verband
met de plechtigheid in Berlijn gedaan geen
gevolg gegeven.
vaarlijke blaasjes. Of, zoals het na drie
jaar onderzoek in het rapport aan de
rechter-commissaris kwam te staan: „Per
sonen, die Planta rood aten hadden een
grotere kans exantheem te krijgen dan
personen die geen Planta-rood aten".
Dat betekent, dat er behalve de toevoe
ging van de nieuwe emulgator een ande
re factor in het spel moet zijn geweest,
die het optreden van de ziekte mogelijk
maakte. Hoe groot het aandeel van Plan
ta in deze ongezonde samenwerking ge
weest is, is niet te zeggen en zelfs is ju
ridisch niet waterdicht te bewijzen dat
Planta een rol in het geheel heeft ge
speeld.
Zeshonderd vrijwilligers in Nederland
en daarbuiten hebben na het uitbreken
van de ziekte margarine met ME-18 ge
geten. Onderzoekers hebben hele flesjes
van het goed gedronken voldoende om
vijfhonderd pakjes spatvrij te maken. In
Duitsland heeft een partij margarine zes
maal zoveel van de beruchte stof bevat
als hier in I960 het geval was in al
die gevallen gebeurde er niets. Men is er
bij het onderzoek niet in geslaagd de
ziekteverschijnselen van augustus 1960 te
reproduceren, hoeveel Planta men ook op
de boterham deed en daarmee bleef het
geheel een raadselachtige zaak.
Ook bij Unilever acht men het niet uit
gesloten dat de margarine iets met de
ziekte te maken had, maar men onder
schrijft daar natuurlijk het oordeel van
geleerden en rechters dat noch van recht
streekse veroorzaking noch van schuld
sprake kan zijn. Wat de openbare discus
sie betreft wordt de zaak dus met een
vraagteken gesloten in de laboratoria
gaat men door met het zoeken naar een
oplossing van dit raadsel.
Voor de directie van het bedrijf is er
deze bevrijdende uitspraak van de rech
terlijke macht geen reden om achteraf de
gang van zaken in het verleden te betreu
ren. Men begrijpt dat de instanties die het
eerst alarm sloegen naar Planta-rood als
verwekker van de ziekte wezen. Gezien
de onzekerheid die bestond betreurt men
het ook niet dat men deze margarine toen
uit de handel heeft genomen. Ook is het
concern niet van plan de ruim 1,2 mil
joen die op ruim achtduizend schade
claims werd uitgekeerd, terug te vorde
ren. Mr. C. T. C. Heyning, oud-voorzitter
van de directie van Van den Bergh en
Jurgens N.V., zei dat men ook nu geen
Achter een zwaar cordon van staats
politie nemen negers een bad in de
branding van de baai van St. Augus
tine. Er kwamen maar een vaar ras-
senscheiders opdagen en de inci
denten hadden weinig om het lijf.
(Telefoto)
spijt heeft van de uitgekeerde vergoedin
gen. Het bedrijf rekende het zich tot een
plicht in de opwinding over de jeukziek
te wat te doen om de slachtoffers te
helpen.
In totaal heeft het bedrijf een schade
van ongeveer 7,5 miljoen geleden. De
daling van de omzet van Planta is daar
bij niet in aanmerking genomen.
GENèVE (AP) Rusland heeft vandaag
Amerika laten weten dat het moet afzien
van de voorgenomen multilaterale kern
macht of anders een mislukking onder
ogen moet zien om verspreiding van
atoomwapens tegen te houden.
De Russische onderminister van Buiten
landse Zaken, Valerian Zorin, heeft op de
ontwapeningsconferentie gezegd: „Als u
werkelijk een oplossing van het vraagstuk
wilt en het leven eist dwingend de
snelste oplossing moet u afzien van het
plan een multilaterale NAVO-kernmacht
in het leven te roepen.
MADRID (DPA; AP) Generaal Fran
co heeft gisteren prinses Irene en haar
man prins Charles Hugues in gewone
audiëntie ontvangen. Het was de eerste
formele ontmoeting van 't Spaanse staats
hoofd met Irene. Het paar werd ontvan
gen in het Pardo paleis in de buitenwij
ken van Madrid.
In de officiële aankondiging van de
audiëntie werd het jonge paar genoemd:
Hunne koninklijke hoogheden prins Don
Carlos de Bourbon Parma en dona Irene
de Orange-Nassau de Bourbon". De Spaan
se televisie gaf een uitzending van de
audiënties, maar de film begon met een
groep leiders uit de chemische industrie,
die Irene en Carlos volgden door de ont
vangstzaal.
Naar verluidt had het Spaanse staats-
Bij een röntgenologisch onderzoek onder
personeel van de nv Bonna-buizenfabriek
te Vianen is bij vijf personeelsleden in
min of meer ernstige mate tbc geconsta
teerd.
In het bedrijf zijn in totaal ongeveer
200 werknemers werkzaam. Ongeveer
de helft van het personeel bestaat uit
buitenlanders, zoals Grieken, Spanjaarden
en Marokkanen. Bij de vijf patiënten, die
inmiddels geïsoleerd zijn, bevinden zich
twee Marokkanen. Eén van hen, die on
der geen enkele voorwaarde langer in Ne
derland wilde blijven, is per vliegtuig naar
zijn geboorteland teruggekeerd.
De uitbarsting van TBC heeft in Vianen
nogal wat onrust gewekt. Het vermoeden
bestaat dat de infectiehaard in de kantine
van het bedrijf te zoeken is. Inmiddels is
voor verder te nemen maatregelen de di
recteur van het consultatiebureau te Dor
drecht ingeschakeld. Ook de inspecteur
der volksgezondheid is van de TBC-
explosie in kennis gesteld.
hoofd de prins en prinses uitgenodigd om
dat hij nog niet persoonlijk zijn gelukwen
sen ter gelegenheid van hun huwelijk had
aangeboden. Het prinselijk paar was dins
dagavond op een grote ontvangst van de
pauselijke nuntius, Riberi, verschenen.
DEN HAAG Naar het Franse pers
bureau Agence France Press meldt heeft
een woordvoerder van het particulier se
cretariaat van prins Charles Hugues, de
echtheid ontkend van de brief die dgpjj,
hem aan de vroegere carlistische leider
Manuel Falconde geschreven -zou zijn.
Hierin wórdt aöngedtongen-op geweldda
dige omverwerping van de regering-Fran
co in Spanje. Het secretariaat noemt de
ze brief een „manoeuvre om prins Char
les in diskrediet te brengen" en voegt er
aan toe dat tegen de auteur van deze brief,
indien hij ontmaskerd wordt, een gerech
telijke vervolging zal worden ingesteld.
Van zijn kant heeft Manuel Falconde, die
tengevolge van een operatie wegens keel
kanker al twee jaar zijn stem kwijt is,
zijn zoon opgedragen om zijn verontwaar
diging tot uiting te brengen over „deze
duivelse manoeuvre om de prins aan te
vallen en onenigheid in de boezem van de
Carlistische beweging uit te lokken. Het is
een leugen en wij vragen ons af waar die
vandaag komt.
Men schijnt in Carlistische kringen er
van overtuigd te zijn dat partijgangers
van don Juan, een van de pretendenten
voor de Spaanse troon, de hand in de
brief-affaire hebben gehad.
NEW DELHI (AP AFP) De Indiase
minister-president, Sjastri, die rust moet
houden, zal niet naar Londen gaan voor
de conferentie van gemenebestpremiers die
deze maand wordt gehouden. India zal op
die conferentie worden vertegenwoordigd
door de minister van Financiën, Krisjna
Matsjari, en de dochter van wijlen pre
mier Nehroe, Indira Gandhi.
Nu Sjastri niet naar Londen zal gaan, is
de hoop op onderhandelingen tussen India
en Pakistan voorlopig verdwenen.
Sjastri en president Mohammed Ajoeb
Khan van Pakistan waren van plan ge
weest elkaar in de Engelse hoofdstad voor
onderhandelingen te ontmoeten.
(Van onze correspondent)
PARIJS In Parijs ziet men de reis,
die generaal De Gaulle, omstuwd door bij
na alle Franse ministers, morgen naar
Bonn zal maken, niet als een gebeurtenis,
die veel gewicht in de politieke weegschaal
zal kunnen werpen.
Dé generaal mag het decorum en de
massale figuratie persoonlijk nu eenmaal
graag en de periodieke ontmoetingen tus
sen de regeringen van beide landen wor
den, zoals men zich herinnert, door het
Frans-Duitse vriendschapsverdrag vereist.
Niettemin zullen alle sonoor klinkende
woorden en al het prachtig ceremonieel
van gecombineerde Frans-Duitse minister
raden, toch ook nu weer moeilijk het feit
kunnen verhullen dat de staatkundige con
structie, die de Gaulle en Adenauer vorig
jaar bouwden, een luchtkasteel is geble
ken, dat politiek dan ook nauwelijks be
woonbaar is.
Er is, anders gezegd, tot dusver nog niet
één belangrijk politiek probleem geweest
van de verhouding Europa-Amerika tot
de Europese graanprijzen die door het
Frans-Duitse akkoord ook maar één stap
dichter tot een oplossing is gekomen.
Advertentie
