Oude meesters en nieuwe aspecten
in de Dokumenta-III te Kassei
v
l
1
L V
HET WEEKEINDE
Wetenschappelijk onderzoek
naar de achtergrond
van „schlager"-successen
■Ill
en t.v.-
NEGEN MUZEN
Spaans boek over
prinses Irene en
prins Charles
Orgelconcerten in
de Grote Kerk
!u
MAANDAG 3 AUGUSTUS 1964
5
Dirigent West er daal
in Lisse overleden
O
Noordzee-TV koopt
buitenlandse programma's
N.V.V.-personeel koopt
kunst voor eigen gebouw
R W nabeschouwiitKM
„Geen cultureel gekanker op het populaire lied"
f
v lyii 4Tj
- - p
De radio geeft dinsdag
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00-24.00 AVRO.
T elevisieprogramma
OVERZICHTELIJKER dan de vorige, omvat de derde Dokumenta „maar"
een 1450 werken van een 250 kunstenaars. Wie het als een soort sport aanpakt,
kan in één dag van 10.00 tot 22.00 uur alles gezien, zoniet bekeken hebben. Maar
die ene dag is beter besteed aan de Alte Galerie alleen, met de tekeningen en de
29 „Meisterkabinette"De „meesters" zijn er met een keuze uit dat deel van
hun oeuvre, dat volgens de Dokumenta ons op het ogenblik het meest te zeggen
heeft. Men wil hier dus gelijktijdig grote kunst bieden èn materiaal voor het
nagaan van de ontwikkelingsgeschiedenis. Zo bepalen Brancusi (sculptuur van
de massa) en Gonzalez (plastische constructie) de grenzen, waarbinnen zich de
beeldhouwkunst ontplooide tot de „bewogen beweging"Zo althans is het volgens
het boekje, maar bij Brancusi treedt ook al een immaterialisering van de sculp
tuur op. Omgevingslicht en reflexen lossen zijn gepolijste bronzen in steeds weer
veranderende mate op en zo zijn ze ook te zien als een voortdurend proces
in plaats van als een definitieve toestand. Als tegenpolen in de schilderkunst kan
men Mondriaan en Kandinsky opperen, maar Kassei presenteert de Kandinsky
van het Bauhaus, die met geometrische vormen jongleerde.
PUUR GENOT zijn
de warm doorzinder
de Bonnards. Zelfs
de „Badkuip", die
naar motief vlak bij
Degas staat, heeft
niets ontnuchterends.
Genietingen zijn ook
de stillevens van
Braque, de Matisses
tot op het laatst. Dat
men Derain niet uit
voeriger kon tonen
lijkt ons geen groot
gemis. Wij zien hem
door al zijn meta
morfosen heen als
een habiele, verkapte
academicus.
Een vreemdeling in
Frankrijk is de ge
teisterde Soutine,
wiens werk ook maar
In beperkte mate voor
Duitsland beschik
baar bleek te zijn.
En de Amerikaan
Rothko, die de vorige
keer met werk uit
enkele collecties werd
getoond, heeft het
laten afweten. Dat
nu is wel een kapi
taal gemis voor de
Dokumenta.
Lovis Corinth krijgt
hier met schilderijen
uit zijn laatste jaren,
toen hij de zomers in
Walchensee door
bracht, zijn verdien
de plaats onder de meesters. Hij zag zich
graag als het machtige schilderdier in de
versie van zijn periode, maar in zijn werk
ls soms ook een kloeke tederheid als van
een Rik Wouters in steviger uitvoering.
Het Keulse Wallraf Richartzmuseum be
zit van hem een doek van oudmeesterlijke
allure, expressionistisch meer in tijdeloze
dan in historische zin. Ook op de beteke
nis van Schlemmer wordt de nadruk ge
legd, onder meer met een aantal van zijn
kleine, intieme „Fensterbilder". En dan is
er de eenzame reus Beckmann, die gelijk
tijdig navrant ais een Dreigroschenoper-
deuntje èn ongenaakbaar voornaam kon
zijn. De leegte die hij met de nadruk van
zijn vorm bestreed, kleeft als een ende
mische triestheid aan zijn contouren. Léger
kende dit probleem niet, de mens in het
machinetijdperk met werkelijke blijheid
bezingend en nu van pop-art-gezichtspunt
uit hoger opdoemend dan ooit.
NIET ALTIJD overtuigen de argumen
ten, waarmee sommige levenden tot het
gezelschap van de meesters worden ge
promoveerd. Arp blijkt tezeer een tente
nier van zijn trant, een gezeten Arpist,
die altijd wel mooie dingen maakt. Van
Chagall worden grote doeken uit de laat
ste jaren getoond, die slechts weemoed
wekken om de dichter die hij eens was.
Eigenlijk is de Kokoschka van 1955 af,
zoals hij hier aanwezig is, een schilder
van betekenis, mits men niet zijn vroege
re werk tegen hem aanvoert. En mits
men de portretten en ansichtkaarten ver
geet, die hij op bestelling gaarne levert.
Het werk van Wols zal tijdelijk misschien
wat terzijde worden gedrukt door de an
ti-informele stroom van het moment, maar
wat leven peintuur en schrift in de gro
tere formaten die hier van hem hangen!
Kirchner wordt gepresenteerd met zijn
beste werken uit zijn Berlijnse jaren, toen
hij inderdaad zowel kunstgeschiedenis als
schilderijen maakte. Van Miró zijn er on
appetijtelijke, druilerige olies op papier
uit 1960.
nm*
r*
Léger: „Hulde aan de
schilder David", 1951.
WEL BIJZONDER actueel zijn thans
Ernst en Schwitters, die hier elk een ei
gen zaal hebben, maar bij geen ander
vermengen zich actualiteit en pure ver
rukking als bij Paul Klee, van wie men
speciaal grote formaten uit zijn laatste
scheppingsperiode heeft gekozen. Giaco-
metti en Marini worden zowel als beeld
houwers getoond als met schilderijen en
tekeningen. Als schilder in tekenaarstrant,
tastend naar mens en ding in de ruimte,
spreekt Giacometti ons nog sterker aan
dan als de kneder met overgevoelige vin
gertoppen van één steeds wegschrompe-
Onder de 40- tot 60-jarigen, die de Do
kumenta als belangrijke rijpe kunstenaars
voorstelt, zijn alleen enkele Duitsers de
Nederlandse liefhebber niet welbekend en
die zijn in een zo groot verband niet di
rect vermeldenswaard. Van de Nederland
se kunstenaars zijn alleen Corneille en Lu-
cebert in de klasse van gearriveerden ge
plaatst. Meer „nieuwe namen" treft men
aan in de rubriek „Aspekte 1964".
Onze landgenoot Constant, achter wiens
schilderijen van omstreeks 15 jaar gele
den nu de musea met een „Cobra"-collec-
tie heen zitten, had jarenlang met metaal-
dradige urbanistische visioenen te kam
pen. Blijkens enkele grote doeken van
1963, herinneren zich zijn penselen die „Co-
bra"-tijd nog als de dag van gisteren, zo
dat zijn doeken verser, onvermoeider zijn
dan die van zijn vroegere bontgenoten.
Ook doet de trant niet verouderd aan
en desgewenst mag men er nu „nieuw
figuratief" tegen zeggen. Martin Engel
man is ook onder de „Aspekte" gerubri
ceerd, terwijl Appel en de graficus Hey-
boer onder „Schilderij en beeld in de
ruimte" vallen.
DE „ASPEKTE" zijn soortelijk de wel
bekende, met namen als Horst Antes
(nieuw figuratief), Arman (afvalvergaar-
der), Rauschenberg (pre-pop) en, nee,
niet Bacon, die heeft 'n zaaltje als arrivist.
„Licht en beweging" zit ditmaal op zol
der, maar zal groot gebracht worden op
de volgende Dokumenta, die voorts voor
al over industriële vormgeving zal gaan.
Een veilige keuze in een artistiek onge
wisse tijd.
Dolf Welling
De dirigent J. Th. Westerdaal van de
Chr. Gem. Zangvereniging „Excelsior" en
het Jeugdkoor „Klein Excelsior" uit Lisse
is na korte ziekte op 66-jarige leeftijd
overleden. Hij heeft „Excelsior" 38 jaar
als dirigent op uitnemende wijze gediend.
In 1965 zou hij zijn gouden jubileum vie
ren, waarop al zijn koren zich reeds aan
het voorbereiden waren.
Het stoffelijk overschot wordt dinsdag
middag ter aarde besteld te Badhoeve
dorp. Om 2 uur wordt een rouwdienst ge
houden in de Immanuelkerk, waarna om
3 uur de begrafenis op de Nieuwe Alge
mene Begraafplaats aan de Vijfhuizerweg.
Sotheby's resultaten. In het vrijdag af
gesloten 220ste seizoen heeft Sotheby's,
's werelds centrale kunstveiling, de on
gekend grote omzet van 13.257.250 pond
sterling bereikt. De Britse firma, die
in de loop van juli een meerderheids
belang verwierf in de Newyorkse Parke
Bennet Galleries, verklaarde, dat de
totale 1 omzet ruim driemaal zo groot
was als die van 's werelds op één na
grootste houder van kunstveilingen.
Klee: „Vruchten op blauw", 1938
lend motief. Marini daarentegen dist het
in zijn beelden zo treffende ruiterthema
op zijn doeken zo smakelijk op, dat hij
aan de picturale kleinkunst van futuristen
herinnert en aan een martini on the rocks.
GEEN NIEUWE gezichtspunten bieden
de groepen werk van Laurens, Lehm-
bruck, Moore en Nolde. Evenmin die van
Picasso, maar vermeldenswaard is dat hij
de proef met zijn recente werk veel be
ter doorstaat dan Chagall of Kokoschka.
Bonnard: Nizza1921
MADRID (AP) Het Spaanse weekblad
„Hoja del Lunes" heeft vandaag een boek
bespreking gepubliceerd over een boek
getiteld „Irene en Carlos" dat in Spanje
is uitgekomen.
In de bespreking door Lucio del Alamo
werd het boek, over de verhouding van
prinses Irene en Charles de Bourbon-
Parma, dat geschreven werd door de
Spaanse auteur Manuel Pereda, een „ro
man over de liefde" genoemd, die eerlijk
is geschreven, zonder lyrische ontboeze
mingen en zonder politieke tendens.
(Van onze correspondent)
De leiding van de Noordzee-televisie is
druk bezig met het aankopen van over
het algemeen buitenlandse programma's
Men heeft beslag gelegd op de western
serie „Wagon Train" met Ernest Borg-
nine, Richard Montelban en Cesar Rome
ro. De N oordzee-Televisie zal tevens in
haar uitzendingen de series „Robin Hood",
„The Saint" „en de onzichtbare man'
opnemen.
Het N.V.V. zal aan zjjn personeel, dat
in het nu bjjna afgebouwde gebouw in
de Amsterdamse Tuinstad Slotermeer zal
worden ondergebracht, gelden ter beschik
king stellen om naar eigen inzicht kunst
werken voor de werkkamers aan te
schaffen.
Het verbondsbestuur van het N.V.V.
en dr. L. Gans hebben in gezamenlijk
overleg besloten op 28 september in het
nieuwe gebouw een expositie te houden
van eigentijdse beeldende kunst. Uit de
circa 150 geëxposeerde schilderijen van
30 kunstenaars zal het personeel een keuze
mogen doen. De tentoonstelling duurt tot
9 oktober. De prijzen variëren van 60
tot 1500. De ongeveer 275 werknemers
inclusief die van een viertal in het
N.V.V.-gebouw ondergebrachte aangesloten
bonden kunnen de schilderijen ook voor
zichzelf kopen.
In de Grote of St. Bavo Kerk zal dins
dag 4 augustus, 's avonds van 89 uur,
de organist Piet Kee een concert geven op
het Müllerorgel.
Zijn programma vermeldt, van Adriano
Banchieri (15671634), a. Toccata per
l'elevazione, b. Fantasia; van Girolamo
Frescobaldi (15831643), a. Canzona, b.
Toccata per l'elevazione; van Dietrich
Buxtehude (16371707), Preludium en fuga
in fis kl. t.; van Johann Sebastian Bach
(16851750), Drie „Schübler"-koralen: a.
Wer nur den lieben Gott ldsst walten, b.
Wachet auf, ruft und die Stimme en c. Wo
soli ich fliehen hin; van Arthur Honegger
(18921955), Choral; van Jehan Alain
(19111940), Ballade; en tot slot van Paul
Hindemith (18951964), Sonata I (Maszig
schnell Sehr lansam Phantasie
Ruhig bewegt).
Donderdag 5 augustus concerteert Piet
Kee, 's middags van 34 uur, wederom in
de Grote Kerk.
Hij vertolkt van Jan Pietersz. Sweelinck
(15621621), Variaties over „Allein Gott in
der Höh' sei Ehr"; van Juan José Caba-
nilles (16441712), Passacalles; van Die
trich Buxtehude Preludium en fuga in fis
kl. t.; van Johann Sebastian Bach, Sonata
I (Allegro moderato adagio allegro);
van Hugo Distler (19081942), a. Partita
over „Frisch auf, gut G'sell", b. Koraal-
bewerking „Ach wie flüchjig, ach wie
nichtig; en van Paul Hindemith, Sonata I
(Maszig schnell Sehr langsam Phan
tasie Ruhig bewegt).
Het doorgaans goede beeld dat de NTS
dit weekeinde gaf van de Europese roei-
kampioenschappen voor dames op de Bos
baan, werd gesteund door een kundig en
enthousiast uitgesproken commentaar van
Aad van Leeuwen.
De zaterdagavond-editie van AVRO's
Televizier bevestigde, dat er hard gewerkt
wordt aan de verbetering van deze ru
briek. Goede onderwerpen over de maan-
raket, de Nederlandse wegenbouwplannen
en over Fiesta Tours hadden de redactie
echter niet mogen verleiden, de haar toe
gemeten tijd te overschrijden; door wat
minder gepraat had men dat kunnen voor
komen.
Een kortstondig ruzietje met de goede
buurvrienden en de vrijgevige eerste lief
de van zoonlief van 16 jaar waren de on
derwerpen van resp. de Dick van Dyke-
show en de show „Alles draait om Moe
der", die gisteravond op het scherm kwam.
Hoe goed herkenbaar en lichtverteerbaar
deze Amerikaanse series-naar-het-leven
ook zijn, toch bekroop ons de vraag, of
de televisie niet teveel van al dit goe
de geeft.
In de Intertel-produktie „Coeur de Pa
ris" bevestigde Zizi Jeanmaire tegen ech
te en minder echte achtergronden van
het Lichtstadcentrum haar kwaliteiten als
ballerina, showdanseres, chansonnière en
mime-speelster. In deze laatste kwaliteit
werd zij als het ware meegenomen door
de befaamde Marcel Marceau in een
nummer, dat weinig verrassende elemen
ten had en mede daardoor veel te lang
duurde. Een zeker gebrek aan originali
teit kenmerkte trouwens het gehele pro
gramma, waarin ook nog even Maurice
Chevalier met zijn strooien hoed optrad
als een vitale twist-zanger-op-leeftijd. Met
enige min of meer pikante dansen van
Zizi werd het een goede show van grote
en dus geroutineerde artisten.
De voordrachtskunst van Nel Oosthout
werd al eens eerder als vooroorlogs en
verouderd afgewezen; wie dit genre nog
niet kende, kon er gisteravond mee
kennis maken dankzij de NCRV, die erin
slaagde deze kunstenares eindelijk ook
eens voor de t.v.-camera's te krijgen. Dit
debuut maakte wel duidelijk, dat de kunst
van mevrouw Oosthout in ieder geval niet
geschikt is voor het medium t.v. dat de
uitvoerende en het publiek te dicht bij el
kaar brengt. Met haar levensgroot gere
gistreerde mimiek en haar vaak knappe
geluidsimitaties liet zij niets van een fan
tastisch oertijd-verhaal van Rudyard Kip
ling aan de fantasie over en toch hadden
wij, al die knappe techniekjes ten spijt,
de grootste moeite de voordracht in ons
op te nemen. Het was meer Oosthout dan
Kipling, veel meer. De NCRV had deze
begaafde kunstenares misschien beter dit
debuut kunnen besparen.
Damshuizer
WAT MAAKT het populaire lied, de „top-hit", de schlager of hoe men het ook
noemen wil, eigenlijk zo geliefd? Dit is een van de belangrijkste vragen waar dr. Her
man J .de Groot uit Utrecht zich sinds maanden mee bezighoudt. Onder supervisie
van prof. dr. D. S. Groenman, voorzitter van de faculteit der Sociale Wetenschappen
van de Rijksuniversiteit in Utrecht, stelt hij een sociologisch onderzoek in naar het
verschijnsel „top-hit". De Stichting voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek subsi
dieert dit onderzoek en daarom is dr. De Groot, eigenlijk verbonden aan het Sociolo
gisch Instituut van de Utrechtse Universiteit, tijdelijk in dienst van de stichting
Z.W.O. Het onderzoek, dat in september van het vorig jaar officieel is gestart, zal in
de loop van 1965 worden afgesloten, maar heeft in het stadium waarin het nu verkeert
al een paar interessante conclusies opgeleverd.
HET ONDERZOEK heeft zich niet be
ziggehouden met de melodie; het is een
Sociologisch onderzoek dat zich niet inter
esseert voor de musicologische waarde
van het populaire lied. Men heeft in het
bijzonder de laatste halve eeuw onder de
loep genomen. Bij het onderzoek zijn
slechts enkele personen wat althans de
uitvoering betreft betrokken. Men gaat
te werk volgens de methode van inhouds
analyse. Er is dus geen legertje van en
quêteurs op weg om de goegemeente te
ondervragen. Wél worden er interviews af
genomen, maar dan zijn artiesten, compo
nisten, tekstschrijvers, impresario's, ma
nagers en andere figuren uit de platen
industrie de andere partij in de vraagge
sprekken. De Utrechtse onderzoekers heb
ben een duizendtal liedjes gekozen, die het
publiek de laatste halve eeuw met plezier
heeft geneuried, gegalmd dan wel subtiel
ten gehore heeft gebracht. Men moest een
keus doen uit een areaal van tienduizen
den liedjes. Een commissie van experts
bestaande uit vier Nederlanders (onder
wie Hugo de Groot en Melle Weersma) en
een Engelsman adviseerde de wetenschaps
mensen bij hun selectie. Van de duizend
liedjes die men koos, bestaat een vijfde
Vi
-W:
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nws.
8.15 Lichte grammofoonmuziek. 9.00 Och
tendgymnastiek. 9.10 De groenteman. 9.15
Oude kamermuziek (gr.). 9.35 Waterstan
den. 9.40 Morgenwijding. 9.55 Boekbespre
king. 10.00 Lichte grammofoonmuziek.
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Nieuws. 11.02
R.V.U.: Het poppenspel als eigen kunst
uiting, door W. Meilink. 11.32 Voor de zie
ken. 12.10 Licht pianoduo. 12.20 Regerings
uitzending: Uitzending voor de landbouw.
12.30 Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.33 Metropole orkest. 13.00 Nieuws.
13.15 Mededelingen, eventueel actueel of
grammofoonmuziek. 13.25 Beursberichten.
13.30 Dansorkest en zangsolisten. 14.00
Voor de kinderen. 15.00 Stereofonische uit
zending: Alt en piano: klassieke liederen
en negro-spirituals. 15.20 Het kan niet al
tijd kaviaar zijn, hoorspel (12e en laatste
deel herhaling van 5 mei 1963). 16.00
Nieuws. 16.02 Altvioolduo: klassieke mu
ziek. 16.30 Selecties uit bekende musicals
(gr.). 16.55 Lichte muziek voor de jeugd.
17.25 New York calling, praatje. 17.30 Voor
de teenagers. 18.00 Nieuws. 18.15 Eventueel
actueel. 18.20 Orgelspel: amusementsmu
ziek. 18.30 R.V.U.: 1. Suriname: Tussen Co-
rantijn en Marowijne, geologische, geogra
fische, klimatologische situering met plan
ten en dieren, contact met de buitenwe
reld een uitzending in samenwerking
met de Sticusa, door dr. J. H. E. Ferrier.
19.00 Stereofonische uitzending: Pianoreci
tal: klassieke muziek. 19.30 Hello!, Here's
Harris, licht programma. 20.00 Nieuws.
20.05 Lichte muziek in Europa. 20.45 Ope
rafragmenten (gr.). 21.35 De geschiedenis
van een toneelstuk, klankbeeld. 22.15 Gi
taarrecital. 22.30 Nieuws. 22.40 Actualitei
ten. 23.00 Moderne grammofoonmuziek.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00-24.00 KR.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Morgengebed.
7.15 Lichte grammofoonmuziek. 7.55 Over
weging. 8.00 Nieuws. 8.15 Lichte grammo
foonmuziek, praatje voor de vrouw, toeris
tische tips en programma voor de kinde
ren. 10.05 Lichtbaken, lezing (herhaling).
10.15 Klassieke grammofoonmuziek, pro
gramma voor de vrouw en lichte grammo
foonmuziek. 11.50 Volaan.vooruit, le
zing. 12 00 Angelus. 12.04 Lichte grammo
foonmuziek (Om 12.30 Mededelingen t.b.v.
land- en tuinbouw. 12.33-12.45 Voor de boe
ren). 12.55 Katholiek nieuws. 13.00 Nieuws.
13.15 Lichte grammofoonmuziek voor de
tieners. 14.00 Voor de plattelandsvrouwen.
14.10 Siesta: A. Raaien maar, muzikaal
spelletje. B. Vrouwenkoor en mandoline
orkest. C. Hawaiian ensemble. 16.00 Voor
de zieken. 16.30 U hebt voorrang, gods
dienstig programma. 17.00 Voor de kinde
ren. 17.30 Lichte grammofoonmuziek. 17.50
Regeringsuitzending: De televisie in de Ne
derlandse Antillen, door Auke Cloo. 18.00
Lichte grammofoonmuziek. 18.50 Voor de
kinderen. 19.00 Nieuws. 19.10 Actualiteiten.
19.25 Congres Kerk in Nood, te Königstein,
beschouwing. 19.30 Dansmuziek (gr.) 20.00
Promenade orkest' opera-selectie. 20.25 Fis
met boventonen, hoorspel, (herhaling van
10 mei 1963). 21.55 Radiophilharmonisch
orkest: moderne muziek. 22.05 Klein ra
diokoor: geestelijke liederen. 22.20 Actua
liteiten of grammofoonmuziek. 22.25 Boek
bespreking. 22.30 Nieuws. 22.40 Liedjes.
23.10 Lichte grammofoonmuziek. 23.55-
24.00 Nieuws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 12.03 Interludium. 12.10
Tuinbouwkroniek. 12.15 Festivaria. 12.50
Beursberichten. 13.00 Nieuws. 13.20 Kamer
muziek. 14.00 Nieuws. 14.03 Operettemu
ziek. 15.00 Nieuws. 15.03 Operettemuziek.
16.00 Nieuws. 16.03 Beursberichten. 16.09
Kamermuziek. 16.30 Dansmuziek uit de Re
naissance. 17.00 Nieuws. 17.15 Lichte mu
ziek. 17.45 Volksconcert. 18.00 Nieuws.
VOOR MAANDAG
CVK-IKOR-RKK: 19.30 Riesi heeft weer
hoop, documentair programma. NTS: 20.00
Journaal en weeroverzicht. 20.20 Tea for
two, speelfilm. 21.55 Hollywood the great
stars, film. 22.45-22.55 Journaal.
VOOR DINSDAG
NTS: 19.30 Agrarisch nieuws. 20.00 Jour
naal. KRO: 20.20 Brandpunt. 20.40 Zomer
wedstrijd. 20.50 Zomercarrousel. 21.40 Een
uur met Hitchcock, TV-film. NTS: 22.30
Musycke. 17e eeuwse muziek. 22.55-23.00
Journaal.
Experimentele uitzendingen op het tweede
net (kanaal 27).
NTS: 20.40 Vliegtuigen werken voor ons,
filmpje over vliegtuigen. 20.50 Als de kat
van huis is, speelfilm.
DAVIDS UITGEREIKT
In de Siciliaanse stad Taormina zijn aan
Shirley Maclaine, Sophia Loren en Peter
O'Toole de „David"-onderscheidingen uit
gereikt evenals aan de Amerikaanse film
producer Sam Spiegel.
Shirley Maclain^ kreeg de prijs voor
haar titelrol in „Irma la Douce", Sophia
Loren voor haar rol in „Yesterday, today
and tomorrow" en Peter O'Toole voor zijn
rol van Lawrence in „Lawrence of Arabia"
voor welke film ook Sam Spiegel werd
bekroond. De prijs bestaat uit een klein
gouden afgietsel van de David van Dona-
tello.
18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paardesport-
berichten. 18.30 Klankbeeld. 19.00 Nieuws
en radiokroniek. 19.40 Evergreens. 20.00
Casinoconcert. 21.00 Gevarieerd program
ma. 22.00 Nieuws. 22.20 Gevarieerd pro
gramma (vervolg). (Om 23.00 Nieuws).
23.05 Gevarieerde muziek. 23.55 Nieuws.
24.00-0.10 Ligging van zeeschepen.
deel uit Nederlandse succesnummers. Zou
men er van zijn uitgegaan dat èn de me
lodie, èn de tekst èn de uitvoerende ar
tiesten Nederlanders zouden moeten zijn,
dan zou een groot deel van de uitverko
renen 200 moeten afvallen.
NAAR HET OORDEEL van dr. De Groot
komt het Nederlandse populaire lied in
vergelijking met de buitenlandse concur
rentie niet zo best voor de dag. Niet alleen
kwantitatief, maar ook wanneer het op de
kwaliteit aankomt. Een bijzondere handi
cap voor de Nederlandse tekstschrijvers is
dat men het hier moet opnemen tegen het
beste van wat de uitheemse concurrentie
heeft te bieden. Wij zijn een zeer interna
tionaal georiënteerd volk en staan open
voor elke buitenlandse in wat voor taal
dan ook gezongen topper.
De meest populaire songs doemen on
voorwaardelijk alle op de Nederlands»
markt op. Zij worden niet geweerd, zoals
in het buitenland (Frankrijk, Engeland)
vaak het geval is. Een andere moeilijk
heid waarmee de Nederlandse tekstdichter
heeft te kampen is dat hij zich in het
bijzonder vergeleken met zijn Britse col
lega niet kort en krachtig kan uitdruk
ken, ons taaleigen leent zich daar niet
voor. Dr. De Groot: „Onze taal is wel
mooi, maar niet pregnant".
EEN VAN ZIJN eerste conclusies was,
nadat hij met zijn assistent de duizend
liedjes eens nader had bekeken, dat de on
derwerpen in de loop van de laatste vijf
tig jaar vrijwel dezelfde zijn gebleven.
Men zingt over de liefde, de natuur, de
dood. Kortom over die dingen die steeds
terugkeren in het dagelijkse leven.
Een liedje moet, wil het populair wor
den, aan één woord te begrijpen zijn. Zo
gauw men moet gaan nadenken is het fout,
dan wordt het cabaret. Het bewust luiste
ren moet niet nodig zijn, dat wordt al snel
irritant, aldus dr. De Groot. Een andere
gevolgtrekking die men al heeft kunnen
maken, is dat de Nederlandse teksten snel
worden overtrokken, speciaal in het senti
mentele vlak (de smartlap).
FEL KANT DR. De Groot zich tegen het
wat hij noemt het culturele gekanker op
het populaire lied. Hij is van oordeel dat
beweringen als zou van de top-hit een
slechte invloed uitgaan, nonsens zijn. „Het
populaire lied is gezond, het is simpel eo
mooi in zijn eenvoud".
EEN ANDERE CONCLUSIE uit het on
derzoek is, dat enkele decennia geleden
een liedje vaak populair was bij twee, drie
generaties tegelijk. Dat is veranderd. Dr.
De Groot formuleert het aldus: „De men
sen worden op dit terrein vroeger oud, in
Engeland en Frankrijk speelt men al be
wust op een koperspubliek van tien- tot
twaalfjarigen; wij lopen in die dingen ach
ter, maar ook bij ons verschuiven die
grenzen. De toppers van nu zijn vaak in
zwang bij een grote groep van heel jeug
digen. De teksten van de liedjes worden
erop afgestemd. Neem de Beatles, zij zin
gen teksten die eenvoudiger dan eenvoudig
zijn, steeds weer herhaald; zodat iedereen,
ook de hele jonge kinderen het kunnen be
grijpen".
Bij het onderzoek heeft men ook de mens
achter het populaire lied, die zich beweegt
in het wereldje van de hele lichte muze,
waarin de top-hit wordt geboren en ge
lanceerd, willen belichten. Daartoe dien
den talrijke vraaggesprekken met binnen-
en buitenlandse befaamde zangers en zan
geressen, tekstschrijvers etc. Dit alles zal
zijn neerslag vinden in een boek dat in
de loop van het volgend jaar verschijnt.
